26.07.2014 Views

Bogga 13aad - Somali Talk

Bogga 13aad - Somali Talk

Bogga 13aad - Somali Talk

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

18 April, 2009 XOG-MAAL 5<br />

Qeybtii 2aad.<br />

Waxaa la arkaa in aad is weydiiso<br />

cudurka jabtaddu dhibaato ma u<br />

keeni karaa ilmaha ay dhasho<br />

h o o y o c u d u r k a n q a b t a a ?<br />

Jawaabtu waa HAA!, maxaa yeelay<br />

hooyada cudurka jabtada<br />

qabtaa waxa ay u gudbin kartaa<br />

ilmaheeda bakteeriyada xiliga<br />

dhalmada taas oo u keeni karta<br />

ilmaha indho la’aan hurgun<br />

kalagoysyada ilmaha kaga dhaca<br />

iyo bacteeriyadan oo dhiiga ilmaha<br />

raacda sababtana inta<br />

b a d a n d h i m a s h o .<br />

Inta badan faafida cudurka jabtada<br />

waxaa ka qeyb qaata dumarka<br />

marka la barbar dhigo<br />

raga , maxaa yeelay konton boqolkiiba<br />

(50%) oo dumarka<br />

cudurkan qabaayi ma muujiyaan<br />

wax calaamado cudur ah balse si<br />

fiican ayay ugu gudbin karaan<br />

qofkii galmo la sameya, meesha<br />

ay 95% ragu ay muujiyaan<br />

calaamado cudur.<br />

Sidoo kale waxaa cudurkani ku<br />

badan yahay dadka isugu galmooda<br />

qabaabka sharciga iyo<br />

dhaqanka wanaagsan ka fog,<br />

Su’aasha kale ee is weydiinta<br />

mudan ayaa waxay tahay hurgunka<br />

ay keento bakteeriyada<br />

ma mid ku eg baa habdhiska<br />

taranka iyo meelaha kale ee<br />

dadka falfalka xumi isaga tagaan<br />

oo keliyaa ? jawaabtu waa<br />

MAYA!, maxaa yeelay bakteeriyadan<br />

ayaa caabuq iyo hurgunba<br />

ku keeni karta xubna badan oo<br />

jirka ka mid ah hadii ay taabato,<br />

qabsato kuna taranto, tusaale<br />

ahaan hadii bukaha cudurka jabtadda<br />

qabaaye uu caado ka<br />

dhigto in uu gacmaha ku taabtaabto<br />

hubanaha habdhiska<br />

taranka jirkiisa ee hurgunka la il<br />

daran oo uusan isticmaalin wax<br />

saabuun, alkohool ama dhitool,<br />

waxaa dhacda in bakteeriyada<br />

Neisseria gonorrhoeae ay hurgun<br />

ku keento gacmihiisa iyo waliba<br />

xubnaha kale ee jirkiisa e uu<br />

gacantiisa wasakheysan ku taabtay<br />

sida indhaha, afka IWM. Sidoo<br />

kale waxaa la mid ah qofka u<br />

isticmaala farahiisa haweenay<br />

qafta cudurka Jabtadda.<br />

CALAAMADAHA CUDURKA JAB-<br />

T A D D A : -<br />

Calaamadaha u horeya ee lagu<br />

arko bukaha cudurka jabtadda<br />

qaba ayaa ah kuwa dhexdhexaad<br />

ah , inta badana calaamadahaasi<br />

waxa ay soo muuqdaan labo ilaa<br />

toban casho gudahood ka dib<br />

marka uu qofku galmo la sameyo<br />

b u k e c u d u r k a q a b a .<br />

Calaamadaha Dumarka iyo kuwa<br />

raga lagu arko ayaa dhab ahaantii<br />

kala duwan.<br />

Calaamadaha Dumarka:-<br />

1. xanuun ama gubasho la<br />

dareemo xiliyada kaadida.<br />

2. dheecaan ka yimaado farjiga<br />

kaas oo ah cagaar marmarna<br />

u eg dhiig-dhiig.<br />

3. dhiig yimaada xiliyada<br />

caadada dhexdooda.<br />

4. xanuun la dareemo xiliyada<br />

Galmada<br />

5. qaarka danbe oo xanuuna<br />

Calaamadaha Raga:-<br />

1- cuncun iyo xanuun laga<br />

dareemo gudaha dekarka.<br />

2- kaadida oo lagu dhibtoodo<br />

3- malax leh xanuun oo ka timaada<br />

dekarka.<br />

4- madax xanuun iyo qandho la<br />

dareemo marmar.<br />

Ka hor tagaga Faafinta<br />

Cudurka JAbtada.<br />

Cudurkan waxaa looga hortigi<br />

karaa oo keliya qofka oo ku<br />

ekaadaa gogoshiisa (xaaskiisa)<br />

aana sameyn wax gogol dhaaf ah<br />

(sino), halkaas waxaad ka garan<br />

kartaa macanaha balaaran ee ay<br />

xanbaarsantahay xaaraantimeynta<br />

ay diinta Islaama ee<br />

sharafta badani xaaraantimeysay<br />

sinada, waxyaabo badan oo<br />

waxaa jira ay gaaladu sheegaan<br />

in looga hortigi karo cudurka jabtadda<br />

balse waa wax ay iyaguba<br />

ka caalwaayeen oo in aan sheegnaa<br />

aysan waxba nagala<br />

maqneyn, isku soo duuduuboo<br />

xalka keliya ee looga hortegi karo<br />

faafida cudurkan waa ku ekow<br />

gogoshada kana fogow sinada.<br />

BARISTA CUDURKA JABTADDA:-<br />

Si loo xaqiijiyo cudurka bukaha<br />

hayaa in uu yahay cudurka jabtadda<br />

iyo in kale ayay xarumaha<br />

baarista cuduradu u adeegsadaan<br />

sadex dariiqo midood baarista<br />

cudurka jabtadda.<br />

1)- In si toos ah loo adgeesado<br />

sheybaare iyada oo la adeegsanayo<br />

dheecaan aan badneyn<br />

oo bukaha laga soo qaaday,<br />

2)- In laga baaro hiddaha bakteeriyada<br />

Neisseria gonorrhoeae<br />

kaadida bukaha, taas oo u baahan<br />

in la isticmaalo qalab casri<br />

ah sida midka loo yaqaan polymerase<br />

chain reaction.<br />

3)- In la abuuro (culture) bakteeriyada<br />

Neisseria gonorrhoeae<br />

iyada oo la isticmaalayo dheecaan<br />

laga soo qaaday bukaga<br />

cudurka qaba si loo helo xadi<br />

bakteeriyadan ah oo si fudud loo<br />

baari karo, abuuristan oo u baahan<br />

in loo dhameystiro nafaqooyinka<br />

iyo macdanaha ku haboon<br />

koritaanka bakteeriyada .<br />

W.D C/risaaq Mursal Faarax<br />

Xog-maal.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!