Tihlo yon 13

More documents

Recommendations

Info

Tihlo yon 13:Tihlo yon 13 8/15/2011 8:26 AM Page 36 ብኣይተ ስየ ኣብርሃ መእተዊ ድሕሪ ሓደ ዓመት ኢና መፂና ዘለና፤ ዓድና ሪሒቁና፣ ነዊሑና። ተመላሊስና ምሳኹም ክንራኸብ፣ ክንመኻኸር ፀሊእና ከይመስለኩም፡፡ ከምዚ ዝበለ መድረኽ ንምድላው ብዙሕ ጣጣ ስለዘለዎ ‘ምበር፡፡ ገንዘብ ይሓትት፣ ፍቓድ’ውን፡፡ እቶም ኣሕዋትና ‘ቲ ምርጫ ወሲዶሞ፡፡ “ስዒርናኩም!” ኢሎምና ድንቂ ይኹነልኩም ኢልናዮም፡፡ ዓመፅ ክነልዕል መሲሉዎም ነይሩ፡፡ ንሕናስያ ዶንጎላ ደርብዩ ክንብል? ትንሕና ንድብርዮማ ትፈልጥዎ ኢኹም፡፡ ናብ ዶንጎላ ኣይንወርድን፤ ናብ ሰላም ኢና ንወርድ። ቃልሲ ግን ክቕፅል’ዩ፡፡ ቃልሲ ንምቕፃል ከዓ ዓቕሚ የድሊ፡፡ 10 ሚልዮን ቅርሺ ንፓርቲታት ስራሕ መካየዲ ተባሂሉ ተመዲቡ፡፡ ኢህወዴግ 9.9 ሚልዮን ኣቢሉ ወሲዱዎ፡፡ ንኣና (ሽዱሽተ ፓርቲ) ሰለስተ ሽሕን ሓሙሽተ ሚኢትን ይብፀሓኩም ኢሉና፡፡ ምናልባሽ ሰለስተ ሽሕን ሓሙሽተ ሚኢትን ነዛ ኣዳራሽ(መቐለ-ማዛጋጃ ቤት) ዝተኸፈለ ክራይ’ያ ተሸፊናታ፡፡ ፅንሕ ኢሉ እንታይ ከምዝተብሃለ ሰሚዕኹም ትኾኑ፡፡ ነቶም ሓቀኛ ተወዳደርቲ፣ ሰብ ቁዋም፣ ሰብ ሓሳብ ንጎኒ ገዲፉ፣ “ኣነ ገንዘብመሊኡኒ’ዩ ፀገም የብለይን’ሞ ኣቱም ዓቕሚ ዘይብልኩም ንዑ ከካፍለኩም?” ኢሉዎም፡፡ ንመን ከምዘከፋፈሎ ሰሚዕኹም ትኾኑ? ነቶም ንሱ ዝኣከቦም፡፡ ግን ንሕና ትፈልጡ እንዲኹም? ጥራሕ ኢድና ሳንቲም ዘይሓዝና ከላሽን ዘይሓዝና እንዲና በረኻ ዝወፃእና? ሓሳብ፣ ቅዋም፣ መርገፅን ዕላማን፣ ቅንዕና፣ ፅንዓት’ዩ’ቲ ወሳኒ፡፡ ገንዘብ ዋላ ኣይሃልወና፣ ዋላ ኣብ ዓመት፣ ክልተ ዓመት ሓደ ሻዕ ይኹን ምሳኹም ክንመክር ኢና፡፡ ንስኹም ዓቕሚ እንተጥሪኹም፣ ዋእ! ፍርሒ’ውን እንተሰጊርኩም ከዓ፤ ዓቕሚ ክትኮኑና ትኽእሉ፡፡ ሓደ መዓልቲ ኣብ መንገዛ ዓድና ኪራይ እንተይከፈልና ምስ ህዝብና ከም ድላይና ንዛረበሉ እዋን ክመፅእ ይኸውን፡፡ ጉዳይ ኣባይን ሻዕብያን ንሕና ድኻታት እንዲና፣ ልምዓት “የድልየና/ኣየድልየናን” ዝብል ሕቶ ክንጥይቕ ‘ዶ ይግባእ? ክትዕ’ዶ ክህሉ ይኽእል? ኣይኽእልን፡፡ ሻዕብያ ስግኣት’ዩ፡፡ ስለዚ ሰላም ክንረክብ ስግኣትና ይተኣለየልና ኣብ ዝብል ክንከራኸር ’ዶ ንኽእል? ኣይንከራኸርን፡፡ መገዛ ማይና ንሕና ፆምና እናሓደርና፣ ብላስቲክ ማይ እናዓቖርና፣ ማይ ብዝባና እናፈሰሰ፣ ማይና ንገድብ’ሞ ንስተ ንብላዕ እንተተብሃልና ክንቃወም’ዶ ንኽእል? ሽግርና ዓድና ትልማዕ’ዶ ኣይትልማዕ ኣይኮነን፡፡ ሽግርና ኣባይ ንጠቀም’ዶ ኣይንጠቀም ኣይኮነን፡፡ ሽግርና ሻዕብያ ይተኣለየልና’ዶ ኣይተኣለየልና ኣይኮነን፡፡ እዚኦም ስግኣት ድዮም ኣይኮኑን ኣይኮነን፡፡ እዚኦም ስግኣትና ምዃኖም ክንስማዕማዕ ኢና፡፡ ንገዛ ወገኑ ንገዛ ህዝቡ ከም ስግኣት ዝርኢ መንግስቲ፣ ነዞም ከምዚ ዝበሉ ዓበይቲ ስግኣታት መኪቱ ኣብ ውፅኢት ክበፅሕ ግን ኣይኽእልን፡፡ እዚኦም ስግኣት ሃገር’ዮም፡፡ ስግኣት ሃገር ከዓ ንመላእ ሃገር ኣብ ጎንኻ ኣሰሊፍካ ጥራሕ’ዩ ክምከት ዝከኣል፡፡ ንመገዛ ህዝብኻ ፈሪሕኻን ኣፍሪሕኻን፤ ነፃነት መገዛ ህዝብኻ ገፊፍካ “ኣነ ዝበልኩኹም ስምዑ! ፍሒት ከይትብሉ! ኣይትዛረቡ!” ኢልካ ነዞም ”ሰብ ንኸብዱ ኣይኮነን!” ከምዚኦም ዝበሉ ከክንዲ ጎቦ ዝኣኽሉ ስግኣት ምውጋድ ዘበት’ዩ፡፡ ንዜጋታቱ ዝፈርሕ መንግስቲ፣ ሃገር ዘኽትት መንግስቲ ክኸውን ኣይኽእልን፡፡ ነዞም ስግኣታት እዚኦም ክነወግዶም እንድሕር ድኣ ኮይና ነፃ፣ ናይ ሓደ ፓርቲ ዘይኮኑ ሃገራዊ ትካላት ክህልዉና ኣለዎም፡፡ ኣነ ዝፈርሐሉ ዓዲ፣ ኩሉና ንፈርሐላ ዓዲ፣ ኣቱም ሱቕ በሉ ከይሰምዑና፣ ኣታ ሱቕ በሉ ብግብሪ ከይመፁና ኢልና እንፈርሐሉ ዓዲ ከመይ ገይርና ሓደ ልቢ ኮይና ጠጠው ንብለሉ? መጀመርያ ክመፅእ ዘለዎ ነፃነትን ፍትሕን ዜጋታት’ዩ፡፡ እሞ’ዚ ብምባልና “ይቃወሙና ኣለዉ፣ ሽግር ይፈጥሩልና ኣለዉ!” እንተተብሃልና፣ ኣይፋል! ግደፉ ምባል ክንገድፍ’ዶ ይመስለኩም? ብፍፁም! ኣባይ ክንግድብ ኣብ ዝተብሃለሉ ዋዕላ እንታይ’ዩ ዝተብሃለ? ዘሕዝን ’ኮ እዩ፡፡ ኢ/ያ ግድብ ኣባይ ምስራሕ ጀሚራ ተባሂሉስ፣ ኢትዮጵያዊያን ክተቱ፣ ንዑ ቦንድ ግዝኡ እናተብሃለ፣ ኣጀንዳ ሃገር ’ዩ እናተብሃለስ፣ “…ንሪኤኩም ኣለና ኢና ንሰምዐኩም፡፡ ምስ ግብፂ፣ ሻዕብያ፣ ምስቶም ዝሸፈቱ በረኻ ዘለዉ ኮይንኩም ዓዲ ክተተራምሱ…” ኣብ ከምዚ ዝበለ ዋዕላ እዚ ይዝረብ? ብሓደ ወገን ኣባይ ንኽግደብ ሓግዙ እናተብሃለ፣ ግን ከዓ መሰል ምቅዋም፣ ምግላፅ ሓሳብን መሰል ናይ ባዕልኻ ዝተፈለየ ሪኢቶ ምቕራብን ስለዝተጠቀምካ “ፅናሕ ከሪኤካ’የ!” ? “ኣይትፍርሑ!” እንድሕር ድኣ ኾይኑ ንግብፂ ኣይትፍርሑ ጥራሕ ኣይኮነን ክኸውን ዘለዎ፡፡ ንዓይ’ውን ኣይትፍርሑ፣ ንፖሊስ’ውን ኣይትፍርሑ፣ ንድህንነት’ውን ኣይትፍርሑ፡፡ ናይ ልብኹም ተዛረቡ፤ ሃገርኩም፣ ጉዳይኩም፣ ክብረትኩም ’ዩ። ክሓውስ ነይርዎ፡፡ ጉዳይ ትራንስፎርሜሽን ትራንስፎርሜሽን ተባሂሉ፡፡ ልምዓት ዝፀልእ የለን፡፡ ካብ ምንታይ ዲና ተፈጢርና? ካብዚ ድኻ ህዝቢ’ዚ እንዲና ተፈጢርና፡፡ ኣቱም ሰብ ኣይኸውንን፡፡ ትራንስፎርሜሽን ካብ ባዕልኹም ክጅምር ኣለዎ፡፡ ትራንስፎርሜሽን ነፃነት ዜጋታትን ፍትሒን ካብ ምኽባር ’ዩ ዝጅምር። ካብ ባዕሉ ኢህኣዴግ’ዩ ዝጅምር፡፡ ውሽጣዊ፣ ፖለቲካዊ ትራንስፎርሜሽን እንድሕር መፂኡ፤ ሙሁር ዋላ እንዳተፀገመ ብንእሽተይ መሃያ “ዓደይ!” እናበለ ለውጢ ከምፅእ ክሰርሕ ይጅምር፡፡ እንድሕር ዘይሃልዩ ግን ዝሓሸ ናብ ዝብሎ ዓዲ ክስደድ’ዩ፡፡ እቲ ዝኸውን ዘሎ እውን ’ዚ’ዩ፡፡ ሙሁር እንተይሓዝካ ከዓ ትራንስፎርሜሽን ክመፅእ ኣይኽእልን፡፡ ጉዳይ ናብራ! ስምዑ’ባ?! ቅድሚ ሓሙሽተ ዓመት ሽኮር ክንደይ ክነፍሪ ኢና ከምዝበሉ ትፈልጡ’ዶ? 98ዓ.ም እዛ ሃገር ብዓመት እተፍርዮ ሽኮር 2.4 ሚልዮን ኩንታል’ዩ፡፡ ኣብ 2002 ዓ.ም ናይ’ዛ ሃገር ዓመታዊ ዓቕሚ ምፍራይ ሽኮር 12 ሚልዮን ክነብፅሖ ኢና ኢሎም ነይሮም፡፡ ዋእ! ኣብ’ቲ ገዛውትኹም ሽኮር ይርከብ ‘ዶ ሎሚ? ኣብ ሓሙሽተ ዓመት 2.4 ሚልዮን ዝነበረት ናብ 3 ሚልዮን ጥራሕ’ያ ደይባ፡፡ ኮንፈረንስ ገይርካ’ዚ ክንገብር፣ ክነዕቢ ኢና ጥራሕ ኣይኮነን፡፡ ዓቕሚ ስራሕ ይሓትት’ዩ፡፡ ዓቕሚ ስራሕ ከዓ ዓዲ ኣኽቲትካ፣ ሙሁራት ሒዝካ… ስምዑ’ባ?! ኣብ መቐለ ካብ’ዚ ፋብሪካ ሲሚንቶ ክወፅእ ከሎ ክንደይ’ዩ ዝወፅእ ዝሰማዕኹዎ? 230 ቅርሺ። ኣብ ዕዳጋ ክንደይ’ዩ ዝሽየጥ ዝሰማዕኹ? ልዕሊ 400 ቅርሺ፡፡ ካብ’ዚኣ - ናብ’ዚኣ፡፡ መገዛ ኮኽሕና፣ መገዛ መሰቦና ከመይ ኢሉ’ዩ ክንድ’ዚ ዓቂቡና? ናይ መን መንግስቲ ኮይኑ ከምዘሎ ባዕሉ’ዶ ኣይዛረብን? ኣብ ምንታይ ኣቲና ከምዘለና ባዕሉ’ዶ ኣይዛረብን ’ዚ? ክነግረኩም! 47 ሚልዮን ኩንታል ብዓመት ክነፍርይ ኢና ኢሎም - ሲሚንቶ፡፡ ኣብ 2002 ግን 11.7 ሚልዮን ኩንታል’ያ ኾይና፡፡ 24% ወሲኻ፡፡ ኣቱም ሰብ ዓቕሚ የብልኩምን እንተበልናዮም “መርድእ-ነገርቲ” ይብሉና፡፡ ክፋእ ምድላይ፤ ውድቀት ምድላይ ኣይኮነን፡፡... ግን ዓቕሚ ይሓትት’ዩ፡፡ ኢ/ያ ሐዚ ሸማቲት ዘይቲ፣ ሽኮር፣ ሲሚንቶ፣ እንታይ ከ ዘይትሽምቶ ‘ሎ? ደሓርከ ኣብ ገዛኹም’ያ፤ ኣብ መኻዚኖ’ያ ትዓፅዉ ኣለኹም፤ ልዕሊ ዋግኡ’ያ ትሸጡ ኣለኹም፡፡ ካብ ዝግባእ ንላዕሊ ትርፊ ዝወሰዱ ክህልዉ ይኾኑ፣ ግን ካብ ዝግባእ ንላዕሊ ትርፊ ዝወስድ ዘሎ መን’ዩ? ኣብ ጥቓና ዘሎ መሰቦና ኣይኮነን ድዩ? ንምንታይ ብኡ ዘይጅምር? ንምንታይ ቢራ፣ ሽኮር ብዘምርቱ ፋብሪካታት ዘይጅምር? ‘ዓምፆ ዓምፆ ንማዕፆ’። ኣቱም ሰብ እቲ ሽግር መሰረታዊ’ዩ፡፡ ናይ ፖሊሲ’ዩ፡፡ የግዳስ ንምንታይ ኣብዚ ሽግር’ዚ ከም ዝኣተውና ዓይንኹም ዓንቊሕኹም ረኣዩ፡፡ ፅንሑ ክትሪኡ እተን ሐዚ ዋጋ እተቕምጡለን ዘለኹም ሽኮር፣ ዘይቲ ክሳኣና ‘የን። ሰብ ‘ቲ ዝደልዮ ነገር ብኽባር ዋጋ ’ኳ ክስእኖ ‘ዩ። ነዚ ሽግር’ዚ ኣውሪድኩም ኢሎም ከይኸሱና ድኣ ’ምበር መሊሶም? ሓቂ ምዝራብ እንታይ ሓጥያት ኣለዎ? “ሰብ ንኸብዱ ኣይኮነን!” ጉዳይ ማእኸላይ ምብራቕን ሰሜን ኣፍሪካን ኢትዮጵያን ኢ/ያ ነብሲ ወከፍ ዓመታዊ እቶታ 450 ዶላር ’ዩ ተባሂሉ፡፡ ክንድኡ ደኾን ይበፅሕ ኣሎ? ኣይፈልጥን፡፡ ደሓን ‘ቲ ዝተብሃለ ንውሰድ፡፡ እዞም ኣብ ሰሜን ኣፍሪካን ማእኸላይ ምብራቕን “ፍትሒ!” ኢሎም ኣደባባይ ዝወፅኡ ዘለዉ ዜጋታት ’ኮ ዓመታዊ ነብሲ ወከፍ እቶቶም ልዕሊ 3000 ዶላር’ዩ፡፡ “ሰብ ንኸብዱ ጥራሕ ኣይኮነን” ዝበሃል ደርፊ ቀደም ’ዶ ትፈልጡ? ሰብ ንኸብዱ ጥራሕ ኣይኮነን ዝነብር፡፡ ንሕሊንኡን ሰብነቱን ’ምበር፡፡ ሰብ ምዃኑ’ውን ዓብዪ ዋጋ ኣለዎ፡፡ ነፃነት’ውን ዓብዪ ዋጋ ኣለዎ፡፡ ክልቲኦም ተዘይሒዝካ ሰላም ኣይመፅእን፡፡ ለብሙ! ካብ ካልኦት ተምሃሩ፡፡ ኣብ ኣፍደጌታኩም መፂኡ ክሳብ ዘንኳሕኩሕ ምፅባይ፣ ትኽክል ኣይኮነን፡፡ ኣብ መወዳእታ፣ ኣይተ በቀና ግርማ(ዋና ፀሓፊ ኦፌዴን) ዝተዛረቦ ዘረባ ሰሚዕኹምዎ ኢኹም፡፡ “ንሶም-ንሕና ኣይንበል፡፡ ሓደ ንኹን፤ ኣብ መንጎና ዘሎ ሓፁር ሲዒርና ኩልና ኢትዮጵያውያን ንናይ ነብሲ ወከፍናን ኩልናን መሰል ሓቢርና ጠጠው ንበል፡፡” ‘ዩ ዝብለና ዘሎ፡፡ እቲ ኣብዚ ዘሎ በደል ኣምሓራ፣ ኦሮሞ ’ውን ኣሎ፡፡ ኩልና ኢትዮጵያውያን ሓደ ኢና ኢልና ሓቢርና ብሓደ ድምፂ ደው ብምባል ከይንቃለስ ንሶም-ንሕና ዝበሃል ዘረባ የዐንቅፈና ኣሎ፡፡ እዚ ሽግርናን ፀበባናን የንውሖ’ምበር ኣየሕፅሮን፤ ስለዝኾነ ንሕበር ’ዩ ዝብል ዘሎ በዛ ምኽሪ ዘረባይ ጠጠው የብል፡፡ ክብረት ይሃበለይ! ኣይተ ስየ ኣብርሃ (ነበር ሚኒስተር መከላኸሊ ሃገር) ኣባል ኣመራርሓ ኣንድነት- መድረኽ’ዮም፡፡ እዚ ፅሑፍ መድረኽ (ሚያዝያ-2) ኣብ ከተማ መቐለ ኣብ ዘካየዶ ህዝባዊ ኣኼባ ካብ ዘስምዕዎ ዘረባ ዝተወስደ’ዩ፡፡ ኣብዚ እዋን ኣብ ሃርቫርድ ዩኒቨርስቲ -ኣሜሪካ ይርከቡ። ጥሕሎ ነሓሰ 2003 40
Tihlo yon 13:Tihlo yon 13 8/15/2011 8:26 AM Page 37
Page 1 and 2: Tihlo yon 13:Tihlo yon 13 8/15/2011
Page 35: Tihlo yon 13:Tihlo yon 13 8/15/2011

Tihlo yon 13

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?