toplum sağlığı kurultayı_kapak_layersiz.TIF - Ana Sayfa | İstanbul ...

ve özel ihtiyaç kavramları da kullanılmaya çalışılmaktadır. Ancak bu özel ihtiyaç kavramı
yoksul, korunmaya muhtaç, engelli, istismara uğramış bütün grupları da kapsadığı için büyük
bir genelleme yapılmış olacak. Son yıllarda toplum temelli rehabilitasyon sağlama yaklaşımı
ile sakatlık tanımlarına yeni anlamlar verilerek; özürlülerin rehabilitasyon, eşit haklardan
yararlanması ve sosyal hayata karışması için toplumsal kalkınma sağlayacak stratejiler belirlenmiştir.
Uluslararası işlevsellik ve katılım sınıflamasına göre engelliler yerine aktivite,
zihinsel ve sosyal boyutta katılım, yetersizlik ve işlevselliklerinin derecelendirilmesi gibi
de sınıflandırmalar yapılmıştır. Engelli doğuştan ya da sonradan herhangi bir hastalık veya
kaza sonucunda bedensel, zihinsel, ruhsal, duygusal ve sosyal yetilerini çeşitli derecelerde
kaybetmiş, normal yaşamın gereklerine uymayan, eğitim, korunma, bakım, rehabilitasyondanışmanlık
ve destek hizmetlerine ihtiyacı olan kişi olarak tanımlanıyor.
Devlet İstatistik Enstitüsü’nün ülkemizdeki verileri ile ilgili bilgi vermek istiyorum. Bu
verilere göre ülkemizde nüfusun %12,29’unun engelli olduğunu biliyoruz, yani her 8 kişiden
biri engelli. Bunlardan ortopedik, görme, işitme, konuşma-duyma ve zihinsel özürlü
olanlar %2,58, süreğen hastalığa sahip nüfusta %9,70 oranında yer alıyor. Marmara Bölgesi’nde
bulunan engelli nüfusun okur-yazarlık oranları ile ilgili verilere baktığımızda, Türkiye
genelinden çok fazla bir fark yok. Engelli nüfusun okur-yazarlık oranı %70-80 oranında değişiyor.
İstanbul ili 2006-2007 yılı ilköğretim okullarında okuyan sayılarına baktığımızda,
engelliler için Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde, engel grupları ihtiyaçları doğrultusunda,
eğitim programı olan okullar bulunmakta. İlköğretimde kayıtlı toplam 7 bin, rehabilitasyon
kurslarına devam eden ve belge alan bireylerin toplam sayısı 8 bin civarındadır.
Engelli birey eğitim, bakım ve rehabilitasyon ve meslek ve beceri edindirme kursları,
sağlık, sosyal ve kültürel hizmetler, aile rehberliği ve danışmanlık hizmetleri gibi engeli ile
ilgili çeşitli hizmetlerden yeterince faydalanmalıdır. Engellilerin ağız ve diş sağlığı sorunları
göz ardı edilemeyecek kadar büyük. Elimizde engellilerin ağız hijyeni, diş çürüğü, diş eti
hastalıkları ve ortodontik sorunları hakkında bilgi veren çok önemli çalışmalar var. Ancak
bunlar engellilerin bir kısmını içermekte. Engellilerin ağız ve diş sağlığı üzerine yapılan bu
çalışmalar incelendiğinde; çoğunlukla ağız hijyenini bozuk olduğu, sağlıklı çocuklarla karşılaştırıldığında
gingivitis ve periodontitis gibi ağız hijyeniyle yakından bağlantılı diş eti
problemlerinin daha sık görüldüğünü biliyoruz. Tedavi edilmemiş diş çürüğü yüzdesi çok
fazla bu gruplarda. Dişleri tedavi etmek için yapılacak bazı uygulamalar, çocuklardaki uyum
ve kooperasyon problemleri sebebiyle güçlük arz ediyor. Ağız-diş bakımı, önleyici uygulamalar,
tanı ve tedavilerini özel bakım ihtiyacı olan gruplar olarak ifade edebiliriz.
Herkes için ağız sağlığı bir ayrıcalık değil, haktır. Engelli çocukların ve ailelerin ağız-diş
sağlığı sorunlarına çözüm bulabilmeleri ve sosyo-ekonomik sorunları nedeni ile mağdur olmamaları
gerekir. Mayıs 2007’de Resmi Gazete’de yayınlanan tedavi yardımına ilişkin uygulama
tebliği ile %40 ve üzerinde özürlü kişiler belgeleri ile diş tedavileri için tüm sağlık
kurum ve kuruluşlarına, serbest dişhekimlerine başvurabiliyorlar. Tedavi yardımı alabiliyorlar.
Türk Dişhekimleri Birliği’nin engelli hastalarla ilgili dişhekimlerinde bilgi almak
üzere yürüttüğü bir anket çalışmasının sonuçlarını sizlerle paylaşmak istiyorum ve bu önemli
bazı bilgileri gün ışığına çıkarmıştır. Dişhekimleri %75,2 oranında engelli hastaları tedavi
ediyor. Dişhekimleri engelli hastaları tedavi ederken bazı sorunlar yaşayabiliyorlar. Bunlar
arasında hastayla iletişim kurma güçlüğü, zaman yetersizliği, dişhekimi yardımcısı eksikliği,
muayene koşullarının kısıtlılığı, eğitim yetersizliği ve daha az oranlarda da duygusal zorluk
ve finansal problemler yer alıyor.
Dişhekimlerinin yaklaşık dörtte-biri ise engelli hastalara şartlarının uygun olmaması nedeni
ile çalışmak istemiyor. Engelli hastalar dişhekimliği fakültelerine, özel merkezlere ve
Toplum Sağlığı Kurultayı (10-11 Kasım 2007)
39