ikinci meşrutiyet'ten günümüze türkiye'de arapça öğretimi

kurulmasından sonra, bu ihtiyacın karşılanmasını hükümete bırakılmasını görürler.
Çözüm olarak da halkın bizzat kendisinin İbtidaî mektepleri açmasını isterler. Kendileri
de buna örnek teşkil etmesi bakımından İstanbul’da bir ilk mektep tesisine teşebbüs
ederler. 9 Adı geçen aydınlar, Sebilürreşad dergisinde bu konudaki görüşlerini dile
getirmişler ve bu yöndeki faaliyetlerini artırarak bunun sadece kalem ile değil bilfiil
icraatla olduğunu göstermeye çalışmışlardır. Böylece Sebilürreşad mektebi adı altında
ilk defa Prens Abbas Halim Paşa’nın (ö.1353/1934) yardımıyla Heybeliadada bir okul
açılmıştır. 10
Sebilürreşad Mektebi dört sınıflı olup Usûl-i Cedîde (modern metotlar) üzere
öğretim yapmaktaydı. Dersler ise Eylül ayı başında başlayıp, 25 Mayıs’ta sona ererdi. 11
Birçok yönden tenkit edilen bu ikilik (medrese-mektep ikiliği), Tevhid-i
Tedrisata kadar devam etmiş ve 1924 yılında ilkokulun tek okul ruhiyle beş yıllık bir
temel öğrenim kurumu halinde yeniden teşkilatlandırılması ile ortadan kalkmıştır. 12
B) MÜFREDAT PROGRAMI ve METOT
Yukarıda da belirtildiği üzere II. Meşrutiyetin ilk yıllarında İlköğretim alanında
önemli bir çalışma yapılmadı. “Bu seneye mahsus” kaydıyla pek çok eksikleri ve
hataları olan bir program yayımlandı. 13 Ama bu program daha sonra da önemli
değişikliğe uğratılmadan kullanıldı. 14
Bu mekteplerin programlarında Arapça öğretimi görülmemektedir. Buna
rağmen bazı merkezlerde, özellikle Bursa ve çevrelerindeki mekteplerde öğrencilerin
9
10
11
12
13
14
Sebilürreşad, “Prens Abbas Halim Paşa Hazretlerinin Taht-ı Himaye-i Fehimanelerinde Heybeliada
Sebilürreşad Mekteb-i İbtidaîsi Tahsil-i İbtidaîyenin Neşr ve Tamimi”, Sebilürreşad, cilt XI, sayı 263,
23 Şevval 1331-12 Eylül 1329, s. 34; M. Salih Vecdi, “Medaris-i Hususiyye Muhtacız”, Sebilürreşad,
cilt XI, sayı 267, Şevval 1329, s. 105; Geniş bilgi için bkz. Recai Doğan, İslamcıların Eğitim ve
Öğretim Görüşleri, Ankara 1999, s. 81-84.
Sebilürreşad, “Prens Abbas Halim Paşa Hazretlerinin Taht-ı Himaye-i Fehimanelerinde Heybeliada
Sebilürreşad Mekteb-i İbtidaîsi Tahsil-i İbtidaîyenin Neşr ve Tamimi”, Sebilürreşad, cilt XI, sayı 263,
23 Şevval 1331-12 Eylül 1329, s. 35.
A.g.e. , s. 36.
Unat, Faik Reşit, Türkiye Eğitim Sisteminin Gelişmesine Tarihi Bir Bakış, s. 40.
Satı, “Maarif Ne Vakte Kadar Bu Halde Kalacak ?”, Tanin, 8 Şubat 1909; Ergün, Mustafa, II.
Meşrutiyet Devrinde Eğitim Hareketleri (1908-1914), s. 194.
Ergün, a.g.e. , s. 194.
10