Amargi Feminizm TartÄ±ÅmalarÄ± 2012 - Heinrich BÃ¶ll Stiftung DerneÄi

More documents

Recommendations

Info

İstanbul Amargi - Feminizm Tartışmaları Farklılıklarımızla Yanyana (mıyız?) var. Kadınlar neden hâlâ erkeklere kapalı kamusal alanlarda “Biz kendi aramızda konuşalım,” diyor? Çünkü hakikaten şimdi burada üç beş tane erkeğin varlığı tartışmayı ele geçirmeleri için yeterli olabilir. Burada özcü bir şey söylemek istemiyorum, tabii ki bunların çok farklı örnekleri de gelişiyor. Konumuz feminizm olduğu için kadınlar ve erkekler arasındaki farklılıklardan örnek veriyorum ama elbette başka örnekler de var. Örneğin, bazı insanlar kendisini çok rahat ifade edebiliyordur, bazıları edemiyordur. Iris Young ise müzakereci demokrasi teorilerinin kamusal alandaki tartışmalara herkesin eşit katılabileceği varsayımını eleştirdiği İletişimsel Demokrasi Kuramı’nda, “Herkesin kendisini ifade edebileceği bir alan çok mümkün değil,” der. Iris Young, müzakereci demokrasi modellerinin, uzlaşma arayışı ve eşitlik fikirlerini eleştirerek, müzakereci demokrasinin de aynen liberal demokrasi gibi evrensel ve yansız olmadığını, bu sürecin içine girebilenler ve dışarıda kalabilenler olduğunu söyler. Dolayısıyla kamusal alan öyle bir şekilde örgütlenmeli ki bütün ezilen toplumsal gruplar kendi özgül farklılıkları temelinde siyasal temsil hakkına sahip olsunlar, der. Bu aslında bizi bildiğimiz çok kültürcülük anlayışına götüren bir yaklaşım. Buradan ‘farklılaştırılmış yurttaşlık ilkesi’ diye bir ilke çıkartıyor; kamusal alanın farklılıkları tanımlaması gerektiğini ve insanların kamusal alana, rasyonel bireyler olarak değil, farklılıklarıyla birlikte, ait oldukları grubu temsil ederek girmesi gerektiğini söylüyor. Dolayısıyla Iris Young’ın farklılıkları mutlaklaştırdığını ya da kimlikleri sabitleyen bir tarafı olduğunu söyleyebiliriz. Aslına baktığınızda Young da, Benhabib de, Habermas da çıkara dayalı liberal demokrasi modeline karşı akıl yürütmeye çalışıyorlar ve farklılıkların karşılıklı etkileşimini öngören, aynı zamanda farklılıkların parçalamadığı bir dünya tahayyül ediyorlar. Yani farklılıkların bizi ayırmadığı ve birlikte hareket etmenin imkanını yaratan bir dünya tasvirleri var. Fakat “müzakereci” ve “iletişimsel” kavramlarından da anlayabileceğimiz gibi tahayyül edilen bu dünyanın tek güvencesi olarak iletişim, etkileşim gibi süreçleri görüyorlar. Dolayısıyla nesnel diyebileceğimiz bir dayanakları olduğunu söylemek mümkün değil. Farklılıklar meselesi üzerine kafa yoran bir başka düşünür Nancy Fraser, bu teorilerden biraz daha farklı bir yerde duruyor. Ekonomik eşitsizlik, ezilme ve baskıdan koparılmış kimlik ya da tanınma politikalarına eleştirel yaklaşıyor. Fraser farklılıklara ilişkin politika yapabilmek için tanınma politikaları ve yeniden bölüşüm politikaları diye iki ayrı yol olduğunu söyler. Ona göre, farklılıkların hepsini aynı kefeye koyup bakamayız, çünkü bunların bir kısmı, varlığını kabul ettirmek için tanınma politikaları yapılması gereken farklılıklar iken bir kısmı da dönüştürücü politikalar aracılığıyla ortadan kaldırılması gereken farklılıklardır. Tanınma politikalarının öne çıktığı LGBT hareket ile kadın hareketi arasında da böyle bir fark var. LGBT hareketinin mücadelesi farklılıklarını, kimliklerini kabul ettirme yönünde bir tanınma politikasıdır. Kadın politikaları ise bir taraftan toplumsal cinsiyetin getirdiği eşitsizlikleri ortadan kaldırmaya yöneliktir diğer taraftan da kadın olmaktan kaynaklı farklılıkların tanınmasını talep eder, bu anlamda yalnız tanınma odaklı değil, aynı zamanda dönüştürücü talepleri de içerir. Eşitlik ve farklılık meselesi siyaset teorisinin gündemine geldiğinde siyaset teorisyenleri feministlerden de büyük ölçüde beslendiler çünkü daha önce de söylediğim gibi feminist hareket ve feminist teori farklılıklar meselesinde (etnik, ırk, cinsiyet, kimlik vs. farklılıkları) önemli bir deneyim ve bilgi biriktirmişti. Başlangıcından itibaren feminizm için farklılık talebi önemli, eşitlik talebi ise vazgeçilmez bir değerdir. Feminist teoride farklılık... Eşitlik ve farklılığı birarada düşünme pratiğine sahip olan feminist hareket Birinci Dalga’da (‘dalga’ demeyi çok sevmiyorum ama yine de dalga dönemselleştirmesini kullanıyorum) daha çok eşitlik talebini dile getirdi. Hemen arkasından “Eşit ama kime eşit olacağız?”, “Erkeklere mi eşitleniyoruz?” soruları soruldu. “Kendimize eşitlenmek istiyoruz,” denildi ve bunun ardından da gündeme ilk gelen, erkeklerle kadınlar arasındaki farklılık meselesi oldu. Ardından kızkardeşlik tartışması geldi. Liberalizmin soyut, evrensel insan tarifi kadınlar ile erkekler arasındaki farklılığı yok saydığı gibi feminizmin kızkardeşlik tarifi de kadınlar arası farklılığı görmedi. Bunun en belirgin örneği 60’larda Amerika’da ortaya çıkan Siyah Kadın Hareketi’dir. Ya da batı dışı coğrafyada ortaya çıkan feminist hareketlerin batılı feministler tarafından feminist bulunmaması gibi kolonyalist tavırlar, kadınlar arası farklılıkların konuşulmaya başlanmasına ve kızkardeşlik kavramının eleştirilmesine yol açtı. Ama şimdi buradan nereye gidebiliriz? Kızkardeşlik diye bir şey yok, o zaman kadın diye bir kategori yok; herkes kendi yaşadığı deneyim neyse onu yaşasın mı diyeceğiz? Ben pek böyle bir yerde durmuyorum. Yine de bütün bunların bilincinde olan bir ortaklığın kimliği nasıl tanımladığınıza da bağlı olarak kurulabileceğini düşünüyorum. Hannah Arendt’e göre, sabit kimlikler ya da statüler sizin 372 373
İstanbul Amargi - Feminizm Tartışmaları Farklılıklarımızla Yanyana (mıyız?) “ne” olduğunuzu anlatırken politik duruşunuz ise “kim” olduğunuzu anlatır. Karşılaştığınız bütün durumlarda aldığınız tavırlardır belirleyici olan ve ortaklık böyle bir kimlikten kurulabilir. Yani ortaklık eylemin içinde kurulur. Bir harekette, çeşitli durumlara karşı verdiğimiz tepkilerle, değerlerimizle, bakışlarımızla, duruşlarımızla kurulur ama burada Arendt de tıpkı Habermas gibi farklılığı sadece bir düşünce, görüş farklılığı olarak kurduğu için eleştirilir; hatta bu yüzden elitist bulunur. Arendt’in kimlik tanımlamasına baktığımız zaman kadın olmak politik bir durumdur. Kadın olmak Simone De Beauvoir’ın “Kadın doğulmaz, olunur” sözünden farklı bir şeyi, politik olarak kadın olmayı ifade eder. Mesela Arendt’in kendisi de hem Yahudi, hem de bir kadın. 40’larda, 50’lerde yazarken açık açık şunu söylüyor: “Bunu ben bir Yahudi olarak söylüyorum,” diyor. Hâlbuki doğuştan gelen, verili kimliklerin varlığını reddeden bir duruşu var ama bu kimlik bir saldırıya uğradığı zaman politik olarak Yahudiliği sahipleniyor. Dolayısıyla Arendet’e göre politik olarak Yahudi olmak başkalarına da açık bir kimlik… Arendt’in tarafından baktığınız zaman politik olarak kadın olmak da açık bir kimlik. Bildiğiniz gibi, Arendt feministler açısından çok sorunlu bulunan bir düşünür. Bunun nedeni, Antik Yunan’ı idealleştirerek, bir kamusal alan formüle etmesi. Totalitarizm deneyimi yaşamış birisi olarak, ‘sosyal alan’ diye tanımladığı alanın siyasetin alanı olmasını çok tehlikeli buluyor. Feminist politika ise özel alanın politik boyutuna, özel alan ile kamusal alan arasındaki bağlantılara dikkat çekiyor; dolayısıyla Arendt’le birlikte feminist olmak çok kolay bir şey değil. Öte yandan Arendt’in siyasete, kimlik oluşumlarına yaklaşımı ve politika anlayışı feminizme yönelik kanallar da açıyor. Mesela “kadın”ın dayanışmayla, politikayla kurulduğu argümanı feminizm için çok açılım sağlayabilir çünkü böyle bir pozisyon hem özcülüğe karşı durup, hem de ezilen bir toplum olarak kadınların baskıya karşı ortak mücadelesini mümkün kılabilir. Farklılık meselesi Arendt için çok önemli, hatta farklılık bile demiyor, “benzersizlik” diye tanımlıyor. Farklılık, Arendt’e baktığınız zaman sonsuzdur ve zaten politikayı mümkün kılan da bu farklılık ve özgür eylem olanağıdır; farklılığı hep birlikte hareket etmenin ön koşulu olarak koyar. Ona göre, farklılıklara rağmen değil, zaten farklı olduğumuz için birlikte hareket edebiliriz, aksi zaten birlikte hareket etmek değildir. Yani benzediğimiz, aynı olduğumuz yerde birlikte hareket etmiyoruzdur aslında. Dolayısıyla birliktelik zaten farklılığın içinden çıkar ve politika da mutlaka farklılığı içermek zorundadır. Bu yaklaşımda da ezilen farklı grupların ezilmelerini anlamlandırma sorunu var. Farklı grupların mücadelelerini örgütlemek için kullandıkları kategoriler aynı değil. Mesela feministler için özel alan/kamusal alan ayrımı çok önemli bir kategori ama Kürt Hareketi için özel alan/kamusal alan ayrımı birincil bir sorun değil. Dolayısıyla vaktiyle sosyalizmin yaptığı gibi her mücadeleyi bir teorinin içine tıkmak yerine farklı analiz kategorilerinin birlikte kullanılabileceğini düşünüyorum. Feministler olarak, hem farklı ezilen gruplarla politik ittifaklar yapmayı, hem de çoğul baskılara maruz kalan kişi ve grupların, mesela hem kadın, hem lezbiyen, hem de etnik bir ezilmeye maruz kalanların, karmaşık deneyimlerini dikkate almak, buradan da özgürleşmeci bir teori üretebilmek için farklı perspektifleri birleştiren eleştirel bir yaklaşıma ihtiyacımız var. Sevi: Kimlik meselesi Aslı’nın da devam edebileceği bir nokta oldu. Geçen hafta Begüm Başdaş queer hareketin amorf yapısından bahsetmişti örneğin. Acaba Arendt’in kamusal alanda politik örgütlenme adına açacağı ihtimaller, feminizmin içindeki farklı yaklaşımları, kadın kimliğiyle ilişkilenmesi noktasında nasıl ortak bir politikaya yöneltebilir? Queer bir feminist hareket ya da feminist bir queer hareket Aslı: Farklı feminizmler üzerine genel bir sunum yapmaktansa, bir tane farklı feminizm tahayyülü ya da ütopyası üzerinden ve bunun queer hareketle ilişkisine dair bir şeyler anlatmak istiyorum. Aslında cevapları konusunda benim de kafamın çok net olmadığı, beraber düşünmek istediğim bazı sorular soracağım. Bunu yaparken de hem feminizm ve queer hareket içerisinde ortaklaşılan alanlara hem de yaşanan kriz anlarına odaklanacağım. Belki sorular kısmında hepimiz bu kriz anlarını üretici bir şekilde tartışabiliriz. Çünkü görüyorum ki Feminstival’in 1 organizasyonu sırasında doğan, sonrasında 2011 ve 2012 8 Mart’larında taşınan çeşitli sloganlar etrafında yeniden yeşeren ve feminist ve queer hareket arasındaki krizlere işaret eden anlar oldu. Özellikle ‘fe- 1 Feministival 2010 yılından beri düzenlenen, hiçbir kâr amacı gütmeyen, paylaşmayı ve birlikte eylemliliği önemseyen ve bunun için tüketimi değil, tüketmeden nasıl üretirizi sorgulayan; hayatı, işi, sporu, sanatı, eğlenceyi, hareketi, bedeni sorgulamayı ve onu farklı yollarla yeniden deneyimlemeyi beraberce keşfetmeyi isteyen bağımsız bir grup gönüllünün feminist ilkelerle hazırladığı bir festivaldir. Festival kapsamında birbirinden farklı atölyeler gerçekleştirilmektedir. Blogging, Photoshop, Asil Palyaço Ordusu, Plastik Örgü, Feminist Argo/Küfür, Buluntu Film ve Deneysel, Modifiye Kostüm, Rüya Matrisi bu atölyelerden bazılarıdır. (http://bagyanfest.blogspot.com) (E.N.) 374 375
Page 2 and 3:
İstanbul - Amargi Feminizm Tartı
Page 4 and 5:
İstanbul Amargi - Feminizm Tartı
Page 6 and 7:
Page 8 and 9:
Page 10 and 11:
Page 12 and 13:
Page 14 and 15:
Page 16 and 17:
Page 18 and 19:
Page 20 and 21:
Page 22 and 23:
Page 24 and 25:
Page 26 and 27:
Kürt Kadın Hareketi ve Feminizm
Page 28 and 29:
Page 30 and 31:
Page 32 and 33:
Page 34 and 35:
Page 36 and 37:
Page 38 and 39:
Page 40 and 41:
Page 42 and 43:
Page 44 and 45:
Dindar Kadınlar ve Feminizm “Her
Page 46 and 47:
Page 48 and 49:
Page 50 and 51:
Page 52 and 53:
Page 54 and 55:
Page 56 and 57:
Page 58 and 59:
Page 60 and 61:
Page 62 and 63:
Page 64 and 65:
Page 66 and 67:
Page 68 and 69:
Page 70 and 71:
Page 72 and 73:
Page 74 and 75:
Page 76 and 77:
Page 78 and 79:
Page 80 and 81:
Page 82 and 83:
Page 84 and 85:
Page 86 and 87:
Page 88 and 89:
Page 90 and 91:
Page 92 and 93:
Page 94 and 95:
Page 96 and 97:
Page 98 and 99:
Page 100 and 101:
Page 102 and 103:
Page 104 and 105:
Page 106 and 107:
Page 108 and 109:
Page 110 and 111:
Page 112 and 113:
Page 114 and 115:
Page 116 and 117:
Page 118 and 119:
Page 120 and 121:
Page 122 and 123:
Page 124 and 125:
Page 126 and 127:
Page 128 and 129:
Page 130 and 131:
Page 132 and 133:
Page 134 and 135:
Page 136 and 137:
Page 138 and 139: İstanbul Amargi - Feminizm Tartı
Page 150 and 151: Feminist Örgütlenme “Ben eksiğ
Page 186 and 187: Farklılıklarımızla Yanyana (mı
Page 208 and 209: Anayasa Tartışmaları “Bir kad
Page 226 and 227: Pornografi ve Feminizm “Pornograf
Page 238 and 239:
Diziler nasıl yapılıyor/yazılı
Page 240 and 241:
Page 242 and 243:
Page 244 and 245:
Page 246 and 247:
Page 248 and 249:
Page 250 and 251:
Page 252 and 253:
Page 254 and 255:
Page 256 and 257:
Page 258 and 259:
Page 260 and 261:
Page 262 and 263:
Page 264 and 265:
Page 266 and 267:
Page 268 and 269:
show all

Amargi Feminizm TartÄ±ÅmalarÄ± 2012 - Heinrich BÃ¶ll Stiftung DerneÄi

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?

Amargi Feminizm TartÄ±ÅmalarÄ± 2012 - Heinrich BÃ¶ll Stiftung DerneÄi