de manuel maría a ferrín - Real Academia Galega

Discurso Darío Xohán.qxd 31/3/06 09:13 Página 12
Debo cumprir obriga estatutaria facendo unha louvanza do meu predecesor;
e nunca tal obriga foi cumprida, diso estou ben seguro, con tanta
devoción. Quixera empregar toda a elocuencia en convocar a sombra ilustre
do que foi meu amigo, meu camarada e irmán maior; pero por moito que
me estenda, nunca daría dito o que Manuel María foi para min, nin tampouco
o que foi para a causa da lingua e de cultura en que nós militamos,
para a causa da nación galega que tanto amou e tanto iluminou. Confórtame,
así a todo, pensar que todo o meu discurso vai redundar no seu louvor,
pois con xustiza o nome seu titula a materia que escollín, e que case escollín
porque non pode ser tratada sen falar del continuamente.
Direi polo de agora que a obra de Manuel María, e xa o deixei escrito en
moitos sitios, está destinada a vivir sempre mentres viva a súa lingua, mentres
viva a nación que chamamos Galiza. E dentro desa obra, a poesía, a
gran poesía do Manuel, é a faceta máis brillante dunha pedra senlleira e
multiforme. O teatro, o relato, o xornalismo literario, a conferencia e o discurso,
son pezas importantes do vulto literario do meu mestre; ás veces
acertou con plenitude, especialmente no teatro, e quizais máis aínda nos artigos
que están reclamando colectáneas coma as que se fixeron de Cunqueiro
ou de Otero Pedrayo. Pero é na poesía onde o Manuel voou até os
máis altos cumes, coma Pena Rubia ou Piapáxaro, que sobrancean a meseta
que outros, extensamente, conformamos. Non citarei máis ca defuntos:
Manuel María está nun mesmo firmamento con Novoneyra e Celso Emilio,
con Aquilino e Díaz Castro, con Pimentel e con Cunqueiro, con Cabanillas,
con Manuel Antonio, con Rosalía, Curros e Pondal.
Non negarei, levado polo amor, que entre os poemas de Manuel María
hai moitos prescindibles que nada engaden á súa gloria; mesmo hai libros
enteiros —enteiros non: sempre hai algo que brilla— que non chegaron a
gustarme nunca. Así llo dixen unha vez, indo de Fene a Lugo, a risco de
mancalo. Mais sería inhumano que nunha obra tan descomunal non houbese
caídas. A poesía enteira de Manuel María abrangue mil quiñentas
páxinas e corenta mil versos; é moito máis extensa aínda cá de Ramón
C a b a n i l l a s . En Cabanillas encontramos centos de versos débiles e ineptos,
e mais considerámolo, e con moita razón, como un gran poeta. Algúns incluso
afirman, eu non me conto entre eles, que o Noriega Varela era tamén
un gran poeta, coa súa obriña breve e preguiceira onde máis da metade dos
poemas son pura retórica prosmeira. Por iso é ben estraño que nun tempo,
que felizmente xa debeu pasar, houbese tanto crítico e tanto autor de manual
negándolle ó Manuel o pan e o sal. E podía estrañarme máis aínda que
algúns dos poetas do meu tempo, e sobre todo algo máis novos, caesen na
12