de manuel maría a ferrín - Real Academia Galega

Discurso Darío Xohán.qxd 31/3/06 09:13 Página 32
nacera aínda, Xosé María Álvarez Blázquez e Viñas Cortegoso cumpriron
ben con Monterrey, inaugurando a Nova Narrativa cos libros de Mourullo.
En Madrid fórmase Brais Pinto, que é outra plataforma editorial, pero que
é moito máis ca iso: é unha fervenza da que xorden cousas importantísimas, é
a culminación da nova praxe. Parece coma se de pronto o espírito de Manuel
Antonio camiñase de novo sobre as augas; mais desta vez non cun Cebreiro
máis ben costumista en plan compañeiro de viaxe, senón cun Patiño
revolucionario. Incluso como editora, Brais Pinto non era unha “illa nova”,
e empezou convertendo o grande Otero en poeta de libro, con Bocarribei -
ra: a vangarda sacode do seu lombo a superstición da idade e resucita o pai
en vez de intentar asasinalo. Que, despois de todo, até é ben natural non
querer matar un pai que non desdeña andar atrás dos fillos: Bocarribeira,
ben o viu Anxo Angueira, é un libro debedor d’Os eidos de Novoneyra e do
Terra Chá de Manuel María. Maravilloso don Ramón! Xa mencionei as
efémeras pero importantes empresas editoriais de Benito Soto e de Xistral;
esta publicara xa no ano 1952 o primeiro libro en galego de Luz Pozo; co
selo da revista Alba saía O soño sulagado de Celso Emilio. Cadaquén vaise
amañando como pode. Manuel María, con Ánxel Johán, edita a outros 7 ,
e válese para si da pequena e meritoria Editorial Celta de Lugo. A frauta i o
garamelo de Avilés, aparentemente editada por Moret, que a imprime e sela
a efectos oficiais, en realidade foi publicada mercé a “unha subscrición popular
feita nas tabernas da Coruña; os que estaban tomando tazas daban a
10 e a 15 pesetas...” Hai un sistema en marcha, ben complexo por certo.
Se cadra estas persoas non sabían, á altura dos 60, que eran un todo, un
artefacto, unha “máquina de realizar mundo pra nós”, como diría o outro; se
cadra pensaban que eran dous, ou tres, ou catro grupos, ou mesmo ningún;
se cadra, algúns pénsano aínda. Do que si estou seguro é de que Piñeiro sabía
que en esencia eran un. Unha proba disto é o papel de Ramón Lugrís
combatendo desesperadamente o nacionalismo político, ou a creación de
Illa Nova, con todo o que significa, en 1957. O mesmo Ramón Lugrís, citado
por Franco Grande, dicía, precisamente en 1957: “[o noso grupo] vén
formar o núcleo da xeración que continuará a obra encetada polos nosos
mestres de agora”. Tiña a súa razón, por máis que el vise só o que había en
7. A colección Xistral foi editada por Ánxel Johán e Manuel María entre os anos 1952 e 1955, pero
como responsable figuraba só o primeiro porque o Manuel María non era aínda economicamente independente,
e xa coa revista do mesmo nome, que publicara con Manuel Antonio Sopena en 1949, gaña -
ra unha boa admonición familiar.
32