Tihlo yon 13
Tihlo yon 13
Tihlo yon 13
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Tihlo</strong> <strong>yon</strong> <strong>13</strong>:<strong>Tihlo</strong> <strong>yon</strong> <strong>13</strong> 8/15/2011 8:26 AM Page 9<br />
ጥሕሎ ነሓሰ 2003<br />
ኣጀንዳ ’ውን እናተመያየጥናሉ እናኸድና<br />
እናሃለና ኣብ ሞንጎ፣ መለስ ካብቲ ዝሓዝናዮ<br />
ኣጀንዳ ወፃኢ ‘ቦኖ ፓርቲዝም’ ዝብል ፅሑፍ<br />
ሒዙ መፂኡ፡፡ ብምባል ንሓሳብ ዶ/ር ነጋሶ<br />
ይድግፉ። ኣምባሳዳር ቀፂሎም፤<br />
‘ቦኖፓርቲዝም’ ፈላማይ ኣጀንዳ ብምኻን<br />
ቀሪቡ 15/<strong>13</strong> ምስ ከደት’ያ፤ እምበኣር ‘ዚ<br />
ናብ ዝገደደ ዘይምርድዳእን ምስምዕማዕን’ዩ<br />
ዘኺደና ዘሎ’ሞ ህፁፅ ጉባኤ ምፅዋዕ ይሕሽ?<br />
ይብል እቲ <strong>13</strong> ወገን (ጉጅለ ተወልደ) ፤ እቲ<br />
ናይ 15ወገን (ጉጅለ መለስ) ድማ የለን ከምቲ<br />
ዝጀመርናዮ ንቐፅል’ምበር ሀዚ ስዕረት ድምፂ<br />
ምስተርኣየ ኣይኾንን’ ዝብል መፂኡ፡፡ ከምዚ<br />
እናበለ ዓብዪ፣ እቲ 15 ነቲ <strong>13</strong> ኣጊድዎ፡፡”<br />
ብምባል ነቱ ኩነታት የብርሁ፡፡<br />
ኣይተ ስብሓት ነጋ፣ “ዝተልዓሉ<br />
ሕቶታት ክልተ’ዮም፡፡” ይብሉ፡፡ “ሓደ<br />
ተንበርኪኽና ተንበርካኺ ሓይሊ ኣሎ<br />
ዝብል’ዩ፡፡ እቲ ካልኣይ ከዓ ዴሞክራሲያዊ<br />
ከይዲ እናሃሰሰ ይኸይድ ኣሎ ዝብል’ዩ፡፡”<br />
ብምባል ክልተ ኣጀንዳታት ከም ዝተልዓሉ<br />
እንትጠቕሱ ኣይተ ገብሩ ብወገኖም፣ “እቲ<br />
ሓደ ከም መበገሲ ፖለቲካዊ ኣፈላላይ ዝኾነ፣<br />
ምስ ኤርትራ ዝነበረና ዝምድና’ዩ፡፡…<br />
ብጠቕላላ ህዝቢ ትግራይን ከምኡ’ውን ህዝቢ<br />
ኢትዮጵያን ተጠቒሙ ቀሲኑ ክኸድ<br />
እንተኾይኑ ክብርን ላኣላውነትን ኢትዮጵያ<br />
ቅድሚ ኹሉ ክስራዕ ኣለዎ፡፡ ዝብል ናትና<br />
እምነት፣ እዚ ዝፃባእ ወገን ከዓ ካልእ መስመር<br />
ሒዙ ኸይዱ፡፡” ይብሉ፡፡ ኣይተ ቴድሮስ፣<br />
“ንውድብ እንታይ’ዩ ሓደግኡ’ዩ ኣፈላልዩና፡፡<br />
ሓደግኡ ድማ ግዕዝይናን ፀረ-ዴሞክራስን<br />
ቀፃላይ ሓደጋ ስለዝኾነ ኣብ’ቲ ውድብ<br />
ከይህሊ ቀፃላይ ቃልሲ ክህልወና ኣለዎ፡፡<br />
ግዕዝይና እንተሃልዩ፣ ግዕዝይና ፀልማት’ዩ<br />
ዝፎቱ ስለዚ ፀረ-ዴሞክራሲ ምዃን<br />
ግድነት’ዩ፡፡ እቲ ተፈንጪሉ ዝወፀ ጉጅለ ድማ<br />
የለን ይብል ነይሩ፡፡ እቲ ዝተፈንጨለ ጉጅለ<br />
ተንበርካኽነት’ዩ’ቲ ሓደጋ ይብል፣ ካብዚ<br />
ጉጅለ ገሊኡ ድማ ማለሊት ስለዝጠፍአት ’ዩ<br />
’ቲ ሓደጋ ይብል፣ ስለዚ እቲ ሓደጋ ስልጣን<br />
ከምርስቲ ሒዝካ ንውልቀ ጥቕምኻ ወይም<br />
ንኻሊእ ትጠቅመሉ ናይ ምግባር ሓደጋ ’ዩ፣<br />
ሓደጋ፡፡” ብምባል ቀንዲ ምኽንያት ኣፈላላይ<br />
ዝኾኑ ነጥብታት እንተቅምጡ ክትዕ ርእዮተ -<br />
ዓለም(Idology) ተላዒሉ ከም ዝነበረ<br />
ብምጡቃም ምስ ነጋሶ ይስለፉ።<br />
ተሃድሶን ኣፈታትሑኡን<br />
ዶ/ር ነጋሶ፣ ስሕተታት ክልቲኦም<br />
ጉጅለ ዝብልዎም የቐምጡ። ፈለማ ስሕተት<br />
ጉጅለ ተወልደ፣ “ቅድመ ኩነት ኣቐሚጦም<br />
ካብ ኣኼባ ማእኸላይ ኮሚቴ ምትራፎም፤<br />
ይቕሬታ ሓቲትኩም ተመለሱ እንትበሃሉ<br />
“ወጊድ” ምባሎም ከም ጥፍኣት ዝረአ’ዩ።<br />
ምጥሓስ ዴሞክራሲያዊ ማእኸላውነት ጥራሕ<br />
እንተይኮነስ ፈተነ ምብትታን ህወሓት<br />
ተገይሩ ዝቁፀር’ዩ።” ሕሊና ነፃነት፣<br />
“ህወሓት፡ - ከራሱ በራሱ ራሱን “የካበ”፤<br />
በራሱ ራሱን ያጣ!?”(1993ዓ.ም) ብዝብል<br />
ርእሲ ንንባብ ዘብቅዕዎ ፅሑፎም፤ ካብ<br />
መትከልን ኣፈላላይ ፖለቲካን ዴሞክራሲያዊ<br />
ማእኸላውነት ምኽባርን ዘይምኽባርን ኣብ<br />
ዝብል ጉዳይ ክንጥልጠል ምግባሩ ጌጋ እዩ<br />
ብምባል ኣንፃር ዶ/ር ነጋሶ ዝኸደ መርትዖ<br />
የቐምጡ። “ኣፈላላይ መትከል ‘ሎ<br />
እንትበሃል፣ ኣመራርሓ ከም ኣመራርሓ<br />
ምምራሕ ኣይከኣለን እንትበሃል ቅድሚ ኩሉ<br />
ኣማራፂ፣ ጉባኤ ክፈትሖ ኣይተተኾረሉን።<br />
ኣብ ማእኸልና ዘሎ ዘይምርድዳእ ብሓባር<br />
ክጠምሩና ስለዘይከኣሉ ካብ ማእኸልና<br />
ዝተውፃእፀአ ፀዋዒ ጉባኤ ንመስርት ዝበሃሉ<br />
ሓሳባት ጠቀምቲ ተገይሮም ኣይተወሰዱን።<br />
ብመሰረቱ ዴሞክራሲያዊ ማእኸላውነት ባዕሉ<br />
መትከል ኣወሃሂዱን ኣተኣሳሲሩን ብጥምረት<br />
ካድረ ህወሓት<br />
‘ምጥፋእ ሽም’ን<br />
ጭቡጥ ኩነታትን<br />
ፈልዩ ካብ ምርኣይ፣<br />
‘ኮራፕሽን’<br />
ኣይመርመር<br />
ኢሎም። “ኮራፕት<br />
ኾይኖም” ዝብል<br />
ጥራሕ ወሲዱ<br />
ሓዲኡ ጉጅለ<br />
ብፅልኢትን<br />
ብጥርጣረን<br />
ንምርኣይ ፅዒሩ።<br />
12 ኣባላት<br />
ዝሓቆፈ ኮሚቴ<br />
መፃረዪ ኮራፕሽን<br />
ተጣይሹ ብዛዕባ<br />
ኩላትና ማእኸላይ<br />
ኮሚቴ ኩነታት<br />
ኣታዊናን<br />
መነባብሮናን ይፃረ።<br />
ኣፅኒዑ ብዝተፃረየን<br />
ብዝተረጋገፀን<br />
መንገዲ ናብ ጉባኤ<br />
ይቕረብ ንዝበሉዎ<br />
ሓሳብ ካብ ምንታይ<br />
ኣንፃርን ጠቀሜታን<br />
ከምዝኾነ<br />
ኣይመርመረን።<br />
ዘስረሐካ መሪሕ ‘ዩ ይበሃል። ቅድሚ መትከል<br />
ሓባራዊ መሰረት ኣብዘየለሉ ዘስርሕን<br />
ዘተኣሳስርን መሪሕ ኣይኮነን። መትከል ሓደ<br />
ትካል ይምንጩ ዝበሃል ካብ ጠቅላላ<br />
ጉባኤ’ዩ። . . .ስለዚ ኣብ ማ.ኮ ህወሓት<br />
ዝተፈጠረ ኣፈላላይ ኣፈላላይ መትከል’ዩ።<br />
ቅድሚ መሪሕ ዴሞክራሲያዊ ማእኸላውነት<br />
መትከል’ዩ ክረአ ዝግበኦ።. . . ብጠቕላላ<br />
ጉባኤ ክረአ ብሓባር መንገዲ ካብ ምትእልላሽ<br />
መስመርን መትከልን ዝኣክል ነገር ብተራ<br />
ቁፅሪ ብልጫ(15 - <strong>13</strong>) ነቲ ነገር ምቑላፍ<br />
ድኽመት ኣመራርሓ ከም ዘሎ’ዩ ዘመላኽት<br />
(ምትእስሳር ዘመድ ኣዝማድ ቃልኪዳን፣ ናይ<br />
ዝተወሰነ ኣውራጃ ምትእኽኻብ ምኻኑ<br />
ንኻሊእ ትንተና ገዲፍና ማለት እዩ።)“<br />
(ሪፖርተር መፅሄት ጉንበት 1993ዓ.ም)<br />
ናይ’ዚ ኩሉ ተጠቃዒን መጥቀሚን<br />
ካድረን ኣባልን’ዩ ዝብሉ ሕሊና ነፃነት፤<br />
ካድረን ኣባልን ከምዚኦም ዝበሉ ጥምጣማት<br />
ኣፈላላይ ንምርኣይ ዝለዓለ ብስለት የድልዮ።<br />
ኣብ ከም ኢ/ያ ዝበላ ንደሓር ዝተረፋ ሃገራት<br />
ኣባላትን ካድረታትን ሓደ ድርጅት ካብ ገባር<br />
ዝተመልመለን ማእኸሉ ገጠር ዝገበረን<br />
ብምኻኑ ተሞክሮ ታሪክ ብዙሓት ንምንባብ<br />
ኮነ ምስ ዝተምሃረ ኣካል ሕ/ሰብ<br />
እናተንቀሳቀሰ ብዙሕ ኣንፈታት ንምርኣይ<br />
ዕድል ዘይብሉ’ዩ። ፍልጠት ካድረታትን<br />
ኣባላትን ብኣእምሮ ናብ ሓደ ኣንፈት ጥራሕ<br />
ብዝሃንፅ ሜላ (Indoctrination)<br />
ዝተመስረተ ‘ምበር፣ ብምውሃድን ካብ ቡዙሕ<br />
ኣንፈታት ብዝፍልፍል ሓሳባትን<br />
ተመስሪቱ(poletical socialization)<br />
ዝነቀለ ኣይኮነን። ሕሊና ነፃነት፣ ኣብ<br />
ካድረታት ህወሓት ‘ውን ዝተርኣየ ፀገም ‘ዚ<br />
እዩ፤ ብምባል ክልተ ኣብነታት የቐምጡ።<br />
ካድረ ህወሓት ‘ምጥፋእ ሽም’ን<br />
ጭቡጥ ኩነታትን ፈልዩ ካብ ምርኣይ፣<br />
‘ኮራፕሽን’ ኣይመርመር ኢሎም። “ኮራፕት<br />
ኾይኖም” ዝብል ጥራሕ ወሲዱ ሓዲኡ ጉጅለ<br />
ብፅልኢትን ብጥርጣረን ንምርኣይ ፅዒሩ።<br />
12 ኣባላት ዝሓቆፈ ኮሚቴ መፃረዪ ኮራፕሽን<br />
ተጣይሹ ብዛዕባ ኩላትና ማእኸላይ ኮሚቴ<br />
ኩነታት ኣታዊናን መነባብሮናን ይፃረ።<br />
ኣፅኒዑ ብዝተፃረየን ብዝተረጋገፀን መንገዲ<br />
ናብ ጉባኤ ይቕረብ ንዝበሉዎ ሓሳብ ካብ<br />
ምንታይ ኣንፃርን ጠቀሜታን ከምዝኾነ<br />
ኣይመርመረን።<br />
“ስለ ስውኣት” ምባል ብመሰረቱ፣ ቀንዲ<br />
ትርጉሙ መሓዙቱና ስለዝሞቱሉ መትከልን<br />
ውድብ ስለ ዝሓዞ ዓላማን ማለት ነይሩ።<br />
ይኹን እምበር ‘ቲ ካድረ፣ መትከል ስውኣት<br />
ዝሓዘ፤ ወገን ኣይተ መለስ ይኹን ወገን<br />
12[ወገን ኣይተ ተወልደ] እንተይመርመረ፣<br />
ብደፈንኡ “ስለ ስውኣት” እንትንብሎም<br />
ረጊፆም ወፂኦም እናበለ ነገራት ብምልኦም<br />
በዚ ተጠቅሊሎምን ተዓፋፊኖምን ከረኣዩ<br />
ምግባሩ ብስለትን ዕምቆትን ዘይመሓዙ<br />
የመላኽት።<br />
ዶ/ር ነጋሶ ስሕተት ጉጅለ መለስ ዝበልዎ<br />
እንተቅምጡ፣ “ ‘ኣንጃ’ ኣብ ናይ መቐለ<br />
መድረኽ ኣይንሳተፍን ኢሉ እንትወፅእ፣<br />
ብስም ሰማእታት ምግዛቱን ዘኣመሳሰሉ<br />
ክያዱኡን ኢ - ዴሞክራሲ ነይሮም። ብምባል<br />
ምስ ሓሳብ ሕሊና ነፃነት ይስማዕምዑ።<br />
ንሰሜን ነፈሰ ንደቡብ፣ ከም እምነት ሕሊና<br />
ነፃነት፣ “ዘድሓንዎ” ትካል ህወሓት<br />
እንተይኮነስ ንባዕልቶም’ዩ። ናይ ምግዛእ<br />
ድልየቶም’ዩ። ዘመስከርዎ ከምቲ ካሊእ<br />
ኮሚኒስታዊ ፓርቲ፤ ህወሓት ማለት<br />
መራሒ፣ መራሒ ማለት ፖሊት ቢሮ፣ ፖሊት<br />
ቢሮ ማለት ሓደ ካብ ኩሎም ንላዕሊ መራሒ<br />
ውልቀሰብ ዝወፅኣሉን ዝነግሰሉን ምኻኑ’ዩ።<br />
“ውድብ” ኣይደሓነን። ዝደሓነ መራሒ<br />
ባዕሉ’ዩ።<br />
“አረ! ተሃድሶስ ንእሽተይ ቅድም<br />
ምበለ!” ኢሎም ሓሳብ ዘቕርቡ ሓደ ካብ<br />
ሙሁራት ተጋሩ፣ ሓጎስ.ማ ’ዮም፡፡ ምኽንያቱ<br />
እንተቐምጡ ድማ ከምዚ ይብሉ፣ ” ተሃድሶ<br />
ቅድም ኢሉ ምመፅአ ምሁር ዕቡይ፣ ምኩሕ<br />
ወላዋሊ ዝነበረሉ ዕድመ ከምሓፀረ ነይሩ፡፡<br />
ሃፍታም፣ ፀላኢ ኣብ ዝነበረሉ ጊዜ ትግራይ<br />
ክንደይ ቅርሺ ምኣከበት ነይራ፡፡ በዚ ለውጢ<br />
ጥራሕ ኣቢሉ’ውን “ዓረና”ን ተወሳኺ ካልኦት<br />
ፓርቲታትን ከምሃለዋና ነይረን፤ ኲናት<br />
ኢትዮ-ኤርትራ’ውን እዚ ኹሉ ግዘ ገንዘብን<br />
ህይወት መናእሰይን በሊዑ ክልቲኦም<br />
ህዝብታት ንዝለዓለ ዘይምትእምማን<br />
ኣሳጢሑ ኣብዚ ሕዚ ዝርከበሉ ‘No peace<br />
No war’ ዝበሃል ተፋጢጥካ ዝንበረሉ ጊዜ<br />
ኣይምኣተናን፡፡… ስለዚ ተሃድሶ፣ ንዓይ ‘is a<br />
blessing in disguise’ ከም ዝበሃል’ዩ፡፡”<br />
ይብሉ፡፡<br />
9
Change language