Acta rheumatologica - Institut za reumatologiju

Institut za reumatologiju-Beograd
REHABILITACIJA DECE SA SISTEMSKIM OBLIKOM JUVENILNOG IDIOPATSKOG
ARTRITISA
MARIJA TEREK
KRATAK SADRŽAJ: Cilj rehabilitacije dece sa sistemskim oblikom juvenilnog idiopatskog artritisa je
maksimalno osamostaljivanje deteta u obavljanju dnevnih aktivnosti,školskih obaveza i u vanškolskim
aktivnostima. Program rehabilitacije je individualan i rukovodi se opštim stanjem deteta,brojem zglobova
zahvaćenih zapaljenjem, dužinom trajanja i intenzitetom zapaljenja, vanzglobnim manifestacijama bolesti
i životnim dobom deteta. Korekcija programa se vrši u zavisnosti od intenziteta bola, obima pokretljivosti
u zglobu, mišićne snage okolne muskulature i stepena samostalnosti u svakodnevnim aktivnostima.
Program rehabilitacije obuhvata opšte mere i fizikalnu terapiju.U okviru opštih mera vrši se:
upoznavanje roditelja i deteta sa svim aspektima bolesti, planom lečenja i očekivanim rezultatima;
načinom i dužinom odmora deteta i mirovanjem zgloba. Postavljanje zglobova u optimalan funkcionalni
položaj pri mirovanju postižemo korišćenjem longeta. Fizikalna terapija se primenjuje da bi se smanjili
bol,otok i inflamacija zgloba, očuvao i/ili povećao obim pokretljivosti u zglobu, sprečile i/ili savladale
kontrakture, povećala mišićna snaga,sprečio nastanak osteoporoze i očuvao i/ili poboljšao kapacitet
kardiopulmonalnog sistema. Za smanjenje bola i ukočenosti najčešće se koriste elekto, foto, hidro i
termo terapija. U funkcionalnom osposobljavanju ključno mesto zauzimaju kinezi terapija i terapija
radom. Funkcionalni deficit tokom rehabilitacije koriguje se korišćenjem ortozakoje se primenjuju
privremeno ili trajno. Uspeh rehabilitacije meri se postignutim kvalitetom života deteta sa sistemskim
oblikom JIA, a time i cele njegove porodice.
Ključne reči: rehabilitacija, sistemski oblik JIA
U lečenju dece sa sistemskim oblikom JIA potreban je multidisciplinarni timski pristup, pošto je
bolest sa opštim i visceralnim manifestacijama i artritisima hroničnog toka.Osnova tima su pedijatar-
reumatolog, odnosno internista-reumatolog, medicinska sestra, fizijatar, fizio i radni terapeut i roditelji
deteta, a po potrebi se uključuju lekari drugih specijalnosti, ortotičar i protetičar, dijetolog i psiholog. Za
prognozu bolesti veoma je značajno rano uvođenje medikamentozne terapije i rehabilitacije. Zadatak
medikamentozne terapije je da kontroliše zapaljenje zglobova, a rehabilitacije da kontroliše njihovu
funkciju (SaoPaulo 1,6 i rad R stojanović iz istog broj). Ukoliko se sa rehabilitacijom ne počne na vreme
doći će do ireverzibilnih promena na zglobovima i okolozglobnim mekim tkivima što dovodi do
deformacija zglobova, smanjenja obima pokreta i formiranja kontraktura, hipotrofije pripadajuće
muskulature, tako da će funkcija zglobova biti ozbiljno narušena, a time i kvalitet života deteta (1,2,3,4).
Program rehabilitacije dece sa sistemskim oblikom juvenilnog idiopatskog artritisa se pravi prema
uzrastu deteta, njegovom opštem stanju, vanzglobnim manifestacijama bolesti, broju i lokalizaciji
artritisom zahvaćenih zglobova i dužini trajanja i intenzitetu zapaljenja.Tokom bolesti ovaj program se
koriguje u zavisnosti od intenziteta bola, obima pokretljivosti u zglobu, mišićne snage okolne
muskulature i sposobnosti izvođenja svakodnevnih aktivnosti. Cilj rehabilitacije je što ranije i potpunije
uspostavljanje optimalne funkcije lokomotornog aparata deteta i njegove samostalnosti u
samozbrinjavanju, školi i vanškolskim aktivnostima ( 3,5,6).
Sastavni deo rehabilitacionog programa su opšte mere i fizikalna terapija.