18. MÃZE KURTARMA.indd - Kültür ve Turizm BakanlıÄı
18. MÃZE KURTARMA.indd - Kültür ve Turizm BakanlıÄı
18. MÃZE KURTARMA.indd - Kültür ve Turizm BakanlıÄı
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Mimarî yapı olarak, genellikle içinde muhtelif sayıda kuv<strong>ve</strong>ti barındıran<br />
koruganların ardındaki açık top mevzileri ile avcı siperlerinin bütün etrafını<br />
çepeçevre çeviren engel hendeğini <strong>ve</strong> içinde ayrıca meskûn mahalleri,<br />
cephanelikleri, toplama <strong>ve</strong> eğitim yelerini, nizamiye <strong>ve</strong> hazır kıt’a mahallerini,<br />
bölük, tabur <strong>ve</strong>ya alay binalarını, subay yatma yerlerini içerir. Kendi kendine<br />
yeterlilik sağlayan <strong>ve</strong> kuşatılsa dahi uzun müddet düşman karşısında<br />
direnebilen, hâkim noktalara yapılmış gözetleme olanakları bol <strong>ve</strong> her tarafa<br />
karşı savunabilen taş, kargir, beton <strong>ve</strong>ya demirli betondan inşa edilmiş kapalı<br />
mevzilere <strong>ve</strong>rilen isimdir.<br />
Çanakkale savunmasında gelişen silâh teknolojisi karşısında savunma<br />
önemini yitiren kalelerden sonra inşa edilen tabyalar da kaleler gibi Nara<br />
Burnu’ndan itibaren Anadolu <strong>ve</strong> Rumeli yakasında Ege Denizi’nden boğaz<br />
met hâline kadar yer alan sahil şeridinde, boğaz girişinden gelişecek bir su<br />
üstü harekâtına karşı boğazın akıntı, rüzgâr <strong>ve</strong> sahil hâkimiyeti gibi stratejik<br />
bir değerlendirmeye uygun olarak her iki kıyıya karşılıklı olarak inşa<br />
edilmişlerdir (Harita: 3).<br />
Tabya, kuzeydoğu-güneybatı <strong>ve</strong> doğu-batı doğrultularında uzanan bitişik<br />
iki kanattan oluşmaktadır. Yapı, yaklaşık 75 m. uzunluğundaki ilk kanatta üç<br />
bonet <strong>ve</strong> iki top yeri, 150 m. uzunluğundaki ikinci kanatta ise beş bonet <strong>ve</strong><br />
beş top yeri olmak üzere 8 bonet <strong>ve</strong> aralarındaki 7 top yerinden oluşmaktadır<br />
(Plan: 1).<br />
Yapım teknikleri <strong>ve</strong> malzemeleri aynı olsa da, bonetlerde farklı mekân<br />
kurguları gözlenmiştir. Tabyanın kuzeydoğu başlangıcında bulunan bonet<br />
(b1), tabya yoluna dik giriş mekânının L şeklinde dönerek top yerine<br />
açıldığı dar bir koridor <strong>ve</strong> L formunun içinde bir mekândan oluşmaktadır.<br />
Büyüklükleri değişken olsa da sonraki beş bonet de (b2-b6) aynı şekilde, bu<br />
formun simetrisi ile birlikte kullanılması ile elde edilmiştir. Bonetler, tabya<br />
yoluna dik giriş mekânının T şeklinde dönerek her iki yanda bulunan top<br />
yerlerinde açıldığı dar bir koridor <strong>ve</strong> T formunun her iki tarafında, içeride birer<br />
mekândan oluşmaktadır. Sonraki bonet (b7), ilk bonetin mekân kurgusunun<br />
simetrisi kullanılarak inşa edilmiştir. Bu yedi bonette yer alan mekânların<br />
44
Change language