Rolnictwo ekologiczne jako zawód i powołanie

stanów emocjonalnych badacza sprzyja także innowacji, podtrzymywaniu kontekstuodkrycia badań (serendipity) (Konecki 2000: 155).Obserwację uczestniczące można podzielić również na jawną i ukrytą (Koneckiibidem: 148). Jawna ma miejsce w sytuacji otwartej postawy badacza, który odsłaniaswą tożsamość wchodząc w interakcje z badanymi. Ryzykiem obserwacji jawnej jestniebezpieczeństwo nieautentycznych zachowaniach badanych odbiegających odcodziennych wzorców, celem stworzenia dobrego wrażenia (Por. Sztumski 1995: 116).Obserwacja ukryta ma miejsce w sytuacji utajnienia przez badacza swego właściwegocelu nawiązywania interakcji. Technika drugiego typu wiąże się z podstawowymipytaniami etycznymi dotyczącym moralnej zgody na rodzaj oszustwa, za jaki możnapoczytywać mistyfikacje tożsamości badacza. Jednakże, jeśli celem badacza jestdotarcie do bardzo trudno dostępnych danych na przykład w badaniu ściśleokreślonych środowisk, np. grup przestępczych, obserwacja ukryta jest wskazanąmetodą. Także obserwacja ukryta jest odpowiednim narzędziem, gdy celem badaczajest dotarcie do hermetycznych kodów danej grupy i emocjonalne doświadczenieistniejących w danych grupach ról. Technika ta sprawdziła się przykładowow przeprowadzonych przez Krzysztofa Koneckiego (1992) badaniach folklorufabrycznego, w których badacz został zatrudniony w zakładzie przemysłowym jakoniewykwalifikowany sprzątacz.W moim przypadku nie miałem powodów do stosowania obserwacji ukrytej. Popierwsze, rola społeczna badacza cieszyła się dużą legitymizacja społeczną wśród ekorolników,część z nich wcześniej była zaznajomionych z fenomenem studentaprowadzącego badania, lecz niemal zawsze chodziło o wcześniejsze doświadczeniabadania gospodarstw z punktu widzenia nauk rolniczych, w których głównymobiektem koncentracji było gospodarstwo, a nie gospodarz lub gospodyni.Zauważyłem również, iż rolnikom było przyjemnie, iż przedstawiciel świata naukiinteresuje się ich działalnością, gdyż odbierali to jako swoisty wyraz uznaniai legitymizacji ich praktyki jako godnej naukowych opracowań. Po drugie, czułem siędużo bardziej komfortowo ukazując się jako badacz, gdyż nie miałem wyrzutówsumienia ani lęków, które z pewnością by się pojawiły, gdybym wcielił się np.w postać młodego rolnika. Fakt, iż badana grupa społeczna cieszy się moją sympatiąułatwiał mi uczestnictwo w spotkaniach jej przedstawicieli, gdzie najczęściejprzyjmowałem rolę życzliwego obserwatora, sporadycznie dzieląc się moją wiedząi opiniami. W przypadku udziału w pielgrzymce rolników ekologicznych, imprezie,24