Sanat Usta İster, Usta ise Tâlip! - İSMEK - İstanbul Büyükşehir ...

Güney ve kuzey cephelerinde sivri kemer ile nihayetlenenbirer niş bulunur ki bu nişlerin nihayetlendiği sivrikemerlerin kilit taşlarının üzerinde çark-ı felek motifleribulunmaktadır. Beylerbeyliği ve kaptan-ı deryalık gibiönemli vazifeleri ifa etmiş olan Amcazade Hüseyin Paşa,İstanbul’da kendi vakfı olan dar’ül-hadiste medfundur.Güney cephesinde bulunan tamir kitabesinden anlaşıldığıüzere mezkûr çeşme, “Edirne vali vekili ve ikinciordu-yu hümayun müşiri Devletlü Arif Paşa” tarafındantamir ettirilmiştir. Çeşmenin doğu cephesinde de küçükbir tamir kitabesi vardır ki Kırkpınar ağası Alper Yazoğlusponsorluğunda 1991 tarihinde gerçekleştirilen tamireaittir. Kuzey cephesinde bulunan hicri 1116 (m. 1704/5)tarihli kitabenin okunuşu şöyledir;“Etti icra bu çeşmenin abın / Hükm-ü şahnşe mübareki/ Emredince Hüseyin Paşa’ya / İtti leb-i teşnegani ableri/ Nice paşa ki lütuf ve ihsanı / Gıpta ferma-yi ruh-uhatem-i tayyi / Bağlardan geçirdi bu abı / Oldu atişaneneşve-yi bahş-ı hami / Öyle bir ayn-i ruh-u perver kim /Ab-ı hıvan yanında leys-i şeb’i / Oldu yekpare Faika tarihi/ Bu iki mısra pey ender pey / İçine ruhtur bu ab-ı zülal/ Ve min’el-ma’i külli şey’in Hay” (1116)Hicri 14 Recep 1239 (m. 15 Mart 1824) tarihinde EdirneValisi olan Es’ad Mehmed Muhlis Paşa’nın kendi adıylaanılan sebili de ilgiden mahrum bırakılan asarmeyanında zikredilebilir. Ayaş MüftüsüHasan Efendi’nin mahdumuolan Es’ad Mehmed MuhlisPaşa, Sicil-i Osmani’de “âlim,fazıl, şair, vakur, azametle tanınmış,iffetli, sert” birisi olaraktanımlanmaktadır. Erzurum, Sahya,Musul-Kerkük Valiliklerinin ardındanhicri 1264 senesinin Zilhicceayında Kürdistan Valiliği'negetirilen Es’ad Mehmed MuhlisPaşa, mezkur görevinin başındaiken hicri 1267 senesininCemaziyel-evvel (1851 Mart) ayındaâlem-i bekaya irtihal eylemiştir.Dört adet köşeli sütun ile taşınankütlenin üzerinde bulunan sülüshatlı kitabe kuşağı, eserin dört cephesindede devam eder. Sadece üçcephesinde demir şebekelerin mevcutolduğu mezkûr sebil muattaldır.Riyaz-ı Belde-yi Edirne nam ile meşhureserin müellifi mezkûr sebil hakkındaşu bilgileri vermektedir: “SaraçlardaAli Paşa Çarşısı karşısındaEdirne kapusu kurbünde Saraçlarcaddesinde otuz ikinci numaradavaki’ Ayas Müftisizade Edirne valisiEs’ad Muhlis Paşa’nın ihya kerdesiolan sebildir…”Yapının dört bir yanını dolaşan inşa kitabesini kalemealan Râzi, Çırpanlı Hafız namıyla meşhur olmuştur. Râzi,tıpkı Es’ad Paşa Sebili'nin inşa kitabesinde olduğu gibiRüstem Bekir Paşa Çeşme kitabesini de kaleme almıştır.Yapının güney cihetinde bir kitabe daha vardır ki “BakkalbaşıEmin Efendi” tarafından gerçekleştirilen tamirdensonra koydurulmuş olup hicri 1338 (m. 1920) tarihlidir.Çeşmeler Kuru, Gözler YaşEdirne ahalisine uzunca yıllar hizmet etmiş bazı çeşmelerise ne yazık ki günümüze ulaşamamıştır. Biz eslaftanbergüzar kalan bu güzide asarın hiç değilse bir kısmınınismini belirtmekle iktifa edeceğiz. Edirne şehrinin kaybettiğigüzide çeşmelerin başlıcaları şunlardır; MehmedAğa Çeşmesi, Zehra Hanım Çeşmesi, Acı Çeşme, ArpaKervan Çeşmesi, Firuz Ağa Çeşmesi, Nezir Ağa Çeşmesi,Hüseyin Çeşmesi, Mehmed Emin Ağa Çeşmesi, FatmaHatun Çeşmesi, Şahinzade Çeşmesi ve Abdülmeciddevri vüzerasından Bekir Rüstem Paşa tarafından inşaettirilen Bekir Rüstem Paşa Çeşmesi.Esad Paşa Sebili