Amargi Feminizm Tartışmaları 2012 - Heinrich Böll Stiftung Derneği

İstanbul Amargi - Feminizm Tartışmaları
Kürt Kadın Hareketi ve Feminizm
tekelindedir. Bilim çalışmalarında kadınlar ve kadın bakış açısı
yoktur. Kadınların varlığı ört bas edilmiştir, kapatılmıştır, çarpıtılmıştır.
Fatmagül Berktay’ın Tarihin Cinsiyeti 1 kitabında da bahsettiği
cadılar meselesi kadının tarihteki varlığının nasıl çarpıtıldığına
iyi bir örnek. Yüz bini aşkın kadının yakıldığını, denizde
boğulduğunu, mahkemelerin bu kararları verdiğini, cadıların doğal
toplumdan gelen becerileri ile bitkisel ilaçlar yapmalarının,
doğum yaptırmalarının birilerini rahatsız ettiğini öğreniyoruz.
Kimi rahatsız ediyor? Tıp sektörünü ve erkek doktorları rahatsız
ediyor. Kadınlar gidiyor, gizli gizli doğum yaptırıyorlar ve bu
kadınlara cadı deniliyor. Dolayısıyla bizim açımızdan kadınların
gerçek tarihini ortaya çıkaran çalışmalar çok önemli.
Kadının varoluş sorunu var mıdır, varsa nedir? Varlık bilim
içerisinde yer alabilir mi? Bu tartışmayı yürütmek zorundayız diye
düşünüyoruz. Biz ya kıskancız, ya çirkin ya da güzeliz, fitne fesat
içerisindeyiz, beceriksiziz, düşünemeyen varlıklarız ya da doğurduğumuz
için annelikten dolayı kutsalız, değil mi? Hep birileri
bizi kendine göre tanımlıyor. Bunu varoluşçu noktadan ele alarak
tartışmamız gerekiyor. Sabah etkinlikten önce kendi kendime bu
varoluşumuza ilişkin nasıl somut bir örnek verebilirim diye düşünürken
aklıma hemen şu geldi: Bizim eve bile arkadaşlarımız
geldiklerinde pedlerini erkek arkadaşımdan (eşim diyeceğim de
kavram olarak da eş kavramını tartışıyoruz) saklarlar. Diyorum ki
saçımızı düzeltmek için kullandığımız alet olan tarağı saklamayız,
vücudumuzu temizlemek için kullan-dığımız lifi saklamayız,
diş fırçamızı, kremimizi ya da ojemizi saklamayız, asetonu saklamayız
ama pedi saklarız. Çünkü kana-mamızdan utanırız. İşin tarihsel
boyutuna gittiğimizde ise aman Allah’ım diyorsunuz. Doğal
toplum sürecinde ve sonraki aşa-malarda da kadının kanamasına
dair şöyle bir inanış varmış: Yukarıdan gelen bir gücün, doğurganlığın
kadın bedeninde birikmesi ve ardından da dışarıya üretkenlik
olarak yansıması. Bugün hâlâ Amerika’nın bazı köylerinde ve çiftliklerinde
kadınlar kanamaları olduğunda, toprağın yeniden hayat
bulacağı inancıyla kurumuş ya da kurtlanmış toprak üzerinde
gezdirilirlermiş. Kadının kanaması bu kadar anlamlı ve kutsalken
biz bugün kanamamızdan utanıyoruz ve erkekler görmesin diye
pedimizi saklıyoruz Örneğin İslamiyet “Kanamalı kadına bir hafta
yaklaşılmaz,” diyor. Kötüyüz, çirkiniz, pisiz, kokuyoruz çünkü
kan var üzerimizde. Bu gibi örnekleri çoğaltabiliriz. Peki, bunu
kim belirliyor? Bunu belirleyen egemen zihniyettir. Bizce kadın
egemen erkeğin varoluşuna göre tanımlanan bir varlık olmuştur.
Kadının kendini tanımlamasını esas alıyoruz. Biz tarihte
neydik ve ne olduk, bugün nereye geldik? Ana tanrıça heykelcikleri
topraktan çıkarıldığı zaman büyük heyecan duyuyoruz
ve bunu çocuklara, gençlere anlattığımız zaman belki şunu söyleyecekler:
“Bir zamanlar ana tanrıça olan, toplumsal kuralları
oluşturmada, paylaşımda bu kadar adaletli ve önde olan kadına
ne oldu da bugün benim annem evden dışarı çıkamaz oldu?” Ne
oldu? İşte bütün meseleyi buraya getirmek çok önemli… İktidar
olgusunu tartışmak için de tarihi önemsiyoruz
Kadınlar, Kürt hareketine bağlı kadınlar Öcalan’ı severler ve
onu önderleri olarak görürler. Ama bu konuda feminist çevrelerden,
“Neden bir erkeği önder olarak kabul edip, posterini taşıyorsunuz
ya da 8 Mart’ta neden ‘Öcalan’a özgürlük’ diyorsunuz?”
diye ciddi eleştiriler gelir. Bu tartışmaları kendi içimizde derinlikli
olarak ele alıp, sonlandırmak gerekiyor diye düşünüyoruz.
Feministlerin hassasiyetleri olabilir ama bizim de hassasiyetlerimiz
var bu yüzden birbirimizi tanımak, birbirimizin ideolojilerini,
teorik kavramlarını birlikte tartışabilmek çok önemli.
Öcalan Kürt halkının büyük bir kısmının halk önderidir.
80’li yıllarda ulusal mücadelede önderliğini yapmış ve bu noktaya
kadar getirmiş biridir. Eğer Öcalan sadece ulusal mücadeleyi yürüterek
siyaset yapan bir lider olsaydı ve onun posterleri taşınıyor
olsaydı yapılan eleştirileri anlayabilirdik. Ama Öcalan’ın belki de
birçok çevrenin bilmediği bir özelliği var: Kürt Kadın Hareketi
içerisinde kadın kurtuluş ideolojisini ilk ortaya atan, gerillada kadın
partileşmesinin ilk talimatını veren (talimat diyeceğim çünkü
çok ciddi bir direniş de zaman zaman yaşanmış) ve kadınların
kendi içinde özgün ve özerk yapılanmasını isteyen, 8 Mart’ta
da bunu dile getiren bir liderdir. Kürt kadınlarının Öcalan’a olan
bağlılıkları bundan kaynaklanıyor, ulusal önder olmakla birlikte
kadın kurtuluş ideolojisini desteklemesi. Bunun beraberinde
sadece kadın üzerine yazmış olduğu dört kitabını ben biliyorum
ve her savunmasında kadın sorunu üzerine de değinir. “Bana
göre tarihin ilk sömürülen sınıfı kadındır, sınıflaşmayla sömürü
düzeni başlamamıştır, kadının sömürülüş tarihi vardır,” diyor. 8
Mart’ta Marx’ın posterini taşımak elbette gariptir, şaşırabiliriz
ama Öcalan’a bağlılık, Öcalan’ı ideolojik önder olarak kabul etmek
Kürt kadını için az önce söylediklerimi ifade ediyor. Öcalan
kadın sorunu ve kadınların özerk örgütlenmesi üzerine yoğunlaşmış
ve bu konuda yazmış birisidir.
1 Berktay, Fatmagül, (2012), Tarihin Cinsiyeti, Metis Yayınları, İstanbul
52 53