„Kontrola Państwowa” nr 1/2010 - Najwyższa Izba Kontroli

[99] Rachunkowość a ewidencjonowanie środków...99i uzupełnieniach wymaganych prawem podatkowym i finansowym. Wykonanieobowiązków z zakresu rachunkowości leży więc zarówno w interesie prywatnym,to jest właściciela jednostki i jej kadry zarządzającej, jak i w publicznym,czyli osób z zewnątrz, uprawnionych do wglądu w księgi rachunkowe i dokumentyz zakresu gospodarki finansowej.Zbiory rachunkowe (dokumentacja zasad rachunkowości, księgi, dowodyksięgowe, dokumenty inwentaryzacyjne i sprawozdania finansowe) udostępniasię osobom trzecim w zasadzie jedynie na podstawie zgody kierownika jednostki(art. 75 ustawy o rachunkowości 2 ). W sektorze publicznym są one jednak podstawądo generowania danych finansowych o dochodach i wydatkach publicznychoraz długu, majątku i pomocy publicznej, podawanych do wiadomości publicznejzgodnie z ustawami o finansach publicznych 3 i o dostępie do informacji publicznej4 . Również zasada jawności działania władz publicznych i gospodarowaniamajątkiem publicznym, wyrażona w art. 61 Konstytucji RP, przemawiałabyraczej za publicznym dostępem do zbiorów rachunkowych sektora publicznego,z wyjątkiem danych ustawowo chronionych ze względu na tajemnicę lub dobraosobiste. Niemniej, w jednostkach sektora finansów publicznych jawne są jedynieumowy realizowane ze środków publicznych oraz sprawozdania dotyczącefinansów i działalności tych jednostek, a jednostki samorządu terytorialnego(JST) udostępniają ponadto radnym także dowody księgowe i dokumenty inwentaryzacyjne(art. 31 ust. 1 pkt 6 i 9 i art. 35 ustawy o finansach; art. 12 ust. 1 pkt 5lit. a, pkt 8 i ust. 5 ustawy z 2005 r.).Podmioty stosujące ustawę, z uwzględnieniem sektora finansów publicznychZgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o rachunkowości, ustawę tę stosują mające siedzibęlub miejsce sprawowania zarządu w Rzeczypospolitej Polskiej:1) osoby prawne, z wyjątkiem Skarbu Państwa i Narodowego Banku Polskiego(pkt 1);2) spółki komandytowe i komandytowo-akcyjne oraz kapitałowe, w tym będącew organizacji, a także spółki jawne i cywilne, których choć jeden wspólniknie jest osobą fizyczną (pkt 1);2Ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2009 r., nr 152, poz. 1223).3Ustawa z 30.06.2005 r. (DzU nr 249, poz. 2104, ze zm.) – dalej w skrócie: ustawa z 2005 r.; od1.01.2010 r. zastąpiona ustawą z 27.08.2009 r. (DzU nr 157, poz. 1240) – dalej w skrócie: ustawa o finansachlub ustawa z 2009 r. Zob. art. 12-15 ustawy z 2005 r. i art. 33-37 ustawy z 2009 r.4Ustawa z 6.09.2001 r. (DzU nr 112, poz. 1198, ze zm.). Zob. art. 6 ust. 1 pkt 3 lit. a-d i pkt 5lit. a-c.