Sjekkliste for statlige virksomheter som vurderer å etablere ... - Deloitte

3.3 Forholdet mellom internrevisjonen og eit eventuelt styre
Eit ordinært forvaltingsorgan har som hovudregel ikkje noko styre som øvste styringsnivå i
verksemda. Det har samanheng med at verksemda ikkje er noko sjølvstendig rettssubjekt, men
ein del av staten, og blir styrt av det overordna departementet. For ein nærmare omtale av dette
viser vi til Fornyings- og administrasjonsdepartementets rettleiar ”Bruk av styrer i
staten” (2006).
Det er likevel fleire statlege verksemder, også forvaltingsorgan, som har eit styre. Det er
gjerne verksemder med ein viss grad av sjølvstende i faglege spørsmål, ofte regulert gjennom
lover eller forskrifter, eller med økonomisk-administrativt sjølvstende gjennom unntak frå
hovudprinsippa 9 i løyvingsreglementet.
Styret i eit forvaltingsorgan har likevel ikkje det same ansvaret som styret i eit aksjeselskap.
På grunn av det konstitusjonelle og politiske ansvaret til statsråden har ikkje styret i eit
forvaltingsorgan fullt ansvar, verken juridisk, økonomisk eller konstitusjonelt. 10 Sjølv om ei
verksemd har eit styre, er det ikkje gitt at internrevisjonen bør rapportere til det. I vurderinga
av om ein eventuell internrevisjon skal rapportere til eit styre, er det viktig å vere klar over dei
store variasjonane som finst i statlege verksemder når det gjeld oppgåvene, ansvaret og
myndigheita til styret. I nokre tilfelle er ansvaret til styret avgrensa til i praksis å vere eit
fagleg råd som kan støtte verksemda ved å ha ein annan kompetanse enn det verksemda (eller
departementet) sjølv har. Formålet med eit slikt styre vil vere å tilføre verksemda eit breiare
grunnlag for faglege avgjerder eller innsikt i ulike brukargrupper eller målgruppers behov. I
nokre verksemder har styret myndigheit til å gjere vedtak i konkrete saker. Styre blir òg brukte
i verksemder som har stor fagleg og/eller økonomisk-administrativ handlefridom, og der styret
fungerer som eit styringsledd mellom departementet og verksemda. Styrets oppgåver er då til
dømes strategisk styring av verksemda, økonomisk kontroll og oppfølging av verksemdsdrifta,
og kontroll med at verksemda tilfredsstiller fastsette krav. Dersom det er tilfellet, er det
normalt formålstenleg at internrevisjonen rapporterer til styret.
4 Kva verksemder kan ha særleg nytte av internrevisjon?
Kor stort behov ei verksemd og leiaren har for internrevisjon, vil variere. Verksemder som
vurderer å etablere internrevisjon, bør gjere ei kost-nytte-vurdering basert på dei forholda som
er mest relevante for dei. Ein internrevisjon i tråd med krava som IIA-standardane fastset, vil
innebere ein stor kostnad for verksemda, mellom anna i samband med anskaffing av
revisjonskompetanse og vedlikehald av denne gjennom sertifiseringar og deltaking i faglege
forum som krevst for å behalde sertifiseringar. Det finst òg andre (og kanskje billigare) måtar
å forbetre internkontrollen i verksemda på, og dei kan vere eit godt alternativ til å etablere
internrevisjon. Det er i første rekkje tiltak som gir linjeorganisasjonen betre kapasitet til å
følgje opp og forbetre internkontrollen i verksemda. Også enkeltståande evalueringar av
9 Hovudprinsippa i løyvingsreglementet er fullstendigheits-, eittårs-, kontant- og bruttoprinsippet. Det er særleg
det siste (bruttoprinsippet) det er gitt unntak frå, såkalla nettobudsjetterte verksemder.
10 ”Bruk av styre i staten”, rettleiar frå FAD (2006).
10