na przykładzie ówczesnego powiatu pszczyńskiego

SZKOŁA GÓRNOŚLĄSKA 205
stycznia 1867 r., kiedy to przeprowadził się na parafię w Brożcu w powiecie
prudnickim. Tam zmarł w dn. 21 VII 1880 r. 44
Po odejściu ks. Josza z Dziećkowic wytypował wikariat generalny na
jego miejsce ks. Jana Meyera, następnie zatwierdzonego przez regencję
i biskupa. Ks. Meyer urodził się dn. 13 I 1829 r. w Pszczynie i po święceniach
kapłańskich, otrzymanych dn. 9 VII 1853 r., był wikarym w Białej
Prudnickiej, fundatystą w Głogówku, od r. 1864 administratorem, a po
dwóch latach proboszczem w Mokrem. Tutaj zmarł w dn. 13 IX 1880 r. 43
Z obowiązków inspektorskich, pełnionych od lutego 1867 r., został zwolniony
na własną prośbę już po czterech latach ze względu na słabowite
zdrowie. Następcą został w kwietniu 1871 r. ks. Augustyn Wieloch, proboszcz
w Dziećkowicach. Miejscem jego urodzenia były Gliwice w dn.
23 I 1833 r. Po otrzymaniu święceń kapłańskich w dn. 28 VI 1858 r. był
wikarym w Miechowicach i Mysłowicach, skąd powołany został do
Dziećkowic prezentą z dn. 28 XII 1866 r. Nie był długo wizytatorem,
gdyż już w dn. 9 XI 1873 r. odszedł na parafię do Raszowa koło Opola. 48
IV INSPEKTORZY LOKALNI, CZYLI REWIZORZY
Tym samym, czym inspektor powiatowy dla wszystkich szkół w obrębie
powiatu, był inspektor lokalny albo rewizor dla szkół swojej parafii,
które oprócz dawniejszej szkoły przy kościele parafialnym powstawać
zaczęły w XIX w. w każdej większej wiosce w obrębie parafii. Już
w ustawie z 1765 r. § 45 postanawiał, że „raz w tydzień przynajmniej
pleban albo wikariusz, czyli kapelan na tym miejscu, gdzie on mieszka,
a drugie szkoły do niego należące co dwie niedziele wizytować powinien.
Bakałarz zaś powinien, kiedy pleban wizytował szkołę, dzień wizytacji
położyć w katalogu a namiarkować literą W (co się wizytować
znaczy"). 47 Jeszcze dokładniej i bardziej szczegółowo przypomniał to
parafiom powiatu pszczyńskiego okólnik z dn. 23 II 1803 r. o następującym
brzmieniu 473 : „Regulamentem od tl. Pana naszego dn. 18 maja 1801 r.
dla szkół wydanym jako też instrukcją przez Pasterza tej diecezji dla
szkół inspektorom dn. 6 listopada tegoż roku przepisaną względem obowiązków
Plebanów co się tyczy szkoły postanowiono jest między innymi:
1) ażeby pleban czyli kapelan tego dwa razy w tydzień na tym miejscu,
gdzie on mieszka, zaś inne szkoły do niego należące w parafii raz
w tydzień odwiedził i tam nie tylko, aby sam uczył jakiej części wiary,
ale też aby się pytał dzieci z nauki, aby nauczycielom był pomocnikiem
przez rady i informacje ku polepszeniu interesu szkoły mając przybaczenie,
czy tenże nauczyciel dopełnia obowiązków dla niego przepisywanych?
Czy się utrzymuje katalog dzieci do szkoły należących. Jako
i tych, które są pilne albo które szkołę opuszczają, Jeżeli nie zbywa na
izbie wygodnej i potrzebnych do nauki książkach i sprzętach? 2) Gdy
niedzielne, repetycje a to od niedzieli po św. Jerzym aż do niedzieli po
44 AKDK, Dziećkowice, Obsadzenie, t. II: 1858—1881, 16 nn.
45 AKDK, Mokre, Obsadzenie, t. II: 1864—1885, Inn.
46 Patrz przypis 44, s. 110 nn.
47 J. Madeja, dz. cyt., 181.
47a AKDK, „Currenda" parafii Chełm Sl., 113 n.