VI 2010.pdf - Zeus - strona główna - Lublin

Nauka i LudzieFinlandii 56% pożarów powstaje odpiorunów. W Rosji na terenie okręguArchangielskiego i w Komi, jakonastępstwo burz, wybucha do 25%pożarów leśnych. Zaś nad Irtyszemw lasach łęgowych średnio aż 70%pożarów wywołanych jest wyłącznieod pioruna. Prawdopodobnie większośćogromnych pożarów stepów,tajgi w kontynentalnej Azji Południowejpowodują pioruny.Meteorolodzy nie potrafią przewidzieć,gdzie uderzy piorun, mogątylko ostrzec przed nadchodzącąburzą z piorunami. Jak dotądnie ma ani jednego znanego praktycznegosposobu, aby całkowicieustrzec się przed jego uderzeniem.W przypadku piorunów wszystkiejakiekolwiek zalecenia ostrożnościmają jedynie na celu ograniczenieryzyka rażenia.Okazuje się, że okres nadejściagroźnych burz z piorunami i błyskawicamimogą bezbłędnie zasygnalizowaćpewne zwierzęta i rośliny(„Wiadomości Uniwersyteckie”2003, nr 1, 5, 7, 8, 10; 2004, nr 5).Niezwykle wyczuleni na sygnałynadciągającej burzy z piorunamisą również aborygeni z Pustyni Zachodniejw Australii. Wiedzeni nieomylnyminstynktem przewidująz dużym wyprzedzeniem nadejścieburzy, wraz z nią opadów życiodajnegodeszczu.Gdyby ludzkości udało się ujarzmićniewyobrażalnie dużą energięatmosferyczną, wyzwalanejw każdej sekundzie przez błyskawicei pioruny, można przypuszczać,że na przykład nie płacilibyśmypodatków. Można byłoby teżza darmo korzystać z energii elektrycznejw ilości dowolnej. Z jednegoiskrzenia błyskawicy możnabyłoby oświetlić przez kilka tygodnimiasto wielkości Lubartowa.O ile mi wiadomo, tylko Szwajcarzypoczynili próby praktycznegowykorzystania wszechpotęgielektrycznej błyskawic. W rejonieMonte Generoza rozpięto międzydwoma wzniesieniami przewódmetalowy, izolowany na obu końcudługimi łańcuchami izolatorówelektrycznych. Nawet w czasie słonecznejpogody elektryczność atmosferycznaładuje go do napięciasetek tysięcy V. W czasie burzy z łatwościąuzyskuje się napięcie rzędukilkunastu milionów V. Uzyskanąenergię wykorzystuje się w laboratoriachfizyki jądrowej do przyspieszaniaelementarnych cząstekmaterii i do innych doświadczeńz elektrycznością. Obywatele Lubelszczyznypowinni zapoznać sięz historią straszliwego pożaru Lublinaw byłej dzielnicy żydowskiejna Podzamczu. Wybuchł on w 1719roku w wyniku uderzenia pioruna.Interesujące dokumentacje tego pożaruznajdują się w kościele Dominikanówi w pobliskich podziemiachlubelskiej Starówki.Taniec z piorunamiKlasyczne burze z niezliczonymibłyskawicami, piorunami i z nawałnicądeszczu budzą grozę i wyzwalająprzeróżne uczucia. Niepokójwywołuje słynna „cisza przed burzą”lub „cisza po burzy”. To otaczającanas przyroda tak szlachetnieoznajmia nadejście i odejściepotężnego zjawiska atmosferycznego.Roziskrzone niebo z błyskawicamii piorunami na tle zwałówróżnobarwnych chmur może budzićpoczucie piękna lub grozy. Tesame burze pod względem ich efektu,a często i skutków, są inne na terenachpłaskich i w górach, w lesiei na łące, w nocy i za dnia. W dolinachgórskich dochodzi do zwielokrotnieniahuku piorunów w wynikuich echa odbijającego się od ścianzboczy. Zaś na otwartej przestrzeniburze z błyskawicami i piorunamiobjawiają się w całym swymnajwiększym majestacie grozy i tajemniczości.Kronikarze starożytniczęsto donosili o występowaniu wieluburz jako zapowiedź nadchodzącychnp. w Niemczech i Krakowie,czy też istniejących np. we Włoszechwielkich nieszczęść. W Niemczechnotowano burze „o hałasie, jakby ulicamiprzejeżdżały wielkie i ciężkiekarawany”. Zaś we Włoszech podczasepidemii dżumy w 1565 r. zanotowano,„że w dzień i w nocy słychaćbyło pomruki grzmotów, jakby nawojnie wraz ze zgiełkiem i hałasemwzniecanym przez potężne armie”.W roku 1569 reformiści krakowscyzanotowali, że „chmura na kształtognia czerwona cały Kraków okryłajasnością takową, że każdy mógł pisaći czytać, i że miasto zdawało sięjakby we krwi zmoczone lub paliłosię”. Chodzi tu zapewne o widocznąogromną chmurę burzową, podświetlonąprzez czerwoną poświatęzachodzącego słońca. Wyjątkowopiękny obraz rodzącej się burzy z błyskawicamii z coraz głośniejszymi pomrukamigrzmotów i piorunów pojawiasię, gdy różnobarwne, fioletowe,szare, czerwone i pomarańczowecielska chmur kłębią się na tle krwistejpoświaty zachodzącego słońca,z pióropuszem dalekosiężnych,złocistych promieni słonecznych.W wieku VI francuski kronikarzGrzegorz z Tours jako cud opisuje„oślepiającą jasną kulę” przelatującąnad głowami uczestnikówprocesji, którzy z przerażenia rozpłaszczylisię na ziemi. Pioruny kulisteobserwowano w samolotach(w 1938 roku – wodnopłatowiecbrytyjski i w 1963 roku – pasażerskiamerykański), podczas zderzeniasię dwóch samolotów radzieckich(1956 rok), jako zbliżające siędo samolotu brazylijskiego czerwone„obiekty” (1957 rok), w samochodach,holach hoteli (1789 rok, hotelFeltre), w Zamku Warszawskim(1724 rok), we wnętrzu kościołów(1711 rok, kościół Solingen), w domach(1901 rok, Uralsk), na plażach(1968 rok, Crail w Szkocji). Były topioruny niegroźne, rzadko tragicznew skutkach. W kościele Solingen3 osoby zginęły, a ponad 100 zostałorannych. Na holu hotelu w Feltreśmierć poniosło 10 osób i ponad 100zostało rannych. W pomieszczeniuna Uralsku spośród 21 osób zginęłajedna. Natomiast ognista kulawzbudziła tylko strach i popłochm.in. na plaży morskiej i pobliskiejkawiarence w miejscowości Croilw Szkocji. W Zamku Warszawskimognista kula wielkości pięści wpadłaprzez okno z ogromnym hukiemi napełniła pokoje dymem, ogłuszająctrzy osoby w kancelarii królew-50 Wiadomości Uniwersyteckie czerwiec 2010