Bogga 13aad - Somali Talk
Bogga 13aad - Somali Talk
Bogga 13aad - Somali Talk
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
18 April, 2009 XOG-MAAL 5<br />
Qeybtii 2aad.<br />
Waxaa la arkaa in aad is weydiiso<br />
cudurka jabtaddu dhibaato ma u<br />
keeni karaa ilmaha ay dhasho<br />
h o o y o c u d u r k a n q a b t a a ?<br />
Jawaabtu waa HAA!, maxaa yeelay<br />
hooyada cudurka jabtada<br />
qabtaa waxa ay u gudbin kartaa<br />
ilmaheeda bakteeriyada xiliga<br />
dhalmada taas oo u keeni karta<br />
ilmaha indho la’aan hurgun<br />
kalagoysyada ilmaha kaga dhaca<br />
iyo bacteeriyadan oo dhiiga ilmaha<br />
raacda sababtana inta<br />
b a d a n d h i m a s h o .<br />
Inta badan faafida cudurka jabtada<br />
waxaa ka qeyb qaata dumarka<br />
marka la barbar dhigo<br />
raga , maxaa yeelay konton boqolkiiba<br />
(50%) oo dumarka<br />
cudurkan qabaayi ma muujiyaan<br />
wax calaamado cudur ah balse si<br />
fiican ayay ugu gudbin karaan<br />
qofkii galmo la sameya, meesha<br />
ay 95% ragu ay muujiyaan<br />
calaamado cudur.<br />
Sidoo kale waxaa cudurkani ku<br />
badan yahay dadka isugu galmooda<br />
qabaabka sharciga iyo<br />
dhaqanka wanaagsan ka fog,<br />
Su’aasha kale ee is weydiinta<br />
mudan ayaa waxay tahay hurgunka<br />
ay keento bakteeriyada<br />
ma mid ku eg baa habdhiska<br />
taranka iyo meelaha kale ee<br />
dadka falfalka xumi isaga tagaan<br />
oo keliyaa ? jawaabtu waa<br />
MAYA!, maxaa yeelay bakteeriyadan<br />
ayaa caabuq iyo hurgunba<br />
ku keeni karta xubna badan oo<br />
jirka ka mid ah hadii ay taabato,<br />
qabsato kuna taranto, tusaale<br />
ahaan hadii bukaha cudurka jabtadda<br />
qabaaye uu caado ka<br />
dhigto in uu gacmaha ku taabtaabto<br />
hubanaha habdhiska<br />
taranka jirkiisa ee hurgunka la il<br />
daran oo uusan isticmaalin wax<br />
saabuun, alkohool ama dhitool,<br />
waxaa dhacda in bakteeriyada<br />
Neisseria gonorrhoeae ay hurgun<br />
ku keento gacmihiisa iyo waliba<br />
xubnaha kale ee jirkiisa e uu<br />
gacantiisa wasakheysan ku taabtay<br />
sida indhaha, afka IWM. Sidoo<br />
kale waxaa la mid ah qofka u<br />
isticmaala farahiisa haweenay<br />
qafta cudurka Jabtadda.<br />
CALAAMADAHA CUDURKA JAB-<br />
T A D D A : -<br />
Calaamadaha u horeya ee lagu<br />
arko bukaha cudurka jabtadda<br />
qaba ayaa ah kuwa dhexdhexaad<br />
ah , inta badana calaamadahaasi<br />
waxa ay soo muuqdaan labo ilaa<br />
toban casho gudahood ka dib<br />
marka uu qofku galmo la sameyo<br />
b u k e c u d u r k a q a b a .<br />
Calaamadaha Dumarka iyo kuwa<br />
raga lagu arko ayaa dhab ahaantii<br />
kala duwan.<br />
Calaamadaha Dumarka:-<br />
1. xanuun ama gubasho la<br />
dareemo xiliyada kaadida.<br />
2. dheecaan ka yimaado farjiga<br />
kaas oo ah cagaar marmarna<br />
u eg dhiig-dhiig.<br />
3. dhiig yimaada xiliyada<br />
caadada dhexdooda.<br />
4. xanuun la dareemo xiliyada<br />
Galmada<br />
5. qaarka danbe oo xanuuna<br />
Calaamadaha Raga:-<br />
1- cuncun iyo xanuun laga<br />
dareemo gudaha dekarka.<br />
2- kaadida oo lagu dhibtoodo<br />
3- malax leh xanuun oo ka timaada<br />
dekarka.<br />
4- madax xanuun iyo qandho la<br />
dareemo marmar.<br />
Ka hor tagaga Faafinta<br />
Cudurka JAbtada.<br />
Cudurkan waxaa looga hortigi<br />
karaa oo keliya qofka oo ku<br />
ekaadaa gogoshiisa (xaaskiisa)<br />
aana sameyn wax gogol dhaaf ah<br />
(sino), halkaas waxaad ka garan<br />
kartaa macanaha balaaran ee ay<br />
xanbaarsantahay xaaraantimeynta<br />
ay diinta Islaama ee<br />
sharafta badani xaaraantimeysay<br />
sinada, waxyaabo badan oo<br />
waxaa jira ay gaaladu sheegaan<br />
in looga hortigi karo cudurka jabtadda<br />
balse waa wax ay iyaguba<br />
ka caalwaayeen oo in aan sheegnaa<br />
aysan waxba nagala<br />
maqneyn, isku soo duuduuboo<br />
xalka keliya ee looga hortegi karo<br />
faafida cudurkan waa ku ekow<br />
gogoshada kana fogow sinada.<br />
BARISTA CUDURKA JABTADDA:-<br />
Si loo xaqiijiyo cudurka bukaha<br />
hayaa in uu yahay cudurka jabtadda<br />
iyo in kale ayay xarumaha<br />
baarista cuduradu u adeegsadaan<br />
sadex dariiqo midood baarista<br />
cudurka jabtadda.<br />
1)- In si toos ah loo adgeesado<br />
sheybaare iyada oo la adeegsanayo<br />
dheecaan aan badneyn<br />
oo bukaha laga soo qaaday,<br />
2)- In laga baaro hiddaha bakteeriyada<br />
Neisseria gonorrhoeae<br />
kaadida bukaha, taas oo u baahan<br />
in la isticmaalo qalab casri<br />
ah sida midka loo yaqaan polymerase<br />
chain reaction.<br />
3)- In la abuuro (culture) bakteeriyada<br />
Neisseria gonorrhoeae<br />
iyada oo la isticmaalayo dheecaan<br />
laga soo qaaday bukaga<br />
cudurka qaba si loo helo xadi<br />
bakteeriyadan ah oo si fudud loo<br />
baari karo, abuuristan oo u baahan<br />
in loo dhameystiro nafaqooyinka<br />
iyo macdanaha ku haboon<br />
koritaanka bakteeriyada .<br />
W.D C/risaaq Mursal Faarax<br />
Xog-maal.