Vilâdetin, insanlığın da vilâdeti oldu. Dost-düşman ... - Yeni Ümit

tur, sonra da onları okutucu olarak vazifelendirirlerdi ve
bu zincirleme olarak devam ederdi. Daha sonra, Hazreti
Ömer okullar açtırarak çocukların eğitim ve öğretimi için
görevliler tayin etti. 6
4- Özel olarak Peygamberimize soru sormaya gelmeleri
Kadınların, Efendimiz ve Hulefa-i Raşidin döneminde
ilim almak için soru sormaktan çekinmediklerini görüyoruz.
Dışarıda herkesin soru sormasına müsaade eden Peygamber
Efendimiz (s.a.s.), ayrıca öğleden sonra huzuruna
girilip soru sorulması için de izin veriyordu. (Mecmaü’z Zevâid,
1/161) Örnek olarak Mücadile Sûresinin inişine sebep
olan hadiseyi zikredebiliriz: Havle binti Salebe, kocasının
kendisini boşadığı şikâyetiyle Peygamber Efendimiz’e
gelmiş ve kocasının kendisini boşadığını söyleyerek derdini
dökmüştü: “Ey Allah’ın Resûlü, Evs benimle genç ve
cazip olduğum sırada evlendi. Bunca zaman ona hizmet
ettim. Çocuklar doğurup büyüttüm. Gençliğim gidince
beni ortada bıraktı. Kocama dönme imkânı yok mu? O
da buna razı?” Bu ısrarlı yakarmalardan sonra Mücadele
suresinin ilk dört ayeti nazil oldu. 7
Hazreti Aişe validemiz, Ensar kadınları hakkındaki bir
hayretini şöyle dile getirir: “Ensar kadınları ne hoş, hayâları,
soru sorarak ilim öğrenmelerine mani olmuyor!” İşte
bu kadınlardan biri olan, Hazreti Enes’in annesi Ümmü
Süleym, Peygamberimiz’e gelmiş ve “Allah, hak olan bir
meseleyi açıklamaktan çekinmez. Bu yüzden ben de çekinmeden
soruyorum.” deyip kadınların gusül abdesti
alması konusunu soruvermiş, Allah Resûlü de güzelce
açıklamıştı. Hadisi bize rivayet eden Ümmü Seleme validemiz
merakını yenemeyerek “kadınlara da mı gusül gerekiyor”
diye sormuş Peygamber Efendimiz (s.a.s.) ona da
aynı açıklıkla cevap vermişti. (Buhari, İlim, 50) Bu rivayetten
anlaşılıyor ki, Allah Resûlü’ne kadınlar da gelip soru soruyorlar
ve O, sordukları her mevzuya anlayacakları en
güzel şekilde cevap veriyor ve onları memnun ediyordu.
O’nun Atmosferinde Yetişen Kadın Âlimler
Allah Resûlü’nün çok kadınla evlenmesi pek çok hikmete
mebnidir. 8 Bu hikmetlerden biri de; hanımları yoluyla
kadınlara ve aileye ait hükümlerin ümmete daha
iyi öğretilmesidir. Peygamber Efendimiz’in evde yaptığı
ibadetler, ev hayatının ve eşler arası hukukun incelikleri,
uyku anında görülen mucizeler, gece hayatının özellikleri,
hayız, iddet, gusül gibi konular, çoğunlukla Peygamberimiz’in
hanımları olan annelerimiz tarafından nakledilmiştir.
Dolayısıyla aile ve ev hayatıyla alakalı hükümlerin
bildirilmesinde ezvâc-ı tâhirâtın yeri çok büyüktür. İşte
Allah Resûlü’nün, kadınların eğitimine verdiği değeri
gösteren en önemli hususlardan biri de Efendimizin rahle-i
tedrisinde yetişen ezvâc-ı tâhirattır ve bunların başında
da Hazreti Âişe validemiz gelmektedir.
Âişe Validemiz (r.a.)
Allah Resûlü’nün hanımları arasında ilme düşkünlüğü
ile bilinenlerin en önde geleni Hazreti Aişe validemizdi.
O kadar ki, “bilmediği bir konuyu duyduğunda, onu
iyice anlayıncaya kadar sormaya devam ederdi.” (Buhari,
ilim, 36) Ebu Musa el Eşari anlatıyor: “Allah Resûlü’nün
arkadaşları olarak ne zaman bir hadîsi anlamada problem
yaşasak, hemen Âişe’ye sorardık. Kendisi bize o konuda
mutlaka bir bilgi sunardı.” (Tirmizi, Menakıb, 62) Rivayetten
de anlaşıldığı gibi, Aişe validemizin hadislere vukufiyeti
fevkalade ileri idi. Huzuruna gelen bir soru veya problemi,
hemen bir hadisle veya bir te’ville (yorumla) hallediveriyordu.
Hatta bazı yanlış anlaşılan veya eksik rivayet
edilen hadisleri, Hazreti Aişe validemiz tamamlamış ve
bizi yanlış anlamalardan kurtarmıştır. 9
Allah Resûlü (aleyhi ekmelüttehâyâ) Hazreti Aişe
hakkında şöyle buyurmuşlardır: “Peygamber Hanımları
da dahil eğer ümmetimin kadınlarının ilmi Aişe’nin
ilmiyle kıyas edilecek olsa, Aişe’nin ilmi daha fazladır.”
(Taberani, el-Kebir, 23/184) Bundan dolayıdır ki, Efendimiz’den
tescilli bu ilim hazinesine miras ve tıp ile ilgili
konularda dahi müracaatta bulunurlardı. (Taberani,
el Kebir, 23/182; Müstedrek, 4/11) Hatta Aişe validemizin
tabiblik yönünün olduğunu da yine kaynaklarımızdan
öğreniyoruz. (Müsned, 6/67)
Mekke’nin âlimi olan Ata ibni Rabah, Âişe validemizin
ilmine olan hayranlığını şöyle ifade eder: “O, insanların en
fakihi, en âlimi, görüşü en güzel olanıdır.” (Müstedrek,
4/14) Ayetlerin iniş sebebini en iyi bilenlerden biri olan
Âişe validemiz, Hazreti Ömer ve Hazreti Osman zamanında
fetvalar da veriyordu. Hazreti Ömer ve Hazreti Osman
(r.a), sünnetle alakalı bazı sorular için Hazreti Âişe
validemize elçiler gönderiyorlardı. 10
Rivayete göre, Peygamberimizin hanımları hadisleri
çok iyi ezberliyorlardı. Bilhassa Hazreti Âişe validemiz ile
Ümmü seleme validemiz bu konuda önde idi.
Hafsa Validemiz (r.a.)
Hafsa Validemiz yirmi yaşlarında Peygamber Efendimiz’le
evlenmiş ve 60 hadis rivayet etmiştir. Kendisinden
de kardeşi Abdullah b. Ömer, yeğeni Hamza, kadın
hizmetçisi Safiye, Harise b. Vehb, Ümmü Mübeşşir gibi
sahabiler rivayette bulunmuşlardır. Dikkat edilirse, kendisinden
rivayet edenler arasında kadınlar vardır ve o kadınlardan
biri de hizmetçisidir. İslâm, kadın hizmetçiye dahi
54