de manuel maría a ferrín - Real Academia Galega

Discurso Darío Xohán.qxd 31/3/06 09:13 Página 30
da, forman parte da historia que un día se ha escribir en perspectiva, o
mesmo cá d’O Galo en Santiago de Compostela en 1961, por onde andaba
García-Bodaño, ou a de Barcelona organizada polo P. Silva en 1965. O
espírito deste contubernio amósano moi ben, na P rofecía do mar, a memorable
Oda ás forzas mariñas de Reimundo Patiño e Jackson Pollock, e
algúns anos máis tarde un poema do Manuel María sobre un mural de Xavier
Pousa incluído nos Versos pra cantar en feiras e romaxes. Aínda polo
ano 1970 chamaba a atención a estraña irmandade dos poetas e os pintores
galegos, que inspiraba en certos medios dúas vulgares e teimudas paveradas
sobre o desenvolvemento da segunda letra das siglas UPG.
Novas dinámicas na literatura, nas artes plásticas, e na política, xaora,
desprazaron o centro do proceso cara á nova xeración, e o labor dos membros
da anterior quedou integrado nesta en gran medida. Xa mencionei a
Celso Emilio, que eu percibo como membro efectivo da Xeración dos
Cincuenta, e que as persoas cultas de vinte ou de trinta anos son incapaces
de separar dela na súa visión da historia das nosas letras, polo menos
en canto esquecen o que aprenderon nalgúns libros de texto que meten a
González-Garcés antes de Manuel María, con grave dano para a compresión
do noso proceso literario. Do mesmo xeito que é literatura galega a
que se escribe en galego, os escritores non teñen a idade da súa partida de
nacemento, senón a que lles marca o seu ingreso no sistema: con perdón
sexa dito, eu sonvos dez anos máis vello ca Xavier Rodríguez Baixeras,
que me leva sete anos no rexistro civil.
Eduardo Moreiras, aínda que fose xa home en 1936, é como poeta en galego
membro atraído desta xeración. Tamén se pode dicir o mesmo de María
Mariño, a estraña discípula de Novoneyra, de González Garcés, de A n t ó n
Tovar, de Pura Vázquez, de Tomás Barros, de Costa Clavell, de María do
Carme Kruckenberg, e naturalmente de Luz Pozo. O distante out-sider Díaz
Castro é caso á parte, pero eu atreveríame a incluílo tamén, xa que nos seus
anos derradeiros se consideraba así el mesmo. Ora ben, todos estes, por unhas
razóns ou por outras, parecen formar como unha especie de periferia, algún
talvez porque non chegou a comungar cunha característica que coido esencial
do núcleo: a vocación de se constituíren en escritores monolingües,
cumprida e consolidada para sempre contra o final dos 50.
Polo ano 1960, o núcleo da Xeración aparece macizo e puxante. Manuel
María, ademais dun libro de relatos e unha breve obra de teatro, publicara
cinco libros de poesía: Muiñeiro de brétemas, Morrendo a cada intre, Ad -
vento, Terra Chá e Documentos personaes, e ademais dera a coñecer boa
parte dos poemas que despois conformaron ese libro maior que é Mar
30