VI 2010.pdf - Zeus - strona główna - Lublin

Nauka i LudziePorfiryny– lekarstwo na długowiecznośćWizyta Profesor Geneviève PratvielW dniach 16–20 maja naWydziale Chemii UMCSgościła prof. GenevièvePratviel (Directeur deRecherche) z Laboratoirede Chimie de Coordinationdu CNRS w Tuluzie,kierownik grupy badawczejMetals in Biology andMedicinal Chemistry.Pani profesor, specjalistkaod oddziaływań związkówporfirynowych z kwasaminukleinowymi, przyjechała nazaproszenie dr Magdaleny Makarskiej-Białokozz Zakładu ChemiiNieorganicznej. Celem wizytybyła współpraca naukowa, dotyczącabadania właściwości spektralnychkompleksów porfirynowycho potencjalnym znaczeniu w terapiiprzeciwnowotworowej.Ośrodek reprezentowany przezprof. Pratviel, Laboratoire de Chimiede Coordination (LCC) w Tuluzie,powstał w 1974 roku. W jego składwchodzi obecnie 14 grup badawczych,koncentrujących swoje zainteresowaniaprzede wszystkim nachemii molekularnej pierwiastkówgrup głównych oraz metali przejściowych,znajdujących zastosowaniem.in. w katalizie, chemii bionieorganicznejoraz konstruowaniuróżnego typu nanomateriałów. Grupaprof. Geneviève Pratviel zajmujesię natomiast wyjaśnianiem procesówzachodzących na poziomiemolekularnym w układach biologicznycho potencjalnym znaczeniuaplikacyjnym w chemii medycznej,w których główną rolę pełnią jonymetali. Jednym z najważniejszychtematów badawczych, analizowanychw tej grupie już od dłuższegoczasu, jest rola kompleksów metaliz ligandami porfirynowymi w od-Profesor Genevieve PratvielWidok z przoduFot. M. Makarska-Białokozdziaływaniach z DNA (a szczególnieDNA telomerycznym), a takżezastosowanie tych badań w projektowaniuleków oraz rozwoju nowychterapii przeciwnowotworowych.Podczas pobytu w Lublinie paniprofesor wygłosiła wykład zatytułowany„Telomeric DNA as antitumoraltarget for cationic metalloporphyrins”.Wystąpienie dotyczyłoposzukiwań i syntezy związków porfirynowycho najkorzystniejszychwłaściwościach fizyko-chemicznych,pozwalających na odpowiednieoddziaływanie z DNA telomerycznym.Telomery to wyspecjalizowanejednostki podwójnej helisyDNA, umiejscowione na końcachchromosomów, niepodlegające odnawianiu,które ulegają skracaniupodczas kolejnych podziałów komórkowych.Proces ten trwa aż donaturalnej śmierci komórki, pełniącniejako rolę „zegara biologicznego”poszczególnych organizmów.Za biosyntezę DNA telomerycznegoodpowiada polimeraza, zwanatelomerazą. W normalnych, zdrowychkomórkach, telomeraza pozostajenieaktywna. W komórkach nowotworowychdochodzi natomiastdo aktywacji telomerazy, a tym samymdo utrzymywania stałej długościtelomerów, co prowadzi doniekończących się podziałów komóreknowotworowych. Odpowiedniozaprojektowane związki porfirynowemogą stać się inhibitoramitelomerazy, dając nadzieję na skutecznąwalkę ze zmienionymi nowotworowokomórkami organizmu.Wyniki uzyskane przez grupęprof. Geneviève Pratviel pozwalająwierzyć, że wykorzystanie porfirynw roli inhibitorów telomerazy staniesię kolejną, obok fotodynamicznejterapii nowotworów (PDT), obyrównie skuteczną, metodą walki z tągroźną chorobą.MagdalenaMakarska-BiałokozWidok z góry„External stacking”– oddziaływanieporfirynyH2TMPyPz kwadrupleksemDNAPhan A.T., Kuryavyi V.V.,Gaw H.Y., Nat. Chem.Biol., 2005, 1, 167-173czerwiec 2010Wiadomości Uniwersyteckie27