Gazeta Rybnicka

Gra w piekło – nieboObaj byli doskonałymi powieściopisarzami historycznymi.Jednak Henryka Sienkiewicza nikomu przedstawiać nie trzeba.Inaczej rzecz się ma z Teodorem Parnickim i jego powieściami.Ale od czego są Rybnickie Dni Literatury… Właśnie w ich trakcieprzybliżona została barwna sylwetka Parnickiego oraz jego proza,którą trudno nazwać… lekką, łatwą i przyjemną.Czy jednak może się taką stać? Sądząc po zapale z jakim o pisarzui jego powieści „Słowo i ciało” opowiadali profesorowie KrzysztofUniłowski i Stefan Szymutko z Towarzystwa Literackiego im. TeodoraParnickiego – niewykluczone. Choć będzie to nie lada wyzwanie, cosugerował już sam tytuł wykładu – „Piekło i niebo prozy Parnickiegoczyli jak czytać literaturę arcytrudną?”. — Czytamy Sienkiewiczai … „jest cudnie”, a u Parnickiego każde słowo musimy analizowaćz ogromną uwagą. Bo Henryk Sienkiewicz pisał ku pokrzepieniu serc,a Parnicki … mózgów — mówił K. Uniłowski. Wykładowca, któryprzekonywał, że losy Parnickiego są doskonałym materiałem na scenariuszfilmowy, przedstawił też główną postać „Słowa i ciała” – księciapartyjskiego Chozroesa oraz historyczne tło akcji umiejscowioneju schyłku Cesarstwa Rzymskiego, w okresie fascynującym, ale mniejznanym. Z kolei drugi z profesorów Stefan Szymutko, rozpocząłswój wywód od stwierdzenia: — Teraz dopiero zacznie się męka…Profesorowie Stefan Szymutko i Krzysztof Uniłowski przybliżyli młodzieżybarwną sylwetkę i trudną prozę Teodora Parnickiego. Zdjęcia: s.A potwierdzeniem była próba zinterpretowania fragmentu „Słowai ciała” – do trzech wyrazów w jednym tylko zdaniu Szymutko zrobiłaż 9 przypisów wyjaśniających „co autor miał na myśli”. Podobnychprzypisów do całego tekstu są tysiące… Miały pomóc potencjalnymczytelnikom „smakować słowa”. Klucz do tego, jak czytać T. Parnickiego,okazał się niezbędny, gdyż fabuła tej powieści nie została podana natacy. — Wiedza jest czymś gorzkim — mówił S. Szymutko. — Parnickijest pisarzem niedocenianym, bo wybrał wiedzę, która zawsze jest trudna.Płaci więc cenę za swoje pisarskie wybory. Wykładowcy zwracali też uwagęna różne pułapki i tajemnice lekturowe i mimo pozornych trudności,zachęcali młodych ludzi, by sięgali po Parnickiego: — Wszystko coo nim powiedziałem może zniechęcić do lektury, ale to kwestia wyboruwiedzy czy niewiedzy — mówił prof. Szymutko. — To żmudna lektura,ale w „Słowie i ciele” znajdziemy fragmenty piękne literacko, jak choćbyopis snu Markii. Musimy więc zapłacić pewną cenę, by dotrzeć dotak wyjątkowych momentów tej powieści. K. Uniłowski przypomniało 100. rocznicy urodzin Parnickiego i zbliżających się uroczystościachw Berlinie upamiętniających rok jubileuszowy, z konferencją i odsłonięciemtablicy. — Będzie więc okazja do przypomnienia czytelnikomo tym pisarzu — mówił Uniłowski. Czy będzie więc tak, że najpierwdocenią go inni, a dopiero potem Polacy? Warto się pospieszyć, bojak zapewnia S. Szymutko, lektura Parnickiego może być wspaniałąprzygodą intelektualną. Cóż… przebrnąć przez piekło, by trafić donieba?(S)— Twórczość Themersonów wciąż czeka naodkrycie — mówił Mateusz Strużek z KołaNaukowego „Modern Art”.Zdj.: dOdkurzony ThemersonUczestnicy jednego z ostatnich wykładówprzygotowanych podczas tegorocznych RDLwysłuchali opowieści o Franciszce i StefanieThemersonach – małżeństwie artystów,których życie – barwne, niekonwencjonalnei pełne fascynacji sztuką – przybliżył MateuszStrużek z Koła Naukowego Modern Art.— Jego twórczość jest niezwykle różnorodna,niemniej ten prozaik, poeta, eseista, filozof, kompozytor,a przede wszystkim filmowiec jest słaboznany, a wręcz pomijany — mówił Mateusz Strużek,który od dwóch lat zajmuje się twórczościąStefana Themersona i jego żony. W latach trzydziestychub. wieku Themersonowie realizowali,przy użyciu nowatorskich technik, filmy, któreuważane są za kamień milowy w historii polskiegokina eksperymentalnego i awangardowego. Filmyte tworzone były głównie za pomocą oryginalnegourządzenia, umożliwiającego fotografowanieklatka po klatce przedmiotów umieszczanychna przezroczystej kalce. Uczestnicy spotkania wsali kameralnej RCK mieli możliwość obejrzenianie tylko prac plastycznych zrealizowanych przezmałżeństwo Themersonów, ale również kilkufilmów ich autorstwa. M. Strużek przybliżył teżdziałalność jedynego w Polsce archiwum dokumentującegotwórczość Franciszki i StefanaThemersonów. Mało kto wie, że archiwum toznajduje się w Katowicach: — To dzięki staraniomprofesorów Adama Dziadka i Tadeusza Sławka,spuścizna Themersonów została przewieziona tuwprost z Londynu — wyjaśniał M. Stróżek. Zbioryzostały przekazane do Katowic przez siostrzenicęFranciszki Themerson Jasię Reichardt oraz krytykaliterackiego Nicka Wadleya. Są wśród nichksiążki Themersonów, publikacje prowadzonegoprzez nich wydawnictwa „Gaberbocchus”, oryginalnerysunki, projekty okładek książkowych,fotografie, rękopisy, maszynopisy, plakaty,a także osobiste pamiątki.(D)Telefony do redakcji: 032/42 28 825, 032/42 60 070 43