Peroperatif Deksmedetomidin İnfüzyonunun Tiyopental ... - TARD

TÜRK ANESTEZİYOLOJİ VE REANİMASYON DERNEĞİ
Türk Anest Rean Der Dergisi 2010; 38(4):268-277
doi:10.5222/JTAICS.2010.268
Klinik Araştırma
Peroperatif Deksmedetomidin İnfüzyonunun Tiyopental
Gereksinimi, Hemodinami, İlk Analjezik Gereksinimi ve
Derlenme Yanıtları Üzerine Etkilerinin İncelenmesi*
Mehmet Şimşek, Tülin Gümüş, Elvin Kesimci, Orhan Kanbak
Ankara Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Kliniği
ÖZET
Amaç: Bu çalışmanın amacı, yükleme dozu ve anestezi indüksiyonu sonrası başlayan deksmedetomidin infüzyonunun; indüksiyonda
tiyopental gereksinimi, intraoperatif hemodinami, postoperatif ilk analjezik gereksinimi ve derlenme üzerine olan etkilerini plasebo
ile karşılaştırmaktır.
Gereç ve Yöntem: Prospektif, randomize, çift kör, plasebo kontrollü bu çalışmaya katılan 30 hasta 2 gruba ayrıldı. Birinci gruptaki
hastalara (Grup I) anestezi indüksiyonu öncesinde 10 dk.’lık 1 µg kg -1 iv deksmedetomidin yükleme dozu verildikten sonra anestezinin
sürdürülmesinde 0,4 µg kg -1 sa -1 infüzyonu uygulanırken, ikinci gruptaki hastalara (Grup II) aynı süre ve dozlarda % 0,9 izotonik NaCl
uygulandı. İndüksiyonda BİS değeri 40’a ininceye kadar uygulanan tiyopental miktarı, indüksiyon öncesi 5. ve 10. dk., indüksiyon
sonrası, entübasyon öncesi-sonrası, intraoperatif 5., 10., 20., 30., 40. dk., ekstübasyon öncesi-sonrası, postoperatif 1. saatte 15 dk.’da
bir ve sonrasında 4. saate kadar saat başı; ortalama arter basıncı (OAB) ve kalp atım hızı (KAH) kaydedilerek, erken ve geç Aldrete
derlenme skoru, postoperatif ilk analjezik uygulama zamanı ve yan etkiler karşılaştırıldı.
Bulgular: İndüksiyonda kullanılan tiyopental miktarı Grup I’de daha düşüktü (p

M. Şimşek ve ark., Peroperatif Deksmedetomidin İnfüzyonunun Tiyopental Gereksinimi, Hemodinami, İlk Analjezik Gereksinimi ve Derlenme
Yanıtları Üzerine Etkilerinin İncelenmesi
GİRİŞ
Cerrahi girişim, endotrakeal entübasyon
ve diğer anestezi uygulamaları sonucu
oluşan stres yanıt ile katekolamin ve diğer
stres hormonlarının salıverilmesinde
ve buna paralel olarak kan basıncı ve kalp
atım hızlarında artma görülmektedir. (1) Taşikardi,
hipertansiyon ve sempatik aktivitenin
baskılanması anestezinin en önemli
amaçlarından biridir. (2)
a2 agonistlerin anestezi ve cerrahi uygulamalara
bağlı sempatik hiperaktiviteyi inhibe
ettiğinin gösterilmesi ile bu ajanların
anestezi pratiğinde kullanım alanları genişlemiştir.
Deksmedetomidin, sempatik
sinir uçlarındaki a2 adrenoreseptörlerin
presinaptik aktivasyonu ile noradrenalin
salıverilmesini engelleyerek, santral sinir
sisteminde sempatik aktivitenin inhibisyonuna,
kan basıncında ve kalp hızında
azalmaya neden olurken, aynı zamanda
sedasyon ve anksiyoliz de oluşturan oldukça
selektif yeni bir a2 agonisttir. (3) Ayrıca
spinal kordaki a2 reseptörlere olan
etki ile analjezi sağlar, ama belirgin solunum
depresyonu yapmaz. (4) Bu özellikleri
ile deksmedetomidin hem perioperatif
dönemde hem de yoğun bakım ünitelerinde
güvenle kullanılmaktadır. (3)
Yapılan birçok klinik çalışma ile farklı cerrahi
girişimlerde anestezi indüksiyonunda
tek doz deksmedetomidin uygulaması ile
oluşan sedatif ve hemodinamik etkiler
gösterilmiştir. (5,6) Ancak, deksmedetomidinin
perioperatif infüzyonunun etkileri
üzerine yeterli çalışma yoktur.
Bu çalışmada, deksmedetomidinin preoperatif
uygulanan yükleme dozu ile birlikte
intraoperatif infüzyonunun indüksiyonda
kullanılan iv tiyopental gereksinimi,
intraoperatif hemodinami, derlenme ve
postoperatif ilk analjezik gereksinim zamanı
üzerine olan etkilerini araştırmayı
hedefledik.
GEREÇ ve YÖNTEM
Hastane etik kurul onayı ve hastaların bilgilendirilmiş
onamları alındıktan sonra
ASA I-II grubunda, 18-50 yaş arası, ortopedik
cerrahi girişim geçirecek 30 hasta
çalışmaya alındı. Çalışma ilacına karşı aşırı
duyarlılığı olduğu bilinen, karaciğer yetmezliği,
böbrek disfonksiyonu, ritm bozukluğu,
AV blok ve diğer kalp hastalığı
ya da ağır bronşiyal astımı, nöropsikiyatrik
bozukluğu olan hastalar, uzun dönem opiyoid,
sedatif ya da b-blokör kullananlar ile
morbid obezler ve gebelik-emzirme döneminde
olan hastalar çalışma dışı bırakıldı.
Premedikasyon uygulanmayan tüm hastalara
20G intraket ile periferik damar
yolu açılarak 5 mL kg -1 serum fizyolojik ile
preoperatif hidrasyon sağlandı. Ameliyat
odasına alınan hastalar EKG, noninvazif
kan basıncı, puls oksimetri (SpO 2
) ve kapnograf
(end-tidal CO 2
) ile monitörize edildi
(Datex S/5 Ohmeda, Finlandiya). Hastalar
rasgele iki eşit gruba ayrıldı. Rasgele
yöntem operasyon öncesinde eşit sayıda
ve üzerinde grubun belirtildiği kâğıtların
olduğu bir zarf içinden kura çekilerek
sağlandı. Çalışma ile ilgisi bulunmayan bir
başka anestezist tarafından deksmedetomidin
SF içinde dilüe edilerek 50 mL’lik
enjektörde 4 µg mL -1 olacak şekilde ya da
yalnızca 50 mL % 0.9 izotonik NaCl solüsyonu
hazırlanarak infüzyon pompasına
(Braun Perfusor ® compact) yerleştirildi.
Deksmedetomidin grubundaki (Grup I)
hastalara 1 µg kg -1 iv deksmedetomidin
yükleme dozunun 10 dk.’da verilmesinden
sonra, anestezi indüksiyonu sonrası
cerrahi girişim bitimine kadar 0,4 µg kg -1
sa -1 idame infüzyonu uygulanırken, kont-
269

Türk Anest Rean Der Dergisi 2010; 38(4):268-277
rol grubundaki (Grup II) hastalara aynı
süre ve dozlarda % 0,9 izotonik NaCl uygulandı.
Anestezi indüksiyonu için BİS değeri 40’a
inene kadar her 15 sn’de bir 25-50 mg
tiyopental uygulanan hastalar, 2 µg kg -1
fentanil, 0,15 mg kg -1 sis-atrakuryum besilat
verildikten 3 dk. sonra entübe edildi.
İndüksiyonda uygulanan toplam tiyopental
dozu kaydedildi. Anestezi uygulamasının
sürdürülmesi % 50 O 2
-% 50 N 2
O ve
BİS değeri 40-50 arasında olacak şekilde
sevofluran konsantrasyonu ayarlanarak
6 L dk -1 ’lık taze gaz akımıyla sağlandı. İnfüzyon
sırasında KAH 50 atım dk -1 ve altına
düşünce 0.01 mg kg -1 atropin yapılması
ve SAB

M. Şimşek ve ark., Peroperatif Deksmedetomidin İnfüzyonunun Tiyopental Gereksinimi, Hemodinami, İlk Analjezik Gereksinimi ve Derlenme
Yanıtları Üzerine Etkilerinin İncelenmesi
Tablo I. Aldrete derlenme skoru.
Aktivite
Solunum
Dolaşım
Bilinç
Dört ekstremite hareket edebiliyorsa
İki ekstremite hareket edebiliyorsa
Ekstremite hareketi yoksa
Derin nefes alıyor ve öksürüyorsa
Dispneik ve kısıtlı soluyorsa
Apnesi varsa
Kan basıncı başlangıç değerlerinden % 20 az / fazla
Kan basıncı başlangıç değerlerinden % 20-50 az / fazla
Kan basıncı başlangıç değerlerinden % 50 az / fazla
Tam uyanık
Seslenme ile uyanık
Uyanmıyor
2
1
0
2
1
0
2
1
0
2
1
0
Cilt Rengi
Pembe
2
Soluk 1
Siyanotik 0
Tablo II. Gruplardaki hastaların bireysel özellikler ile operasyon ve anestezi süreleri (Ort±SD) (n).
Değişkenler
Grup I (n=15)
Grup II (n=15)
p
Yaş (yıl)
32,1±11,5
Cinsiyet (Erkek/Kadın)
8/7
Ağırlık (kg) 68,3±7,9
Operasyon süresi (dk.) 45,4±10,1
Genel anestezi süresi (dk.) 72,3±10,5
34,2±7,9
8/7
71,7±9,2
50,9±12,1
71,3±11,9
0,565
-
0,287
0,187
0,809
5. dk.’sında anlamlı yüksek bulunurken,
intraoperatif 20., 30., 40. dk. ve ekstübasyon
öncesi ile postoperatif 30., 180. ve
240. dk.’larda anlamlı olarak daha düşük
ölçüldü (p

Türk Anest Rean Der Dergisi 2010; 38(4):268-277
Tablo III. Grupların peroperatif dönemdeki ortalama arter basıncı (OAB) değerleri (mmHg) (Ort±SD).
OAB (Ortalama arter basıncı) (mm-Hg)
T
Zaman
Grup I
Grup II
p
T1
T2
Preop
5.dk.
101,46±9,82
100,06±6,64
T3 10. dk.
100,00±10.51
T4 ind. sonra
94,26±11,23
T5 Ent. önce
94,60±12,91
T6 Ent. sonra
103,00±14,27
T7 5. dk.
85,86±8,30
T8 10. dk.
86,20±6,00
T9 20. dk.
87,26±8,17
T10 30. dk.
86,60±7,62
T11 40. dk.
86,20±6,87
T12 Eks. önce
82,16±4,72
T13 Eks. sonra
103,33±11,28
T14 15. dk.
91,20±11,40
T15 30. dk.
87,73±10,97
T16 45. dk.
88,93±9,83
T17 60. dk.
92,26±8,48
T18 120. dk.
88,88±8,55
T19 180. dk.
86,68±6,00
T20 240. dk.
81,53±5,42
*:p

M. Şimşek ve ark., Peroperatif Deksmedetomidin İnfüzyonunun Tiyopental Gereksinimi, Hemodinami, İlk Analjezik Gereksinimi ve Derlenme
Yanıtları Üzerine Etkilerinin İncelenmesi
İlk Analjezik İhtiyaç Zamanı (dk.)
160
120
80
40
0
Grup I
Grup II
Şekil 2. Grupların ilk analjezik gereksinim zamanları (dk.).
Tablo IV. Grupların peroperatif dönemdeki kalp atım hızı (KAH) değerleri (atım/dk.) (Ort.±SD).
KAH (Kalp atım hızı) (atım/dk.)
T
Zaman
Grup I
Grup II
p
T1
T2
Preop
5.dk.
79,07±14,28
70,47±11,72
T3 10. dk.
66,87±10,17
T4 ind. sonra
74,47±8,10
T5 Ent. önce
73,27±8,67
T6 Ent. sonra
80,67±9,45
T7 5. dk.
71,20±8,83
T8 10. dk.
71,47±10,03
T9 20. dk.
72,21±7,88
T10 30. dk.
68,47±7,74
T11 40. dk.
68,20±8,73
T12 Eks. önce
65,20±8,25
T13 Eks. sonra
77,33±10,75
T14 15. dk.
73,13±9,89
T15 30. dk.
71,27±10,53
T16 45. dk.
70,80±9,37
T17 60. dk.
72,87±9,59
T18 120. dk.
71,60±7,58
T19 180. dk.
69,60±6,42
T20 240. dk.
68,80±6,37
*p

Türk Anest Rean Der Dergisi 2010; 38(4):268-277
Tablo V. Postoperatif komplikasyonların insidansı (n,%).
Postoperatif komplikasyonlar
Grup I
Grup II
p
Titreme
0/15 - 0,0
Ağız kuruluğu
14/15 - 93,3
Bulantı 3/15 - 20,0
Kusma 1/15 - 6,7
*p

M. Şimşek ve ark., Peroperatif Deksmedetomidin İnfüzyonunun Tiyopental Gereksinimi, Hemodinami, İlk Analjezik Gereksinimi ve Derlenme
Yanıtları Üzerine Etkilerinin İncelenmesi
hızlarının plasebo grubuna göre anlamlı
olarak daha düşük seyrettiğini ve perioperatif
hemodinamik stabilitenin daha iyi
korunduğunu göstermiştir. Deksmedetomidinin
entübasyona hemodinamik yanıtı
baskıladığını Basar ve ark. (5) çalışmalarında
savunmaktadır. Ünlügenç ve ark. (19) da
indüksiyonun 10 dk.’sında uyguladıkları 1
μg kg -1 deksmedetomidin ile KAH’de belirgin
düşme olduğunu ama sonrasında
KAH ve OAB bakımından iki grup arasında
fark kalmadığını bildirmiştir.
Ancak, bu araştırmaların aksine Talke ve
ark. (20) entübasyon, cilt insizyonu veya
ekstübasyona hemodinamik yanıtta deksmedetomidin
ile plasebo grubu arasında
anlamlı bir fark bulamamıştır. Çalışmamızda
ise, deksmedetomidin grubunda entübasyon
ve ekstübasyona yanıt olarak kalp
hızındaki artış kontrol grubundaki artışa
göre anlamlı olarak daha az olmuştur. Ancak,
yine de deksmedetomidin grubunda,
ekstübasyona yanıt olarak KAH’daki yükselmenin
baskılanmadığını gözlemledik.
Tanskanen ve ark. (21) ekstübasyona hipertansif
yanıtta azalmanın deksmedetomidin
dozu ile yakından ilgili olduğunu belirtmiştir.
Biz de bu çalışmada, diğer araştırmacılara
göre deksmedetomidini yükleme ve
idamede daha düşük dozlarda kullanmış
olduğumuz için deksmedetomidinin hemodinamik
yanıtta beklenen olumlu etkilerinden
söz edemeyeceğimizi düşünmekteyiz.
Gruplar arasında KAH’de ekstübasyon sonrasında
da belirgin olan bu fark çalışmamızda
postoperatif 30. dk.’dan sonra ortadan
kalkmıştır. Bunun nedeninin ise kontrol
grubunda 20. dk.’dan sonra ilk analjezik
gereksinimin karşılanmasına bağlı olduğunu
düşünmekteyiz. Literatürde belirtildiği
gibi, hızlı deksmedetomidin infüzyonunu
izleyen hipertansif bir dönem görülebilir,
ancak ardından ajanın santral sinir sistemine
etkisinin belirginleşmesiyle kan basıncı
düşer. (8) Biz de çalışmamızda, benzer
sonuçları gözlemledik. Deksmedetomidin
infüzyonunun 5. dk.’sında OAB kontrol
grubuna göre anlamlı yüksek bulundu.
Ancak, sonrasında deksmedetomidin grubundaki
hastaların OAB değerleri kontrol
grubuna göre hep daha düşük seyretti.
Hastalarımızın derlenmesini erken ve
geç dönemde Aldrete skalasına göre değerlendirdiğimiz
çalışmamızda, deksmedetomidin
grubunda daha az hipnotik
kullanılmasına ve üstelik genel anestezi
derinliği BIS ile iki grupta da sabit tutulmasına
karşın ekstübasyon sonrası erken
dönemde, Aldrete skorları düşük bulunmuştur.
Bu durum yarılanma ömrü 2
saat olan deksmedetomidin infüzyonunun
operasyon sonuna kadar devam ettirilmesine
bağlı olarak yüksek terapötik
plazma konsantrasyonunun, dolayısıyla
etkilerinin derlenme döneminde de bir
süre daha devam etmesi ile açıklanabilir.
Bu farkın daha iyi değerlendirilmesi için
deksmedetomidin infüzyonunun operasyon
bitiminden önce durdurulması
uygun olabilirdi. Buna karşın 1. saatteki
Aldrete skorları açısından gruplar arasında
anlamlı bir fark bulunmadı. Arain ve
Ebert (22) deksmedetomidinle propofolün
derlenme özelliklerini karşılaştırdıkları
çalışmalarında, Aldrete skorunun 9 puana
ulaşma zamanları (sırasıyla 34 dk. ve 28
dk.) arasında fark bildirmemiştir. Deksmedetomidinin
intraoperatif sedasyon amacıyla
propofol ile karşılaştırıldığı bir başka
çalışmada, deksmedetomidinin etkisinin
derlenme odasında da devam ettiği ve sedasyon
skorlarının anlamlı biçimde daha
düşük olduğu bildirilmiştir. (23)
Bir başka çalışmada Bulow ve ark. (24) oryantasyon
ve ekstübasyon zamanı açısından
deksmedetomidinin remifentanile
275

Türk Anest Rean Der Dergisi 2010; 38(4):268-277
göre derlenme süresini uzattığını bildirmiştir.
Turgut ve ark. (25) ’da deksmedetomidini
fentanil ile karşılaştırdıkları çalışmalarında,
her iki grup arasında ekstübasyon
zamanı ve PABÜ’nden taburculuk zamanları
açısından fark bulamamış, ancak farklı
sonuçların; diğer ajanların sağladığı sedasyon
ile aynı sedasyon düzeyinin elde
edilmesi için gereken deksmedetomidin
dozunun daha belirgin anestezi derinliği
oluşturmasından kaynaklanabileceğini
savunmuşlardır.
Yoğun bakımlarda sedasyon amacı ile
kullanılan deksmedetomidinin analjezik
gereksinimini azalttığı bilinmektedir. (26)
Biz de çalışmamızda genel anestezi verdiğimiz
hastalarda Yoğun Bakım Ünitelerinde
(YBÜ) önerilen sedasyon dozunda
deksmedetomidin infüzyonu yaptık. (27)
Postoperatif dönemde hastalarımızda ilk
analjezik gereksinim zamanının belirgin
düşük olduğunu gözledik. Major cerrahi
girişimler ve total abdominal histerektomi
sonrasında da sedasyon sağlayacak dozda
kullanılan sistemik deksmedetomidin infüzyonlarının
postoperatif morfin gereksiniminı
önemli oranda düşürdüğüne dair
sonuçlar bulunmaktadır. (28,29) Bunun yanı
sıra cerrahi işlem sırasında sedasyon amaçlı
deksmedetomidin uygulanan hastalarda
propofol uygulananlara göre derlenme
döneminde ağrıda ve analjezik tüketiminde
belirgin azalma olduğu bilinmektedir.
Ancak, diğer çalışmalarda da deksmedetomidinin
postoperatif erken dönemde
analjezik etkisinin azaldığı bildirilmiştir. (30)
İntraoperatif deksmedetomidin uygulamasıyla,
kullanılan narkotik ve/veya volatil
anestezik tüketiminin azalmasının; postoperatif
dönemde daha az bulantı, kusma
ve titreme görüldüğünü savunan görüşlerin
yanı sıra Venn ve ark. (26) bir çalışmalarında,
deksmedetomidine bağlı bulantı,
kusma ve antiemetik kullanımının arttığını
saptamıştır. (29) Çalışmamızda ise gruplar
arası karşılaştırmada postoperatif bulantı
ve kusma açısından fark bulunamamıştır.
Deksmedetomidin infüzyonu uygulanan
hastalarda plasebo grubuna göre postoperatif
titremenin daha az görüldüğü,
ağız kuruluğunun arttığı bildirilmiştir. (31)
Çalışmamızda postoperatif titreme deksmedetomidin
grubunda, kontrol grubuna
göre daha az iken, ağız kuruluğu kontrol
grubuna göre belirgin olarak daha fazla
bulunmuştur.
Sonuç olarak, deksmedetomidinin genel
anestezi altında cerrahi girişim geçiren
hastalarda, perioperatif infüzyon şeklinde
uygulanmasının, anestezi indüksiyonunda
kullanılan tiyopental gereksinimini
azalttığı, entübasyon ve ekstübasyona
hemodinamik yanıtı baskıladığı, ekstübasyondan
sonra derlenme süresini olumsuz
etkilemeden postoperatif ilk analjezik
gereksinim zamanını uzattığı kanısındayız.
Bu özellikleriyle deksmedetomidinin
yoğun bakımda sedasyon amacı yanında,
anestezi pratiğinde seçilmiş, endotrakeal
entübasyona hemodinamik yanıtın önlenmesinin
önemli olduğu riskli hastalarda
seçilebileceğini düşünmekteyiz.
KAYNAKLAR
1. Kovac AL. Controlling the hemodynamic response
to laryngoscopy and endotracheal intubation.
J Clin Anesth 1996;8:63-79.
2. Dorman BH, Zucker JR, Verrier ED, Gartman DM,
Slachman FN. Clonidine improves perioperative
myocardial ischemia, reduces anesthetic requirement,
and alters hemodynamic parameters in
patients undergoing coronary artery bypass surgery.
J Cardiothorac Vasc Anesth 1993;7:386-95.
3. Tufanogullari B, White PF, Peixoto MP, et al.
Dexmedetomidine infusion during laparoscopic
bariatric surgery: the effect on recovery outcome
variables. Anesth Analg 2008;106:1741-8.
4. Balcı C, Arıkan Y, Baki E. İntraoperatif sedasyonda
propofol ve deksmedetomidinin hemodinami
üzerine etkisi ve eşdeğer sedasyon skorlarında
bispektral indeks değerlerinin karşılaştırılması.
Türk Anest Rean Der Dergisi 2006;34:249-54.
276

M. Şimşek ve ark., Peroperatif Deksmedetomidin İnfüzyonunun Tiyopental Gereksinimi, Hemodinami, İlk Analjezik Gereksinimi ve Derlenme
Yanıtları Üzerine Etkilerinin İncelenmesi
5. Basar H, Akpinar S, Doganci N, et al. The effects
of preanesthetic, single-dose dexmedetomidine
on induction, hemodynamic, and cardiovascular
parameters. J Clin Anesth 2008;20:431-6.
6. Aantaa R, Kanto J, Scheinin M, Kallio A, Scheinin
H. Dexmedetomidine, an alpha 2-adrenoceptor
agonist, reduces anesthetic requirements for
patients undergoing minor gynecologic surgery.
Anesthesiology 1990;73:230-5.
7. Kordan A, Günaydın B. Farklı dozlarda deksmedetomidinin
laringoskopi ve endotrakeal
entübasyona karşı oluşan hemodinamik yanıta,
peroperatuar anestezik gereksinimine ve derlenmeye
etkilerinin karşılaştırılması. Anestezi
Dergisi 2006;14:95-102.
8. Bekker A, Sturaitis MK. Dexmedetomidine for neurological
surgery. Neurosurgery 2005;57:1-10.
9. Uyar A, Çöçelli LP, Koruk S, Tahtacı N, Öner Ü.
Orta kulak ameliyatlarında perioperatif deksmedetomidin
infüzyonunun hemodinami,
anestezik ajan tüketimi, uyanma ve yan etkiler
yönünden plasebo ile karşılaştırılması. Türk
Anest Rean Der Dergisi 2007;35:241-8.
10. Bührer M, Mappes A, Lauber R, Stanski DR, Maitre
PO. Dexmedetomidine decreases thiopental
dose requirement and alters distribution pharmacokinetics.
Anesthesiology 1994;80:1216-27.
11. Durmus M, But AK, Dogan Z, Yucel A, Miman
MC, Ersoy MO. Effect of dexmedetomidine on
bleeding during tympanoplasty or septorhinoplasty.
Eur J Anaesthesiol 2007;24(5):447-53.
12. Khan ZP, Munday IT, Jones RM, Thornton C,
Mant TG, Amin D. Effects of dexmedetomidine
on isoflurane requirements in healthy volunteers.
1: Pharmacodynamic and pharmacokinetic
interactions. Br J Anaesth 1999;83:372-80
13. Ebert TJ, Harkin CP, Muzi M. Cardiovascular responses
to sevoflurane: a review. Anesth Analg
1995;81(6 Suppl):S11-22.
14. Bloor BC, Ward DS, Belleville JP, Maze M. Effects
of intravenous dexmedetomidine in humans.
II. Hemodynamic changes. Anesthesiology
1992;77:1134-42.
15. Mizobe T, Nakajima Y, Sunaguchi M, Ueno H,
Sesler DI. Clonidine produces a dose-dependent
impairment of baroreflex-mediated thermoregulatory
responses to positive end-expiratory
pressure in anaesthesized humans. Br J Anaesth
2005; 94:536-41.
16. Yildiz M, Tavlan A, Tuncer S, Reisli R, Yosunkaya
A, Otelcioglu S. Effect of dexmedetomidine on
haemodynamic responses to laryngoscopy and intubation:
perioperative haemodynamics and anaesthetic
requirements. Drugs RD. 2006;7:43-52.
17. Scheinin B, Lindgren L, Randell T, Scheinin H,
Scheinin M. Dexmedetomidine attenuates
sympathoadrenal responses to tracheal intubation
and reduces the need for thiopentone
and peroperative fentanyl. Br J Anaesth
1992;68:126-31.
18. Jalonen J, Hynynen M, Kuitunen A ve ark. Dexmedetomidine
as an anesthetic adjunct in coronary
artery bypass grafting. Anesthesiology
1997;86:331-45.
19. Unlugenc H, Gunduz M, Guler T, Yagmur O, Isık
G. The effect of preanaesthetic administration of
intravenous dexmedetomidine on postoperative
pain in patients receiving patient-controlled
morphine. Eur J Anaesthesiol 2005;22:386-91.
20. Talke P, Chen R, Thomas B ve ark. The hemodynamic
and adrenergic effects of perioperative
dexmedetomidine infusion after vascular surgery.
Anesth Analg 2000;90:834-9.
21. Tanskanen PE, Kytta JV, Randell TT, Aantaa RE.
Dexmedetomidine as an anaesthetic adjuvant
in patients undergoing intracranial tumor surgery:
a double blind, randomized and placebocontrolled
study. Br J Anaesth 2006;5:658-665.
22. Arain SR, Ebert TJ. The efficacy, side effects, and
recovery characteristics of dexmedetomidine
versus propofol when used for intraoperative
sedation. Anesth Analg 2002;95:461-6.
23. Balcı C, Karabekir HS, Kuru İ, Maralcan G, Taylan
B. Monitörize anestezi bakımında propofol ile
deksmedetomidinin hemodinamik ve bispektral
indeks değerleri açısından karşılaştırılması.
Anestezi Dergisi 2006;14:90-4.
24. Bulow NM, Barbosa NV, Rocha JB. Opioid consumption
in total intravenous anesthesia is
reduced with dexmedetomidine: a comparative
study with remifentanil in gynecologic
videolaparoscopic surgery. J Clin Anesth
2007;19:280-5.
25. Turgut N, Turkmen A, Gökkaya S, Atlan A, Hatiboglu
MA. Dexmedetomidine-based versus
fentanyl-based total intravenous anesthesia
for lumbar laminectomy. Minerva Anestesiol
2008;74:469-74.
26. Venn RM, Bradshaw CJ, Spencer R ve ark. Preliminary
UK experience of dexmedetomidine, a
novel agent for postoperative sedation in the intensive
care unit. Anaesthesia 1999;54:1136-42.
27. Kida K, Ohtaniy N, Shoji K, Yasui Y, Masakiy E.
Postoperative pain status after intraoperative
systemic dexmedetomidine and epidural neostigmine
in patients undergoing lower abdominal
surgery. European Journal of Anaesthesiology
2008;25:869-75.
28. Arain SR, Ruehlow RM, Uhrich TD, Ebert TJ. The
efficacy of dexmedetomidine versus morphine
for postoperative analgesia after major inpatient
surgery. Anesth Analg 2004;98:153-8.
29. Gurbet A, Basagan-Mogol E, Turker G, Ugun F,
Kaya FN, Ozcan B. Intraoperative infusion of dexmedetomidine
reduces perioperative analgesic
requirements. Can J Anesth 2006;53:646-52.
30. Gómez-Vázquez ME, Hernández-Salazar E,
Hernández-Jiménez A, Pérez-Sánchez A,
Zepeda-López V, Salazar-Páramo M. Clinical
analgesic efficacy and side effects of dexmedetomidine
in the early postoperative period
after arthroscopic knee surgery. Journal of Clinical
Anesthesia 2007;19:576-82.
31. Elvan EG, Oç B, Uzun S, Karabulut E, Coşkun
F, Aypar U. Dexmedetomidine and postoperative
shivering in patients undergoing elective
abdominal hysterectomy. Eur J Anaesthesiol
2008;25:357-64.
277