Ãocuklarda Yanık Yarası Debridmanı ve Pansumanında ... - TARD
Ãocuklarda Yanık Yarası Debridmanı ve Pansumanında ... - TARD
Ãocuklarda Yanık Yarası Debridmanı ve Pansumanında ... - TARD
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
C. Öner <strong>ve</strong> ark., Çocuklarda Yanık Yarası Debridmanı <strong>ve</strong> Pansumanında Propofol-Fentanil, Propofol-Ketamin Sedasyonu<br />
GİRİŞ<br />
Yanık ağrısı, yaralanmayı takiben akut<br />
ağrı olarak ortaya çıkar, aylar sürebilen<br />
tedavi süreci boyunca farklı şiddetlerde<br />
devam eder <strong>ve</strong> bazı durumlarda da kronik<br />
ağrıya dönüşür. Yanık ağrısı başlangıçta<br />
yaralanmanın boyutu <strong>ve</strong> derecesi ile yakın<br />
ilişkili iken ilerleyen süreçte buna ek<br />
olarak uygulanan tedavi yöntemleri, enfeksiyon<br />
varlığı, rehabilitasyon uygulamaları,<br />
kişinin içinde bulunduğu psikososyal<br />
ortam, ağrı üzerinde değişik derecelerde<br />
belirleyici rol oynar. Bu nedenle yanık<br />
ağrısı büyük kişisel farklılıklar gösterir<br />
<strong>ve</strong> tedavisi multidisipliner bir yaklaşım<br />
gerektirir. (1) Debridman <strong>ve</strong> günlük pansumanlarda<br />
genel anestezi hem tehlikeli<br />
hem de pahalıdır. Sedasyon için bugüne<br />
kadar çeşitli ilaçlar kullanılmışsa da araştırmalar<br />
etkisi hızlı başlayan, sedasyon<br />
derinliği <strong>ve</strong> etki süresi kontrol edilebilen,<br />
minimal yan etkileri olan ajanlara yönelik<br />
olmaktadır. (2,3) Propofol kısa etkili sedatif<br />
hipnotik bir ajandır. Derlenme süresinin<br />
kısa olması ağrısız girişimlerde seçilen<br />
bir ajan olmasına neden olmuştur. Ancak,<br />
doza bağlı olarak hemodinamik <strong>ve</strong> solunumsal<br />
bazı yan etkiler görülebilir. (4,5) Propofol<br />
doza bağımlı olarak bazı hastalarda<br />
solunum depresyonu <strong>ve</strong> geçici hipotansiyona<br />
neden olabilir. (6,7) Ağrının kontrolünde<br />
propofolle birlikte hızlı bir şekilde etki<br />
eden güçlü bir opioid olan fentanil sıklıkla<br />
kullanılır. (8-10) Ancak, fentanilin propofolle<br />
birlikte kullanımı solunum depresyonuna<br />
neden olabilmektedir. (11)<br />
Ketamin amnezi <strong>ve</strong> analjezi etkisi olan<br />
bir ajandır. Solunum fonksiyonu <strong>ve</strong> kardiyovasküler<br />
fonksiyonlarda önemli bir<br />
yan etkisi görülmemektedir. (12) Ancak,<br />
uyanma sırasında halüsinasyon <strong>ve</strong> bulantı<br />
gibi yan etkileri bulunmaktadır. (12,13) Subanestezik<br />
dozdaki ketamin, propofol ile<br />
gerçekleştirilen anestezi indüksiyonunda<br />
propofolle birlikte kullanılabilmektedir.<br />
(14-16)<br />
İndüksiyonda kullanılan ketamin<br />
ile ortalama arter basıncı <strong>ve</strong> kardiyak indekste<br />
artış sonucu propofolün oluşturduğu<br />
olumsuz etkiler önlenebilmektedir.<br />
Ketaminin, kardiyovasküler depresyon<br />
yapmaması <strong>ve</strong>ya diğer ilaçlara göre daha<br />
az yapması bu ilaca avantaj sağlamaktadır.<br />
Ketamin N-metil D-Aspartat (NMDA)<br />
reseptörlerine etki ederek merkezi olarak<br />
etki etmekte <strong>ve</strong> dissosiyatif anestezi<br />
oluşturmaktadır. Ketaminin indüksiyonda<br />
<strong>ve</strong>ya premedikasyon amacıyla kullanıldığı<br />
olgularda postoperatif uyanmanın geciktiği<br />
bildirilmektedir. (17-19)<br />
Bu çalışmada amacımız pediatrik hastalarda<br />
yanık debridmanı <strong>ve</strong> pansumanında<br />
propofol/fentanil ile propofol/ketamin<br />
protokollerinin sedasyon etkilerini, yan<br />
etkilerini <strong>ve</strong> derlenme hızını karşılaştırmaktır.<br />
GEREÇ <strong>ve</strong> YÖNTEM<br />
Bu çalışma etik kurul onayı <strong>ve</strong> ailelerin<br />
aydınlatılmış onamı alındıktan sonra rasgele<br />
<strong>ve</strong> prospektif olarak planlandı. Çalışmamızda,<br />
yanık yüzeyi % 10-40 arasında<br />
olan hastaların yanık debridmanı <strong>ve</strong> pansumanı<br />
için sedasyon uygulandı. Yaşları<br />
5-18 arası ASA sınıflamasına göre I olan<br />
70 hasta rasgele propofol/fentanil (Grup<br />
F, n:35) <strong>ve</strong> propfol/ketamin (Grup K, n:35)<br />
olarak iki gruba ayrıldı. Çalışma dışı bırakma<br />
kriterleri; artmış intrakraniyal basınç,<br />
koma, dolu mide, zor hava yolu, solunum<br />
yolu enfeksiyonu <strong>ve</strong> hava yolu tıkanmasına<br />
neden olan tonsilla hiperplazisi <strong>ve</strong>ya<br />
uyku apne sendromu olarak belirlendi.<br />
Operasyon odasına alınan olguların elektrokardiyogramı<br />
(EKG), kalp atım hızı<br />
(KAH), noninvaziv sistolik arter basıncı<br />
55
Change language