„İslam coĞrafyasi“NIN - Dem Gazetesi

Sayý: 7 13 Ekim 2001
Düzgün Döner Produktion Grosshandel’in sahibi Hýdýr Düzgün;
“Almanya’daki olanaklardan yararlanma yerine,
Türkiye’deki tüçcar ahlakýný buraya taþýyoruz”
Nerelisiniz? Almanya’ya gelmeden
önce ne iþle uðraþýyordunuz?
Ben aslen Hýnýs’ýn Taþbudak köyündenim.
Öðretmenim. Ama bu meslekte
uzun süre kalmadým. 1980’den
sonra Ýstanbul’da serbest meslek hayatýna
atýldým. Almanya’ya gelemden
öncede ticaretle uðraþýyordum.
Ne zaman Almanya’ya geldiniz?
Almanya’ya 1992 yýlýnda geldim.
Buraya gelen tüm yabancýlar gibi
benimde bir sermayem yoktu. Olanaksýzlýklardan
dolayý iþ yapma olanaðým
yoktu. Fakat þuna inanýyordum
ki, öteden beri benim düsüncemdi,
olanaksýzlýklardan, olanaklar yaratmanýn
tek þansý güçlü bir iradeye sahip
olmaktýr. Gerçektende bir Asya insaný
olarak Avrupa’nýn merkezinde hiç bir
olanaða sahip olmadan iþ yapmanýn tek
yolu irademi kullanmam oldu. Hatta bir
örneðini söyleyebilirim, 1300 DM’ye
bir araba almýþtým. Et satýþýna bu
araba ili baþladým. Bu araba ile yolda
kalmanýn acýsýný bilirim. Bu zorluða
raðmen yabancý olarak Almanya’da iþ
yapma piyasasýnýn et satýþýna açýk
olduðunu tespit etmiþtim. Bir dönem
bahsettiðim arabayla et satýþýný yaparken,
hem alýcýyla, hemde eti satan firmalarla
iliþkjilerimi geliþtirdim. Çünkü
yaþamýn bütün alanlarýnda insanýn
baþarýya ulaþabilmesi için insanlarla iyi
ve güven verici iliþkilerin esas olduðuna
inandým ve inanýyorum. Daha ilerde
bu iþkiler temelinde Iserlohn’da küçük
bir kasap dükanýnda ben ve benim
yanýmda çalýþan bir iþçimle döner üretimine
baþladým. Bu küçük iþ yeri
ticari anlamda geleceðimin teminatý
olduðuna inandým. Sadece yeteneklerimi
kullanarak bu iþi geliþtirdim.
Öyle bir düzeye geldimki artýk o
küçük iþ yerinde ürettiðim mamül hakkýndaki
talebe cevap verecek durumda
deðildim. Dolayýsýyla 1998 yýlýnda þu
anda Lünnen’deki bu iþletmemi hizmete
açtým. Çevremizdeki dönercilere
toptan döner satmaya baþladým. Þimdiki
iþimizin temeli iþte bu küçük imalathanede
atýldý.
Bu iþe nasýl ilgi duydunuz?
Bu iþte pazarýn açýk olduðunu
gördüm. Her yerde imbisler ve
resturantlar açýlýyordu. Bu dalda
baþarýlý olacaðýmýzýn kanaatine vardým.
Almanya’da bizim meslekle ilgili ürettilen
model makinalarý aldým. Ve bu
konuda Almanlarýn bu makinalarýn ne
þekilde üretim yapacaklarý konusunda
görüþlerimi söyledim. Sonuçta yeni
yapýlan makinalarý üretimimizde kul-
landým. Bu iþi geliþtirmek için hem
düþünsel hemde bedensel olarak çok
çalýþtýðýmý rahatlýkla söyleyebilirim.
Bu iþe oldukça ilgi var. Son
günlerde özellikle Dortmund’da
döner imalatcýlarý çoðaldý. Bunu
ne ya baðlýyorsunuz?
Pazar geniþ.. Yine bizim toplumda
bir kiþi bir iþi yaptýmý diðerleride
peþinden yapmaya baþlýyor. Bir imbis
furyasýda var. Her yerde imbisler,
lokantlar açýlýyor. Bunlarýn ihtiyaçlarýný
karþýlamak için tabiki üreticiyede ihtiyaç
var. Bunun getirmiþ olduðu bir
ilgide var.
Ama bu iþi düzenli ve taleplere göre
yapmak gerekiyor. Düzenli ve iþin hakkýný
veren firmalar bu alanda geliþecek.
Diðerleri geçici olarak bu
dalda iþ yapmýþ firmalara
dönecekler. Bir çok dalda
bunun örnekleri var.
Bu firmalarýn varlýðý
piyasada fiyatlarý
nasýl etkiler?
Piyasada sünni bir
rekabet oluþacak. Fakat
neticede müþteride anlýyorki
piyasaya girmek için
bu tür firmalar kalitesiz
ve karsýz satýþ yapýyorlar.
Bunlarýn fazla dayanma
sanþýda olmaz. Müþteri
bu kaliteyi gördüðünde
bir süre sonra tekrar eski
aldýðý firmalara dönecek.
Çünkü kalitesiz üretim
onlarýnda iþlerinin düþmesine
neden olacaktýr.
Bunu gören iþletme
sahipleri kaliteyi önemsiyeceklerdir.
Bizde çalýþýp ve kendi
iþlerini kuran arkadaþlar oldu. Bu arkadaþlardan
bir çoklarý bir süre sonra iþin
aslýný görüp, devam etmediler. Kimisi
iflas etti, kimisde kapatmak zorunda
kaldý.
BSE hastalýðý döner imalatýný
nasýl etkiledi?
Genel olarak Avrupa’da, hatta
dünyada bu iþi yapan firmalarý etkiledi.
Dolayýsýyla benimde etkilenmemem
içten bile deðil. Olumsuz yönde etkiledi.
Eski biriktirmiþ olduðumuz birikimlerle
ayakta kalabildik. Bir çok
firma iflas etti. Tabi bu arada tavuk
ve hindi döneri üretimi hýzlandý. Fakat
fiyatlar arttý. Et üreticileri tavuk ve hindiye
zam yaparken bizler bunu müþterilerimize
aktaramadýk. Eski fiyatlar
üzerinden satýþlar halen devam ediyor.
Gerçi þimdi bu durum deðiþmeye
baþladý. Dana etinden yapýlan döner
sipariþleri baþladý. Buda, bu olumsuz
durumun aþýlmaya baþladýðý anlamýna
geliyor.
Kimilerinin iddiasýna göre
BSE tartýþmasý özellikle döneri
kendine rakip gören, hamburgerci
ve pizzacýlarýn iþi
olduðunu söylüyor siz ne düþümnüyorsunuz?
Bununda biraz payý var. Ama
hastalýklar konusundada titiz davranmak
gerekiyor. Bu konuda bizler üretimizi
Avrupa standartlarýnda yapýyoruz.
Tüm düzenlememizde buna göre.
Son yýllarda Almnyada
iþverenler çoðalmakta, giderek
yatýrýmlarýn yönü burasý
olmaktadýr. Neden?
Ýnsanlar artýk burada yaþayacaklarýna
karar vermeye baþladýlar. Burasý
artýk ikinci bir vatan oldu bizler için.
Bizlerde buradaki hayatýmýzý örgütlemek
zorundayýz. Bunun bir parcasýda
ticaret. Bakýn, Almanya bizlerin geliþtirdiði
projelerde bizleri destekledi.
Maddi anlamda büyük olanaklar sunmaya
baþladý burada yaþayan ve iþ
yapmak isteyenlere. Türkiyede böyle
bir durum söz konusu deðildir. Üstüne
üstelik insanlarýn ekonomik yatýrýmlarýnýn
hiç bir güvencesi yok. Son
ekonomik kriz bunun en iyi örneði.
Buradaki olanaklardan yararlanmak
gerekmektedir.
Sizin belirtiðiniz olanaklardan
yaralandýðýný var saydýðýmýz
yatýrýmcýlarýmýz, ticari ahlak
kurallarýna ne kadar riayet ediyorlar?
Bizler daha Asya, Ortadoðu ticari
kurallarýný iþletiyoruz. Almanyadaki ola-
naklardan yararlanma yerine bizdeki
tercih daha çok tüccarlýk mantýðýyla
geliþiyor. Ne kadar kaparsam o kadar
iyi olur mantýðý var. Tabi bu geliþtirmiyor.
Geçici bazý birikimler yaratsada
sonuçlarý itibariyle toplumuda güvensizlik
yaratýyor. Bizde vurgun vurma
mantýðý geliþmiþ. Türkiye’deki tüçcar
ahlakýný buraya taþýyoruz. Üzücü.
Son olarak söylemek istediðiniz
bir þey varmý?
Ýlk etapda bahsettiðim bozuk arabayla
iki dönerle müsþteriye giderken,
þu andaki iþ yerimde 30 civarýnda insan
çalýþmaktadýr. Ayný zamanda Avrupa’da
bu iþle ilgili geliþmiþ olan son teknolojiyide
kullanýyoruz. Mesela kýyma döner
imalatýnda 12 kiþinin yapacaðý iþi bir
makina yapmaktadýr. Ayrýca Tavuk,
hindi, dana yaprak dönerin imalatýnda
da modern teknoloji ile donatýlmýþ
makinalar kullanýlmaktadýr.
Þunuda belirtmek istiyorum ki iþ
hayatýmda hem genel olarak insanlara
ve özeldede Almanya devletinin
kurumlarýna karþý güven verici bir
þekilde iþ yaptýðýnda devletin teþvik
olanaklarýndan faydalanmak kolay olur.
Ýþ hayatýnda beli bir süreyi arkamda
býraktýktan sonra bu olanklardan faydalanma
þansým oldu ve halende
olmaktadýr.
Geçmiþ bir süreçte doðru ve güven
verici insan iliþkilerimin yaný sýra
müþterilerime sunmuþ olduðum kaliteye
dayanarak gerçekten kapasite
büyüdü. Öyle bir momenti yaþýyorum
ki gerçekten biz müþetri aramýyoruz.
Ve hatta kapasiteye cevap veremediðimziden
reklam yapmaya bile cesaret
edemiyoruz. Dolayýsýyla daha
büyük bir iþ yerinin tehmin edilmesi
kaçýnýlmaz oldu. Ýþallah önümüzdeki
günlerde böylesi bir olanak gerçekleþtiðinde,
sizinle bir daha görüþürüz.
Teþekürler
Ben teþekür ederim.