Vilâdetin, insanlığın da vilâdeti oldu. Dost-düşman ... - Yeni Ümit

kendilerine bahşedilmesidir. Meselâ, Hz. İbrahim (a.s.),
ateşe atılma, akrabasından Hz. Lût’un kavminin helâk
edilmesi, oğlu Hz. İsmail’i kurban etmesi emri gibi ağır
imtihanlardan geçtikten sonra insanlara imam kılınmıştır
(Bakara, 2/124). Hz. Davut, hüküm ve kazâ konusundaki
imtihanı vermesi üzere insanlar arasında hükmetmek
için halifelik (Sâd, 38/26); oğlu Hz. Süleyman ise, tahtı
üzerine bir cesedin bırakılmasıyla imtihan edilmesinin
ardından, tarihte başka kimseye nasip kılınmayacak meliklikle
şereflendirilmiştir (Sâd, 38/35). İlgi çekicidir ki,
Kur’an-ı Kerim, bu iki resûlden, yani Hz. Davut ve Hz.
Süleyman’dan söz ederken, her ikisine de hüküm ve ilim
verildiğini bilhassa anmakta (Enbiyâ, 21/ 79) ve böylece
hilâfet ve meliklik için gerekli iki önemli değere dikkat
çekmekte, ayrıca, bu her iki resûlün sahip bulundukları
yüksek dünyevî makamlara rağmen Allah’a yakın ve
O’na çok yalvaran güzel kullar olduklarına vurgu yaparak
(Sâd, 38/17, 25, 30, 40), halifelik ve melikliğin ibadet,
kulluk, göz yaşı ve evbe ile bir arada yürümesi gerektiğine
telmihte bulunmaktadır.
Resûlleri karşılaştırırken dikkat çekici ikinci nokta,
misyonları gereği karakterlerinde ve bazı tutumlarında
kendini gösteren farklılıklardır. Bir hadis-i şerifte de kendisine
dikkat çekilen bu farklılık (İbn Hanbel, 7/ 487 ; Beyhakî,
6/ 321), isyankâr kavimleri hakkında Hz. İbrahim ve Hz.
İsa ile, Hz. Nuh ve Hz. Musa’nın yaptığı dualarda ortaya
çıkmaktadır. Hz. İbrahim, “Ya Rabbî! Doğrusu onlar
(putlar) insanların birçoğunu saptırdılar. Artık bundan
sonra kim bana tâbi olursa, o bendendir. Kim de bana
karşı gelirse o da Sen’in merhametine kalmıştır, şüphesiz
Sen Ğafursun, Rahîmsin.” (İbrahim, 14/36); Hz. İsa, “Eğer
onları cezalandırırsan, şüphe yok ki onlar Sen’in kullarındır.
Onları affedersen, Aziz ve Hakîm (üstün kudret,
tam hüküm ve hikmet sahibi) ancak Sen’sin.” şeklinde
münacatta bulunurken; Hz. Nuh, “Ya Rabbi, yeryüzünde
dolaşan bir tek kâfir bile bırakma!” (Nuh, 71/26); Hz.
Musa da, “Ey bizim büyük Rabbimiz, mahvet, sil süpür
onların (Firavun ve kavminin) servetlerini ve kalplerini
şiddetle sık! Belli ki o acı azabı görmedikçe onlar imana
gelmeyecekler!” (Yunus, 10/88) diyerek dua etmektedir. Hz.
İbrahim ile Hz. İsa’nın, H. Nuh ile Hz. Musa’nın duası
birbirine benzerken, Hz. İbrahim ile Hz. İsa’nın birbirine
benzer duası arasında bile dikkat çekici bir farklılık olarak,
Hz. İbrahim duasını Cenab-ı Allah’ın Ğufran ve Rahmet
dergâhına gönderirken, Hz. İsa İzzet ve Hikmet dergâhına
göndermektedir.
Resûller arasında göze çarpan bir diğer farklılık, her
birinin Cenab-ı Allah ile olan münasebetidir. Konu gereği
burada sadece, yukarıda mealini naklettiğimiz duaları birbirine
benzeyen Hz. Nuh ile Hz. Musa’nın Allah ile olan
münasebeti arasındaki farklılığa kısaca temas edeceğiz.
Hz. Nuh (a.s.), Tufan öncesi kendisinin, anne-babasının
ve ailesi içinde mü’min olanların ve erkek-kadın
bütün mü’minlerin bağışlanması için dua etmişti (Nuh,
71/28). Tufan başlamadan önce de Cenab-ı Allah (c.c.),
ona ailesi içinde mü’min olanları ve diğer mü’minleri gemiye
almasını emretti (Hûd, 11/40). Hz. Nuh, oğullarından
birinin gemiye binmemiş olduğunu görünce onu gemiye
davet etti. O ana kadar, onun mü’min olduğunu düşünüyordu;
çünkü inkârına ait bir şeyini ihtimal görmemişti.
Ama oğlunun davetine icabet etmeyip, boğulup gittiğini
görünce, “Yâ Rab! Oğlum da (mü’min olarak) aileme katılanlardandı.
Senin, (mü’min olarak aileme dâhil olanları
kurtaracağına dair) va’din de elbette haktır ve Sen hâkimler
Hâkimi’sin.” diye inledi. Allah, ona şöyle cevap verdi:
“Ey Nuh! O, senin ailenden değildi; çünkü onun bütün
hayatı, yanlış inanç, yanlış tavır ve davranış üzerine kuruluydu.
O halde, hakkında kesin bilgi sahibi olmadığın bir
meselede Ben’den istekte bulunma. Sana emrim odur ki,
sen cahilce bir davranış içinde olamazsın.” (Hûd, 11/46)
Hz. Musa (a.s.), Tur Dağı’nda Cenab-ı Allah’ın Kelâmına
mazhar olunca, O’nu görme isteğinde bulundu.
Cenab-ı Allah da, Kendisini görmesinin mümkün olmadığını,
yanıbaşındaki dağa yapacağı tecellide eğer dağ
yerinde kalırsa, Kendisini görebileceğini buyurdu. Ama
Cenab-ı Allah’ın bir lem’acık Kudret tecellisi karşısında
dağ toz haline gelirken, Hz. Musa da, yıldırım çarpmışçasına
yere düşüp bayıldı. Kendine gelince tesbihte bulundu
ve tevbe etti. Cenab-ı Allah’ın mukabelesi ise şöyle oldu:
“Ey Musa! Ben seni seçtim, seni risaletle ve hitabıma
mahzar kılmakla insanlar üzerinde bir mevkie çıkardım.
Şimdi sen, (senin için olmayanı talepten vazgeçerek) sana
ne vermişsem onu al ve karşılığında şükredenlerden ol!”
(A’râf, 7/143–144)
Âyetlerden anlaşıldığı üzere, Cenab-ı Allah’ın Hz.
Nuh’a cevabı Allah ile Resûlü arasındaki münasebete has
celâl edâlı bir itab ifade ederken, Hz. Musa’ya cevabında
ihtar, ama iltifat yüklü bir ihtar söz konusudur. Hz. Nuh
niyaz peygamberi olarak görülürken, Cenab-ı Allah ile
olan münasebeti içinde Hz. Musa, daha başka pek çok
âyetin de ortaya koyduğu üzere (Tâ-Hâ, 20/39–41; Kasas,
28/24), baştan itibaren bir naz peygamberi gibi görülmektedir.
Bu hususun misalleri çoksa da, bu kadarla yetineceğiz.
Peygamberler Arasında Peygamber Efendimiz (s.a.s.)
Peygamberler de mânen terakki ederler. Bunu, “Seni
dinin hükümlerinden habersiz bulup seçerek dosdoğ-
39