Garðurinn

Recommendations

Info

4 | GAR‹URINN 2009 Kryddjurtir eru mál málanna um þessar mundir. Sumarið á næsta leiti og búið að pússa upp öll útigrill sem fyrirfinnast á heimilum. Og þeir sem ekki áttu útigrill hafa margir ráðið bragarbót á því. Sumir hafa jafnvel yngt upp og endurbætt hjá sér með nýjum, ryðfríum útigrillum sem nú eru óðum að leggja undir sig íslenska markaðinn. Eiginlega er útigrillið að mestu leyti í umsjá karlanna á heimilunum. Matseld á útigrilli er „macho“ og allt að því heilög karlmennskuathöfn fyrir suma. En til að undirstrika karlmennskuna eru kryddjurtirnar vel til fallnar og eiginlega nauðsynlegar til að tryggja að athyglin beinist að því hversu grillarinn er mikill meistarkokkur, því að lokahnykkurinn felst í því að gera sjálfur kryddsmjörið með krásunum. Og þá er komið að kryddjurtunum. Þær gera útslagið. Eiginlega er fátt auðveldara en að annast nokkrar kryddjurtir utandyra yfir hásumarið. Hér verður ekkert tíundað um sáningu og uppeldi þeirra. Við erum nefnilega orðin svo heppin að nú fást tilbúnar kryddjurtir í pottum svo að segja árið um kring. Og þó svo að eitthvað af þeim misfarist eða klárist, er alltaf hægt að bæta í skörðin. Það eina sem kryddjurtirnar þurfa er dálítil mold í keri eða pottum og jafnvel í hvaða dollu sem er - það má líka nota gömlu vinnuklossana eða íþróttaskóna undir þær. Bara þarf að hafa plönturnar á sólríkum stað og muna eftir að vökva þær reglulega þegar þurrt er í veðri. Fallegt og fjölskrúðugt kryddjurtasafn er róandi og lystaukandi. Átta ágætar og ein til viðbótar Á myndina af kryddjurtakerinu mínu eru settar inn tölur frá 1 til 8 til að benda á helstu kryddjurtirnar sem þurfa að vera nálægt útigrillinu. Og reyndar er ein þar til við- Kryddjurtir í útiker bótar sem lítið ber enn á innan um allar hinar, en það er rósmarín sem einkum er notuð með kálfa- og lambakjöti. Sömuleiðis í fyllingar í heilsteikta fiska og fugla. Allar þessar tegundir henta vel í kryddsmjör fyrir grillrétti. Ýmist hver fyrir sig eða tvær til þrjár saman. Númer 1 er íslenskt blóðberg. Afar gott sem fylling í vatnafisk og með ljósu kjöti, lambakjöt þar meðtalið. Blóðbergste hressir hugann og hreinsar öndunarfærin. Númer 2 er grísk kjarrmynta (órigan). Hún hentar í alla rétti þar sem ólífur, hvítlaukur og sólþurrkaðir tómatar koma við sögu. Pasta og pizzur. Númer 3 er hjartafró (sítrónumelissa) sem passar vel með öllum fiski, einkanlega feitum eins og lúðu og steinbít. Dálítið hrjúf í góm, en fínsöxuð gerir hún sitt fyrir grænmetissalatið. Te af hjartafró er gamalreyndur kvefbani og þar að auki mjög ljúffengt. Piparmynta er svo númer 4. Frískandi ein og sér. Söxuð (nokkrir hnefar af laufum) í matvinnsluvél með einu eða tveim eplum og „smakkað til“ með fáeinum dropum af eplaediki og einum desilítra af vatni og hlynsírópi til helminga, gerir sósu sem borin er fram með lambakjöti. Verður jákvæð lífsreynsla fyrir alla sem reyna fá og enginn gleymir að skrásetja í æviminningar sínar! Það má jafnvel gera enn betur undir haustið og bæta nokkrum reyniberjum við og bera þá fram með hreindýrakjöti. Og ef um steikingarvökva af kjötinu er að ræða, má gera úr þessu heita sósu með því að píska hann samanvið og hita snöggt í potti. Sítrónutimían hefur töluna 5. Það styrkir alla kjúklinga- og fiskrétti sem framreiddir eru að hætti mannfólksins við Miðjarðarhaf. Keimurinn af því breytir dumbungsdögum í dýrðardaga með sól- Framkvæmda- og eignasvið Reykjavíkurborgar ı Borgartúni 12-14 ı www.reykjavik.is/fer Texti og mynd: Hafsteinn Hafliðason Fallegt og fjölskrúðugt kryddjurtasafn er róandi og lystaukandi. blik í hverjum daggardropa. Sléttblaða steinselja hlaut númer 6 í þessari rásröð. Hún gefur þunga í létta rétti. Styður við og styrkir bragð af nautakjöti. Skapar jafnvægi í grænmetissalatið. Hefur Tökum vel á móti sumrinu Reykjavíkurborg hvetur borgarbúa til að taka höndum saman við að hreinsa til í borginni eftir veturinn og taka á móti vorinu með bros á vör. Reykjavíkurborg mun í ár ekki fjarlægja garðúrgang og greinaafklippur sem skilin eru eftir við lóðamörk. Kallað er eftir auknu frumkvæði og ábyrgð borgarbúa og vakin athygli á því að endurvinnslustöðvar Sorpu taka við 2 rúmetrum í hverri ferð af garðaúrgangi og greinaafklippum frá íbúum að kostnaðarlausu. Hvetjum til dáða með eigin frumkvæði. Með því að hreinsa rusl, snyrta tré og runna í garðinum okkar hvetjum við aðra til að taka til hendinni. Stígum skrefinu lengra og tínum rusl utan girðingar, við næsta göngustíg eða á nálægu útivistarsvæði. Hreinsunardagur í götunni eða í hverfinu býður upp á skemmtilega samveru. Notum hugmyndaflugið og gerum tiltektina að skemmtilegu verkefni. Nánari upplýsingar á reykjavik.is/fer og í síma 411 1111. sætara bragð en hrokkin steinselja. Saxið steinseljuna smátt. Garðablóðberg (timían) er númer 7. Það setur punktinn yfir i-ið í öllum kjötréttum, hvítum sem rauðum. Fiskisúpa án garðablóðbergs er eins og bók án kjalar. Ekki er það heldur síðra að sáldra nokkrum timíanlaufum ofan á hóflega þykkar sneiðar af sólþroskuðum bufftómötum. Garðablóðbergið hleypir galsa í grænmetissalötin. Það er hitandi og örvar blóðrás. Hrokkin steinselja rekur hér lestina með tölunni 8. Bragð hennar er ögn beiskara en á sléttblöðkunni. Hún er líka dökkgrænni. Að öðru leyti eru þær notaðar og meðhöndlaðar á sama hátt. Það er gömul viska að steinselja dregur úr andremmu og linar timburmenn. Kryddsmjör og aðferðir Hér er reiknað með að kryddjurtirnar séu notaðar ferskar. Meðhöndlunin felst í því að nota bara blöðin, enga stöngla. Saxa smátt og sáldra yfir réttina eða í grænmetissalötin. Þær eiga aldrei að sjóða. Einnig er heimsins minnsti vandi að búa til kryddsmjör úr fínsöxuðum kryddjurtum og smjöri. Þessu er blandað saman. Smjörið við stofuhita, sparið ekki kyddjurtirnar. Rúllið blöndunni í hæfilega sverar og langar rúllur og kælið í nokkrar klukkustundir. Þá er auðvelt að skera þær niður mátulega þykka klatta sem svo eru bornir fram til veislunnar. Gjarna í skál með klakahröngli. Veistu? Hæsta tré jarðar er talið vera douglasgreni (Pseudotsuga menziesii) en það mælist 123 m á hæð. Næst hæsta tréð er talið vera rauðviður (Sequoia sempervirens) sem hefur mælst um 112 metrar. Elsta tré í heimi var talið vera í Sequola eða Sequoia þjóðgarðinum í Kaliforníu. Tréð, sem er Wellingtonia , er talið 3000 ára gamalt og vegur um 2000 tonn. Tréð er rúmir 90 metrar á hæð og ummálið 27 metrar. Síðan fannst annað tré sem talið er vera 4600 ára gamalt sem er broddfura (Pinus longavea). Þetta tré er í Hvítufjöllum í Kaliforníu. Elsta rósin er talin vera Hildesheim rósin í Þýskalandi, sem er í kirkjugarðinum við dómkirkjuna í Hildesheim. Sagan segir að Karl mikli (Karlamagnús) hafi gróðursett rósina fyrir meira en 1000 árum síðan, en rannsóknir benda til þess að rósin sé um 400 ára. Þyngsta skráða grasker í heimi vóg rúm 220 kg. R.A. Butcher frá Hampshire í Bretlandi ræktaði graskerið árið 1984. Lengsta gulrót sem mælst hefur var rúmir 42 cm. Fyrsti skrúðgarður sem sögur fara af er frá árinu 1545 í Padua á Ítalíu. Elsti frælisti sem vitað er um var „Blóm í 12 mánuði“ sem var útgefinn árið 1730 af Garðyrkjustöð Roberts Fuber í Bretlandi.
EXPO · www.expo.is Vnr. 0058325 Pallaefni Fura alheflað 27x120 mm A-gagnvarið. 299kr./lm Ódýrt Vnr. 0058504 Pallaefni Fura alheflað 45x95 mm A-gagnvarið. 315kr./lm Sláttuvélarnar komnar Allt fyrir Vnr. 0058506 Pallaefni Fura alheflað 45x145 mm A-gagnvarið. 479kr./lm eKKerT VerKeFni viðhaldið er OF sTórT 32.900 eðA lÍTið! Vnr. 53323164 Sláttuvél Pallaefni á betra verði Ódýrt Bensínsláttuvélar verð frá: Warrior sláttuvél með fjórgengis loftkældum mótor. Vélin er 3,75 hestöfl, stillanleg sláttuhæð 15-70 mm, sláttubreidd 45 cm. Vnr. 0291509 Gróðurbraggi Gróðurbraggi, 80x120. Íslensk framleiðsla, selt samsett. Fæst í BYKO Breidd, Kauptúni og Granda. 11.990 Vnr. 55095007/107-8 Blákorn Blákorn 5, 10 eða 40 kg. Vnr. 55090005 Kalk GAR‹URINN 2009 | 5 Turbokalk, 12,5 kg. 1.290 1.990 Verð frá 197kr./ lm. Ódýrt Vnr. 0058254 Girðingaefni 19.990 Fura alheflað 22x95 mm A-gagnvarið. Ódýrt Vnr. 0291499 Vinnuborð óli vinnuborð í garðinn 120x150x60 cm. Íslensk framleiðsla, selt samsett. Fæst í BYKO Breidd, Kauptúni og Granda. Vnr. 55095001 Graskorn Graskorn, 5 kg. 1.290
Page 1 and 2: Garðagöngur Garðyrkjufélags Ís
Page 3: Stekkjarbakka 6 - Sími 540 3300 -
Page 7 and 8: TBWA\REYKJAVÍK \ SÍA TILEFNI TIL
Page 9 and 10: GAR‹URINN 2009 | 9
Page 11 and 12: GAR‹URINN 2009 | 11
Page 13 and 14: SUMAROPNUN OPIÐ ALLA DAGA TIL 21:0
Page 15 and 16: Harðgerð og örugg Texti og mynd:
Page 17 and 18: Andi staðar er mikilvægur. Ljósm
Page 19 and 20: Matur - saga - menning (MSM): Kveð
Page 21 and 22: Brenninetla (Urtica dioica) hefur v
Page 23 and 24: Endurnærandi garðrækt Inga Rut G
Page 25 and 26: Blóm vorsins - vorertur Sigríður
Page 27 and 28: Fögur flöt í bæ Falleg grasflö
Page 29 and 30: Nýjungar hjá Sölufélagi garðyr
Page 31 and 32: GAR‹URINN 2009 | 31 Grænmetisbyl

Garðurinn

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?