Kwiecień 2008 - Polska Izba Inżynierów Budownictwa
Kwiecień 2008 - Polska Izba Inżynierów Budownictwa
Kwiecień 2008 - Polska Izba Inżynierów Budownictwa
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
FINANSE<br />
Tabela. Przykładowa karta scoringowa<br />
Charakterystyka/<br />
wariant cechy<br />
Liczba<br />
punktów<br />
Wiek<br />
Do 25 lat 5<br />
Od 26 do 40 lat 20<br />
Od 41 do 55 lat 30<br />
Od 56 do 70 lat 40<br />
Od 71 lat 20<br />
Historia kredytowa<br />
Brak opóźnień w<br />
spłacie kredytów 50<br />
Opóźnienia w spłacie<br />
kredytów 5<br />
dytowego. Podstawę scoringu aplikacyjnego<br />
stanowią dane socjodemograficzne<br />
pochodzące z wypełnionego<br />
wniosku kredytowego, np. wiek, wykształcenie,<br />
stan cywilny. W przypadku<br />
tego rodzaju scoringu model budowany<br />
jest przeważnie specjalnie dla konkretnego<br />
typu kredytów, np. tylko dla kredytów<br />
hipotecznych (wówczas pozwala<br />
on bankowi ocenić ryzyko związane<br />
z udzieleniem danej osobie kredytu hipotecznego).<br />
W scoringu behawioralnym<br />
uwzględnia się przede wszystkim<br />
historię kredytową klienta w danym<br />
banku, natomiast w scoringu biura kredytowego<br />
– historię kredytową klienta<br />
w sektorze bankowym. W Polsce scoring<br />
biura kredytowego rozwijany jest<br />
przez Biuro Informacji Kredytowej SA.<br />
Początki scoringu nie są związane<br />
z bankowością, lecz ze sprzedażą wysyłkową.<br />
Jako pierwsze zastosowały<br />
scoring w latach trzydziestych amerykańskie<br />
firmy zajmujące się sprzedażą<br />
wysyłkową. Dynamiczny rozwój rynku<br />
kart kredytowych w latach sześćdziesiątych<br />
spowodował upowszechnienie<br />
scoringu w USA. W krajach Europy<br />
Zachodniej scoring wykorzystywany<br />
jest przez banki od końca lat siedemdziesiątych<br />
ubiegłego wieku. Również<br />
w Polsce scoring stosowany jest przez<br />
wiele banków do oceny wiarygodności<br />
kredytowej klientów. Banki coraz<br />
częściej oceniają w ten sposób wiarygodność<br />
kredytową zarówno klientów<br />
indywidualnych (osób fizycznych), jak<br />
i biznesowych (firm).<br />
W zależności od rodzaju stosowanego<br />
scoringu ocenie punktowej mogą<br />
podlegać dotychczasowi klienci lub<br />
osoby, które po raz pierwszy przyszły<br />
do danego banku po kredyt. Najprostsze<br />
i najbardziej popularne wykorzystanie<br />
scoringu polega na udzielaniu<br />
kredytów tylko tym klientom, których<br />
oceny punktowe są równe co najmniej<br />
pewnej liczbie punktów nazywanej<br />
punktem odcięcia (ang. cut-off). Dla<br />
przedstawionej przykładowej karty<br />
scoringowej punktem odcięcia mogłoby<br />
być np. 45 punktów. Wówczas<br />
klient A otrzymałby kredyt, o który<br />
złożył wniosek, a klient B – nie otrzymałby<br />
kredytu. Wybór punktu odcięcia<br />
pozwala bankowi nie akceptować<br />
ryzyka kredytowego przekraczającego<br />
pewien, określony poziom.<br />
Przy zastosowaniu scoringu decyzja<br />
o przyznaniu kredytu podejmowana<br />
jest znacznie szybciej niż<br />
w przypadku tradycyjnych metod oceny<br />
ryzyka. Dzięki temu skraca się czas<br />
oczekiwania na rozpatrzenie wniosku<br />
kredytowego. Ponadto wykorzystanie<br />
ocen punktowych pozwala bankom na<br />
obniżenie kosztów procesu podejmowania<br />
decyzji kredytowych, co przekłada<br />
się na możliwość oferowania kredytów<br />
na atrakcyjniejszych warunkach.<br />
Dzięki scoringowi decyzje kredytowe<br />
podejmowane są w sposób obiektywny,<br />
tzn. decyzja o zaakceptowaniu lub odrzuceniu<br />
danego wniosku kredytowego<br />
będzie taka sama, bez względu na to,<br />
który pracownik oddziału banku rozpatrzy<br />
ten wniosek. Natomiast precyzyjna<br />
ocena ryzyka kredytowego umożliwia<br />
bankom zarządzanie nim w taki sposób,<br />
aby zapewnić wysoki poziom bezpieczeństwa<br />
swojej działalności.<br />
Jak widać, zastosowanie scoringu<br />
jest korzystne zarówno dla banku, jak<br />
i dla jego klientów. W wielu bankach<br />
klienci o wyższych ocenach punktowych<br />
mogą spodziewać się nie tylko<br />
łatwiejszego dostępu do kredytów, lecz<br />
także atrakcyjniejszych warunków<br />
kredytowania: wymaga się od nich<br />
dostarczenia mniejszej liczby dokumentów,<br />
a cena kredytu może być dla<br />
nich niższa niż dla innych klientów.<br />
Dzieje się tak, ponieważ wyższa ocena<br />
punktowa oznacza dla banku większą<br />
wiarygodność kredytową klienta oraz<br />
niższe ryzyko kredytowe.<br />
Należy jednak podkreślić, że przy<br />
podejmowaniu decyzji kredytowych<br />
banki zawsze biorą pod uwagę nie<br />
tylko ocenę punktową klienta, lecz<br />
także inne czynniki. W szczególności<br />
banki badają zdolność kredytową<br />
klienta, czyli sprawdzają, jaka jest<br />
maksymalna wysokość rat, które dany<br />
klient byłby w stanie spłacać przy swoim<br />
wynagrodzeniu, liczbie osób na<br />
utrzymaniu itp. Każdy bank ma swoje<br />
własne zasady przyznawania kredytów.<br />
Banki stosują ponadto różne modele<br />
scoringowe, których szczegóły (wykorzystywane<br />
charakterystyki, punktacja<br />
itp.) nie są ujawniane ani klientom, ani<br />
nawet pracownikom oddziałów. Modele<br />
scoringowe zaimplementowane<br />
są w systemie informatycznym banku<br />
i pracownik oddziału, po wprowadzeniu<br />
danych z wniosku kredytowego,<br />
otrzymuje jedynie informację o ocenie<br />
punktowej klienta. Zapobiega to ewentualnym<br />
próbom manipulowania danymi<br />
klienta w celu uzyskania wyższej<br />
oceny punktowej oraz pozytywnej decyzji<br />
kredytowej.<br />
Scoring wykorzystywany jest w procesie<br />
podejmowania decyzji kredytowych<br />
dotyczących nie tylko klientów<br />
indywidualnych (osób fizycznych), lecz<br />
także klientów biznesowych, a szczególnie<br />
małych i średnich przedsiębiorstw<br />
(ang. small and medium enterprises,<br />
SME). Modele scoringowe dla takich<br />
firm różnią się od modeli dla osób<br />
fizycznych przede wszystkim doborem<br />
charakterystyk. Stosowane charakterystyki<br />
opisuja podmiot ubiegający się<br />
o kredyt, czyli np. firmę budowlaną. Dlatego<br />
– oprócz dotychczasowej historii<br />
kredytowej danej firmy – uwzględnia się<br />
zwykle takie cechy, jak: branża, czas działalności,<br />
liczba zatrudnionych pracowników<br />
itp. Zazwyczaj – zwłaszcza w przypadku<br />
małych przedsiębiorstw – bierze<br />
się pod uwagę również cechy głównego<br />
właściciela danej firmy, a w szczególności<br />
jego historię kredytową (lub wręcz<br />
jego – osoby fizycznej – ocenę punktową).<br />
Przyjmuje się wówczas założenie, że<br />
poziom ryzyka kredytowego związanego<br />
z przedsiębiorstwem zależy od poziomu<br />
ryzyka kredytowego związanego z jego<br />
głównym właścicielem. Uważa się, że im<br />
większa firma, tym zależność ta jest słabsza,<br />
a od pewnej wielkości – praktycznie<br />
nie istnieje. W przypadku większych<br />
firm ważniejszą rolę odgrywają dane<br />
z ich sprawozdań finansowych.<br />
Należy jednak pamiętać, że ocena<br />
punktowa przedsiębiorstwa nie jest<br />
nigdy jedynym czynnikiem branym<br />
pod uwagę w procesie podejmowania<br />
decyzji kredytowej.<br />
KATARZYNA BIJAK<br />
Departament Ocen Scoringowych<br />
Biuro Informacji Kredytowej SA<br />
62 INŻYNIER BUDOWNICTWA KWIECIEŃ <strong>2008</strong>
Change language