Amargi Feminizm Tartışmaları 2012 - Heinrich Böll Stiftung Derneği

İstanbul Amargi - Feminizm Tartışmaları
Anayasa Tartışmaları
yükümlüdür,” ibaresini eklemişler. Sebebi ise, TCK’daki koruma
bir türlü yeterli olmadığı için bunu bir anayasal hak olarak düzenlemek.
Yoksa bence bu anayasa sistematiği içinde fazladan bir
madde... Bu tip şeyleri kanuna bırakmak gerekiyor ama Türkiye’de
öyle bir yara ki anayasal bir koruma sağlayalım kaygısı duyulmuş
diye düşünüyorum.
Bunlardan başka, Madde 45: Eğitim, Öğretim Hakkı, Madde
46: Çalışma İle İlgili Esaslar ve Madde 47: Sendika Kurma Hakkı
maddelerinde de yine cinsiyet eşitliğine vurgu yapılmış. Madde
49: Sağlık ve Sosyal Güvenlik Hakları İle Sosyal Yardım ve Hizmet
maddesinde şimdiye kadar hiç olmayan iki tane madde var:
Birincisi, ev kadınlarının tüm sağlık ve sosyal güvenlik haklarına
sahip olmaları için devletin özel önlemler alması. İkincisi ise, kürtajla
da ilgili olan, “Devlet kadınların üreme sağlığı ve doğurganlık
hakları konusunda ücretsiz sağlık ve eğitim hizmetleri sağlamak,
gebelik ve sonrasını destekleyecek politikaları hayata geçirmekle
yükümlüdür,” önerisidir.
Anayasa Kadın Platformu 2007 yılında bu taslağı hazırladığında
kürtaj tartışmaları yoktu ama o zaman bile üreme sağlığı ve
doğurganlığın anayasal bir hak olarak düzenlenmesi gerekli görülmüş
çünkü kadınlar en fazla doğurganlıkları üzerinden kontrol
edebilmeye çalışılıyor. Bu taslağı bugün hazırlasalar eminim
çok daha kapsamlı bir öneri sunar.
Amargi anayasa tartışmaları
Biz bu anayasa tartışmaları başladığında Amargi’de önümüzdeki
yıl çalışması olarak anayasayı önümüze koyduk. Anayasa nasıl
bir toplumda yaşamak istediğimizin çerçevesini çizen bir metin.
Dolayısıyla Amargi olarak bu sürece katılmamız gerektiğine karar
verdik. “Biz nasıl bir toplumda yaşamak istiyoruz?” sorusuna cevap
bulmaya çalıştık. Çünkü sürekli protest bir halimiz var, sürekli
bir karşı çıkış halindeyiz. “Bana bunu yapma, bana şunu yapma,”
diyoruz ama ‘ben ne istiyorum’u çok az ifade ediyoruz. Biz
bu anayasa tartışmasını hem “Biz ne istiyoruz,” diye birbirimizle
konuşabilmek hem de kamuoyuna feminist bir söz söyleyebilmek
için bir fırsat olarak görmüştük. Bunun için baya bir toplantı düzenledik.
Önce bütün Türkiye’deki anayasa önerilerinin her birini
bir arkadaşımız inceleme görevini aldı ve bize sunum yaptı, toplumda
yaşanan tartışmaları önce kendi içimizde yaptık. Sonra bu
metinler üzerinden tartıştık, “Bu bize uyar mı? Uymaz mı? Hangi
noktada uyar? Bu ne demek istiyor? Neye tekabül ediyor?”
Bu esnada kişi ve kurumların 31.12.2011 tarihine kadar anayasa
önerilerinin TBMM’ye gönderilmesi için duyuru yapıldı.
Taslağımızı bu tarihe kadar yetiştirebilmek için tartışmaları tamamen
bitirmeden, önce bir taslak hazırlayalım, meclise önerilerimizi
sunalım istedik. Çünkü aylarca bu konuda tartışmışız,
metinler çıkarmışız, öneriler çıkarmışız, bunlar heba olmasın
istedik ve 29 Aralık’ta taslağımızı Meclis’e gönderdik. Demek istediğim
Amargi’nin anayasa önerileri finalize edilmiş bir halde
değil. Tartışmaya açık bir taslak. Umarım buradaki tartışmadan
da taslağımız için öneriler çıkar.
Anayasa tartışmalarımızı yürütürken kaçınılmaz olarak bazı
grupların tartışmaları bize daha yakın geldi, onlardan daha fazla
yararlandık, onlarla aynı fikirde olduğumuzu düşündük. Bu yüzden
Amargi’nin anayasa önerileri, Anayasa Kadın Platformu’nun
ve Ekolojik Anayasa Girişimi’nin taleplerinin birçoğunu yansıtıyor
aslında. Bir de Feride Eroğlu’nun Avrupa Ülkeleri Anayasalarında
Toplumsal Cinsiyet ve Kadın-Erkek Eşitliği ile İlgili Düzenlemeler
6 adlı çalışmasından da çok faydalandık. Ayrıca bir grup feministin
(daha çok bağımsız feministler) 2007 yılında ilk anayasa
tartışmaları yapıldığı zaman yayınladıkları bir deklarasyon vardı,
bundan da 7 nasıl bir anayasa yapmak istediğimize dair aldığımız
bir perspektif oldu.
Anayasa’nın yapılış yöntemine dair de bir önerimiz var. Seyda
açılışta da söyledi, anayasalar bugüne kadar hiçbir zaman demokratik
bir şekilde yapılmadı. Anayasaların her zaman darbelerden
sonra yapılması, asker gitsin, olağanüstü hâl kalksın, hükümet
kurulsun düşüncesi ile büyük bir kesiminin anayasalara
evet demesine neden oldu. Aslında bu gerçek bir onay anlamına
gelmiyor. Bu refleksle oy verilmiş olması bir tarafa, yapılış yöntemi
hiçbir zaman demokratik olmadı çünkü insanlara anayasaya
toptan “evet ya da hayır” demek dışında bir seçenek sunulmadı.
Oysa anayasanın 150-200 tane maddesi var. Bunları tek tek
oylamaya sunmak yerine bütün maddeleri aynı anda oylamaya
sunuluyor. Belki içindeki on tane madde benim için iyi geri kalan
yüz madde kötü. İstediklerime evet istemediklerime hayır deme
hakkım yok. Ya toptan “Hayır,” ya da “Evet,” diyeceğim.
6 Eroğlu, Feride, (2011), Avrupa Ülkeleri Anayasalarında Toplumsal Cinsiyet ve Kadın-
Erkek Eşitliği ile İlgili Düzenlemeler, TBMM Araştırma Merkezi
(https://yenianayasa.tbmm.gov.tr/docs/AvrupaulkelerindeKadinErkekesitligi.pdf)
7 2007 yılının Ekim ayında tüm feministlere yapılan açık çağrı sonucunda gerçekleştirilen
toplantıya katılan feministlerin yayımladıkları deklarasyonun tam metni
için bkz: Bir Grup Feminist, (2007), “Ezilenlerle Kadınlardan Yana Özgürlükçü Bir
Anayasa İçin…”, Amargi Dergisi, sayı 7,s: 22-24, İstanbul
420 421