Ãocuklarda Yanık Yarası Debridmanı ve Pansumanında ... - TARD
Ãocuklarda Yanık Yarası Debridmanı ve Pansumanında ... - TARD
Ãocuklarda Yanık Yarası Debridmanı ve Pansumanında ... - TARD
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
TÜRK ANESTEZİYOLOJİ VE REANİMASYON DERNEĞİ<br />
Türk Anest Rean Der Dergisi 2011; 39(2):54-62<br />
doi:10.5222/JTAICS.2011.054<br />
Klinik Araştırma<br />
Çocuklarda Yanık Yarası Debridmanı <strong>ve</strong> Pansumanında<br />
Propofol-Fentanil, Propofol-Ketamin Sedasyonu<br />
Canan Öner, İsmail Borucu<br />
Batman Kozluk Devlet Hastanesi Anesteziyoloji <strong>ve</strong> Reanimasyon Servisi, Batman<br />
ÖZET<br />
Amaç: Pediatrik hastalarda yanık debridmanı <strong>ve</strong> pansumanında propofol/fentanil ile propofol/ketamin kombinasyonlarının<br />
sedasyon <strong>ve</strong> derlenme hızı üzerine etkileri ile yan etkilerinin karşılaştırılması amaçlandı.<br />
Gereç <strong>ve</strong> Yöntem: Yaşları 5-18 arası olan 70 hasta rasgele propofol/fentanil (Grup F, n:35) <strong>ve</strong> propofol/ketamin<br />
(Grup K, n:35) olarak iki gruba ayrıldı. Her iki gruba; 0,03 mg kg -1 iv midazolam yapıldı. Grup F’de 1 mg kg -1 propofol<br />
<strong>ve</strong> 1,5 mcg kg -1 fentanil yapıldı. Grup K’da 1 mg kg -1 propofol <strong>ve</strong> 0,5 mg kg -1 ketamin yapıldı. Ramsey Sedasyon<br />
Skoru (RSS)’nun >4 olması hedeflendi. RSS≤4 ise ek doz olarak Grup F’de 0,5 mg/kg propofol, Grup K’da 0,5 mg/kg -1<br />
ketamin uygulandı. Sistolik arter basıncı (SAB), diyastolik arter basıncı (DAB), kalp atım hızı (KAH) <strong>ve</strong> periferik oksijen<br />
satürasyonu (SpO 2<br />
) <strong>ve</strong> RSS her 5 dk.’da bir not edildi. Derlenme zamanı Modifiye Aldrete Skorun (MAS) 9 <strong>ve</strong> üzerinde<br />
olma süresi olarak kaydedildi.<br />
Bulgular: Grup K’de 10., 15., 20., 25., 30., 35. dk. RSS ortalamaları Grup F’den anlamlı derecede daha yüksek bulundu<br />
(p4. When RSS was ≤4 we administered additi<strong>ve</strong><br />
dosages 0.5 mg kg -1 propofol in group F, 0.5 mg kg -1 ketamine in group K. E<strong>ve</strong>ry 5 minutes, values of systolic blood<br />
pressure (SBP) and diastolic blood pressure (DBP), heart rate (HR), peripheral oxygen saturation (SpO 2<br />
), and RSS were<br />
recorded. Modified Aldrete Score (MAS) of >9 at the time of discharge was also recorded.<br />
Results: In group K, RSS values at 10., 15., 20., 25., 30., 35. minutes were significantly higher than in group F<br />
(p
C. Öner <strong>ve</strong> ark., Çocuklarda Yanık Yarası Debridmanı <strong>ve</strong> Pansumanında Propofol-Fentanil, Propofol-Ketamin Sedasyonu<br />
GİRİŞ<br />
Yanık ağrısı, yaralanmayı takiben akut<br />
ağrı olarak ortaya çıkar, aylar sürebilen<br />
tedavi süreci boyunca farklı şiddetlerde<br />
devam eder <strong>ve</strong> bazı durumlarda da kronik<br />
ağrıya dönüşür. Yanık ağrısı başlangıçta<br />
yaralanmanın boyutu <strong>ve</strong> derecesi ile yakın<br />
ilişkili iken ilerleyen süreçte buna ek<br />
olarak uygulanan tedavi yöntemleri, enfeksiyon<br />
varlığı, rehabilitasyon uygulamaları,<br />
kişinin içinde bulunduğu psikososyal<br />
ortam, ağrı üzerinde değişik derecelerde<br />
belirleyici rol oynar. Bu nedenle yanık<br />
ağrısı büyük kişisel farklılıklar gösterir<br />
<strong>ve</strong> tedavisi multidisipliner bir yaklaşım<br />
gerektirir. (1) Debridman <strong>ve</strong> günlük pansumanlarda<br />
genel anestezi hem tehlikeli<br />
hem de pahalıdır. Sedasyon için bugüne<br />
kadar çeşitli ilaçlar kullanılmışsa da araştırmalar<br />
etkisi hızlı başlayan, sedasyon<br />
derinliği <strong>ve</strong> etki süresi kontrol edilebilen,<br />
minimal yan etkileri olan ajanlara yönelik<br />
olmaktadır. (2,3) Propofol kısa etkili sedatif<br />
hipnotik bir ajandır. Derlenme süresinin<br />
kısa olması ağrısız girişimlerde seçilen<br />
bir ajan olmasına neden olmuştur. Ancak,<br />
doza bağlı olarak hemodinamik <strong>ve</strong> solunumsal<br />
bazı yan etkiler görülebilir. (4,5) Propofol<br />
doza bağımlı olarak bazı hastalarda<br />
solunum depresyonu <strong>ve</strong> geçici hipotansiyona<br />
neden olabilir. (6,7) Ağrının kontrolünde<br />
propofolle birlikte hızlı bir şekilde etki<br />
eden güçlü bir opioid olan fentanil sıklıkla<br />
kullanılır. (8-10) Ancak, fentanilin propofolle<br />
birlikte kullanımı solunum depresyonuna<br />
neden olabilmektedir. (11)<br />
Ketamin amnezi <strong>ve</strong> analjezi etkisi olan<br />
bir ajandır. Solunum fonksiyonu <strong>ve</strong> kardiyovasküler<br />
fonksiyonlarda önemli bir<br />
yan etkisi görülmemektedir. (12) Ancak,<br />
uyanma sırasında halüsinasyon <strong>ve</strong> bulantı<br />
gibi yan etkileri bulunmaktadır. (12,13) Subanestezik<br />
dozdaki ketamin, propofol ile<br />
gerçekleştirilen anestezi indüksiyonunda<br />
propofolle birlikte kullanılabilmektedir.<br />
(14-16)<br />
İndüksiyonda kullanılan ketamin<br />
ile ortalama arter basıncı <strong>ve</strong> kardiyak indekste<br />
artış sonucu propofolün oluşturduğu<br />
olumsuz etkiler önlenebilmektedir.<br />
Ketaminin, kardiyovasküler depresyon<br />
yapmaması <strong>ve</strong>ya diğer ilaçlara göre daha<br />
az yapması bu ilaca avantaj sağlamaktadır.<br />
Ketamin N-metil D-Aspartat (NMDA)<br />
reseptörlerine etki ederek merkezi olarak<br />
etki etmekte <strong>ve</strong> dissosiyatif anestezi<br />
oluşturmaktadır. Ketaminin indüksiyonda<br />
<strong>ve</strong>ya premedikasyon amacıyla kullanıldığı<br />
olgularda postoperatif uyanmanın geciktiği<br />
bildirilmektedir. (17-19)<br />
Bu çalışmada amacımız pediatrik hastalarda<br />
yanık debridmanı <strong>ve</strong> pansumanında<br />
propofol/fentanil ile propofol/ketamin<br />
protokollerinin sedasyon etkilerini, yan<br />
etkilerini <strong>ve</strong> derlenme hızını karşılaştırmaktır.<br />
GEREÇ <strong>ve</strong> YÖNTEM<br />
Bu çalışma etik kurul onayı <strong>ve</strong> ailelerin<br />
aydınlatılmış onamı alındıktan sonra rasgele<br />
<strong>ve</strong> prospektif olarak planlandı. Çalışmamızda,<br />
yanık yüzeyi % 10-40 arasında<br />
olan hastaların yanık debridmanı <strong>ve</strong> pansumanı<br />
için sedasyon uygulandı. Yaşları<br />
5-18 arası ASA sınıflamasına göre I olan<br />
70 hasta rasgele propofol/fentanil (Grup<br />
F, n:35) <strong>ve</strong> propfol/ketamin (Grup K, n:35)<br />
olarak iki gruba ayrıldı. Çalışma dışı bırakma<br />
kriterleri; artmış intrakraniyal basınç,<br />
koma, dolu mide, zor hava yolu, solunum<br />
yolu enfeksiyonu <strong>ve</strong> hava yolu tıkanmasına<br />
neden olan tonsilla hiperplazisi <strong>ve</strong>ya<br />
uyku apne sendromu olarak belirlendi.<br />
Operasyon odasına alınan olguların elektrokardiyogramı<br />
(EKG), kalp atım hızı<br />
(KAH), noninvaziv sistolik arter basıncı<br />
55
Türk Anest Rean Der Dergisi 2011; 39(2):54-62<br />
(SAB), diyastolik arter basıncı (DAB) <strong>ve</strong><br />
periferik oksijen satürasyonu (SpO 2<br />
) monitörize<br />
edildi (Datex-Ohmeda). El sırtından<br />
22-24 numaralı intraketle intra<strong>ve</strong>nöz<br />
(iv) yol açılarak saatte 6 mL kg -1 hızında<br />
izolen-P infüzyonuna başlandı. Her iki<br />
gruba; 0,03 mg kg -1 iv midazolam yapılarak<br />
2 L/dk maske ile O 2<br />
<strong>ve</strong>rilmeye başlandı.<br />
Grup F’de 1 mg kg -1 propofol <strong>ve</strong> 1,5 mcg<br />
kg -1<br />
fentanil yapıldı. Grup K’da 1 mg kg -1<br />
propofol <strong>ve</strong> 0,5 mg kg -1 ketamin yapıldı.<br />
Ramsey Sedasyon Skoru (RSS) >4 olması<br />
hedeflendi (Tablo I). RSS≤4 ise ek doz olarak<br />
Grup F’de 0,5 mg/kg -1 propofol, Grup<br />
K’de 0,5 mg/kg -1 ketamin uygulandı. SAB,<br />
DAB, KAH, SpO 2<br />
<strong>ve</strong> RSS her 5 dk. aralıklarla<br />
not edildi. Sekresyon artışı, bulantıkusma,<br />
ajitasyon gibi komplikasyonlar<br />
kaydedildi.<br />
Operasyonun tamamlanmasıyla derlenme<br />
zamanı, Modifiye Aldrete Skoru (MAS) >9<br />
(Tablo II) olması koşuluyla belirlendi. Yaklaşık<br />
1 saat sonra taburcu edilme kriteri<br />
olarak hemodinami, solunum, bilinç durumunun<br />
stabil olması kabul edildi. Ayrıca<br />
cilt rengi <strong>ve</strong> hareketliliğe, olası bulantı,<br />
kusma, ajitasyon gibi komplikasyon olup<br />
olmamasına dikkat edildi. Taburcu sırasında<br />
ailelere ilk 24 saat içinde olabilecek<br />
komplikasyonlar (ajitasyon, halüsinasyon<br />
<strong>ve</strong> gece huzursuzluğu) hakkında bilgi <strong>ve</strong>rildi.<br />
Tablo I. Ramsey sedasyon skalası.<br />
Sedasyon skoru<br />
Kriterler<br />
1<br />
2<br />
3<br />
4<br />
Uyanık<br />
Koopere, oryante sakin hasta<br />
Uykuya meyilli, emirlere uyuyor<br />
Derin uykuda, glabellaya vurma <strong>ve</strong> yüksek sese yanıt <strong>ve</strong>ren hasta<br />
5 Derin uykuda, glabellaya vurma <strong>ve</strong> yüksek sese yanıt <strong>ve</strong>rmeyen ya da yavaş yanıt <strong>ve</strong>ren hasta<br />
6 Bu uyarılara yanıt <strong>ve</strong>rmeyen hasta<br />
Tablo II. Modifiye Aldrete derlenme skorlaması.<br />
Fonksiyon<br />
Aktivite: İstemli emirlerle hareket etme<br />
ekstremite hareketli<br />
2 ekstremite hareketli<br />
Hiçbir ekstremite hareketi yok<br />
Solunum: Derin soluk alabilme <strong>ve</strong> öksürme<br />
Dispne, yüzeyel solunum<br />
Apneik<br />
Dolaşım: Kan basıncı baz değerin ± 20 mmHg<br />
Kan basıncı baz değerin ± 20-50 mmHg<br />
Kan basıncı baz değerin ± 50 mmHg<br />
SpO 2<br />
: Oda havasında %90 <strong>ve</strong> üstü<br />
Oksijen ile %90 <strong>ve</strong> üstü<br />
Oksijen ile %90 <strong>ve</strong> altı<br />
Bilinç: Tamamen uyanık<br />
Sesli uyaranlara yanıt var<br />
Sesli uyaranlara yanıt yok<br />
Puan<br />
2 puan<br />
1 puan<br />
0 puan<br />
2 puan<br />
1 puan<br />
0 puan<br />
2 puan<br />
1 puan<br />
0 puan<br />
2 puan<br />
1 puan<br />
0 puan<br />
2 puan<br />
1 puan<br />
0 puan<br />
56
C. Öner <strong>ve</strong> ark., Çocuklarda Yanık Yarası Debridmanı <strong>ve</strong> Pansumanında Propofol-Fentanil, Propofol-Ketamin Sedasyonu<br />
İstatistiksel Değerlendirme:<br />
Bu çalışmada istatistiksel analizler NCSS<br />
2007 paket programı ile yapıldı. Verilerin<br />
değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistiksel<br />
metotların (ortalama, standart sapma)<br />
yanı sıra çoklu grupların yineleyen ölçümlerinde<br />
eşlendirilmiş varyans analizi,<br />
alt grup karşılaştırmalarında Newman Keuls<br />
çoklu karşılaştırma testi, grupların karşılaştırmasında<br />
tek yönlü varyans analizi,<br />
alt grup karşılaştırmalarında Tukey çoklu<br />
karşılaştırma testi, nitel <strong>ve</strong>rilerin karşılaştırmalarında<br />
ki-kare testi kullanılmıştır.<br />
Sonuçlar, anlamlılık p
Türk Anest Rean Der Dergisi 2011; 39(2):54-62<br />
120<br />
115<br />
Ortalama SAB Değerleri<br />
Grup F<br />
Grup K<br />
110<br />
105<br />
100<br />
*†<br />
*†<br />
†<br />
†<br />
mmHg<br />
95<br />
90<br />
85<br />
80<br />
75<br />
*†<br />
70<br />
0. dk<br />
5. dk<br />
10. dk 15. dk 20. dk 25. dk 30. dk 35. dk<br />
Gruplar arası karşılaştırma *:p
C. Öner <strong>ve</strong> ark., Çocuklarda Yanık Yarası Debridmanı <strong>ve</strong> Pansumanında Propofol-Fentanil, Propofol-Ketamin Sedasyonu<br />
110<br />
105<br />
Ortalama KAH Değerleri<br />
Grup F<br />
Grup K<br />
100<br />
†<br />
Atım/dakika<br />
95<br />
90<br />
85<br />
80<br />
*†<br />
*†<br />
*†<br />
†<br />
†<br />
†<br />
†<br />
†<br />
†<br />
†<br />
†<br />
75<br />
70<br />
65<br />
0. dk<br />
5. dk 10. dk 15. dk 20. dk 25. dk 30. dk 35. dk<br />
Gruplar arası karşılaştırmalarda *:p
Türk Anest Rean Der Dergisi 2011; 39(2):54-62<br />
Grup F’de 2 hastada apne gelişmesi nedeniyle<br />
hava yolu açma desteği sağlandı.<br />
TARTIŞMA<br />
Propofol analjezik etkisi olmayan bir hipnotik<br />
olduğu için günübirlik cerrahilerde<br />
kısa etkili bir opioidle <strong>ve</strong>ya ketaminle<br />
birlikte kullanılması önerilmektedir. Kısa<br />
süreli cerrahi işlemlerde sedoanaljezi sağlamak<br />
amacıyla propofol <strong>ve</strong> ketaminin<br />
birlikte kullanımı popülarite kazanmıştır.<br />
(20) Badrinath <strong>ve</strong> ark. (17) çalışmalarında,<br />
ketamine bağlı gelişen taşikardi <strong>ve</strong><br />
hipertansiyonun propofol/ketamin kombinasyonunda<br />
ortaya çıkmadığını belirtmiştir.<br />
Çalışmamızda propofol/fentanil<br />
uygulanan hastalarda propofol/ketamin<br />
grubuna göre SAB <strong>ve</strong> DAB değerleri daha<br />
düşük seyretmiştir. Propofol/ketamin grubunda<br />
SAB, DAB <strong>ve</strong> KAH değerleri daha<br />
stabil seyretmiştir. Özalevli <strong>ve</strong> ark.’nın (21)<br />
2-2,5 mg kg -1 iv bolus, ardından 100 μg<br />
kg -1 infüzyon propofolle, 2-2,5 mg kg -1 iv<br />
bolus ardından aralıklı uygulanan iv 0,5<br />
mg kg -1 ketamini karşılaştırarak yaptıkları<br />
çalışmada, propofol grubunda sonuçlarımızla<br />
da benzer olarak, hem anestezi<br />
uygulaması öncesi değerlerine göre hem<br />
de ketamin grubuna göre kan basınçları<br />
anlamlı derecede düşük seyretmiştir. Ketaminin<br />
kardiyovasküler sisteme yan etkileri<br />
minimaldir. (22) Ketaminin halüsinasyon,<br />
ajitasyon, oryantasyon bozukluğu<br />
gibi etkilerinin sedasyon amacıyla propofol<br />
ile kombine kullanıldığında görülme<br />
sıklığı daha azdır. (23) Propofol, ketaminin<br />
yan etkilerini ortadan kaldırmaktadır. (24)<br />
Badrinath <strong>ve</strong> ark. (17) psikomimetik etkilerin<br />
propofol/ketamin kombinasyonunda<br />
daha az (% 8-16) görüldüğünü, yüksek<br />
doz ketamin grubunda daha sık görüldüğünü<br />
tespit etmiştir. Çalışmamızda hiçbir<br />
olguda ajitasyon saptanmadı. Ketaminin<br />
solunum <strong>ve</strong> dolaşım sistemini minimal<br />
etkilemesi, subanestezik dozlarda bile<br />
analjezik etki göstermesi, ayrıca tek başına<br />
<strong>ve</strong>ya intra<strong>ve</strong>nöz/inhalasyon anestezikleriyle<br />
birlikte uygulanabilmesi önemli<br />
avantajlarıdır. (25)<br />
Dachs <strong>ve</strong> ark. (26) ketamine midazolam<br />
eklenmesiyle, hoş olmayan rüyalar, halüsinasyonlar<br />
gibi ketamine bağlı istenmeyen<br />
etkilerin azaltıldığını ileri sürmüştür.<br />
Çalışmamızda midazolam, çocuklardaki<br />
korku <strong>ve</strong> endişeyi azaltmak <strong>ve</strong> kısa süreli<br />
anterograd amnezik özelliği nedeniyle<br />
kullanıldı. (27) Preoperatif sedatif midazolam<br />
kullanımının ketaminin psikomimetik<br />
etkilerinin indirgeyici etkisi olduğu kanısına<br />
vardık.<br />
Green <strong>ve</strong> ark. (28) ketamin uygulanmasının<br />
ardından 5 yaş üstü olgularda % 12,1, 5<br />
yaş altı olgularda % 3,5 bulantı kusma<br />
tespit etmiştir. Çalışmamızda hiçbir olguda<br />
bulantı-kusma olmadığını tespit ettik.<br />
Hastaların hiçbirinde bulantı <strong>ve</strong> kusma görülmemesi,<br />
propofolün antiemetik etkisine<br />
bağlı olabilir <strong>ve</strong> önemli bir üstünlüktür.<br />
(29)<br />
Godambe <strong>ve</strong> ark. (30) ortopedik girişim<br />
yapılan 113 pediatrik olguda propofol/<br />
fentanil, ketamin/midazolam sedasyonu<br />
etkilerini araştırmış <strong>ve</strong> propofol/fentanil<br />
grubunda bulantı kusma olmadığını tespit<br />
etmişlerdir.<br />
Disma <strong>ve</strong> ark. (31) çocuklarda üst gastrointestinal<br />
sistem endoskopi girişimlerinde,<br />
propofolü tek başına <strong>ve</strong> fentanil ya da midazolam<br />
ile kombine kullanmıştır. Propofolün<br />
tek kullanıldığı grupta daha fazla ek<br />
doz gereksinimi olduğunu saptamışlardır.<br />
Propofol-fentanil ile propofol-midazolam<br />
grupları arasında anlamlı bir farklılık gözlemlenmemiştir.<br />
Akin <strong>ve</strong> ark. (10) kardiak<br />
kateterizasyon işlemi uygulanan pediatrik<br />
hastalarda yaptıkları çalışmada, propofol/<br />
ketamin grubunda propofol grubuna göre<br />
60
C. Öner <strong>ve</strong> ark., Çocuklarda Yanık Yarası Debridmanı <strong>ve</strong> Pansumanında Propofol-Fentanil, Propofol-Ketamin Sedasyonu<br />
daha az ek doz gereksinimi olduğunu tespit<br />
etmiştir. Benzer şekilde çalışmamızda<br />
propofol/fentanil uygulanan grubun ek<br />
doz dağılımları propofol/ketamin uygulanan<br />
gruptan istatistiksel olarak anlamlı<br />
derecede yüksek bulunmuştur <strong>ve</strong> propofol/ketamin<br />
uygulanan grupta 2 olguda<br />
ek doz gerekmemiştir.<br />
Hwang <strong>ve</strong> ark. (32) fiberoptik bronkoskopi<br />
sırasında propofol/alfentanil, propofol/<br />
ketamin sedasyonlarının klinik etkilerini<br />
araştırdıkları çalışmada, ketamin kullanımının<br />
hasta memnuniyeti <strong>ve</strong> amnezi açısından<br />
alfentanile alternatif olabileceğini<br />
kaydetmiştir.<br />
Yüz on dört hastada, prospektif kohort<br />
bir çalışmada, aynı enjektörde propofol <strong>ve</strong><br />
ketamin karışımı (ketofol) uygulanmış <strong>ve</strong><br />
girişimsel sedoanaljezi için bu kombinasyonun<br />
etkili <strong>ve</strong> gü<strong>ve</strong>nli olduğu kanısına<br />
varılmıştır. (20) Ancak, doğrudan karşılaştırma<br />
grubu olmadan bu çalışma propofol,<br />
ketamin <strong>ve</strong> opioid kombinasyonları hakkında<br />
gü<strong>ve</strong>nilir bir kanıt sayılamaz. (33,34)<br />
Derlenme skorlaması Modifiye Aldrete<br />
Skorlamasına göre yapıldı. Literatüre<br />
bakıldığında bu tip olgularda Aldrete ya<br />
da Modifiye Aldrete skorlaması yapıldığı<br />
görülmektedir. (35,36) Çalışmamızda propofol/fentanil<br />
grubunda istatistiksel olarak<br />
anlamlı derecede derlenme zamanı daha<br />
uzun tespit edildi.<br />
Sonuç olarak, propofol/fentanil <strong>ve</strong> propofol/ketamin<br />
kombinasyonları pediatrik<br />
hastalarda yanık debridmanı <strong>ve</strong> pansumanı<br />
işleminde etkili sedasyon sağlamaktadır.<br />
Propofol/ketamin kombinasyonunun<br />
daha iyi hemodinamik stabilite sağladığı<br />
<strong>ve</strong> daha kısa derlenme zamanı ile hastaların<br />
daha çabuk taburcu olabileceği kanısına<br />
varıldı.<br />
KAYNAKLAR<br />
1. Çimen A, Erdine S. Yanık ağrısı <strong>ve</strong> tedavisi. Türkiye<br />
Klinikleri J Surg Med Sci 2007;3(1):60-4.<br />
2. Peden CJ, Menon DK, Hall AS, Sargentoni J,<br />
Whitham JG. Magnetic resonance for the anaesthetist.<br />
Part II: Anaesthesia and monitoring in<br />
MR units. Anaesthesia 1992;47:508-17.<br />
http://dx.doi.org/10.1111/j.1365-2044.1992.tb02278.x<br />
PMid:1616091<br />
3. Frush DP, Bisset III GS. Sedation of children in radiology:<br />
Time to wake up. AJR 1995;165:913-4.<br />
PMid:7676992<br />
4. Smith I, White PF, Nathanson M, Gouldson R.<br />
Propofol. An update on its clinical use. Anesthesiology<br />
1940;81:1005-43.<br />
5. Bryson HM, Fulton BR, Faulds D. Propofol: an<br />
update of its use in anaesthesia and conscious<br />
sedation. Drugs 1995;50:513-59.<br />
http://dx.doi.org/10.2165/00003495-199550030-<br />
00008<br />
PMid:8521772<br />
6. Hug CC Jr, McLeskey CH, Nahrwold ML, Roizen<br />
MF et al. Hemodynamic effects of propofol:<br />
data from o<strong>ve</strong>r 25,000 patients. Anesth Analg<br />
1993;77(4 Suppl):S 21-9.<br />
7. Claeys MA, Gepts E, Camu F. Haemodynamic<br />
changes during anaesthesia induced and maintained<br />
with propofol. Br J Anaesth 1988;60:3-9.<br />
http://dx.doi.org/10.1093/bja/60.1.3<br />
8. Frazee BW, Park RS, Lowery D, Baire M. Propofol<br />
for deep procedural sedation in the ED. Am<br />
J Emerg Med 2005;23:190-5.<br />
http://dx.doi.org/10.1016/j.ajem.2004.05.008<br />
PMid:15765343<br />
9. Zed PJ, Abu-Laban RB, Chan WW, Harrison DW.<br />
Efficacy, safety and patient satisfaction of propofol<br />
for procedural sedation and analgesia<br />
in the emergency department: a prospecti<strong>ve</strong><br />
study. Can J Emerg Med 2007;9:421-7.<br />
10. Akin A, Esmaoglu A, Guler G, Demircioglu R, Narin<br />
N, Boyaci A. Propofol and propofol-ketamine<br />
in pediatric patients undergoing cardiac catheterization.<br />
Pediatr Cardiol 2005;26:553-7.<br />
http://dx.doi.org/10.1007/s00246-004-0707-4<br />
PMid:16132313<br />
11. Miner JR, Krauss B. Procedural sedation and<br />
analgesia research: state of the art. Acad Emerg<br />
Med 2007;14:170-8.<br />
http://dx.doi.org/10.1111/j.1553-2712.2007.<br />
tb01764.x<br />
PMid:17267532<br />
12. Kessler P, Alemdag Y, Hill M, Dietz S, Vettermann<br />
J, et al. Intra<strong>ve</strong>nous sedation of spontaneously<br />
breathing infants and small children before<br />
magnetic resonance tomography. A comparison<br />
of propofol and methohexital. Anaesthesist<br />
1996;45:1158-66.<br />
http://dx.doi.org/10.1007/s001010050352<br />
PMid:9065249<br />
13. Kennedy RM, Porter FL, Miller JP, Jaffe DM.<br />
Comparison of fentanyl/midazolam with ketamine/midazolam<br />
for pediatric orthopedic emergencies.<br />
Pediatrics 1998;102:956-63.<br />
http://dx.doi.org/10.1542/peds.102.4.956<br />
PMid:9755272<br />
61
Türk Anest Rean Der Dergisi 2011; 39(2):54-62<br />
14. Hui TW, Short TG, Hong W, Suen T, Gin T, Plummer<br />
J. Additi<strong>ve</strong> interactions between propofol<br />
and ketamine when used for anesthesia<br />
induction in female patients. Anesthesiology<br />
1995;82:641-8.<br />
http://dx.doi.org/10.1097/00000542-199503000-<br />
00005<br />
PMid:7879932<br />
15. Friedberg BL. Propofol-ketamine technique.<br />
Aesthetic Plast Surg 1993;17:297-300.<br />
http://dx.doi.org/10.1007/BF00437102<br />
PMid:8273531<br />
16. Stephan H, Sonntag H, Schenk HD, Kettler D,<br />
Khambatta HJ. Effects of propofol on cardiovascular<br />
dynamics, myocardial blood flow and myocardial<br />
metabolism in patients with coronary artery<br />
disease. Br J Anaesth 1986;58:969-75.<br />
http://dx.doi.org/10.1093/bja/58.9.969<br />
17. Badrinath S, Avramov MN, Shadrick M, Witt TR,<br />
Ivankovich AD. The use of a ketamine-propofol<br />
combination during monitored anesthesia care.<br />
Anesth Analg 2000;90:858-62.<br />
http://dx.doi.org/10.1097/00000539-200004000-<br />
00016<br />
18. Alderson PJ, Lerman J. Oral premedication for<br />
paediatric ambulatory anaesthesia: a comparison<br />
of midazolam and ketamine. Can J Anaesth<br />
1994;41:221-6.<br />
http://dx.doi.org/10.1007/BF03009834<br />
PMid:8187256<br />
19. Tanaka M, Sato M, Saito A, Nishikawa T. Revaluation<br />
of rectal ketamine premedication in<br />
children: comparison with rectal midazolam.<br />
Anesthesiology 2000;93:1217-24.<br />
http://dx.doi.org/10.1097/00000542-200011000-<br />
00014<br />
PMid:11046209<br />
20. Willman EV, Andolfatto G. Prospecti<strong>ve</strong> Evaluation<br />
of “Ketofol” (Ketamine/Propofol Combination)<br />
for Procedural Sedastion and Analgesia<br />
in the Emergency Department. Ann Emerg Med<br />
2007;49:23-30.<br />
http://dx.doi.org/10.1016/j.annemergmed.<br />
2006.08.002<br />
PMid:17059854<br />
21. Özalevli M, Ünlügenç H, Gündüz M, Çetin T,<br />
Özcengiz D. Çocuklarda Manyetik Rezonans<br />
Görüntülemede Propofol İle Ketaminin Karşılaştırmalı<br />
Değerlendirilmesi. Türkiye Klinikleri J<br />
Anest Reanim 2005;3:7-14.<br />
22. Wayman K, Shoemaker WC, Lipmann M. Cardiovascular<br />
effects of anesthetic induction with<br />
ketamine. Anesth Analg 1980;59:35-40.<br />
23. Idvall J, Ahlgren I, Aronsen KR, Stenberg P. Ketamine<br />
infusions: pharmacokinetics and clinical<br />
effects. Br J Anaesth 1979;51:1167-72.<br />
http://dx.doi.org/10.1093/bja/51.12.1167<br />
24. Guit JBM, Koning HM, Coster ML et al. Ketamine<br />
as analgesic for total intra<strong>ve</strong>nous anaesthesia<br />
with propofol. Anaesthesia 1991;46:24-27.<br />
http://dx.doi.org/10.1111/j.1365-2044.1991.<br />
tb09308.x<br />
PMid:1996747<br />
25. Schultetus RR, Paulus DA, Spohr GL. Haemodynamic<br />
effects of ketamine and thiopentone during<br />
anaesthetic induction for Caesarean section.<br />
Can Anaesth Soc J 1985;32:592-6.<br />
http://dx.doi.org/10.1007/BF03011404<br />
PMid:3907790<br />
26. Dachs RJ, Innes GM. Intra<strong>ve</strong>nous ketamine sedation<br />
of pediatric patients in the emergency<br />
department. Ann Emerg Med 1997;29:146-50.<br />
http://dx.doi.org/10.1016/S0196-0644(97)70321-4<br />
27. Dundee JW, Halliday NJ, Harper KW, Midazolam:<br />
A review of it’s pharmacological properties<br />
and therapeutic use. Drugs 1984;28:519-43.<br />
http://dx.doi.org/10.2165/00003495-198428060-<br />
00002<br />
PMid:6394264<br />
28. Green SM, Kuppermann N, Rothrock SG et al.<br />
Predictors of ad<strong>ve</strong>rse e<strong>ve</strong>nts with intramuscular<br />
ketamine sedation in children. Ann Emerg Med<br />
2000;35:35-42.<br />
http://dx.doi.org/10.1016/S0196-0644(00)70102-8<br />
29. Sneyd JR, Carr A, Byrom WD. Bilski AJT. A metaanalysis<br />
of nausea and vomiting following<br />
maintenance of anesthesia with propofol or inhalation<br />
agents. Eur J Anesth 1998;15:433-45.<br />
30. Godambe SA, Eliot V, Matheny D et al. Comparison<br />
of propofol/fentanyl <strong>ve</strong>rsus ketamine/midazolam<br />
for brief orthopedic procedural sedation<br />
in a pediatric emergency department. Pediatrics<br />
2003;112:116-123.<br />
http://dx.doi.org/10.1542/peds.112.1.116<br />
PMid:12837876<br />
31. Disma N, Astuto M, Rizzo G et al. Propofol sedation<br />
with fentanyl or midazolam during oesophagogastroduodenoscopy<br />
in children. Eur J<br />
Anaesthesiol 2005;22:848-852.<br />
http://dx.doi.org/10.1017/S0265021505001432<br />
PMid:16225720<br />
32. Hwang J, Jeon Y, Park HP et al. Comparison of<br />
alfentanil and ketamine in combination with<br />
propofol for patient-controlled sedation during<br />
fiberoptic bronchoscopy. Acta Anaesthesiol<br />
Scand 2005;49:1334-1338.<br />
http://dx.doi.org/10.1111/j.1399-6576.2005.00842.x<br />
PMid:16146472<br />
33. Slavik VC, Zed PJ. Combination ketamine and<br />
propofol for procedural sedation and analgesia.<br />
Pharmacotherapy 2007;27:1588-98.<br />
http://dx.doi.org/10.1592/phco.27.11.1588<br />
PMid:17963466<br />
34. Green SM. Research advances in procedural<br />
sedation and analgesia. Ann Emerg Med<br />
2007;49:31-6.<br />
http://dx.doi.org/10.1016/j.annemergmed.2006.09.020<br />
PMid:17083997<br />
35. Tomatir E, Atalay H, Gurses E, Erbay H, Bozkurt<br />
P. Effects of low dose ketamine before induction<br />
on propofol anesthesia for pediatric magnetic<br />
resonance imaging. Pediatric Anesthesia<br />
2004;14:845-50.<br />
http://dx.doi.org/10.1111/j.1460-9592.2004.01303.x<br />
PMid:15385013<br />
36. Dalal PG, Murray D, Cox T, McAllister J, Snider<br />
R. Sedation and Anesthesia Protocols Used for<br />
Magnetic Resonance Imaging Studies in Infants:<br />
Provider and Pharmacologic Considerations.<br />
Anesth Analg 2006;103:863-8.<br />
http://dx.doi.org/10.1213/01.ane.0000237311.<br />
15294.0e<br />
62
Change language