Nr 42 - Tauron

More documents

Recommendations

Info

Energia inaczej Polska Energia 4 (<strong>42</strong>) 2012 Lustra rynnowe niemieckiej agencji kosmicznej DLR, która prowadzi też zaawansowane badania nad technologiami solarnymi Futurystyczne lustra wymyślone w laboratoriach badawczych amerykańskiego instytutu Sandia doskonale sprawdzają się na słonecznym południu USA i w Ameryce Południowej Trochę słońca dla każdego Tysiące elektrowni słonecznych rozmieszczonych na Saharze będzie za parę dekad produkować prąd dla Europy, Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu. W każdym razie niektórzy w to wierzą i chcą, by tak się stało 28 Andrzej Hołdys publicysta „Wiedzy i Życia” Sewilla, czwarte pod względem wielkości miasto w Hiszpanii, ma szansę stać się pierwszym dużym miastem na świecie zasilanym energią solarną. Zaczęło się pięć lat temu od niewielkiej elektrowni o mocy 11 MW. Zbudowano ją na zachód od Sewilli, w pobliżu miasteczka Sanlucar la Mayor. Wyposażona jest w 624 ruchome lustra. Odbite od nich promienie trafiają do kolektora cieplnego na szczycie 115-metrowej wieży, gdzie temperatury przekraczają 1000 st. C. Ciepło to służy do wytworzenia sprężonej pary, która porusza turbiną. W 2009 r. wzniesiono obok drugą słoneczną wieżę o mocy 20 MW, a jesienią 2010 r. podłączono do sieci trzy kolejne zestawy luster, bez wież, o łącznej mocy 150 MW. Dwa kolejne są instalowane. Technologia droga, ale... Cała ta słoneczna sieć, uzupełniona o największą w Europie elektrownię wykorzystującą ogniwa fotowoltaiczne, będzie dysponowała mocą 300 MW, co ma pokryć potrzeby Sewilli. Koszty wyprodukowania prądu są tu 2-3 razy wyższe niż z konwencjonalnej elektrowni, ale inwestor, firma Abengoa, uważa, że gra warta jest świeczki, bo technologie słoneczne będą szybko taniały. Wspomniane przedsiębiorstwo zamierza zainwestować w elektrownie solarne miliardy euro, a w badania nad nimi – ponad 50 mln. Ponadto współpracuje z wieloma uczelniami i zatrudnia kilkudziesięciu naukowców we własnym ośrodku badawczym. Nie tylko Hiszpania, wspomagana przez liczne niemieckie firmy innowacyjne, coraz śmielej spogląda ku słońcu. Koncepcja elektrowni wytwarzających prąd ze skoncentrowanej energii słonecznej nie jest nowa. Jednak dopiero ostatnio zapanowało wokół niej większe ożywienie. Badania nad technologią, w skrócie zwaną CSP (od ang. Concentrated Solar Power), zaczęto prowadzić w latach 70. XX w. na pustyni Mojave w południowej Kalifornii. To jedno z najlepiej nasłonecznionych miejsc na świecie. Deszcze padają tu rzadko, a chmury pojawiają się sporadycznie. Zarazem blisko stąd do wielkich spragnionych prądu miast na wybrzeżu Pacyfiku. Od trzydziestu lat Na Mojave testowano dwa warianty technologii CSP. Jako pierwsza w 1982 r. zaczęła działać elektrownia Solar One. Jej głównym elementem była wieża – podobna do tej, którą znacznie później zbudowano w Sewilli – otoczona wianuszkiem luster odbijających promienie słoneczne w kierunku jej szczytu. Solar One zamknięto po kilku latach, uznając, że przedsięwzięcie nabierze sensu dopiero, gdy ciepło da się zmagazynować przynajmniej przez kilka godzin, aby prąd mógł płynąć także w nocy. Opracowanie technologii magazynowania zajęło 10 lat. W roku 1996 r. otwarto Solar Two wyposażoną w zbiorniki solanki, która ma tzw. dużą pojemność cieplną. Po trzech latach oceniono, że eksperyment się powiódł i… elektrownię zamknięto. Jeden następca i co dalej Lepszy los spotkał inną instalację na pustyni Mojave, która ruszyła w 1991 r. Nie było w niej wieży, lecz po raz pierwszy rynny złożone z parabolicznych luster. Każda taka rynna poruszała się wertykalnie w ślad za tarczą słoneczną. Skupione przez zwierciadła promienie słoneczne padały na szklane rurki o średnicy 10 cm, zawierające syntetyczny olej o składzie zbliżonym do samochodowego. Ciecz podgrzana do 400 st. C wprawiała w ruch turbinę parową napędzającą generator prądu. Tak powstała działająca do dziś elektrownia SEGS (ang. Solar Energy Generating Systems), składająca się z miliona luster o łącznej powierzchni ponad 6 km kw. Ma moc ponad 350 MW i dostarcza energię dla pół miliona ludzi. Jednak za tym sukcesem nie poszły kolejne. Ze względu na wysokie koszty wytworzenia prądu SEGS nie miała szans w starciu z tradycyjnymi elektrowniami. Była zabawką, której za oceanem nie wróżono przyszłości. Badania nad technologią kontynuowano, ale funduszy skąpiono. W Europie i gdzie indziej Wiele lat później inicjatywę przejęli Europejczycy, głównie Niemcy i Hiszpanie. W tym drugim kraju zaczęto uruchamiać pierwsze komercyjne elektrownie CSP. Ulokowano je głównie w słonecznej Andaluzji – nie tylko w pobliżu Sewilli. Lustrzana elektrownia Andasol działa w pobliżu miasta Guadix na wschód od Granady. Docelowo ma mieć moc 150 MW i zasilać 300 tys. domów. Stopniowo do pomysłu zaczęły się przekonywać także inne kraje. Wieża o mocy kilkudziesięciu MW z kilkoma tysiącami luster ma powstać w Australii. Dwie elektrownie o mocy 120 MW, każda w wersji z lustrzanymi rynnami, zbudowane zostaną w ciągu najbliższych lat w południowym Izraelu. Niewielkie instalacje wznoszone są w Algierii, Maroku, Tunezji i Indiach. Jedna elektrownia hybrydowa, w której poza słońcem jako źródło energii
Rynnowy projekt innego producenta luster solarnych – niemieckiej firmy Schott. Zdaje się, że płaskie powierzchnie słonecznych zwierciadeł odejdą do lamusa Elektrownię Nevada Solar koło Las Vegas postawili Hiszpanie, którzy są – jak widać – zwolennikami technologii wieżowych. Wcześniej Amerykanie nie wierzyli w to rozwiązanie Foto: MAT. pras. FOTO: ARC Futurystyczna wieża w Sanlucar la Mayor niedaleko Sewilli. Czy tak wygląda przyszłość energetyki solarnej wykorzystuje się także gaz ziemny, pracuje od zeszłego roku 100 km na południe od Kairu w Egipcie. Amerykański come back Kilka lat temu elektrowniami CSP ponownie zainteresowali się Amerykanie. W 2007 r., a więc po 16 latach przerwy, uruchomiono tam zakład Nevada Solar One. Ma moc 64 MW i zaopatruje w prąd kilkanaście tysięcy domów w pobliżu Las Vegas. Elektrownię postawili Hiszpanie, którzy podobnie jak Niemcy wyruszyli na podbój USA. Amerykański rząd obiecał szczodre dotacje w ramach antykryzysowego programu American Recovery and Reinvestment Act. W 2010 r. aż dziewięć firm otrzymało zgodę na zbudowanie wielkich słonecznych zakładów w Kalifornii. Łączna moc wszystkich zaakceptowanych projektów to 4580 MW. Mogłyby zaopatrzyć w prąd 3,5 mln domów. Niemiecka firma Solar Millennium zapowiedziała zbudowanie słonecznego giganta o mocy 1000 MW. Ciekawe rozwiązanie zaproponowała firma Tessera Solar, która zamierza ustawić 64 tys. lustrzanych czasz z umieszczonymi w środku silniczkami Stirlinga, które od razu zamieniają ciepło słoneczne w prąd elek- 300 MW Taką moc ma osiągnąć cała „słoneczna sieć” energetyczna w Sewilli z największą w Europie elektrownią z ogniwami fotowoltaicznymi tryczny. Łączna moc – 1600 MW. Jeszcze ciekawsza pod względem technologicznym wydaje się propozycja firmy BrightSource, która chciałaby wznieść trzy wieże o łącznej mocy 400 MW otoczone dziesiątkami tysięcy zwykłych płaskich lusterek – tanich w produkcji i konserwacji. Wielki plan słoneczny Ile z tego zostanie zrealizowane, czas pokaże. Po euforii sprzed dwóch lat rok temu zapał do CSP za oceanem jakby nieco przygasł. Przyczyną jest zeszłoroczny znaczny spadek cen ogniw fotowoltaicznych. „Lustra Owszem tak, ale mniej i później” – mówią teraz inwestorzy. Nie oznacza to, że Amerykanie zamierzają całkowicie zrezygnować z energii słonecznej. Powołali nawet ARPA-E – rządową Agencję ds. Zaawansowanych Badań nad Energią, która dysponuje budżetem 400 mln dolarów i finansuje rozmaite innowacyjne (nie tylko słoneczne) projekty pozyskiwania energii odnawialnej. Trzy lata temu grupa naukowców ogłosiła Wielki Plan Słoneczny, według którego w 2050 r. USA mogłyby wytwarzać ponad połowę prądu z energii słonecznej. Płynąłby on z pustyń Kalifornii, Nevady, Arizony i Nowego Meksyku. Desertic Taka śmiała koncepcja powstała też w Europie. My jednak mamy gorzej. Na naszym kontynencie nie ma zalanych słońcem pustyń, które moglibyśmy przykryć lustrami. Dlatego projekt o nazwie Desertec przewiduje wybudowanie elektrowni słonecznych w północnej Afryce i na Bliskim Wschodzie. Dwie trzecie wytwarzanego przez nie prądu zużywano by lokalnie, m.in. do odsalania wody morskiej, natomiast reszta byłaby przesyłana do Europy. W ten sposób można by pokryć 15-20 proc. europejskiego zapotrzebowania na prąd. Do projektu przystąpiło już kilkadziesiąt firm, wsparła go Unia Europejska, a akces do niego zgłaszają kolejne kraje (ostatnio Arabia Saudyjska i Izrael). Na razie nie powstała ani jedna elektrownia, ale właśnie kilka tygodni temu zapadła decyzja o rozpoczęciu budowy jeszcze w tym roku elektrowni w Maroku. Ma mieć moc 500 MW. Śmiała wizja przewiduje rozmieszczenie na pustyniach nawet dwustu takich zakładów. Prąd płynąłby do Europy kilkudziesięcioma liniami wysokiego napięcia i dużej pojemności. Desertec jako idea narodził się na początku zeszłej dekady, a realnych kształtów nabrał trzy lata temu – po utworzeniu konsorcjum biznesowego Desertec Industrial Initiative (strona: www.dii-eumena.com), w skład którego wchodzi obecnie już 55 firm, uczelni i instytucji z zachodniej Europy. 29
Page 1 and 2: Nr 4 (42) Kwiecień 2012 magazyn gr
Page 3 and 4: Polska Energia 4 (42) 2012 OD REDAK
Page 5 and 6: zację Tomasz Tomczykiewicz Przewod
Page 7 and 8: Wizyta w Japonii Przedstawiciele Mi
Page 9 and 10: Polska Energia 4 (42) 2012 notowani
Page 11 and 12: plakat B1 - DRUK 3/23/12 4:52 PM Pa
Page 13 and 14: SPRZEDAŻ CIEPŁO FOTO: shutterstoc
Page 15 and 16: Podczas akcji antyterrorystycznych
Page 17 and 18: fii wyścigu i skupienia się na tw
Page 19 and 20: Foto: mat. pras. Na posiedzeniu Rad
Page 21 and 22: Zasada TPA Third-party Access, TPA
Page 23 and 24: go. Już na etapie przygotowania te
Page 25 and 26: Prognoza zapotrzebowania na węgiel
Page 27: Kolejne zmiany wiązały się z tra

Nr 42 - Tauron

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?