Garðurinn

Recommendations

Info

30 | GAR‹URINN 2009 Rósirnar hans Jóhanns vekja athygli Það vakti athygli norrænna rósaunnenda sem komu til Íslands á fund stjórnar norrænu rósafélaganna í september sl. að líta augum íslensk ræktuð rósayrki sem þeir hrifust mjög af. Það er Jóhann Pálsson fyrrum garðyrkjustjóri Reykjavíkurborgar sem hefur laðað fram þessi blendingsyrki með því að víxlfrjóvga harðgerar tegundir rósa og velja úr afkvæmunum plöntur með álitlega eiginleika. Það eru gjarnan rósayrki með ,,blóð“ fjallarósa, ígulrósa og þyrnirósa sem Jóhann hefur notað í víxlanir sínar. Einnig hafa orðið til í einkagarði Jóhanns náttúruleg blendingsafkvæmi sem hann hefur haldið til haga og notað til víxlfrjóvgunar. Einn af norsku gestunum skrifaði grein um þetta í marsútgáfu Rosebladet, málgagns norska rósafélagsins. Þar er lýst mikilli hrifningu yfir þessum rósum sem gestirnir fengu að sjá og báru sumar ennþá falleg, nýútsprungin og ilmandi blóm þótt Vilhjálmur Lúðvíksson skrifar komið væri fram í september. Eftir birtingu greinarinnar eru norskir rósaunnendur farnir að spyrja um möguleika á að fá þessar rósir til sín. Hér eru kannski að verða til tækifæri fyrir íslenska garðplöntuframleiðendur! Jóhann telur rósir búa yfir kvenlegum eiginleikum. Blómin eru mjúk og undur falleg en rósir geta stungið illþyrmilega ef illa er farið að þeim. Vegna þessa hefur hann gefið öllum sínum rósum kvenkyns nöfn. ´Logafold´ heitir ein ættmóðirin en nöfnin Hadda, Hilda, Drífa, Fönn og Guðfinna koma fyrir og hér eru sýnd á myndum nokkur dæmi um þessar rósir hans. Rósir Jóhanns hafa fengið veglegan sess í tilraunagarði Rósaklúbbsins í landi Skógræktarfélags Hafnarfjaðar og var sá garður vígður fyrir tveimur árum af Guðna Ágústssyni, þáverandi landbúnaðarráðherra um leið og rósir frá Jóhanni voru settar niður. Vonandi verða einhverjar þeirra Harðgerar rósir blómstra jafnvel á vindblásinni Valhúsahæðinni. fáanlegar á íslenskum markaði innan fárra ára því þær eru bæði mjög harðgerar, fagurblómstrandi og ilmandi og bera því öll einkenni vel heppnaðrar ræktunar. Íslensk rósarækt er að hefja göngu sína. Mikið og áhugavert verkefni er framundan bæði fyrir ræktendur, framleiðendur og unnendur fagurra jurta. Guðni Ágústsson gróðursetur ‘Fönn’. ‘Guðfinna’ verður stæðileg rós. ‘Drífa’. ‘Guðfinna’. ‘Brynhildur’ með næstum sjálflýsandi blóm. Guðbjörg Kristjánsdóttir er hafsjór af fróðleik þegar kemur að ræktun, en hún hefur starfað við garðyrkju alla sína ævi. Hún segir mikla aukningu hafa orðið í ræktun kryddjurta og grænmetis að undanförnu. „Við keyptum töluvert meira af matjurtafræjum nú í haust en áður. Þegar leið að áramótum ákváðum við svo að panta enn meira, og nú eigum við von á fjórðu sendingunni fyrir utan aðalsendinguna sem átti að duga!“ Af litlu fræi... Guðbjörg bendir fólki á að sá fræjum í sáðmold, sem inniheldur færri næringarefni en hefðbundin mold. Of mikil næring eða áburður geti drepið ungar plöntur. „Yfirleitt setur maður sáðmold í bakka, vökvar svo og sáir. Síðan setur maður mold yfir fræið, um það bil 2-3 sinnum þykkt fræsins. Á því er þó undantekning, en það eru þessi pínulitlu fræ eins og timían og oreganó sem verða að fá að vera ofaná. Þá er einnig gott að sá bara því sem maður þarf og geyma afganginn af fræjunum, en þau geymast mjög vel og lengi.“ Guðbjörg segir spírun ganga mjög mishratt fyrir sig, og það komi fyrir að fólk gefist upp á sáningunni og haldi að spíruninin hafi misheppnast. Gulrótar- og rósmarínfræ séu til að mynda mjög lengi að spíra, en rósmarínið getur tekið rúman mánuð. Það skipti því máli að sýna þolinmæði og halda áfram að vökva, en fræ þurfa ekki að þorna nema einu sinni til að þau deyji. „Að láta fræ spíra er þó venjulega mjög auðvelt,“ bætir Guðbjörg við brosandi. Vökvun mikilvæg Guðbjörg leggur áherslu á mikilvægi þess að fólk haldi moldinni rakri, vilji það ná árangri í ræktun. „Þótt að fólki finnist alltaf vera rigning, þá er það ekki svo og það verður að vökva vel. Ef fræin ná að Hollráð frá Guðbjörgu í Garðheimum: Krydd í tilveruna Guðbjörg Kristjánsdóttir garðyrkjumaður: „Það er nauðsynlegt að hafa stöðugan raka á meðan fræið er að koma upp.“ þorna þá deyja þau, og það er nauðsynlegt að hafa stöðugan raka á meðan fræið er að koma upp og mynda rætur. Það getur flýtt fyrir spírun að vökva fræin með volgu vatni, sérstaklega fyrst í stað.“ Margir fara að huga að garði og ræktun í maímánuði, en það getur þó reyst varasamt þar sem oft er næturfrost. „Ef það gerist í grænmetisræktun er mikil hætta á að grænmetið njóli, þ.e.a.s. að það blómstri og myndi ekki neina hausa. Því er öruggast að setja grænmetið ekki út fyrr en í byrjun júní. Ef fólk vill ekki missa af plöntum sem eru til sölu, þá getur það einfaldlega keypt þær og geymt inni þar til tími er kominn til að setja þær út.“ Guðbjörg bendir þó á að ýmsar harðgerar blómaplöntur geti farið fyrr út, til að mynda stjúpur, ljónsmunni og bellis. Guðbjörg segir kryddjurtir vaxa vel í glugga sem og garði, en að reynslan sýni að kryddplöntur séu meira nýttar, séu þær í ræktaðar í eldhúsinu. Plöntur eru viðkvæmar fyrir miklum hitabreytingum og því er gott að venja þær örlítið við áður en þær eru fluttar frá íbúðarhúsi út í garð. „Fólk getur reynt að setja þær út á daginn og svo á eins kaldan stað og hægt er á næturnar til að venja þær smátt og smátt við kuldann. Þá getur verið gott að setja akríldúk yfir plönturnar, sem veitir gott skjól, en slíkir dúkar hleypa rigningu og vatni í gegnum sig svo það er hægt að vökva í gegnum dúkinn.“ www.gardheimar.is
GAR‹URINN 2009 | 31 Grænmetisbylting í sumar! til að ná árangri þurfi að undirbúa garðinn vel. Þurrkaður hænsnaskítur eða fiskimjöl er mjög góð undirstaða og sumir komast ef til vill í annan húsdýraáburð. Kalki þarf oft einnig að bæta í jarðveginn. Illgresishreinsun er mjög mikilvæg og skiptir máli að gefast ekki upp þó eitthvað fari úrskeiðis í fyrstu! „Í Gróðrarstöðinni Storð eru framleiddar og selda flestar þær garðplöntur sem garðeigendur þurfa í garðana sína; tré, skrautrunnar, sumarblóm, rósir, matjurtir o.fl.,“ segir Vernharður Gunnarsson, eigandi gróðrarstöðvarinnar Storðar í Kópavogi. „Núna í vetur og vor höfum við fundið að ræktunaráhugi fólks er að aukast mjög mikið, sérstaklega á alls kyns nytjaplöntum. Það hefur orðið einhver hugarfarsbreyting. Síðastliðin 2-3 ár hefur fólk sótt í að rækta sitt eigið salat, krydd og fleira en núna virðist þessi áhugi hafa magnast upp og margir tilbúnir til að takast á við fleiri tegundir.“ Vernharður brýnir fyrir þeim sem eru að hefja matjurtarækt, að Ný heimasíða fyrir áhugafólk og ræktendur: www.gardplontur.is Félag garðplöntuframleiðenda opnaði í gær nýja heimasíðu www. gardplontur.is við mikinn fögnuð í Landbúnaðarháskólanum Reykjum, Ölfusi. Heimasíðan er sannkallaður þekkingarbrunnur þegar kemur að íslenskri garðyrkju og er ætlað að miðla þekkingu á auðveldan og þægilegan hátt til almennings rétt sem ræktenda auk þess að bjóða upp á tengingar við framleiðendur um allt land. Á síðunni er leitarvefur, þar sem hægt er að leita að plöntum eftir hæð, lit og ræktarskilyrðum, sem auðveldar fólki að velja sér plöntur í garðinn. Þá er á síðunni einnig að finna mikinn fróðleik, því með hverri plöntu er að finna bæði góða lýsingu og ljósmynd sem tekin er á Íslandi. Það liggur mikil reynsla og þekking hjá garðplöntuframleiðendum sem þeir miðla á þessum nýja vef. „Þeir taka oft plöntur erlendis frá og prufa þær svo áður en þær verða markaðsvara hér, en íslensk veðrátta hentar ekki öllum plöntum. Það er því afar gagnlegt að hafa aðgang að sameiginlegum upplýsingabrunni um garðyrkju, hvort sem þú ert áhuga- eða atvinnumaður,“ segir Sigríður Helga Sigurðardóttir, sem er garðplöntuframleiðandi. www.gardplontur.is Baráttan við kálfluguna. Kálflugan getur gert grænmetisræktendum lífið leitt. Hún sækir eingöngu í kálættina, til að mynda blómkál, hvítkál og rófur. Grænmeti af öðrum ættum eins og rauðrófur, salat, krydd og gulrætur lætur hún alveg í friði. Margir kjósa að nota ekki eitur í matjurtagarðana sína til að verjast kálflugunni. Mjög gott ráð er að setja léttan akryldúk yfir beðin strax eftir útplöntun, og láta hann vera í 5-6 vikur. Það er sá tími sem kálflugan er á sveimi í leit að heppilegum varpstað þar sem hún getur alið börnin sín. Það eru einmitt þau, lirfur kálflugunnar, sem éta rætur plantnanna. Dúkurinn veitir að auki gott skjól og flýtir uppskerunni. Vernharður nefnir einnig nokkur gömul ráð í baráttunni við kálfluguna. Ýmsar lyktsterkar plöntur trufla leit hennar að fórnarlömbum. Ef fólk kemst í kúamykju, fer í gang athyglisvert ferli. Fyrir utan • jarðvegsskipti • pípulagnir • raflagnir • snjóbræðsla • hellulagning að vera góður áburður, dregur hún að sér mykjufluguna sem allir þekkja. Mykjuflugan er rándýr og ræðst á kálfluguna og drepur. Hún • þökulagning • grjóthleðsla • hleðsluveggir • steyptir veggir er þannig eins konar varnarlið grænmetisgarðsins. Þetta miðast við að ekki sé notaður yfirbreiðsludúkur. • kantsteypa • stígagerð • gosbrunnar • girðingar • pallar • sláttur • klipping • hreinsun Svo er bara að óska öllum góðs gengis í sinni ræktun í sumar. www.stord.is AlhliðA þjónustA fyrir gArðinn! S.Á. Verklausnir býður fram alhliða þjónustu á sviði lóðafrágangs og hefur á að skipa reyndum sérfræðingum á því sviði. Fyrirtækið var stofnað á vormánuðum árið 2007. Fyrirtækið hefur vaxið hægt en örugglega, þrátt fyrir erfiðar aðstæður já markaðnum. Við erum stórhuga og bjóðum nú upp á allan þann lóðafrágang sem hægt er að ímynda sér. Ekkert verk er okkur ofviða: S.Á. Verklausnir ehf. - Frostafold 181 - 112 Reykjavík - Sími 5880920 - GSM 8973057 - save@save.is - www.save.is
Page 1 and 2: Garðagöngur Garðyrkjufélags Ís
Page 3 and 4: Stekkjarbakka 6 - Sími 540 3300 -
Page 5 and 6: EXPO · www.expo.is Vnr. 0058325 Pa
Page 7 and 8: TBWA\REYKJAVÍK \ SÍA TILEFNI TIL
Page 9 and 10: GAR‹URINN 2009 | 9
Page 11 and 12: GAR‹URINN 2009 | 11
Page 13 and 14: SUMAROPNUN OPIÐ ALLA DAGA TIL 21:0
Page 15 and 16: Harðgerð og örugg Texti og mynd:
Page 17 and 18: Andi staðar er mikilvægur. Ljósm
Page 19 and 20: Matur - saga - menning (MSM): Kveð
Page 21 and 22: Brenninetla (Urtica dioica) hefur v
Page 23 and 24: Endurnærandi garðrækt Inga Rut G
Page 25 and 26: Blóm vorsins - vorertur Sigríður
Page 27 and 28: Fögur flöt í bæ Falleg grasflö
Page 29: Nýjungar hjá Sölufélagi garðyr

Garðurinn

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?