hilafetin-ilgasinin-arka-plani

O daha tahta çıkmadan Ruslar Osmanlının doğudaki birçok eyaletlerini işgal etmişlerdi.
İngilizler ise Hindistan'ı tamamen kontrollerine geçirmişlerdi ve Hindistan yolunun güvenliği
için çalışıyorlardı. Amerika genç bir devlet olarak, uluslararası arenaya yeni katılmıştı.
Yahudiler ise örgütlenmiş, oluşturdukları mason ağları vasıtasıyla "arz-ı mev'ud"a (vaad
edilmiş topraklar) konmaya hazırlanıyorlardı.
Hatıralarında bu gerçeklere değinen Abdülhamid şöyle diyordu:
"Tüm bu güçlerin karşısında tek başıma duramazdım." (Abdülhamid'in Hatıratı. Arapça'ya
çeviren Muhammed Harb (Daru'l-Ensar, Kahire)
O döneme kadar devlet hazinesinin dışarıya bir kuruş bile borcu yoktu. Ancak Avrupa
Osmanlı içerisinde çeşitli ayaklanma ve isyanlar çıkararak anlaşmalarını bozmuş, Sırbistan
ve Karadağ'da savaşlar başlamıştı. Böylece devlet birkaç cephede birden savaşmak zorunda
kalmış ve normal ihtiyacın üzerinde asker yığmıştı. Silah altına 600 bin asker alınmıştı. Bu
durum devleti dış borçlanmaya sürüklemiş ve ekonomik çöküntüye neden olmuştur.
(Muhammed Ferid, Tarihü'I-Devteti'l Osmaniye.)
Abdülhamid tahta oturduğu andan itibaren birçok dahilî ve haricî problemle karşılaşmıştı.
Kendisinden önce biri şehid edilerek, diğeri de cinnete duçar edilerek, iki padişah düşmüştü.
Padişahın şehid edilmesinde birçok önemli devlet adamı ve ordu komutanlarının rolleri vardı.
Ekonomi ithalata dayandığından, devlet borç yükü altında eziliyordu. Hükümet ve devlet
işlerinde önemli görevlerde bulunan azınlık mensupları, kendi kavim ve milletlerinin
çıkarlarını, devletin yüksek çıkarlarına tercih ediyorlardı.
Amcası Abdülaziz döneminde ordu ve donanma Rus, Fransız ve İngilizleri korkutacak
kadar güçlü idi. Ancak bu devletler içerdeki ajanları vasıtasıyla Sultan Abdülaziz hakkında
söylentiler çıkararak onu halkın gözünden düşürmüşlerdi. Böylece ordu ve donanmadaki
subaylar arasında ihtilaf ve tartışmalar çıkmış -bazıları Sultanı desteklerken, bir kısmı karşı
çıkıyordu-; sonuçta orduyu parçalanmış ve zayıf düşmüştü.
(Sultan Abdülaziz döneminde ordu ve donanmaya önem verilmiş, çağın en son model
silahlan ile teçhiz edilmişti. Osmanlı donanması dünyanın en büyük üçüncü donanması idi.
Kara kuvvetlerinde ise silah altında 700 binin üzerinde asker vardı.)
Bu problemlerle karşılaşan Sultan, Allah'ın ona ihsan ettiği olağanüstü zeka ve feraseti
sayesinde sorunların üstesinden gelebilmişti. Düşmanları dahi onun harikulade zeka ve
dehasını itiraf etmek zorunda kalmışlardır.
Avrupa devletleri arasındaki anlaşmazlık ve ihtilafları kollayıp körüklemeye çalışmış,
böylece onlar birbiriyle uğraşırken, Osmanlı güven ve emniyet içinde yaşamıştır.
Hatıralarımda yazdığı gibi, bu hedefini bir sır olarak saklamış ve hiç kimseye açmamıştı.
"Otuz yıl boyunca yönetimde kalmak için uğraştım. Gayem bu fırsatı değerlendirmekti.
Sırf bu fırsatı değerlendirmek için donanmayı tatbikata bile çıkarmadım. Yunanlıların Osmanlı
aleyhine takındıkları tavırlara göz yumdum, böylece İngilizlerin Girit'i işgal planlarını
engelledim." (Abdülhamid Han, Hatıralar)
Şahsî çıkar için değil, ümmet ve devletinin muhafızı olarak çalışan bir adamdı.
Düşmanları arasında ihtilaf ve ayrılık çıkararak onları birbirleriyle uğraştırırken, devletini
güçlendirmiş, uluslararası platformda sözü dinlenir kılmak için tüm gücüyle çalışmıştır.
(Abdülhamid Han, Hatıralar) (Abdülhamid hatıralarında Osmanlı ve Japonya halklarını
karşılaştırıyor. Japonya tek bir milletten oluşurken Osmanlı birçok milletten oluşmaktaydı.
İşte ondan sonra yönetime gelenler bu gerçeği göremedikleri için devleti oluşturan milletler
arasında dengeyi sağlayamadılar.)
Selanik'ten hareket ederek İstanbul'a yönelen ihtilalcileri durdurması mümkünken bunu
yapmamış; kendi şahsı ve makamı için canlarını vermeye hazır, özel seçilmiş askerleri ve
komutanları ihtilalcileri İstanbul'a sokmadan yolda durdurmayı teklif etmişler, ancak o bunu