de manuel maría a ferrín - Real Academia Galega

Discurso Darío Xohán.qxd 31/3/06 09:13 Página 56
Veleiquí, pois, o terceiro escenario da biografía de Darío Xohán Cabana, tras
de Roás e da Casa do Pai, tras do Lugo do Instituto e de Alonso Montero, Vi g o :
o traballo de editor, os libros como fabricación e como mercadoría, a ilusión de
crear e facturar cultura galega. Darío traballaba na editorial de Xosé María e, á
fin de cada maná, o patrón levaba o empregado á taberna de Armando onde se
lle tiraba a rolla a uns brancos do Condado moi ben conseguidos. Xa disto lle escoitáchedes
falar ao recipiendario. Doces e malencónicas lembranzas, diría Bradomín.
E demórome en Vigo, na etapa viguesa de Darío Xohán Cabana, porque
ademais foi nesta cidade onde coñeceu a Amelia Outeiro Portela esposa e colaboradora
sen a cal non sería pensábel a obra do noso escritor:
Por ti son máis brillante os sonetos
que fun labrando, amiga, diante túa,
porque ti semellabas unha lúa
convocando a marea dos conceptos.
Porque estabas alí foron perfectos
algúns versos tal vez, algunha núa
verdade descuberta nesta crúa
tenzón contra os vocábulos inquietos.
Porque nós erguiamos unha casa
de música e palabras pra gardarnos
do escuro terroroso ventimperio,
por eso algunha vez hai unha brasa
no lar dos meus sonetos para quentarnos
soñando algún lugar, algún misterio.
En Vigo entrou Darío na clandestinidade e resistencia antifranquista e
nacionalista, precisamente na organización da UPG, de cuxas prensas centrais
foi custodio na Rúa do Caracol en contacto co responsábel superior do
ramo que, ao tempo, era Xosé Ramón Reboiras Noia, quen non tardaría en
ser morto a tiros pola policía franquista en Ferrol.
56
Lenta espiral de estrelas incendiadas,
dialéctica gozosa dunha historia
que debe culminar en alboradas
das que o tempo non ten inda memoria,
fouce dourada co fulgor da gloria
que esplende sobre o campo verdecido,
martelo ou ferramenta promisoria:
camaradas de meu, noso Partido.