de manuel maría a ferrín - Real Academia Galega

Discurso Darío Xohán.qxd 31/3/06 09:13 Página 40
histórico; o seu labor na cátedra foi así mesmo inmenso, e é mágoa que a
maioría dos estudosos que se forman na Facultade de Historia de Santiago
non se aproveiten da súa doutrina para a edición dos documentos medievais,
por culpa da prodixiosa ignorancia dalgúns profesores que máis có de
paleógrafos parecen merecer o nome de peritos calígrafos.
É curioso que unha xeración tan competente nos estudos científicos
coma a das Irmandades se amosase tan incapaz nas tarefas filolóxicas, e
mesmo parece imposible, despois do depurado e correctísimo galego que
escribiran un Curros e un Pondal, que algúns extraordinarios escritores fosen
capaces de apedrar tan indisciplinadamente o idioma cun diferencialismo de
mala lei, cheo de espeitagos, tídoos, secre s t o s e r í d o o s , de cacografías
deformantes, de barbarismos sintácticos e de vulgarismos practicamente
inexistentes na fala popular 9 . Dicía Franco Grande xa en 1957, no limiar a
Voce na néboa: “Pode servir tamén iste libro pra facer un cotexo co idioma
que se escribía fai dez anos, e verase axiña que o idioma vivo, e non o arbitrario,
foi o que tivo verdadeira acollida entre os nosos escritores de hoxe,
anque algúns aínda teimen en escribir unha lingua que non existe en ningures
e que non fala ninguén”. Moi agudo, e moi certo. En conxunto, o galego
da Xeración das Irmandades era inferior ó que practicaron os escritores
da posguerra, que probablemente tomaron a Castelao como modelo de lingua
escrita, cousa que non foi capaz de facer, por exemplo, o propio Carballo
Calero, que escribía rarísimo cando aínda non optara por solucionar as
súas dúbidas coa norma portuguesa.
Pero aquí aparecen outros membros da xeración cronolóxica que, por
non seren escritores de creación, apenas asomaron no meu discurso na
persoa de Beiras como tradutor de teatro. Os grupos tiñan capas concéntricas,
dixo Ferrín nalgures. De feito, a asistencia ás conferencias era
numerosísima, e daquela acudíase ás conferencias por compromiso coa
cultura, ou coa política, ou coas dúas cousas, e non por compromiso co
conferenciante. Para facer unha obra de teatro fai falla un escritor que a
escriba, pero seis ou sete ou máis persoas para representala, e outros que
leven a intendencia, e despois aínda o público. Do mesmo xeito que as Irmandades
da Fala eran algo máis cós escritores que lembramos, a A s ociación
Cultural de Vigo, O Facho, O Galo, a Auriense, non se fixeron só
con Ferríns, Francos Grandes, Queizáns ou Bodaños. Os escritores sem-
9. A incompetencia lingüística xeral da época maniféstase dun xeito moi curioso nos lusistas dos
anos 20 e 30, que polo regular ignoran admirablemente o portugués.
40