You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Tarihi Efsane: Şeyh - İ Senan<br />
Doç. Dr. Lütviyye ASGERZADE<br />
Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi, Edebiyat Enstitüsü<br />
asgerzadelutviyye@yahoo.com.tr<br />
Özet<br />
Edebişünaslar Midya dönemi efsanelerini "Yarımefsanevi Tarih" veya "Yarımtarihi Efsane"<br />
adlandırırlar. Bu fikir, Yakın ve Orta Doğu literatüründe geniş yer alan "İbn Sekka – Şeyh-i Senan" efsanesi<br />
için de kullanıla bilir. İbn Sekka – Şeyh-i Senan tarihi kişiliktir, yoksa efsanevi? Veya İbn Sekka – Şeyh-i<br />
Senan Türk mü, yoksa H. Cavid onu Türkleştirmişti?<br />
Makalede, Arap-Fars-Azerbaycan-Türk edebiyatında geniş şekilde yer almış "Tarihi - Efsane İbn<br />
Sekka – Şeyh-i Senan" konusunun kökeni ve daha fazlası, Tiflis – Borçalı boyuna göre incelenir.<br />
Anahtar kelimeler: İbn Sekka - Şeyh –i Senan, folklor, Borçalı boyu, Senan soyu, H. Cavid<br />
Historical Myth: Sheikh Sanan<br />
Summary<br />
Midya tour literary legends "in halfefsanevi history" or "in halfhistory legend" call. The intellectual,<br />
Near and Middle East in a wide range of literature "Ibn Sekka - Sheikh Senan" myth "can be attributed to<br />
the Ibn Sekka - seating capacity Sheikh Senan date, legendary If you do not? Or Ibn Sekka - Senan were<br />
Turkish, H. Javid: If you do not have it, Turk?<br />
Article, Arab-Persian-Azerbaijani-Turkish literature have been widely "date - legend" Ibn Sekka -<br />
the topic of the origins and more up Senan Tbilisi - reviewed according to the size of Borçalı.<br />
Key words: Ibn Sekka - Sheikh-i Senan, folklore, Borçalı boy, Senan strain, H. Cavid<br />
IX-X yüzyıllardan itibaren Azerbaycan edebiyat tarihinde "Şeyh-i Senan" konusunun genişleme<br />
bölgesi başlamıştır. İlk kez, düşünür F. Attar`ın "Mantıku-t Tayr"ında yer alan Şeyh-i Senan hikayesi XII<br />
yüzyıldan XXI yüzyıla kadar; Gazali, Ahmedi, Gülşehri, Ali Şir Nevai, Ziyai, Ü. Hacıbeyov, R. Hacınski,<br />
F. Uğurlu ile uzun bir yol kat etmişti. XX yy. H. Cavid bu konuda ilk sahne eseri ‘Şeyh-i Senan`ı yazmakla<br />
“tasavvufun çağdaş bir yorumunu” (Kırzıoğlu, 1992: 101) gerçekleştirdi.<br />
Cavid`in “Şeyh-i Senan”ı klasik mahiyetiyle Attar`ın “Mantıku-t Tayr” aynı tasavvuf ortamında cereyan<br />
ediyordu. Sujet, metin, semboller aynıdır, fakat bu aynılıkla birlikte, ciddi farklılıklar da var; Cavid`in<br />
Senan`ı Türk’tür. Öyleyse, Cavid Senan`ı Türk yapmıştı, yoksa Şeyh-i Senan Tiflis'in eski Senan soyundan<br />
idi ve Cavid de bunu biliyordu? Kuşkusuz, filozof şair Cavid, Şeyh-i Senan konusunda yazılan<br />
kaynaklardan, ayrıca Tiflis'te Müslümanlar arasında yaygın olan Borçalı kolundan haberdardı.<br />
26
Change language