C. Öner <strong>ve</strong> ark., Çocuklarda Yanık Yarası Debridmanı <strong>ve</strong> Pansumanında Propofol-Fentanil, Propofol-Ketamin Sedasyonu 110 105 Ortalama KAH Değerleri Grup F Grup K 100 † Atım/dakika 95 90 85 80 *† *† *† † † † † † † † † 75 70 65 0. dk 5. dk 10. dk 15. dk 20. dk 25. dk 30. dk 35. dk Gruplar arası karşılaştırmalarda *:p
Türk Anest Rean Der Dergisi 2011; 39(2):54-62 Grup F’de 2 hastada apne gelişmesi nedeniyle hava yolu açma desteği sağlandı. TARTIŞMA Propofol analjezik etkisi olmayan bir hipnotik olduğu için günübirlik cerrahilerde kısa etkili bir opioidle <strong>ve</strong>ya ketaminle birlikte kullanılması önerilmektedir. Kısa süreli cerrahi işlemlerde sedoanaljezi sağlamak amacıyla propofol <strong>ve</strong> ketaminin birlikte kullanımı popülarite kazanmıştır. (20) Badrinath <strong>ve</strong> ark. (17) çalışmalarında, ketamine bağlı gelişen taşikardi <strong>ve</strong> hipertansiyonun propofol/ketamin kombinasyonunda ortaya çıkmadığını belirtmiştir. Çalışmamızda propofol/fentanil uygulanan hastalarda propofol/ketamin grubuna göre SAB <strong>ve</strong> DAB değerleri daha düşük seyretmiştir. Propofol/ketamin grubunda SAB, DAB <strong>ve</strong> KAH değerleri daha stabil seyretmiştir. Özalevli <strong>ve</strong> ark.’nın (21) 2-2,5 mg kg -1 iv bolus, ardından 100 μg kg -1 infüzyon propofolle, 2-2,5 mg kg -1 iv bolus ardından aralıklı uygulanan iv 0,5 mg kg -1 ketamini karşılaştırarak yaptıkları çalışmada, propofol grubunda sonuçlarımızla da benzer olarak, hem anestezi uygulaması öncesi değerlerine göre hem de ketamin grubuna göre kan basınçları anlamlı derecede düşük seyretmiştir. Ketaminin kardiyovasküler sisteme yan etkileri minimaldir. (22) Ketaminin halüsinasyon, ajitasyon, oryantasyon bozukluğu gibi etkilerinin sedasyon amacıyla propofol ile kombine kullanıldığında görülme sıklığı daha azdır. (23) Propofol, ketaminin yan etkilerini ortadan kaldırmaktadır. (24) Badrinath <strong>ve</strong> ark. (17) psikomimetik etkilerin propofol/ketamin kombinasyonunda daha az (% 8-16) görüldüğünü, yüksek doz ketamin grubunda daha sık görüldüğünü tespit etmiştir. Çalışmamızda hiçbir olguda ajitasyon saptanmadı. Ketaminin solunum <strong>ve</strong> dolaşım sistemini minimal etkilemesi, subanestezik dozlarda bile analjezik etki göstermesi, ayrıca tek başına <strong>ve</strong>ya intra<strong>ve</strong>nöz/inhalasyon anestezikleriyle birlikte uygulanabilmesi önemli avantajlarıdır. (25) Dachs <strong>ve</strong> ark. (26) ketamine midazolam eklenmesiyle, hoş olmayan rüyalar, halüsinasyonlar gibi ketamine bağlı istenmeyen etkilerin azaltıldığını ileri sürmüştür. Çalışmamızda midazolam, çocuklardaki korku <strong>ve</strong> endişeyi azaltmak <strong>ve</strong> kısa süreli anterograd amnezik özelliği nedeniyle kullanıldı. (27) Preoperatif sedatif midazolam kullanımının ketaminin psikomimetik etkilerinin indirgeyici etkisi olduğu kanısına vardık. Green <strong>ve</strong> ark. (28) ketamin uygulanmasının ardından 5 yaş üstü olgularda % 12,1, 5 yaş altı olgularda % 3,5 bulantı kusma tespit etmiştir. Çalışmamızda hiçbir olguda bulantı-kusma olmadığını tespit ettik. Hastaların hiçbirinde bulantı <strong>ve</strong> kusma görülmemesi, propofolün antiemetik etkisine bağlı olabilir <strong>ve</strong> önemli bir üstünlüktür. (29) Godambe <strong>ve</strong> ark. (30) ortopedik girişim yapılan 113 pediatrik olguda propofol/ fentanil, ketamin/midazolam sedasyonu etkilerini araştırmış <strong>ve</strong> propofol/fentanil grubunda bulantı kusma olmadığını tespit etmişlerdir. Disma <strong>ve</strong> ark. (31) çocuklarda üst gastrointestinal sistem endoskopi girişimlerinde, propofolü tek başına <strong>ve</strong> fentanil ya da midazolam ile kombine kullanmıştır. Propofolün tek kullanıldığı grupta daha fazla ek doz gereksinimi olduğunu saptamışlardır. Propofol-fentanil ile propofol-midazolam grupları arasında anlamlı bir farklılık gözlemlenmemiştir. Akin <strong>ve</strong> ark. (10) kardiak kateterizasyon işlemi uygulanan pediatrik hastalarda yaptıkları çalışmada, propofol/ ketamin grubunda propofol grubuna göre 60