You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
-Batis (Rim) xa`m Shig`is(Vizantiya) xa`m Shig`is(Vizantiya) imperiya ruy jili bolsa Rim<br />
imperiyasi tolig`i menen qulaydi. Rim imperiyasinin` qulawi, tabiyiy ra`wishte,xristianliqtin`<br />
keyingi ta`g`dirine ta`sir etpey qalmadi. Batis Rim imperiyasi idiraw na`tiyjesinde oraylasqan<br />
xa`kimiyat joqqa shiqti. Payda bolg`an ma`mleket ele xa`lsiz edi. Na`tiyjede bul awxal Rim<br />
shirkew basshisinin` abirayinin` sheksiz da`rejede o`siwine alip keldi. Keyin ala Rim papasi dp<br />
atala basladi.<br />
Shig`is Rim imperiyasinda awxal basqasha edi. Bul jerde kushli imperator xa`kimiyatinin`<br />
saqlanip qalg`anlig`i Shig`is imperiya shirkewinin` (Konstantinopol` shirkewi) sheklenbegen<br />
xuqiqqa iye boliw mumkinshiligin bermedi. Vizantiyada shirkew imperatorg`a boysindirildi.<br />
Na`tiyjede Rim shirkew Konstantinopol` shirkewin o`zine boysindira almadi. Bunnan basqa<br />
diniy taliymatlarda bayan etiwde xa`m jan`a du`zilgen shirkewlerdi qadag`alaw ma`selesine<br />
xa`m tag`ida da`ramatlardi bo`listiriwde xa`m bul eki shirkew ortasinda kelispewshilikler kelip<br />
shiqti. Na`tiyjede a`0tr jili Rim papasi Lev IX xa`m Konstantinopol` patriarxi Kirudariy bir<br />
birine pa`nt jasadi. Xristianliq a`ne usi sa`neden baslap ekige bo`linip ketti. Olardin` biri Rim<br />
papasina boysiniwshi katolik (uliwma ja`xa`n) shirkew, ekinshisi Konstantinopol` patriarxina<br />
boysiniwshi pravoslavie (shin isenim) shirkew dep ataladi.<br />
Xristian dini bir neshe bo`limlerge bo`linedi. Olardin` en` irileri joqari ko`rsetilgenindey<br />
Katolitsizm xa`m Pravoslavie. Katolikler xa`m pravoslavlar «Muqaddes ushli<strong>kk</strong>e» isenedi xa`m<br />
bul dinnin` basqada tiykarg`i qag`iydalarin ta`n aladi. Biraq olar arasindag`i ayirmashiliqlar<br />
xa`m bar. Katolikler muqaddes Rux-O`uday xa`m O`uday-Atadan xa`m O`uday baladan kelip<br />
shiqqan dep esaplasa, pravoslavlar muqaddes-rux tek g`ana O`uday-Atadan kelip shiqqan dep<br />
seaplaydi. Katolitsizm «Bibliya»ni, «Injil»di (tek g`ana latin tilinde jazilg`an) xa`m muqaddes<br />
an`izlardi yamasa appostollar qag`iydalar jiyindisin diniy taliymat derekleri dep seaplaydi.<br />
Ja`nede katolik shirkew Injildi tek g`ana ruxaniyler bayan etiw mumkin dep seaplaydi.<br />
Katolitsizmnin` ja`ne bir ayirmashilig`i bul Rim papasinin` jalg`izlig`i xaqqindag`i dog`ma. Ol<br />
boyinsha papa katolik shirkewinin` baslig`i, Isanin` xa`kimi xa`m appostol Petrdin` orinbasari<br />
bolip seaplanadi. Katolik shirkewinin` ja`ne bir o`zgesheligi bul XIII a`sirde islep shig`ilg`an<br />
«sawap isler» xaqqindag`i ta`liymat. Bul taliymat boyinsha xa`r adam o`x gunasin juwiw ushin<br />
shirkewden kshirim satip aliwg`a bolatug`in edi. Papalar usi taliymat tiykarinda orta a`sirlerde<br />
gunalardi keshiriw xaqqindag`i jarliqlar (iidul`gentsiya) menen sawda etiwde alip bardi.<br />
Katoliklerdin` diniy a`njumanlarinda basqalarda o`zgeshe misal ushin balani shoqindirg`anda,<br />
olar pravoslavlarday suwg`a batirip almaydi, al onin` ustinen suw quyadi. Shoqintirilg`annan<br />
keyin xush-boy may balalig`inda emes, pravoslavlarday, al er jetkennen keyin surtiledi. Adamlar<br />
qan xa`m vino menen emes, tek g`ana nan menen prichashenie qiladilar (prichashenie degende<br />
Isanin` kelbeti xa`m qani qosilg`an nan xa`m vinoni tatiw).<br />
Shrqing`anda ush barmaq menen emes, bes barmaq penen bejeriledi (Atanaq xristianliqta<br />
muqaddes belgi, diniy siyiniw predmeti). Katoliklerdin` meresimin da`bdebeli xa`m tantanali<br />
boliw menen ajiralip turadi. Katolitsizmnin` nizamlastirilg`an qag`iydalari basqalardan<br />
ayirmashilig`i<br />
diniy siyiniw tiykarinan latin tilinde bejerilgen. (biraq g`oyt Vatikan olardi milliy tilde o`tiriw<br />
ruxsat etti).<br />
Ruxaniylerdin` uylenbesligi (pravoslavlarda tek g`ana monaxlar)<br />
Diniy ma`rtebeden shig`iw mumkin emes.
Change language