Vilâdetin, insanlığın da vilâdeti oldu. Dost-düşman ... - Yeni Ümit

YENi ÜMiT
Doç. Dr. İsmail ALBAYRAK *
Ocak / Şubat / Mart - 2006 / 71
Bir Peygamber ÂŞIĞI ve Türk Dostu:
Muhammed Marmaduke
Pickthall*
Batı’da İslâm’la müşerref olmuş pek çok bahtiyar
kimse vardır. Bu bahtiyar insanlardan birisi de Muhammed
Marmaduke Pickthall’dır. İslâm’ı sadece
bir din değil hayat tarzı olarak da benimsemesi,
seçmiş olduğu din hakkında devamlı yeni bilgiler öğrenmeyi
ve öğrendiklerini dindaşları ile paylaşması, daha da önemlisi
yaşadığı her yerde mensup olduğu ümmetin problemleriyle
ilgilenmesi bizim için onu daha özel kılmaktadır. Makalemizde
bu çerçevede Pickthall’ın hayatını, İslâm’a bakışını ve
Efendimiz (s.a.s.) hakkındaki genel düşüncelerini özetlemeye
çalışacağız.
Pickthall, 7 Nisan 1875 yılında Londra’da doğdu. Babası
ve büyükbabası Anglikan papazıdır. İki üvey kız kardeşi de
rahibe olarak kilisede aktif çalışmıştır. Babasını altı yaşında
kaybeden Pickthall, küçük yaşta yakalandığı bazı hastalıklarla
mücadele ederken aynı zamanda erken dönemde başlayan
yabancı dil çalışmalarını da sürdürmüştür. Yabancı dil konusundaki
başarısı onu yurt dışında çalışmak üzere dışişlerinin
açtığı sınava girmeye sevk etmiştir. Sınavda başarılı olamayan
Pickthall, aile dostu Thomas Dowling’in davetini kabul
ederek 1894-5’te Filistin’e gitmiştir. 1 Önce Kahire’ye gelmiş
ve orada Arapçasını ilerletmiştir. O’nun ikinci durağı Dowling’in
papazlık yaptığı Filistin’dir. Pickthall bölgeyle ilgili
ilk izlenimlerini bize şöyle anlatır: ‘Binbir gece masallarında
okuduğum manzaranın aynısını Şam, Halep, Kahire, Kudüs’te
gördüm. Her ne kadar insanların fakirliği dikkati çekmekte
ise de hayattan zevk aldıkları her hallerinden belliydi.
Bu insanların biz Avrupalılardaki zengin olma, yaşama hırsı
ve ölüm korkusu gibi endişeler taşımadıklarını hissettim.’ 2
Burada kaldığı süre içerisinde İslâm’a duyduğu sempati
nedeniyle Müslüman olmayı isteyen Pickthall’in bu arzusu,
etrafındaki kimseler tarafından hemen kabullenilmemiştir.
Bazıları onun İslâm’ı hemen kabul etmeyişinin arkasındaki
sır perdesini açıklarken annesinin endişelerinden ziyade Şam
camiinin yaşlı bir o kadar da tecrübeli imamının telkinlerinden
kaynaklandığını söylemektedirler. Yaşlı imam ona annesini
rencide etmemesini, memleketine dönmesini ve yaşının
biraz daha olgunlaşmasını beklemesini tavsiye etmiştir.
Genç Pickthall, yaşlı imamın vakur ve kibar davranışlarını o
dönemlerde İslâm dünyasında arz-ı endam eden Hıristiyan
misyonerlerle karşılaştırdığında biraz garipsediğini söylese
de ileri ki yıllarda İslâm’a girmeye yönelik bu ilk teşebbüslerini
romantizm ve doğunun büyüleyiciliğiyle izah etmekten
de kendini alamamıştır. Daha sonraki olaylar yaşlı imamın,
onu Müslüman olmayı düşünmeye ve İslâm’ı araştırmaya
sevk etmekle isabetli davranışta bulunduğunu göstermektedir.
Bu olaydan neredeyse yirmi yıl sonra Pickthall İslâm’ı
seçmiştir ki ona göre bu dönem Müslümanlığı çok daha iyi
öğrendiği, gönülden ve iradi bağlandığı yıllara rastlamaktadır.
Muhtemelen İslâm’a ve Müslümanlara duyduğu bu
yakınlık dolayısıyla hakkındaki haberlerin ailesine ulaşması
nedeniyle Pickthall daha yirmi yaşına girmek üzere iken annesinin
ricası üzerine tekrar İngiltere’ye geri çağrılır. 3
1896 yılının başlarında İngiltere’ye geri dönen Pickthall
orada Muriel hanımla evlenir. Kısa bir süreliğine İsviçre’ye
gider ve orada yazarlık hayatına da başlar. 4 Değişik
roman denemelerinin yanısıra 1906’da The House of Islam
(İslâm’ın evi) adlı eserini yazar. On yıl sonra (1907) ikin-
9