„Kontrola Państwowa” nr 1/2010 - Najwyższa Izba Kontroli

[91] Funkcjonowanie zakładów poprawczych91Kierowanie do zakładów dla nieletnichW przypadku nieletnich kierowanych na wniosek sądu rodzinnego do zakładówpoprawczych przeprowadzenie procedury z tym związanej należy doministra sprawiedliwości, zaś kierowanych do schronisk dla nieletnich – dookręgowych zespołów nadzoru pedagogicznego. Sądy rodzinne, występującz wnioskiem o wystawienie skierowania do zakładu poprawczego, nie zawszeprzesyłały wymagany komplet dokumentacji, a ponadto przetrzymywały wnioskiz prawomocnym postanowieniem o wytypowanie zakładu poprawczego (w 2007 r.zwłoka ta wynosiła od 2 do 6 miesięcy, a w 2008 r. do 14 miesięcy). Na 2119wniosków o wydanie skierowania do odpowiedniego zakładu poprawczego, którewpłynęły w badanym okresie do Ministerstwa Sprawiedliwości, 930 (tj. 44%)było niekompletnych. Brakowało w nich informacji dotyczących nieletniego – naprzykład opinii rodzinnego ośrodka diagnostyczno-konsultacyjnego oraz schroniskadla nieletnich (359 wniosków, tj. w 16,9%) lub też poprawnych danychosobowych w wyrokach i postanowieniach (217 wniosków, tj. 10,2%). Odnotowanoteż wypadki braku wyroku (postanowienia) sądu czy podpisów sędziówna dokumentach oraz braku orzeczenia właściwej poradni psychologiczno-pedagogicznejo potrzebie kształcenia specjalnego osób upośledzonych umysłowo.W ośmiu wypadkach sądy rodzinne wydały postanowienia o umieszczeniu w zakładziedla nieletnich w składzie orzekającym niezgodnym z art. 50 ustawy o postępowaniuz nieletnimi. Podejmowane przez ministra sprawiedliwości czynnościnadzorcze, zmierzające do wyeliminowania takich sytuacji, nie poprawiły w istotnysposób działania sądów. Opóźniało ono podjęcie resocjalizacji.Przestrzeganie zasad pobytu w zakładach poprawczych i schroniskachJako środek dyscyplinujący wychowanków, w 13 placówkach (57%) stosowanoumieszczanie ich w izbie przejściowej. Naruszało to regułę nr 70 NarodówZjednoczonych, dotyczącą ochrony nieletnich pozbawionych wolności (rezolucjanr 45/113 Zgromadzenia Ogólnego). Działaniu takiemu sprzyjały nieprecyzyjnezapisy § 44 ust. 2 pkt 4 i 5 rozporządzenia w sprawie zakładów poprawczychi schronisk dla nieletnich, które zezwalały na umieszczenie nieletniego w izbiew celu „utrzymania bezpieczeństwa i porządku w zakładzie i zapobiegania agresjilub dezorganizacji życia w zakładzie”. Tak sformułowany przepis dawałdyrekcjom placówek możliwość umieszczenia w izbie przejściowej zamiennieze stosowaniem środków przymusu bezpośredniego i umieszczeniem w izbieizolacyjnej, które wymaga podjęcia ściśle określonych procedur. W co trzecimzakładzie dla nieletnich ewidencję osób umieszczonych w izbie przejściowej