Sayý: 7 14 Ekim 2001 KÝRVELÝÐÝN TARÝHÝ ANLAMI Peygamberlik dostluðu vardýr. Seyidi bin Ububat, sünnet düðün hazýrlýðý yapýyor. ”Ben peygambere dost olacam” der. O zamanýn hükmüne göre peygambere elma gönderiyor. Peygambere göndererek davet ediyor. Peygamber çocuðun gözlerini kapatarak arkasýnda duruyor. Herkes bundan böyle dost oldu diyor.Herkesin dostluk kurduðu kiþi peygamberdir. Kirvelik böylece bir dostluk simgesidir. Yörede çok saygý gören bir görevdir. Buna Hz. Muhammed dostluðu denilmektedir. Kirvelik üç ana grupta toplanýr. Kötülüðü önlemek için, ihtiyaçtan doðan kirvelik, sevgiye dayanan kirvelik. a) Kötülüðü önlemek için kurulan kirvelik: Bir ailenin diðer bir aileye bilerek veya bilmeyerek bir zararý dokunur, bu zarar can kaybýna yol açacak kadar ileri dereceye varsa da zarar veren ailenin büyüðü zarar gören aileye giderek onlara on iki kuruþ verip kirvelik teklif eder. Bunu hiçbir aile reddetmemektedir. Bu þekilde bir hayli geçimsizlik, aileler arasýndaki düþmanlýk ve can kaybý önlenmiþ olur. b) Ýhtiyaçtan doðan kirvelik: Ýki ailenin kendi arasýnda yaptýðý yardýmlaþma ve hatýrdan dolayý yapýlýr. Bu yardýmlaþma ticari ve menfaat için deðil de bir ailenin diðer bir aileye karþý yapýlan iyilik ve dostluk örneðini unutulmamasýný ve böylece devamýný saðlamak için yapýlanýdýr. c) Sevgiye dayanan kirvelik: Esas kirveliðin temelini teþkil eden bu tip kirveliktir, kirvelik kiþiler arasýnda deðil aileler arasýnda tesis edilir. KÝRVELÝÐÝN GELENEK VE TARÝHÇESÝ Ýbrahim peygamberin oðlu olmaz, ikinci kez evlenir. Tanrýya yalvararak eðer bir çocuðu olursa hak yolunda kurban edeceðini vaat eder. Ýbrahim Peygamberin dileði kabul olunur ve bir çocuðu olur. Ýkinci ailesinden (eþinden) doðan çocuðun ismi Ýsmail konur. Ýkinci ailesinin ismi de Hacer’dir Ýsmail büyür. Cebrail bir nida getirerek Ýbrahim peygamber Ýsmail’i kurban edilmesi için söz verdiðini hatýrlatýr. Ýbrahim peygamber Ýsmail’i alýp Arafat daðýna götürürken yoldan Þeytan rast gelir Ýbrahim peygamberi caydýrmaya çalýþýrken Ýsmail o anda hurma yiyormuþ. Hurmanýn çekirdeðini babasýný caydýrmaya çalýþan þeytanýn gözüne atar ve bu adam seni caydýrmaya çalýþýyor der. Gözü kör olan þeytana o yüzden kör þeytan denir. O zaman þeytan bir ak sakallý kýlýðýnda geldiði için tanýnmamýþtýr. Ýsmail þeytaný teþhis etmiþtir. Ýbrahim peygamber oðlunu alýp Arafat daðýna çýkar gözlerini baðlar býçaðý çýkarýp kurban etmek için býçaðý boynuna atar fakat býçak kesmez býçaðý taþa vurur býçak mermer taþý keser. O anda Cebrail bir koç getirir o býçak ta konuþmaya baþlar “haktan izin yok, Ýsmail’in bir tüyünü kesemem” der. Cebrail Ýsmail’i kaldýrýp koçu indirir. Koç Ýsmail’in yerine kurban edilir. Kesilen kurbandan 90 kiþi yer, o zaman karýncalar gelir “Ya Ýsmail bizim payýmýz nerede” derler karýncalar davacý olur, Cebrail Haktan nida getirir. “Ya erenler diþlerinizin arasýný karýþtýrýn, onu da karýncalara verin” der herkes diþlerinin arasýnda olan eti karýncalara verir karýncalar davalarýndan vazgeçerler. Karýncalardan sonra bu defa toprak davacý olur. “kurban kesip yediniz, kanýný bana akýtmadýnýz “ der . kimse cevap vermez, Cebrail gene Haktan bir nida getirir. “Ey erenler Allah’ýn emri þu ki, Ýsmail’in bileðini kesin kan topraða aksýn, toprak razý olsun” der. O zaman Ýsmail’i sünnet ederek kaný topraða akýttýlar. Ýbrahim peygamberden kalan adet iþte budur. Tunceli’de kirvelik peygamber dostu olarak kabul edilir ve her çocuðun bir kirvesi vardýr. Kirvelik kuþaklar boyu devam ederek günümüze kadar gelen dostluktur. Böylece kirvelik esaslarýna göre: a) Sünnetten sonra kesilen et parçasý yere gömülür. b) Et yenilirken diþler arasýndaki et parçasý yenmez. c) Kurban olarak koyun cinsi makbuldür. Sakat , kulaðý kesik ama 1 yaþýndan küçük yaþlý hayvan kurban kesilmez. d) Kurbaný kesecek olan erkektir, erkek yoksa kadýn erkek çocuðun elini tutar býçaðý ona verir öylece keser. e) Kurban kesilen býçak baþka bir þey için kullanýlmaz. f ) Kirve olan aile yedi sülale sonra kýz alýp verebilirler. KÝRVELÝK (SÜNNET) DÜÐÜNÜ Kirvelik düðünü Tunceli yöresinde kutsal sayýlan bir törendir. Kirvelik adýný þundan almaktadýr: Erkek çocuk sünnet olunca gözlerini kapatana yöre terimiyle KÝRVE denir onun için çocuk ilk doðduðunda , bir dost gelir, çocuðun kirvesi ben olurum der, çocuk onun peþine (öteðine) atýlýr artýk iki aile arsýnda çok samimi bir dostluk (kutsal) kurulmuþtur. Ýki aile arasýnda yedi sülale (Kuþak) geçmeden kimse kimseye kýz vermez. Alýnýrsa dünyanýn en adi en büyük günahýný iþlemiþ olur. Ayný zamanda iki ailenin dost ve akrabalarý için de geçerlidir. Kirvelik inanca göre Müslüman olan herkesin Ýbrahim Peygam-ber’in icadý olan bu kutsal geleneðe uymasý þarttýr, geleneðe uymayan Müslüman deðildir. Özellikle çeþitli sülale ve aþiretler arasýnda olan düþmanlýk güdülerini ortadan kaldýrmak için kirve olma yollarý denenmiþ ve bu yolla bir çok geçimsizlik ve kýrgýnlýklar ortadan kaldýrýlmýþtýr. Sünnet olasý gereken çocuðun ailesi kirvesine on beþ gün önceden haber verir kirve sünnet olan çocuða bir takým hediyeler alýr hazýrlar. Esas kirveler çocuðun gözlerini kapatan þahýstýr, fakat bu vesileyle ikisinin tüm akraba ve dostlarý da aile olmuþtur. Düðün hazýrlýklarý baþlayýnca çalgýcýlara haber verilir. Çalgýcýlar çaðrýlan günde gelirler. Bir gün çalarlar ve o güne “DAVU- LUN GELDÝÐÝ GÜN” denir. Ayný gün kir- veye elçi gönderilir. Elçi özellikle sünnet edilen çocuk ve çocuða yoldaþlýk yapacak ve onun köçeðidir. Elçiler bir gün önceden hazýrlanan kebabý (bir hayvan keçi, koyun vs. gibi þeyler kesilir. Et parçalar halinde þiþe takýlýr. Ateþ üstünde kýzardýktan sonra, hiç parçalanmadan kirveye götürülür.) bir gece kalýndýktan sonra kirve köçeðinde köçeklik hakkýný verir. Bir köçekte kirve orda ayrýyeten alýr düðünün ikinci günü yaný davetlilerin toplandýðý günü gelir. Davul zurnalar kirveyi karþýlarlar. Düðünün en aðýr misafiri kirvedir, herkes saygý ve sevgi gösterir. Ayný güne “TOPLANMA GÜNÜ” denir. Burada geleneksel yemekler yenir, oyunlar oynanýr. Akþam olunca kirvenin konaklayacaðý konak belirlenir, diðer sayýlý kiþiler de ayný evlerde aðýrlanýr her konaða birer kebaplýk hayvan verilir. Ayrýca rakýsý,mezesi temin edilir. Kebabý çeviren kiþi arka bacaðýný kendine alýr, onun hakkýdýr. Ayrýca davetli her konaðý tek tek gezerek davullar çalýnýr, halay çalýnýr.Sabaha kadar eðlenilir, sabah erkenden sünnet olacak çocuklar banyoya götürülür o anda tüm yakýn konuklar yemekler yerken sünnetçide sünnet hazýrlýklarýný yapar. Çocuklar banyodan çýkýnca çalgýcýlara haber verilir.Çalgýcýlar çocuklarý karþýlar, o anda sünnet olacaklar davulcuya para verirler. Çocuklar damýn baþýna getirilir. O damýn baþýnda sünnetçi masa kurar, masanýn üstüne bir bez , bezin üstüne bir tepsi, tepsinin üstüne bir havlu, havlunun üstüne bir adet sabun konur buna “MUHAMMED HON- CASI” denir. Sünnet Kuran’dan ayetler okurken herkes o masaya para atar bu parayý sünnetçiye verirler. Dua okunurken herkes o masanýn çevresine daire þeklinde ayakta durur, ellerini önüne baðlarlar. Þapkalarýný ters çevirirler ayetleri bitirince sünnetçi þu duayý okur: “Dünya kuruldu pazartesi/ Yukarýda indi Muhammed honcasý/ Ýbrahim peygamberde kaldý bu adet/ Boynuma hem farzdýr, hem sünnet/ Her kim Muhammed’i severse./ Getirsin Muhammed’e selevet.” Üç defa dua tekrarlanýnca, halk sað elinin iþaret parmaðýný, hafif eðilerek öperler ve “ya Muhammet” derler. Önce sünnet olacak olan çocuklarýn babasý ve annesi yerdeki masaya diz çökerek öperler ve para atarlar daha sonra kirve ayný þeyi yapýnca halktan hiç kimse kalmayacak þekilde tepsiye para atarlar. Para toplandýktan sonra sünnetçiye verilir, sünnetçinin ücreti buradan çýkan paradýr. Çocuklar bir odaya alýnýr, yere bir kürsü konur,üstüne yastýk yastýðýn üstüne çocuk oturtulur, kirve de çocuðun arkasýna oturur. Çocuðun elleri önden bacaklarýn arasýndan geçirilip arkadan tutulur,çocuk sünnet olurken davullar özel bir sünnet havasýný çalar. Hava dramatik bir hava olduðu için genellikle davetliler aðlarlar. FÝNANZBERATER SERVÝCBÜRO Inh. Hüseyin UÇURUM è PRÝVAT KREDÝ è EV KREDÝSÝ è SATLIK DAÝRELER Almanya‘nýn her yerinde Bütün krediler birleþtirilerek tek kredi haline getirilerek eizene kredi verilir! STUTTGARTER STR. 6 71522 BAKNANG Tel: 07191 36 72 84 Fax: 07191 367285 Mobil: 0173 9735 380 hueseyin.ucurum@leonberger.de
PROBIEREN SIE UNSEREN DÖNER Sayý: 7 15 Ekim 2001 Yaprak, Kýyma, Tavuk, Hindi Döner Çeþitleri Toptan döner et çeþitlerimizle hizmetinizdeyiz! Kararýnýzý dönerimizi denedikten sonra veriniz! Gahmener Str. 189, 44532 Lünen Tel: 02306/ 92 70 30/ 927 0311/12 Fax: 02306/ 92 70 320 Handy: 0172/ 78 57 189 PROBIEREN SIE UNSEREN DÖNER
Change language