Sjekkliste for statlige virksomheter som vurderer å etablere ... - Deloitte

verksemdsleiinga som har ansvar for å sjå til at den interne kontrollen er tilpassa risiko og
vesentlegheit, at han fungerer tilfredsstillande, og at han kan dokumenterast.
3.1 Forholdet mellom verksemda og det overordna departementet
Eit forvaltingsorgan er økonomisk og administrativt underlagt det overordna departementet
(som sjølv er eit forvaltingsorgan). Statsbudsjettet og det årlege tildelingsbrevet til
underliggjande verksemder inneheld mål, oppgåver og budsjettrammer for verksemda. I
utgangspunktet kan det overordna departementet jamleg instruere forvaltingsorgana i alle
spørsmål dersom ikkje lova hindrar eller avgrensar det. I praksis blir departementets styring
(instruksjon) av underliggjande verksemder utøvd gjennom tildelingsbrev og
etatsstyringsdialogen. Denne dialogen legg vekt på å gi verksemda føreseielege rammer og
mest mogleg sjølvstende med tanke på korleis ho skal løyse samfunnsoppdraget sitt og vareta
den interne styringa av verksemda, jamfør mål- og resultatstyring som det overordna
styringsprinsippet i staten. Dei siste tiåra har det vore ein tydeleg trend i retning av større
sjølvstende for forvaltingsorgana, både formelt og uformelt. Det stiller stadig større krav til at
leiarar i statlege verksemder er bevisste på korleis dei best mogleg kan vareta ansvaret for god
internkontroll i verksemda.
Som etatsstyrar har departementet eit overordna ansvar for at underliggjande verksemder har
forsvarleg styring og kontroll. Departementet må i utøvinga av kontrollansvaret byggje på
internkontrollen til verksemda og vil kunne ha nytte av at underliggjande verksemder har ein
internrevisjonsfunksjon som kan stadfeste at internkontrollen fungerer som han skal. Eit
departement kan gjennom etatsstyringsdialogen ta initiativ til å vurdere om ei underliggjande
verksemd bør etablere ein internrevisjonsfunksjon. Departement bør likevel overlate den
endelege avgjerda om det skal etablerast internrevisjon, til verksemdsleiaren. Eit pålegg om å
etablere internrevisjon frå departementet vil gripe inn i dei interne forholda i verksemda og
utfordrar prinsippet om at det er verksemdsleiaren som er ansvarleg for jamleg å vurdere om
verksemda har god nok styring og kontroll. Eit slikt krav eller pålegg frå det overordna
departementet kan òg reise tvil om kven som reelt sett er oppdragsgivaren for internrevisjonen.
I statsforvaltinga i Noreg er det ikkje tradisjon for at departementa etablerer eigne
internrevisjonseiningar. Eit unntak frå denne praksisen er Forsvarsdepartementets
internrevisjon, som har departementet og tre underliggjande etatar som verkeområde.
3.2 Korleis sikre internrevisjonen nok handlefridom innanfor
rammene av etats- og verksemdsstyringa i staten?
Verksemder som vel å etablere ein internrevisjon, må leggje til rette for at den kan utføre
arbeidet sitt i tråd med IIA-standardane.
8