hilafetin-ilgasinin-arka-plani

halklarına lâyık görülen parlak demokratik görüntüler sebebiyle bugün üzerimizden henüz
pis, çirkin, dehşetli etkilerini atamadığımız Batı sömürüsüyle Osmanlı devleti arasında bir
yakınlık olduğu vehmine kapılmaktadırlar.
Osmanlının zaaf ve çöküntü devrinde, İslâm halkları gerçekten birçok zulüm ve acılara
maruz kalmışlardır. Fakat bu duygularla hüküm verirsek hatalı olur. Altı asırlık ömrü olan bir
devlet hakkında hüküm vermek uzak görüşlülük, geniş ufukluluk ve tafsilatlı bilgiler
gerektirmektedir.
Arap Birliği eski sekreteri Abdurrahman Azzam şöyle diyor:
"Yıkılış döneminde görünen halklar arasında kıskançlık, zulüm, haksızlık, zayıflığı örtmek
gibi yıkılışı hazırlayan etkileri Osmanlının tüm dönemlerine genelleştirmek kesinlikle doğru
değildir. Mesele eğer bunların düşündüğü gibi olsaydı, ikiyüz yılı zirvede olmak üzere,
Osmanlı devletinin altıyüz sene devam etmesi imkansız olurdu." (20.10.1944 tarihli el-Ehram
gazetesindeki "Son halifeler" başlıklı makalesinden.)
Bu görüşün aksini ise "İslâmî Mısır" kitabında Muhammed Abdullah İnan savunmakta;
kitabında Osmanlıyı şiddetle eleştirmektedir. Ona göre Osmanlıların Mısır'ı fethi, İslâm'a bir
darbe olmuş ve dolayısıyla İslâmî Mısır en musibetli yıllarını Osmanlıların burayı fethi üzerine
yaşamaya başlamıştır. Yazar, Osmanlıların eylemlerini, barbar Tatarların kan dökücü ve
yıkıcı tahripkar eylemlerine benzetiyordu. Hülagu ile başlayan bu saldırılar sonucu Abbasî
devleti ve İslâm medeniyeti ezilmişti. Aynı eylemlere ondördüncü yüzyılın sonlarına doğru
Timurlenk girişmiştir.
Ayrıca yazar, Sultan Selim'in Mısır'ın değerli ilim adamları ve sanatçılarını İstanbul'a
götürmesini sürgün olarak, kitap ve değerli eserlerin naklini ise tahrip olarak
nitelendirmektedir. (İslâmî Mısır)
İşte burada Şeyh Mustafa Sabri yazarın verdiği yanlış bilgileri düzeltmek için olaya
müdahale ediyor:
Sultan Selim'in İstanbul'a naklettiği kitaplar çoğunlukla dinî ve ilmî eserlerdi ve Sultan
onlara olan beğeni ve itinasından dolayı devletinin başkentine götürmüştür. Mısır'ın Osmanlı
devleti sınırlarına katılmasından sonra İstanbul'la bir farkı kalmamıştır. Nasıl olur da
Bağdat'ın ilim hazinelerini Dicle ve Fırat'a atan Hülagu ile Sultan Selim'in yaptıkları bir
tutulabilir
Âlimlerin, liderlerin ve maharetli sanatçıların İstanbul'a nakledilmeleri ise sürgün değil,
Sultan'a daha yakın olmaları içindi. Böylece tüm ülke onlardan faydalanabilecekti. Çünkü
Müslümanlar arasında vatanlarından ve milliyetlerinden dolayı bir fark yoktur. Sultan Selim'in
fetihteki maksadı İslâmî Mısır ile İslâmî Türkiye'yi birleştirmekti.
Eğer üstad İnan bu fetih ile Mısır'ın Çerkeş Memlûklerin elinden alınmasını kasdediyorsa,
onlar da başka Memlûkler olan Denizci Türklerden Mısır'ı almışlardı. Onlar da Memlûk, onlar
da Memlûk'tu.
Mısır o günlerde asıl fatihleri olan Arapların yönetiminde değildi. Zaten Mısır'ın fethinden
amaç Çerkeş ve Mısır Araplarına hükmetmek değildi. (el-Kitab el-Kebîr (Mustafa Sabri)
Olayları tarihî süreçlerine göre değerlendirmediğimizden, o dönemlerde geçerli olan
"uluslararası hukuk"a göre cereyan eden egemenlik kurma yarışını tuhaf karşılayabiliriz.
Güçlü ile zayıf arasındaki ilişkileri belirleyen o dönemin geçerli kanunlarına çekimser
bakabiliriz. Bugün geçerli olan uluslararası gerçeklere bakalım. Yakın veya uzak geçmişte
olanlardan bir farkı var mı
Üçüncü Dünya ülkeleri bugün Amerika ve Rusya arasında paylaşılmıştır. Ancak geçmiş
asırlardaki devletler olayları gerçeğe aykırı biçimde gösterebilecek medya araçlarından
yoksunlardı. O zamanların hükümdarları, şimdikiler gibi sömürülerini kulaklara hoş gelecek
nedenlere dayandırmada yeterince başarılı olamadılar; bu malûm. Şimdiki büyük devletler