HERODOT DZIEJE KS. V - IX - Kultura Antyczna

go pokoju; a Aristagoras całkiem opuścił Spartę i nie udało mu się już
obszerniej wyjaśnić drogi do króla.
A droga ta tak się przedstawia: Wszędzie są królewskie stacje i naj-
piękniejsze gospody, cała zaś droga wiedzie przez zamieszkały i bez-
pieczny kraj. Przez Lidię i Frygię na długość jest dwadzieścia stacji i
dziewięćdziesiąt cztery i pół parasanga*. Zaraz za Frygią płynie rzeka
Halys, przy której znajduje się przełęcz górska: przez nią trzeba ko-
niecznie przejść, aby móc się przeprawić przez rzekę, nad którą jest sil-
na strażnica. Po przybyciu do Kapadocji podróżuje się tam aż do granic
Cylicji, co wynosi dwadzieścia osiem stacji i sto cztery parasangi. Na
granicy Cylicji musi się przebyć dwie przełęcze górskie i minąć dwie
strażnice. Gdy je miniesz, odbywasz przez Cylicję drogę o trzech sta-
cjach, a piętnastu i pół parasangach. Granicę między Cylicją a Arme-
nią stanowi rzeka, zwana Eufratem, którą przepływa się na okrętach.
W Armenii jest piętnaście stacji wypoczynkowych, pięćdziesiąt sześć i
pół parasanga do odbycia oraz strażnica przy każdej stacji. Kraj ten
przepływają cztery rzeki spławne, przez które koniecznie trzeba się
przeprawić na okrętach. Pierwszą jest Tygry s; potem druga i trzecia
nazywają się Zabatos, choć nie jest to ta sama rzeka i nie wypływają
z tego samego miejsca: pierwsza bowiem z wymienionych wypływa z
Armenii, druga z kraju Matienów. Czwarta rzeka nazywa się Gyndes,
który Cyrus ongi rozdzielił na trzysta sześćdziesiąt kanałów. Gdy się z
Armenii dostanie do ziemi Matienów, to stacji jest trzydzieści cztery, a
parasangów sto trzydzieści siedem. Przechodząc stąd do kraju Kissyj-
skiego, ma się za sobą jedenaście stacji, a czterdzieści dwa i pół para-
sanga aż do rzeki Choasp es, przez którą również przeprawia się na
okrętach; nad nią zbudowane jest miasto Suzy. Wszystkich tych sta-
cji jest razem sto jedenaście; a tyleż jest gospod co stacyj na drodze z
Sardes do Suz.
Jeżeli dobrze odmierzono wedle parasangów tę drogę królewską i je-
żeli parasang wynosi trzydzieści stadiów, jak istotnie wynosi, to z Sar-
des aż do królewskiego pałacu, zwanego Memnońskim*, jest stadiów
trzynaście tysięcy pięćset, skoro parasangów jest czterysta pięćdziesiąt.
Otóż jeżeli w każdym dniu odbędzie się sto pięćdziesiąt stadiów, zużyje
się dokładnie dziewięćdziesiąt dni.
Przeto Aristagoras z Miletu miał słuszność, mówiąc Kleomeneso-
wi z Lacedemonu, że droga do króla trwa trzy miesiące. Gdyby kto
jeszcze dokładniej rzecz badał, zaznaczę i to, że trzeba tu jeszcze do-
308