Tihlo yon 13

More documents

Recommendations

Info

Tihlo yon 13:Tihlo yon 13 8/15/2011 8:26 AM Page 2 ህያብ ጥሕሎ ፊልም ‘ፍቕሪ ገድሊ’ ክትሰርሕ ካብ ሃገረ እስራኤል’ያ መፂኣ። ብዛዕባ ፊልማን መሰል ጉዳያትን ምስ መሳርሕትና ዮናስ በላይ ኣብዝገበረቶ ፃንሒት “እቲ እቲ ምፅባብ ናተይ እንተይኮነስ ናትካ‘ዩ። ናብዚ ምምፀአይ ከም ፀቢብ ነገር እንተይኮነስ ዓብይ ነገር’ዩ።” ብምባል ትግርኛ ፊልም ንምንታይ ክትሰርሕ ከምዝሓረየት ብረዚን ምኽንያት ሞጊታቶ ኣላ፤ ምስ ህያብ እዚ ሕታም... ሰናይ ፃንሒት። ጥሕሎ ነሓሰ 2003 ‘ሻሎም...ሻሎም‘ ባዕልኺ’ ዶ ንመንበብቲ መላለኺ ?‘ ሻሎም’ ኣብርሁ መለሳ ይባሃል። ኦርሊ መለሳ ’ዶ ኣብርሁ መለሳ? /ሰሓቕ/ ”መልክዑ ኣብ ዓዱ” ድዩ ዝብሃል? ኣብዚ ዓዲ ኣብርሁ እበሃል፤ ኣብ እስራኤል ኦርሊ፤ ትርጉሙ ሓደ’ዩ። ‘ፊልም ሜከር’ እየ። ፕሮፌሽናል‘የ ዝብል ብወገነይ። ብፊልምን ቴሌቭዥንን ቀዳማይ ዲግሪ፣ ማስተርስ ብጋዜጠኝነት ኣለኒ። ኣብ ሸረ - ትግራይ’የ ተወሊደ ። ጓል ክልተ ዓመት እናሃለኹ፤ ቤተ እስራኤል ብምዃና ሽዑ ብዝተፈጠረ ዕድል ናብ ኣሕዋትና፣ ዓድና፣ መሬትናን ሃይማኖትናን ክንከደሉ ዝኸኣልናሉ ግዘ’ዩ - ብ80(ዓ/ም/ፈ)። ናብራ ቀፂሉ? ኣብ ቤርሸባ(እስራኤል) ከመይ ጓል ኣርባዕተ ዓመት ኾየነ’የ ኣትየ። ካብ ‘ኪድ ጋርደን’(መዋእለ-ህፃናት) ክሳብ ዩኒቨርስቲ ተማሂረ። ቖልዓ ኾይነ ስለዝኸድኩ ክለምዶ ግዘ ኣይወሰደለይን። ቖልዓ ኾይንኪ እንታይ ተዘውትሪ ነይርኪ? ምንባብ እየ ዝፎቱ ነይረ/ሰሓቕ/። እንታይ ዓይነት ፅሑፋት? ኣነ ብመጠን’የ ዝመርፅ ዘንብቦ መፅሓፍ። ዓበይቲ እንድሕር ኾይኖም ከምዚ long story(ነዊሕ ታሪክ) ትሕዝቶ ዘለዎ እፎቱ። ‘ያውም’ ኣደይ “ዓይንኺ ብኡ ኢኺ ተበላሺውኪ” ትብለኒ። ለይቲ ይኸውን ፣ ምስ ኣሓተይ ኣብ ሓደ ክፍሊ ኢና ንድቅስ፤ ኣዴና መፂኣ “ደቅሱ” ኢላ መብራህቲ ተጥፍእ ። ኣነ ግና ብናይ ኮሪደር ብርሃን ከንብብ ’የ ዝሓድር ነይረ ። ዳሓር ናብ መነፀር ምጥቃም ምስ ኣተኹ፣ “ባዕልኺ ዘምፃእኽዮ!” ተባሂለ። ኣብ ትምህርትኪ ፅቡቕ ነጥቢ እናምፃእኺ ከም ዝመፃእኺ ኣውጊዕኽኒ ነይርኪ፣ ብዙሕ ስለ እተንቢ ‘ዶ ይኸውን? ሓደ ትምህርቲ ይፈትው ’የ። እንድዒ ብተፈጥሮ’ውን ቀሊጥፍካ ናይ ምሓዝ ተኽእሎ ይህሊ ይኸውን። መሓዙተይ ሐዚ ኣብ ሓደ ‘ክላስ’(ክፍለ ግዘ ትምህርቲ) ብዙሕ ‘ዮም ዝፅሕፉ። ኣነ ግን ሓደ ገፅ ’ኳ እንተፂሒፈ ብዙሕ’ዩ - ንዓይ። ሓንቲ ነጥቢ ይፅሕፍ - ከምዚ ‘ኮድ’ ዓይነት። ክፅሕፍ እንተይኮነስ ንኽርደአኒ‘የ ዝፅዕር። እንድሕር ተረዲኡኒ ድማ ድሕሪ ዓመት ይኹን ድሕሪ ዓሰርተ ዓመት ክዝክሮ ይኽእል። መሓዙተይ “ፅቡቕ ነጥቢ ተምፅእ’ያ . . .” ኢሎም “ደብተርኪ ሃብና?” ይብሉኒ፣ እቲ ዝፀሓፍኽዎ ግን ኣይርዶኦምን። ስለዚ ‘ቲ ዓብይ ነገር ትሕዝቱኡ እንተይፈለጥካ ምሽምዳድ እንተይኮነስ ምርዳእ’ዩ። እንድሕር ዘይተረዲኡኒ ድማ ብዙሕ ይሓትት ክሳብ ዝርደኣኒ ። ናብዚ ሞያ ኸመይ ኣቲኺ? ሓቂ ንምዝራብ ፊልም ቀዳማይ ምርጫይ ኣይኮነን። ጋዜጠኛ’የ ክኸውን ዝደሊ ነይረ። ኣብቲ ኣነ ዝመሃረሉ ኮሌጅ ግና ፊልምን ጆርናሊዝምን ብሓደ’ዩ ነይሩ። ሕጂ መብዛሕቲኡ እቲ ሰብ ናብ ፊልም ክኣትው ስለዝመርፅ ናይ ‘ክረኤቲቭ’(ፈጠራ) ፈተና ንኹሉ ይወሃብ። እቲ ዝሓሸ ፈጠራ ዝሰርሐ ድማ ይኣትው። ናብ ጋዜጠኝነት ግና ዝደለወ ኹሉ’ዩ ዝኣትው። እቲ ፈተና ምስ ሰራሕኹ፣ “እንታይ ኢኺ ክትማሃሪ ትደልዪ?” ይበሃል። ጆርናሊዝም ይብል። “እታ ናትኪ ፈጠራስ ብጣዕሚ ፍልይቲ ’ያ ’ሞ ስለ ምንታይ ፊልም ዘይትማሃሪ?” ይብሉኒ። ኣነ ጆርናሊዝም ክመሃር ’የ ዝደሊ እንትብሎም። “ምኽንያቱ እንታይ ’ዩ?” ይብሉኒ ። ኣነ ብተፈጥሮይ ግድስቲ ሰብ’የ። ብዛዕባ ማሕበራዊ፣ ኢኮኖሚያዊ ጉዳያት ሃገሩ ዘይግደስ ብዙሕ ሰብ ኣሎ። ስለዚ ብዝተኽኣለኒ መጠንስ ነዛ ዘለናያ ዓለም ከመሓይሻ ይደሊ ኢለ፤ ይምልሰሎም። “እሞ ብፊልም ኣቢልኪ ’ኮ ለውጢ ሓሳባት ክተምፅኢ ትኽእሊ ኢኺ!” ተባሂለ። ነቲ ናይ ‘ፊልም ሜኪንግ ዲፓርትመንት ሄድ’ ክሳብ ሎሚ በባኻ ’የ ናብ ፊልም ኣትየ ይብሎ፣ ንሱ ’ውን በባይ ሕጉስ ’ዩ። ሓደ ሻዕ ምስ ኣተኹዎ ግን ፈትየዮ ክሞት። ካልኣይ ዲግሪኺ ብጋዜጠኝነት ኢኺ ሰሪሕኺ ። ንምንታይ . . .ተመሊስኪ? ንሱ እንድዩ’ቲ ቀደማይ ሓሳበይ። ነቲ ናተይ ሞያ‘ውን ብዝበለፀ ንኽሕግዘኒ ሰፊሕ ዝኾነ critics(ሂስ)፣ Approach(ቋንቋ) ፣ the- 2
Tihlo yon 13:Tihlo yon 13 8/15/2011 8:26 AM Page 3 ጥሕሎ ነሓሰ 2003 ory(ስነ-ሓሳብ ) ምልማድስ የድልዮ’ዩ ። ኣነ ሕጂ፣ ቅድሚ ካልኣይ ዲግረይን ሐዚን ክልተ ሰብ’የ። ፍልጠትካ እንትበዝሕ ድማ ፈጠራ ይመፅእ። እስቲ ናብ ስራሕትኺ ንምፃእ ’ሞ ክሳብ ሀዚ እንታይ ሰሪሕኺ ኣለኺ? ኣብ እስራኤል ዝስርሑ ኣብ ታሪኽ ሓበሻ ዝጠመቱ ኢንተርናሽናል ፊልምታት ብዝተፈላለየ መልክዑ ይሳተፍ ’የ። ሙሉእ ንሙሉእ ናተይ ዝኾነ ፊልም ግና ዝተመረቅኩሉ ፊልም፣ ቅድሚ 10 ዓመት’የ ሰሪሐዮ። “መስትያት” እየ ኢለዮ ርእሱ። ብትግርኛን ሂብሩን ዝተሰርሐ ናይ መጀመርያ ፊልመይ’ዩ። ጎንፂ ባህሊ ዘርኢ ድራማ እዩ ። ኣብዚ ኣብ ኢ/ያ ባህላዊ ዝኾነ way of life(ቅዲ ናብራ) ዘለና፣ ናብ western ክንመፅእ ከለና እንታይ ዓይነት ጎንፂ እዩ ዝፍጠር? ዝብል እዩ። ኣብ ‘jerusaleam international film -festival’ ድማ “Best Israeli drama award” ተሸላሚት’ያ። ክሳብ ሕጂ ድማ ኣብ ዝተፈላለየ ሃገራት ብፊልም ፌስቲቫል ይኹን ብቴሌቭዥን ትቀርብ። ኣብ እስራኤል ብዋናነት እንታይ እናሰራሕኺ ትመሓደሪ? ‘መለሳ ፊልም ፕሮዳክሽን’ ዝበሃል ትካል ኣለኒ። ብዙሓት ፊልም ክሰርሖም ከም ፕሮጀክት ዝሓዝክዎም ኣለዉ። ቅድሚ እዚ ግና ዝተፈላለዩ ስራሕቲ ኣብ ልዕሊ ምስራሕ፣ ኣብ ዩኒቨርስቲ የምህር ነይረ፤ ግራፊክ ዲዛይነር ‘ዉን ‘የ። ኣብ ፊልም ኮይንካ ካልእ ስራሕ ንኽትሰርሕ ኣፀጋሚ’ዩ፤ ዉፉይ ክትከዉን ኣለካ። እግረ መንገድካ ዝስራሕ ስራሕ ኣይኮነን። ስለዚ ፊልም ክትሰርሕ ከለኻ 150% ናብኡ ክትከይድ ኣለካ። ስለዚ ሀዚ ምሉእ ብሙሉእ ናብ ስራሕ ፊልም ኣትየ ኣለኹ። ትግርኛ ምዝራብ ፣ ምንባብን ምፅሓፍን ከመይ ክኢልኪ? ወለድና ብትግርኛ ’ዮም ኣዕብዮምና። ኣብ ገዛ ትግርኛ ‘ዮም ዝዛረቡ፤ ግን ‘ቱ ተኸእሎይ ካብ ምዝራብን ምስማዕን ኣይበልፅን ነይሩ። ስለዚ ኣብ ፊልም ትግርኛ ክሰርሕ እንተኾይነ ምንባብን ምፅሓፍን ክኽእል ኣለኒ ኢለ ወሲነ ምንባብን ምፅሓፍን እንተበዝሐ ክልተ ወርሒ ወሲዱለይ ይኸዉን። መን ምሂሩኪ? ኣቦይ። ካብ ሀ.ሁ..ክሳብ ምፅሓፍ ዝዉድእ፤ ሕጂ ንባዕሉ ‘ዉን ይገርሞ። እቲ ዝሰርሖ ዘለኹ ፊልም ድማ ባዕለይ ዝደረስኩዎን ዝለቀምኩዎን ‘ዩ። ሓደ ንባዕሉ‘ዚ እቲ ናተይ ትኹረት ክንደይናይ ምኻኑ መግለፂ ይመስለኒ። ፊልምኺ “ፍቅሪ ገድሊ” ዝሰየምክሉ ምኽንያት? ፍቅሪ ገድሊ ክበሃል ከሎ፤ ፍቕሪ ተጋደልቲን ንገድሊ ዝነበረ ፍቕርን ዘንፀባረቐ ስለዝኾነ ‘ዩ። ከም ምርጫይ እንድሕር ኮይኑ እቶም ሓቃዊን ቀንዲ ታሪኻትን ኣልዒለ ተዝሰርሕ ደስ ምበለኒ ይኹን ‘ምበር ካብቲ ህዝቢን ዉድብን ተቀባልነት ክትረክብ ኣለካ። ፍቕሪ ድማ ዝመረፅኩሉ ፈላማይ ፊልም እንድሕር ኮይኑ ‘Popular’ ዝብሃል ሓሳብ’ሎ። ኩሉ ሰብ ክቅበሎ ዝኽእል። ስለዚ “ፍቕሪ ገድሊ” ካብዚ ዓዲ ሰሊጢን ዕጣንን ጥራሕ ኣይኮንካን Export ክትገብር ትኽእል ባህሊ ’ዉንክትገብር ትኽእል ኢኻ! ገድልን ገድሊ ዝወለዶ ፍቕሪን ዝጥምት ስለዝኾነ’ዩ። ኣብ ምንታይ ብርኪ በፂሑ - “ፍቕሪ ገድሊ”? ሕጂ[እዚ ቃለ ምልልስ ኣብ ወርሒ ሰነ ዝተኻየደ’ዩ] ዝመፃእኹሉ ምድላዋት ንምውዳእ’ዩ። ገፀ ባህርያትን ቦታታትን ንምምራፅ። ነሓሰ ቀረፃ’ዩ። ሓሙሽተ ፕሮፌሽናል ሰባት ካብ እስራኤል ክመፅኡ‘ዮም። [“ፍቕሪ ገድሊ” ኣብ ብርኪ ቀረፃ ይርከብ] ለካቲት 2004 ዓ.ም ድማ ክትምረቀለይ እሓስብ። ኦርሊ ፕሮፌሽናል ኢኺ ይኹን ‘ምበር ኣብ ትግራይን ትግርኛን ዘትኮሩ ፊልምታት ኢኺ ክትሰርሒ ትረኣዪ። “መሰትያት” ሓደ እንትኸዉን፤ ሀዚ ድማ “ፍቅሪ ገድሊ” ካልኣይ ኣብነት‘ዩ። ካብ 5 ሚልዮን(ንሱ እውን ኩሉ እንተሪኡ) ዘይበዝሕ ኦዴንስ ኣብ ዘለዎ “ኣፅቢብኪ” ንምስራሕ ምድላይኪ ምኽንያት እንታይ ‘ዩ? ሓደ እቲ ዓብይ ፀገም ዝመስለኒ ናትካ ኣመለኻኽታ‘ዩ /ሰሓቅ/። እቲ ምፅባብ ናተይ እንተይኮነስ ናትካ ‘ዩ። ናብዚ ምምፀአይ ከም ፀቢብ ነገር እንተይኮነስ ዓብይ ነገር‘ዩ - ንዓይ። ስፍሓት መሬት ወይ’ውን ብዝሓ ሰብ እንተይኮነስ ትግራይ ናይ ዓብይ ነገር ምልክተይ፣ ባህለይ፣ መበቆለይን ህዝበይን ‘ዩ። ፊልም ብዛዕባናን ብናትና ቋንቋን ክስራሕ ዓብይ ነገር እዩ። ግን ብዙሕ ሰብ (ኣብዚ ኮነ ኣብ ኣዲስ ኣበባ) ከምቲ ንስኻ ትሓተኒ ዘለኻ “ንስኺ ፕሮፌሽናል ኢኺ ንምንታይ ኣብቲ ናይ ትግራይ? ብትግርኛስ ዘይምስራሕ። ዕብየት የለን፣ ኦዴንስ የለን፣ ሓገዝ ‘ዉን የለን። ንምንታይ ኢኺ ትፃበቢ?” እናበሉ ኣቅሪቦም ‘ዮም ዝመኽሩኒ። “ፕሮፌሽናል ስለዝኾንክስ ንምንታይ እንጀራኺ ትዓፅዪ?”፤ እዚ ግን ናተይ ስለዝኾነ ምፅባብ ኣይኮነን’ሞ ክሰርሖ ይደሊ። ኣብ እስራኤል ፊልም እንትሰርሕ ዝለዓሉለይ ሕቶታት ‘ውን ክነግረካ። “ንምንታይ ኢኺ ኣብቲ ናይ ሓበሻ ልምዲ ተትኩሪ? ፕሮፌሽናል ኢኺ ኣብቲ ማንም እስራኤላዊ ክሪኦ ዝኽእል ክትሰርሒ ትኽእሊ ኢኺ፤ ንምንታይ?” ይብሉኒ። ኣነ ግን እንታይ ይብል፤ ነቱ ናይ ካልኦት ታሪኽ ካልኦት ኣለዉዎ ኣብቲ ናትና ግን መን ኣሎ? ስለዚ ኣብ እስራኤል ኮይነ ከም ቀዳማይ ትዉልዲ ሓላፍነት ይስመዓኒ። ኣብዚ ‘ዉን ተመሳሳሊ ‘ዩ። ብሓፈሻ ፊልምኺ ዝሓቶ ወፃኢ ክንደይ’ዩ? ኣነ ዝሓስቦ ዘለኹ ናብ 300,000 USD [ልዕሊ 5 ሚልዮን ብር] ‘ዩ። እዚ ዝኣክል ወፃኢ(ምናልባሽ ‘ዉን ብወፃኢ ደረጃ ብሃገርና መሪሕነቱ ተይሓዘ ኣይተርፍን) ኣዉፂኢኺ፤ ሓገዝ ኣብ ዘይትረኽብሉ፣ ተመልካቲ ‘ዉን ዉሑድ ‘ዩ። ነቲ ዘዉፃእኽዮ ወፃኢ ንምምላስ ከቢድ ‘ዩ ‘ሞ እንታይ ‘ዩ ትርፈይ ትብሊ? በቃ! ታሪኽ ክሰርሕ እደሊ። ሓደ ትርፊን ኦዴንስን ክመፅእ ይኽእል‘ዩ በሃሊት‘የ። ፅቡቕ ፊልም እንድሕር ሰሪሕኻ ዋላ ብትግርኛ ኾይኑ ተመልካቲየይ ኩሉ ህዝቢ ኢ/ያ ‘ዩ። ትግርኛ ስለዝኾነስ ናተይ ኦዴንስ ‘ቲ ትግራዋይ ጥራሕ ኣይኮነን። 3
Page 1: Tihlo yon 13:Tihlo yon 13 8/15/2011
Page 5 and 6: Tihlo yon 13:Tihlo yon 13 8/15/2011
Page 37: Tihlo yon 13:Tihlo yon 13 8/15/2011

Tihlo yon 13

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?