Drachme29_WEB

Editorial 

JOHANΝA PANAGIOTOU, geb. MAMALI 

Μόναχο, Καλοκαίρι 2016 

Σπάνια ξεφυλλίζω το παρελθόν. Πάντα είχε κάτι που με απωθούσε. 

Κάτι που σου στερεί τη δυνατότητα για δημιουργία, την οποία σου 

προσφέρει το παρόν. Κάτι που σε κάνει να αντιστέκεσαι στην ακαταμάχητη 

γοητεία, την οποία ασκούν τα μελλούμενα. 

Σήμερα έκανα μια εξαίρεση και ξεφύλλισα το πρώτο τεύχος της Δραχμής. 

Δεν ξέρω αν ήταν απλή περιέργεια ή μια κίνηση επιβεβαίωσης. 

Άλλαξε η στάση μου; Κράτησα τις υποσχέσεις μου; Φέρθηκα με ευγνωμοσύνη 

σε όσους στήριξαν εμπράκτως ένα τόσο απαιτητικό εγχείρημα; 

Έγραφα λοιπόν… «Κρατάτε στα χέρια σας ένα νεοσύστατο ελληνογερμανικό 

περιοδικό, το οποίο επιμελείται μια παρέα νέων ανθρώπων 

που πιστεύουν στη σωστή ενημέρωση. Όπλα μας είναι η γνώση 

του Αντικειμένου, αλλά κυρίως το μεράκι και η τρέλα που διαφεντεύει 

τα νιάτα». 

Ήταν Καλοκαίρι του 2010. Πριν 6 χρόνια. Κι όμως. Δεν άλλαξε τίποτα. 

Αλήθεια, γιατί ίδρυσα τη Δραχμή; Γιατί πίστεψα ότι μας αξίζει να έχουμε 

κάτι ποιοτικό και όμορφο. Ήταν, επίσης, κάτι που χρωστούσα στη 

γιαγιά μου. Ήρθε στο Μόναχο το 1962. Εμείς, τα παιδιά και εγγόνια 

όσων χάραξαν πορεία αποτελώντας τους σκαπανείς του ελληνικού πολιτισμού 

στη χώρα που τους κάλεσε ως φιλοξενούμενους εργάτες, οφείλουμε 

να είμαστε εργάτες του πνεύματος μένοντας, όμως, πάντα πιστοί 

σε αυτά που εκείνοι μας δίδαξαν. Θα σταθώ στο ήθος τους. 

Άρα, όσα γράφτηκαν όλα τούτα τα χρόνια, και θα συνεχίζουν να γράφονται 

όσο έχουμε την υποστήριξή σας, είχαν και έχουν ως γνώμονα 

την αξιοπρεπή αντιμετώπιση του αναγνώστη. Άλλωστε, το εγχείρημα, οι 

ιδέες και οι έρευνες (29 τον αριθμό) είναι δικά μας. 

Τα συμπεράσματα όσων παρουσιάζουμε, θα είναι 

πάντα δικά σας. 

Κάθε λέξη, κάθε συλλαβή είναι ποτισμένα από την 

αλήθεια, ένα πολύ μικρό κομμάτι της οποίας, 

θαρρώ, πως μπόρεσα ν’ αγγίξω και να σας το χαρίζω 

απλόχερα. Χωρίς να σκεφτώ συνέπειες. Χωρίς φόβο. 

Ίσως με πάθος. 

ουμανιστική αντίληψη μου υπαγορεύει πως ένα 

Η έργο – όσο και τρανό να γίνει – θα φέρει πάντα 

τη σφραγίδα του ανθρώπου που το δημιούργησε. Το 

μόνο που θέλω, λοιπόν, είναι να συνεχίζω να ασκώ 

με συνέπεια το λειτούργημά μου, ώστε να μπορώ να 

κοιτάω κατάματα αυτούς που υπηρετώ. Εσάς! 

Έμαθα τόσα πολλά κοντά σας. Σας ευχαριστώ. Για 

όλα. 

Με βαθιά εκτίμηση 

Ιωάννα Παναγιώτου Μάμαλη 

Ιδρύτρια, Εκδότρια & Αρχισυντάκτρια 

Drachme ist ein Projekt von JOPA Publications – eine Abteilung 

der Kommunikationsagentur 

JOPA Communications – Verlag & Veranstaltungen 

Η Δραχμή είναι έργο της JOPA Publications –παραρτήματος 

της εταιρίας επικοινωνίας 

JOPA Communications – Εκδόσεις & Εκδηλώσεις 

Communications Agency 

VERLAG . ΕΚΔΟΣΕΙΣ 

VERANSTALTUNGEN . ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ 

Publications 

Zuständig für den Inhalt / Υπεύθυνη Ύλης: 

Johanna Panagiotou, geb. Mamali 

Aindorferstraße 22, 80686 München 

T: +49 89 54 78 79 62 & -66, F: -69 | M: +49 163 795 24 19 

www.jopa-news.com | info@drachme.com

Nannette Remmel 

Liebe Leserinnen, liebe Leser, 

heute vor sechs Jahren hatte meine langjährige 

Freundin Johanna Panagiotou Mamali die so einfache 

wie geniale Idee, ein Magazin für die vielen 

Münchner Griechen und Griechenlandliebenden zu 

gründen. Sie brannte darauf, einen Beitrag für das 

gegenseitige Verständnis von Griechen und Deutschen 

zu leisten sowie die politische und kulturelle 

Bildung zu fördern. 

Auf Johannas Welle der Begeisterung mitzuschwimmen, 

fiel leicht. Ich sagte sofort ja, als sie 

mich fragte, ob ich sie in der anstrengenden Gründungsphase 

des Magazins unterstützen werde. Wie 

hätte ich meiner Studienfreundin einen Wunsch 

abschlagen können – wo sie mich bei unserem 

Kennenlernen während meines 

Erasmus-Semesters in Thessaloniki 

sofort so gastfreundlich in ihren 

großen griechischen Freundeskreis 

aufnahm? Von da an erhielt 

unsere kosmopolitische 

Freundschaft eine ganz neue 

Dimension. 

Über ein Jahr lang arbeiteten wir intensiv zusammen, entwickelten 

gemeinsam Beitrags- und Rubrik-Ideen, recherchierten, schrieben, 

redigierten und gestalteten. In dieser Anfangszeit der Drachme haben 

wir beide unendlich viel gelernt – fachlich und menschlich. Als zwei 

dynamische Frauen mit starkem Willen diskutierten wir oft und laut, 

wobei am Ende solcher Gespräche immer überraschende und kreative 

Lösungen herauskamen. 

Ich bewundere Johanna als Mensch mit hohen Idealen, einer kritischkonstruktiven 

Neugier und tausenden Ideen. Und ich bin stolz auf 

das gesamte „Drachme“-Team, das das Magazin mit so viel Liebe und 

unzähligen Stunden Arbeit weiter „pflegt“ und Monat für Monat weiterentwickelt. 

Drachme wird sechs Jahre alt – herzlichen Glückwunsch! 

Ich wünsche Ihnen viel Freude beim Lesen dieser Geburtstagsausgabe! 

Nannette Remmel 

Drachme-Mitgründerin

4--------- Π 

ε ρ ι ε χ ό μ ε ν α / I n h a l t 

7 DE 

GR 

Titelthema 

Φάκελος 

34 GR 

DE 

Terra Greca 

18 GR Παιδεία 

38 GR 

DE 

Ekφrasis 

22 DE Dialogos 

40 GR 

DE 

Kunst & Kultur 

26 DE Politik 

29 DE Menschenrechte 

42 GR 

DE 

44 

Griechisch & Deutsch 

für Anfänger 

Business-Katalog 

Επαγγελματικός κατάλογος 

32 GR 

DE 

Δημιουργική Ελλάδα 

Kreatives Hellas 

ΕΙΔΙΚΟ ΕΝΘΕΤΟ ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ 

SONDERBEILAGE GASTRONOMIE 

Layout, Cover, Graphs: 

Liza Panteliadou 

Kalender 

Die Drachme erscheint | H Δραχμή κυκλοφορεί

Mit freundlichen Grüßen 

TAV E RNE LITHOS 

St. Martin. Str. 38 

81541 München 

TEL.: 089 694 236 

www.lithos24.de 

Η Cubical παρέχει το σύνολο των υπηρεσιών που περιβάλλουν 

τα ακίνητα με γνώμονα το συμφέρον των πελατών και 

απώτερο σκοπό την μεγιστοποίηση της απόδοσης των επενδύσεών 

τους. Ενδεικτικές Υπηρεσίες που παρέχουμε: 

Διαχείριση Ακίνητης περιουσίας Κατοίκων εξωτερικού 

Τεχνικός έλεγχος Ακινήτων 

Συμβουλευτικές Υπηρεσίες Ακινήτων 

Νομικός έλεγχος Ακινήτων 

Εκτιμήσεις Ακινήτων 

Υποστήριξη σε Φορολογικά θέματα Ακινήτων 

Ανακαίνιση και Τεχνικές εργασίες Ακινήτων 

Αγορές κ Πωλήσεις ακινήτων 

Cubical Engineering & Real Estate 

Αριστείδου 8 

10559 – Αθήνα 

Ελλάδα 

email: admin@cubical.gr 

website: www.cubical.gr 

Τηλ: 00302130056004 

Είτε πρόκειται να αγοράσετε 

ακίνητο είτε είστε ήδη ιδιοκτήτης, 

μέσω των υπηρεσιών που παρέχουμε 

μπορούμε να δώσουμε ξεκάθαρες 

και χρήσιμες λύσεις μεγιστοποιώντας 

το όφελος σας. 

» Επιχορηγούμενα τμήματα από το γερμανικό κράτος « 

»»» ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ με 1,55 € (!) την ώρα * ««« 

*Μπορούμε να σας βοηθήσουμε να κάνετε την αίτηση στο Υπουργείο 

*Για άτομα που λαμβάνουν βοήθημα από την Πρόνοια τα τμήματα είναι δωρεάν 

Prisma e.V. Sprachenschule I Language Institute 

Schwanthalerstraße 91, 80336 Munich 

email: fragen@prisma-ev.de | website: www.prisma-ev.de | Phone: +49 89 54073717

6--------- 

φάκελος 

6Στο παιχνίδι της ενημέρωσης, 

φέρνουμε εξάρες! 

Wenn es um Information geht, 

würfeln wir Sechsen! 

. A PROJECT BY . 

Communications Agency 

VERLAG . ΕΚΔΟΣΕΙΣ 

VERANSTALTUNGEN . ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ 

jopa-news.com 

jopa-drachme.com

Titelthema 


7--------- 

von Johanna Panagiotou Mamali 

Krisengebiet Ägäis 

Die vielumworbene Braut... 

Die globalen Konsequenzen der Wirtschaftskrise haben weltweit nur wenige europäische Länder 

dermaßen angeschlagen, so dass zugleich von einer finanziellen sowie humanitären Katastrophe 

die Rede sein kann. Doch Griechenland sticht im Vergleich zu anderen südeuropäischen Ländern 

äußerst beunruhigend heraus und stellt seit fünf Jahren einen wahren Brennpunkt dar. 

Warum? Wie kam es dazu? Liegen die Ursachen in der vielbesprochenen Hochverschuldung oder 

reichen die Wurzeln viel tiefer? 

Wir haben recherchiert und die Ergebnisse für unsere Leser zusammengefasst. Diese Überlegungen 

distanzieren sich ausdrücklich von Verschwörungstheorien jeder Art. Sie sind einzig und allein als 

logische Schlussfolgerungen entstanden und sollen dazu dienen, einen möglichst objektiven Umriss 

der gesamtpolitischen Lage und der dazugehörigen Zusammenhängen zu entwerfen. 

Denn, im Gegensatz zu einer kurzsichtigen Betrachtung der Ereignisse – beschränkt auf nationaler 

Ebene – , die für die allseitige Auseinandersetzung mit dem Fall Griechenland nicht ausreicht und zu 

falschen Ergebnissen führt, sollten die „Gefechte“ im „Krisengebiet“ Griechenland als Teil des aktuellen 

globalen Konflikts analysiert werden. 

Aιγαίο: 

Καζάνι εν βρασμώ ή πολύφερνη νύφη; 

Οι συνέπειες του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος έχουν πλήξει λίγα ευρωπαϊκά κράτη 

σε τέτοιο βαθμό, ώστε να μπορεί πλέον να γίνεται ανοιχτά λόγος για μια οικονομική, αλλά και ανθρωπιστική 

καταστροφή. Ανάμεσα στις υπόλοιπες χώρες της Μεσογείου, η Ελλάδα ξεχωρίζει αισθητά, 

εφόσον αποτελεί το επίκεντρο πολιτικών εξελίξεων και εντάσεων τα τελευταία πέντε χρόνια. 

Τι μας οδήγησε άραγε σε αυτή την κατάστασή; Είναι όντως τo χιλιοειπωμένο χρέος ή μήπως οι ρίζες 

του προβλήματος απλώνονται πολύ πιο βαθιά; 

Σε αυτό το τεύχος σας παρουσιάζουμε τα αποτελέσματα της έρευνάς μας. Σημειωτέον, με τους κάτωθι 

συλλογισμούς δεν στοχεύουμε στο ν’ αναπτύξουμε θεωρίες συνωμοσίας. Τα συμπεράσματα, όπου 

καταλήξαμε, προέκυψαν ως λογικά συμπεράσματα και σκοπεύουν στο να αποκτήσουμε μια, όσο το 

δυνατόν, αντικειμενική και σφαιρική εικόνα της διεθνούς πολιτικής σκηνής, καθώς και των ισχυρών 

δυνάμεων και των επιδράσεων που επικρατούν σε αυτή. 

Το ν’ αναλύει, άλλωστε, κανείς την ιδιαίτερη περίπτωση της Ελλάδας παραμένοντας περιοριστικά σε 

επίπεδο εθνικής πολιτικής, οδηγεί μόνο σε λάθος συμπεράσματα. Άρα, για να σχηματίσουμε μια 

ολοκληρωμένη άποψη για τις καθημερινές «μάχες» στην Ελλάδα πρέπει οπωσδήποτε να λάβουμε 

σοβαρά υπόψη μας τον διεθνή «πόλεμο» που διεξάγεται, εφόσον αποτελεί μέρος αυτού.

8--------- 

Titelthema 

Krisengebiet Ägäis 

Die vielumworbene Braut... 

von Johanna Panagiotou Mamali 

und Olga Lantukhova 

Spätestens Anfang 2014 wurde es offenkundig: Die 

Welt befindet sich in einem neuen „Kalten Krieg“. 

Und wieder verläuft die Frontlinie über europäischen 

Boden. Erneut und immer häufiger wird über 

eine mögliche Eskalation reflektiert. Diesmal jedoch 

rückte die vordere Front von der Mitte Europas nach 

Südosten, in ein Gebiet, das Europa mit Afrika und 

dem Nahen Osten verbindet. 

ine äußerst günstige geostrategische Lage und mehrere 

Handelsrouten haben die Ägäis seit der Anti- 

E 

ke einen stets von Großmächten umkämpften Raum 

werden lassen. So blieb es bis jetzt: Ob im Jugoslawien-Konflikt 

oder im Krieg in Syrien, Griechenland 

befindet sich in unmittelbarer oder relativer Nähe zu 

destabilisierten Staaten und Regionen. Laut Einschätzungen 

von Bloomberg bildet die geostrategische 

Lage Griechenlands sowie seine NATO-Mitgliedschaft 

mit militärischer Stärke von 200 Kampfjets und 

1000 Panzerfahrzeugen einen äußerst wichtigen 

Faktor bei allen internationalen Verhandlungen. 

Doch damit sind noch nicht alle 

Karten in diesem Machtspiel 

aufgedeckt. Denn Griechenlands 

Territorium birgt noch 

zahlreiche Naturschätze, vor allem Gas- und Ölquellen. 

Die Tatsache vorhandener Erdölquellen in Griechenland 

wurde vor 2013 nie offiziell zugegeben, obwohl 

davon in internen Korrespondenzen zwischen dem US- 

Außenministerium und den amerikanischen Botschaften 

in Athen und Ankara noch Anfang der 1990er Jahre 

die Sprache war. Laut deren Angaben belaufen sich 

die Erdölvorkommen östlich der Insel Thassos auf über 

1 Mrd. Barrel Rohöl. Außerdem gibt es sichere Hinweise 

auf kleinere Vorkommen vor der Hafenstadt Patras 

(100 Mio.), auf der Halbinsel Peloponnes (5 Mio.) 

sowie in Nordwestgriechenland (200 Mio.). Größere 

Reserven werden zudem südlich von Kreta und in der 

Ägäis vermutet. Ende 2014 ratifizierte das griechische 

Parlament mehrere Verträge zwischen Griechenland 

und ausländischen Konzernen über Probebohrungen 

und Prüfungen von Vorkommen. Die Probebohrungen 

von Gas und Öl sollen bis Ende 2016 drei Konsortien 

griechischer, britischer, italienischer, kanadischer 

und osteuropäischer Firmen durchführen. Laut der 

Studie von Prof. Antonis Foscolos (Technische Universität 

Kreta) könnten die Öl- und Gasvorkommen dem 

Staat über 25 Jahre hinweg rund 465 Mrd. 

Euro einbringen. 

Wie die mythische Penelope wird 

Griechenland von vielen „Frei-

9--------- 

ern“ umworben. Die Attraktivität wird noch durch Goldvorkommen 

gesteigert: In der Region Skouries auf der Halbinsel 

Chalkidiki sollen bis zu 250 Tonnen Gold im Marktwert von 

knapp neun Milliarden Euro ruhen. Damit wäre Griechenland 

der größte Goldförderer Europas. Dies kommt aber der griechischen 

Bevölkerung nicht zugute: Das Unternehmen Hellas Gold, 

das sich damit beschäftigen könnte, wurde 2011 für 1,8 Mrd. 

Dollar an die kanadische Gesellschaft Eldorado verkauft. 

Es geht um Werte... 

Derzeit befindet sich in der Ägäis eine erhebliche Zahl von 

NATO-Schiffen. Außer der griechischen Fregatte „Salamis“ 

sind auch die kanadische „Frederikton“, die italienische „Libeccio“, 

die französische „Montcalm“, die türkische „Barbaros“ sowie 

das Versorgungsschiff der Bundeswehr „Bonn“ versammelt, 

die zum Einsatzverband SNMG 2 (Standing NATO Maritime 

Group 2) gehören. Als offizielle Begründung dafür wird seit 

Februar 2016 angegeben, diese Kräfte sollen zur Erstellung 

eines Lagebilds für die griechische und türkische Küstenwache 

sowie für die europäische Grenzschutzagentur FRONTEX 

beitragen. Ihr Ziel wäre angeblich, den Informationsaustausch 

zu verbessern, damit die Behörden der Anrainerstaaten gegen 

Schleppernetzwerke vorgehen könnten. Einen Antrag auf 

NATO-Unterstützung sollen Deutschland, Griechenland und 

die Türkei gemeinsam gestellt haben. Angesichts der oben genannten 

Tatsachen könnte man allerdings vermuten, dass diese 

militärische Präsenz bestimmt (auch) andere Ziele verfolgt. 

Der Verdacht, internationale Organisationen würden mit ihrer 

Tätigkeit andere Ziele verfolgen als die ursprünglich angekündigten, 

ist nach der äußerst unerfreulichen fünfjährigen Bilanz 

der „Griechenland-Rettung“ besonders stark geworden. Diese 

wurde in einer 2016 erschienenen Studie der Privat-Hochschule 

European School of Management and Technology mit einer 

mehr als ausreichenden Begründung formuliert. Die Untersuchung 

zeigte, dass nur 5 Prozent der sogenannten „Hilfsgelder“ 

im griechischen Haushalt ankamen; die Risiken des Finanzsystems 

wurden auf den europäischen Steuerzahler abgewälzt. Die 

seit 2010 geflossenen „Milliardenhilfen“ sind so gut wie vollständig 

an internationale Kreditgeber und Banken geflossen. Von 

den 215,9 Milliarden Euro, mit denen Griechenland im Rah- 

men der ersten beiden Rettungsprogramme unterstützt werden 

sollte, gingen nur 9,7 Milliarden Euro direkt an Griechenlands 

Staatshaushalt. Mit 139,2 Milliarden Euro und damit 64 Prozent 

der Gesamtsumme wurden Schulden zurückgezahlt und Zinsen 

beglichen. Die direkten Kapitalhilfen für Banken beliefen sich 

auf 37,3 Milliarden Euro oder 17 Prozent; knapp 30 Milliarden 

Euro wurden als Anreiz für Investoren genutzt. Mit dieser Untersuchung 

steht nun auch amtlich fest: Die großen Nutznießer 

der Milliarden-Hilfen sind die europäischen Banken, die EZB 

und der IWF. Was den europäischen Steuerzahlern viel mehr 

nützen könnte, wäre ein rechtzeitiger Schuldenschnitt. Doch warum 

dieser nicht erfolgt ist, kann – beziehungsweise will - kein 

Politiker in der EU eindeutig erklären. 

„Die sogenannte „Rettung“ Griechenlands, die von den Politikern 

der EU und vor allem von Bundeskanzlerin Angela Merkel 

stets als notwendiges europäisches Projekt präsentiert wurde, 

kann nun auch offiziell als die größte Farce in der Geschichte 

der EU bezeichnet werden“, resümieren Deutsche Wirtschafts 

Nachrichten. 

Eine Vermutung, das System der internationalen Wirtschaftsorganisationen 

könnte absichtlich in seinen Plänen und deren 

Umsetzung mehrere gravierende Fehler zulassen, erscheint 

äußerst unglaubwürdig. Das führt aber zu der unausweichlichen 

Schlussfolgerung, dass die als „Scheitern“ präsentierte 

Folgen eine logische, vorhersehbare 

und vorprogrammierte 

Verwirklichung 

der Pläne bilden, 

die sich hinter den öffentlich 

angekündigten von 

Anfang an versteckten. 

Insbesondere wenn man 

die Tatsache bedenkt, 

dass es laut den Regeln 

der Wirtschaft sowie der 

Physik kein spurloses Verschwinden 

von Ressourcen 

gibt: Jeder Verlust 

bedeutet auch einen Gewinn 

für die andere Seite. 

>>

10 

--------- 

So fragt man 

sich, ob die 

Wirtschaftskatastrophe 

Griechenlands mit tendenziell 

konstanter Verschlechterung der Lage 

wirklich unvorhersehbar war bzw. unabwendbar bleibt. Den 

offiziellen Ankündigungen zufolge wurden seit 2010 zahlreiche 

Pläne zur Aufrechterhaltung und Kräftigung der griechischen 

Wirtschaft geschmiedet. Unter anderem sollte eine 

Entwicklung der Tourismusbranche als eine der wichtigsten 

Einnahmequellen des Landes erfolgen. Doch trotz des ständig 

hohen Tourismusumsatzes fließt der Profit zu einem erheblichen 

Teil nicht in griechische Staats- und Präfekturkassen, sondern 

in die Einnahmen der privaten Reisebüros. Anstatt der 

von der „Troika Success Story“ groß versprochenen ausländischen 

Investitionen erfolgt ein regelrechter Ausverkauf staatlicher 

griechischer Unternehmen. Bei dem Verkauf von 40% 

des staatlichen Telekommunikationsunternehmens OTE an die 

Deutsche Telekom ist es nicht geblieben. Uneingeschränkte 

Privatisierungen haben 2015 auch den Verkauf des Hafens 

von Piräus an die chinesische Großreederei Cosco ermöglicht. 

Das Unternehmen hat einen Anteil von 51% des größten griechischen 

Hafens für 280,5 Mio. € erworben; innerhalb der 

nächsten fünf Jahre ist eine Übernahme von weiteren 16% 

geplant, falls Cosco dafür zusätzlich 88 Mio. € aufbringt. Zu 

bemerken sei: Fortschritt der Privatisierung und Verkauf von 

Staatseigentum waren unter den grundlegenden Bedingungen 

für das dritte „Hilfspaket“ in Höhe von 86 Mrd. € vorgesehen. 

Kaum jemand fragt noch, ob Hilfen in Best-Practice-Form nicht 

wirksamer wären. Denn aktuell ist es offensichtlich, dass re- 

ale Möglichkeiten, 

Lehren aus deutschen 

Erfolgsgeschichten anzuwenden, 

Griechenland nicht angeboten 

werden. Immerhin ist der konstante 

Aufschwung der deutschen Wirtschaft (siehe Erhöhung des BIP 

um 1,6% in 2014 und um weitere 1,7% in 2015) auch der Konsumfähigkeit 

der Bevölkerung zu verdanken; eine Möglichkeit, auf 

diese Weise zum staatlichen Wirtschaftswachstum beizutragen, 

haben die meisten Bürger Griechenlands infolge von immer ausgeweiteteren 

Austeritätsmaßnahmen nicht. Im Unterschied zum 

deutschen Steuersystem, das Privatunternehmern die Gründung 

eines Start-Ups erleichtert, ist Griechenland infolge von jüngst 

abgestimmten Gesetzen nicht in der Lage, seine Unternehmer 

auf ähnliche Weise zu unterstützen. Ein etwas kleineres und 

alltägliches, aber aussagekräftiges Beispiel noch. Der Münchner 

Olympiapark, die Gegend der für die Olympischen Spiele 

1972 erbauten Sportanlagen, beherbergt heutzutage zahlreiche 

sportliche sowie kulturelle Veranstaltungen und schließt jedes 

Jahr mit Einnahmen um 30 Mio. € ab; die Einrichtungen des 

Olympisches Dorfes werden bewohnt. Die meisten Sportstätten 

und Häuser der olympischen Anlagen in Athen sind jedoch 

nichts anderes als traurige Mahnmale der Gesamtausgaben von 

8,5 Mrd. €; der Plan zur Verwertung der Immobilien musste 

2011 mangels Sanierungskosten aufgegeben werden. 

Gehören die Bilder der Verwüstung zur Europäischen Union 

des Wohlstands? Oder genauer: Geht es in der EU-Wirtschaftspolitik 

immer noch um Europa oder mutiert die EU zu 

einem Trojanischen Pferd der USA? Beachtliche Informationen 

zum Nachdenken liefern die zu verhandelnden Abkommen

Titelthema 

11 

--------- 

zwischen den USA, Kanada und der EU, TTIP und 

CETA. Laut zwei im Auftrag der EU-Kommission 

veröffentlichten Studien verspricht die Unterzeichnung 

der beiden transatlantischen Freihandelsabkommen 

neue Wachstumsperspektiven für beide 

Seiten, nach einer grundlegenden Analyse aber 

wird deutlich, dass diese für die US-amerikanischen 

Konzerne zwar vom Nutzen sind, der EU 

aber wenig bringen. „Die Studienergebnisse sind 

eindeutig: Selbst unter außerordentlich optimistischen 

Annahmen sind die erwarteten Wachstumsund 

Beschäftigungseffekte winzig“, so das Fazit einer 

Analyse der Friedrich-Ebert-Stiftung. Mittlerweile 

äußert sich jeder dritte Deutsche gegen das Abkommen: 

Geplante Einführung von privaten Schiedsgerichten, vor denen 

Investoren Staaten verklagen können, Perspektiven zum 

Absenken europäischer Verbraucher-, Datenschutz- und Umweltschutzstandards 

auf amerikanisches Niveau sowie mögliche 

Deregulierung der öffentlichen Dienstleistungen und der 

Kulturförderung gehören zu den wichtigsten Kritikpunkten am 

TTIP. 

Die Hypothese, die USA würden Griechenland absichtlich in 

die Pleite treiben, um an die Ölressourcen in der Ägäis zu 

gelangen, erscheint alles andere als abwegig. Der von Dirk 

Müller in seinem Buch „Showdown“ belegten Theorie zufolge, 

diente die Wirtschaftskrise und ihr Brennpunkt in Griechenland 

gleich zwei Interessen der USA: einer gezielten Abschwächung 

des Euro, der als potentielle Leitwährung der Welt 

dem US-Dollar eine starke Konkurrenz bot, und Sicherung des 

Zugangs zum Öl- und Gasvorkommen in der Ägäis. 

Hilfswillige Glaubensbrüder 

Während Verbitterung und Desillusionierung dem europäischen 

Traum gegenüber sich immer weiter vertiefen, wachsen 

die Sympathien der Griechen für den mächtigen Gegenspieler 

im Osten. Den Umfragen nach erfreuen sich Russland 

und sein Präsident in Griechenland einer steigenden Beliebtheit. 

2013 gaben 63% der befragten Griechen eine positive Bewertung 

von Russland ab, im Vergleich zum weltweiten Durchschnitt 

von 36%. 2014, trotz der von Krim-Annexion bedingten 

wachsenden negativen Einstellung, charakterisierten 41% der 

Griechen Wladimir Putin als einen vertrauenswürdigen Politiker 

(weltweiter Durchschnitt 27,3%). 2015 stellt sich die Syriza-Regierung 

an die Seite Russlands; der neue Ministerpräsident Alexis 

Tsipras, der wenige Stunden nach seiner Vereidigung einen 

Besuch bei der russischen Botschaft abstattete, stellt die Frage 

nach Veto gegen die von der EU eingeleiteten Sanktionen zur 

Diskussion. Es ging offensichtlich um mehr als den Erhalt eines 

Handelspartners, der noch 2013 griechische Waren im Wert 

von mehr als 400 Mio. € importiert hat; Griechenland erhoffte 

für sich auch günstigere Preise von Russlands Gaskonzern 

Gazprom. Dass auch mögliche finanzielle Unterstützungen verhandelt 

wurden, bestreiten beide Regierungen - trotz mehrerer 

Hinweise, dass diese doch zur Diskussion standen. 

„Griechenland und Zypern könnten eine Brücke des Friedens 

und der Zusammenarbeit zwischen der EU und Russland werden“, 

so Tsipras. Russlands Beziehungen zu Zypern sind nach 

dem 2012 gewährten Kredit und nach einer Teilnahme an 

der Umstrukturierung der Schulden des Landes als besonders 

freundlich bekannt. Zahlreiche Holdings russischer Oligarchen 

residieren im Süden Zyperns; bei zypriotischen 

Banken liegen mehrere Milliarden Dollar aus 

Russland, deren Gesamtzahl höher ausfällt als das 

gesamte Bruttosozialprodukt der Insel. Ein Großteil 

davon ist Schwarzgeld. Durch Stärkung der Einflüsse 

auf Zypern erzielte Russland einen besseren 

Informationszugang zu den russischen Konten und 

Unternehmen auf der Insel. Dazu sollte Gazprom 

noch einen Vorrang bei der Erschließung von 

Gasfeldern an der Küste Zyperns erhalten. 

Seit 2014 ist es eher unwahrscheinlich, dass Russland 

über weitere Möglichkeiten der Kreditvergabe 

an Griechenland oder Zypern verfügt; eine Perspektive vom 

Grexit mit anschließender russischer Unterstützung ist also 

eindeutig eine falsche Hoffnung. Laut der politologischen Einschätzung 

ist es im Interesse Russlands, die aktuelle Situation 

auch weiterhin zu erhalten, um neben Zypern einen weiteren 

Vermittler seiner Interessen in der EU zu bekommen, der in den 

europäischen Institutionen eine Vertreter- und Sprecherfunktion 

ausüben würde. 

Nicht zu vergessen: Russland hegt ehrgeizige Pläne zum 

Aufbau einer eigenen Mittelmeerflotte und hat es auf mehr 

Stützpunkte abgesehen, als die aktuell vorhandenen kleineren 

Marinebasen im syrischen Tartus und Latakia. 2015 werden 

Möglichkeiten der Nutzung griechischer Marinestützpunkte 

durch russisches Militär diskutiert; diese Stärkung der russischen 

Präsenz in der Ägäis wäre auch ohne Verletzung der 

NATO-Verträge bzw. anderer internationaler Abkommen 

möglich. Bis Frühling 2016 ist die Anzahl russischer U-Boot- 

Patrouillen im Mittelmeerraum um 50% gestiegen. Zwischen 

Griechenland und Russland besteht außerdem Zusammenarbeit 

in Fragen der militärischen Ausrüstung: Griechenlands 

Flugabwehr ist auf russischen Waffensystemen basiert. Als einziges 

NATO-Land verfügt es über mobile Luftabwehrsysteme 

russischer Hersteller und ist in Fragen der Instandhaltung und 

Modernisierung auf Russland angewiesen. 

2016 ist in beiden Ländern als das „Jahr der Freundschaft“ angekündigt 

worden. Der Besuch von Wladimir Putin auf Athos 

– als offizieller Anlass wurde das tausendjährige Jubiläum der 

Präsenz russischer Mönche auf dem Heiligen Berg genannt 

– wurde von der griechischen wie auch von der russischen 

Presse einstimmig gefeiert. Bekanntlich ist die Orthodoxie einer 

der wichtigsten Berührungspunkte beider Länder; außerdem 

bringt das „Kirchenbusiness“ des religiösen Tourismus der 

Verwaltung in Russland und Griechenland satte Gewinne. Auf 

beiden Seiten war von der „Solidarität orthodoxer Brüdervöl- 

>>

12 

--------- 

Titelthema 

ker“ und von der Idee eines „orthodoxen Vatikans“ die Rede, 

doch die stärkste Aussage, die den Besuch prägte, wurde nicht 

sprachlich ausgedrückt. Während des feierlichen Gottesdienstes, 

sorgte eine symbolische Geste der Gastgeber für berechtigtes 

Aufsehen. Der einzige Thron der Kirche wurde für Putin 

reserviert. Dem Oberhaupt Griechenlands wurde angeboten, 

sich mit einem Platz auf der Kirchenbank zu begnügen; letztendlich 

verzichtete sich Pavlopoulos auf den Besuch des Gottesdienstes. 

Ob dies wirklich ein erstrebenswertes alternatives 

Zukunftsmodell für Griechenland wäre? 

Quo vadis, Hellas? 

Die entgrenzten Gefechte des neuen „Kalten Krieges“ nehmen 

vielfältige Formen an. Das alltägliche Grauen des 

Syrien-Krieges rückt in den Mittelpunkt der allgemeinen Aufmerksamkeit; 

der half-frozen conflict in der Ostukraine sowie 

die stagnierenden Auseinandersetzungen in Georgien und 

wegen der Krim fordern zwar weniger Opfer, bilden aber weitere 

Frontabschnitte des gleichen globalen Konflikts. Zu den im 

Niemandsland gefangenen Staaten ist nun mit Sicherheit auch 

Griechenland zu rechnen. Denn die wirtschaftliche Katastrophe 

des Landes bildet - bedient man sich einer Interpretation 

der berühmten Worte des Carl von Clausewitz - „eine Fortsetzung 

des Krieges mit anderen Mitteln“. 

Mit dieser Stellungnahme zielten wir nicht darauf, unsere 

Leser zu überreden, dass in unserem Land alles Bestens 

gelaufen ist, bis die bösen „dunklen“ Mächte unser tolles Land 

zerstört haben. Vielmehr wollten wir einen anderen Aspekt 

der Geschichte beleuchten sowie Halbwahrheiten skeptisch 

betrachten, um letztendlich nachvollziehen zu können, warum 

in Griechenland aussichts- und ergebnislos bis zum Abgrund 

gespart wird, um ausschließlich die unendlichen Kredite unserer 

Gläubiger bedienen zu können. 

Eines davon ist beispielsweise der Vergleich von Hellas mit der 

Insel der Aphrodite. Genauer: Die These, das Vorbildland 

„Zypern“ hätte aufgrund eines „tadellosen Verhaltens“ die Krise 

überstanden und jetzt sei alles dank der Memoranda-Politik 

einwandfrei geregelt, ist aus drei Gründen paradox. Erstens entsprechen 

die Zahlen nicht dem realen Leben. Zweitens ist Griechenland 

nicht nur eine vielumworbene Braut im Mittelmeer; das 

Land grenzt zusätzlich an ein anderes NATO-Filet, den Balkan. 

Last but not least, wird Zypern stets als „vernünftiger Schüler“ 

gelobt, da die Insel (eine ehemalige - und immer noch unter 

britischem Einfluss stehende - englische Kolonie) eine brillante 

Waschmaschine für die Schwarzgelder der Mächtigen ist. Hat 

man etwa dieselbe Vorstellung von Griechenland? Immerhin 

handelt es sich um das Land, das - trotz allem - der Geburtsort 

der Demokratie ist und bleibt. 

6 6 AUSGEWÄHLTE QUELLEN 

http://www.sueddeutsche.de/politik/fluechtlinge-nato-schicktsofort-schiffe-in-die-aegaeis-1.2858927 

http://www.marine.de/portal/a/marine/!ut/p/c4/ 

DcPBCYAwDAXQWVwgAY_e3MJ6-0oIoWkUWxWc3vJ4vHIXeEzR 

7Ag4L5x2m7aXCi5Cbre4C4lFRfuEamhfdCSIQqzymefhB4sb1Jc!/ 

http://www.spiegel.de/politik/ausland/nato-einsatz-in-deraegaeis-verzoegert-sich-a-1080251.html 

http://www.rizospastis. 

gr/story.do?id=8799591 

http://www.avgi.gr/article/2977214/i-geostratigiki-kaigeopolitiki-simasia-tis-elladas 

http://deutsche-wirtschafts-nachrichten.de/2016/05/05/ 

griechenland-rettung-die-groesste-farce-in-der-geschichte-der-eu/ 

http://static.esmt.org/publications/whitepapers/WP-16-02.pdf 

http://www.wsj.com/articles/greece-signs-deal-to-sell-stake-inport-of-piraeus-to-chinas-cosco-1460130394 

http://www.ekathimerini.com/157445/article/ekathimerini/ 

business/deutsche-telekom-said-to-offer-to-buy-greek-ote-stake 

http://www.handelsblatt.com/unternehmen/it-medien/ 

griechenland-tochter-deutsche-telekom-steht-zu-ote/11984102.html 

http://www.spiegel.de/wirtschaft/soziales/griechenland-europartner-fordern-schnelles-reformgesetz-a-1066577.html 

https://www.destatis.de/DE/PresseService/Presse/ 

Pressemitteilungen/2016/01/PD16_014_811.html 

http://www.musikmarkt.de/Aktuell/News/Muenchner- 

Olympiapark-schliesst-das-Jahr-2005-mit-Einnahmen-von-8-5- 

Millionen-Euro-ab 

http://library.fes.de/pdf-files/wiso/10969.pdf 

http://www.welt.de/politik/deutschland/article154573667/Der- 

Zweifel-der-Deutschen-an-TTIP-waechst.html 

http://blogs.ft.com/the-world/2015/07/greece-is-more-useful-torussia-inside-the-eu-than-out/ 

http://www.faz.net/aktuell/wirtschaft/eurokrise/griechenland/ 

angebliche-vorauszahlung-russland-bestreitet-finanzielle-hilfenfuer-athen-13546402.html 

http://eu.greekreporter.com/2015/12/17/greece-and-russiashare-common-interest-in-investments/ 

http://www.globalresearch.ca/greece-might-allow-russia-to-useits-military-bases-greek-defense-analyst/5443589 

http://hellenicnews.com/greeces-place-in-the-new-russian-natocold-war/ 

http://www.euractiv.com/section/global-europe/news/tsiprassays-greece-and-cyprus-could-be-eu-bridge-to-russia/ 

http://mutualradionews.com/red-october-rising-russian-nuke-subshaunt-natos-coastline/ 

http://www.spiegel.de/politik/ausland/wladimir-putin-auf-athoshier-bin-ich-moench-hier-darf-ich-sein-a-1094681.html 

http://www.pewglobal.org/2014/07/09/russias-global-imagenegative-amid-crisis-in-ukraine/ 

http://www.elru2016.gr/el/node 

http://www.spiegel.de/politik/ausland/griechenland-will-vetogegen-russland-sanktionen-einlegen-a-1015487.html 

http://regnum.ru/news/polit/2137042.html 

http://www.euractiv.com/section/energy/news/greece-freezesposeidon-pipeline-talks-over-turkey-russia-deadlock/ 

http://www.euractiv.com/section/energy/news/greece-startswork-on-azeri-gas-pipeline/ 

http://www.zeit.de/2015/20/goldmine-griechenland-naturschutz 

http://www.neopresse.com/politik/griechischer-minister-bietetusa-erdoelvorkommen-an/

IHR ONLINE REISEBÜRO 

Stefan Reisen 

Design: © JOPA 

Seit 1983 

Selber Suchen und Selber Buchen 

www.stefanreisen.de 

Bayerstr. 13 


T: 089/5522510 

F: 089/553009 

info@stefanreisen.de

14 

--------- 


Mεσόγειος: 

τι όμορφη θάλασσα! 

Tαξίδευε σ’ άκρες ιωνικές, σ’ άδεια κοχύλια θεάτρων 

όπου μονάχα η σαύρα σέρνεται στη στεγνή πέτρα, 

κι εγώ τον ρώτησα: «Κάποτε θα ξαναγεμίσουν;» 

Και μ’ αποκρίθηκε: «Μπορεί, την ώρα του θανάτου» 

Γιώργος Σεφέρης, ΜΝΗΜΗ Β΄ 

Γράφει ο Δημήτρης Βλαχοπάνος 

Συγγραφέας-Φιλόλογος 

H 

Ελλάδα γι’ αυτούς που την αγαπούν και την πονούν αληθινά 

είναι πρωτίστως ένας τόπος ποιητικός. Είναι μια νύμφη στη 

μέση της Μεσογείου. Μια χώρα πλημμυρισμένη στο φως και 

στο αλάτι. Μια καρδιά που χτυπά στις αμμουδιές της, κι ο χτύπος 

της διαπερνά την ανθρωπότητα ολόκληρη. «Και το όνομα Ελλάδα 

δεν είναι λέξη, αλλά λόγος• όλες οι λέξεις που ονομάζουν το 

φως», όπως γράφει ο Νικηφόρος Βρεττάκος. 

Θα ‘λεγε με απόλυτη βεβαιότητα ο στοχαστής πως για την όμορφη 

χώρα μας σημασία δεν έχει η γεωπολιτική της, η στρατηγική 

της και όποια άλλη παρόμοιας φιλοσοφίας θέση• σημασία έχει η 

πνευματική της και πολιτισμική της θέση όχι μόνο στο κέντρο της 

ελάσσονος περιοχής της νοτιοανατολικής Ευρώπης, στο τρίγωνο 

μεταξύ Ευρώπης, Ασίας και Αφρικής, μα στο κέντρο του παγκόσμιου 

χάρτη της φιλοσοφίας που έχει ως κέντρο τον άνθρωπο και 

ερμηνεύει τα φαινόμενα της ζωής με τον ορθό λόγο. 

Περάσαμε, ωστόσο, προ πολλού στη ζοφερή εποχή των ζωτικών 

χώρων, των στρατιωτικών εξοπλισμών και των πολεμικών 

επιχειρήσεων παντός τύπου. Κι ο τόπος, απογυμνωμένος από τον 

ανθρωπισμό και τις αξίες του, μετατρέπεται απ’ τους ενδιαφερόμενους 

στρατοκράτες και εμπόρους των όπλων σ’ ένα ψυχρό πα-

ρατηρητήριο, όπου στήνουν επιμελώς τα μηχανήματά τους 

για να κατοπτεύουν τις κινήσεις και τις προθέσεις των δήθεν 

αντιπάλων τους. Με τους οποίους, εντούτοις, συντονίζονται 

αρμονικά και συναπαρτίζουν το σύστημα της παγκόσμιας 

τάξης, που υπηρετεί χωρίς παρεκκλίσεις τα συμφέροντα του 

διεθνούς κεφαλαίου. 

Μέσα σ’ αυτή την ιδιόμορφη πραγματικότητα η Ελλάδα είναι 

ένα μήλο κομμένο στα δυο. Είναι δική μας: είναι ο 

τόπος μας, η πατρίδα μας. Είναι δική μας η ιστορία της, με 

τις πίσω της, ωστόσο, σελίδες. Η γλυκύτητα της πνευματικής 

της παράδοσης, η λαμπρότητα του μακραίωνου πολιτισμού 

της και η δροσερή αύρα της μυθολογίας της. Μα είναι δική 

μας, ταυτόχρονα, και η δήθεν φτώχεια της. Και η οικονομική 

της εξάρτηση. Και είναι, παράλληλα, και δική τους. Είναι 

δικά τους τα σημεία ελέγχου, είναι δικά τους τα κρίσιμα περάσματα, 

τα πέλαγα και οι αιθέρες της. Κι είναι δικός τους 

ο πλούτος της. Τα κοιτάσματα και ο χρυσός κάθε χρώματος 

και κάθε είδους. 

Κι έτσι το οποιοδήποτε προνόμιο της γεωπολιτικής θέσης 

δεν ανήκει στο λαό που την κατοικεί και τη διδάσκεται, 

ανήκει σε μια ολιγαρχία που την υπολογίζει και τη μεταχειρίζεται 

ως αποικία και οικόπεδό της. Το προνόμιο μεταφράζεται 

απ’ τη μια ως η καταλυτική και ευεργετική διείσδυση του ελληνικού 

πνεύματος σε κάθε γωνιά της Μεσόγειας θάλασσας. 

Ως μια ευτυχής σύνθεση πράξεων εξόδου του ελληνισμού 

από το μητροπολιτικό χώρο και δημιουργίας, μέσα από μια 

διαχρονική επίπονη διαδικασία, ενός παγκόσμιου και πανανθρώπινου 

πολιτισμού, που αποτέλεσε τη βάση για τον αγώνα 

απολύτρωσης του ανθρώπου από κάθε εξωτερικό και εσωτερικό 

καταναγκασμό. 

Αλλά μεταφράζεται από την άλλη και ως ένα πεδίο ανταγωνισμών 

μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων, σκοπός των οποίων 

είναι η μετατροπή της Ελλάδας σε μια βάση άμεσων και αποτελεσματικών 

εξορμήσεων προς όλες τις κατευθύνσεις, ιδίως 

όμως προς τα εκεί όπου διαπιστώνονται και σημειώνονται τα 

μεγάλα αποθέματα του υποθαλάσσιου και υπόγειου πλούτου. 

Για να μπορούν, ωστόσο, να εκτελούν χωρίς ενοχλήσεις το 

ρόλο τους, διαμορφώνουν στον ευρύτερο χώρο ένα καθεστώς 

αστάθειας και αβεβαιότητας, σπέρνοντας το πνεύμα της 

καχυποψίας και της εχθρότητας μεταξύ των λαών και ακολουθώντας 

το πανάρχαιο δόγμα του «διαίρει και βασίλευε». 

Σε όλη τη μεταπολεμική και μετεμφυλιακή περίοδο οι Έλληνες 

έπρεπε να πειστούν πως η «φτωχή» τους χώρα δεν 

ήταν παρά «οικόπεδο και αποικία». Και να βιώσουν την 

απατηλή πρόταση πως ο τόπος τους δεν τους ανήκε. Τα περί 

γεωπολιτικής και στρατηγικής θέσης κατάντησαν ένα όμορφο 

παραμύθι, που μας αποκοιμίζει ακόμη καλά, καλλιεργώντας 

σε πολλούς την ψευδαίσθηση πως ίσως κάποτε αναστηθεί 

η Ελλάδα, όταν η γεωγραφική της θέση θα επαρκεί για να 

της εξασφαλίζει τους θησαυρούς του Μίδα και να κάνει τους 

πολίτες της να κολυμπούν στο χρυσάφι! 

Αλλά το ερώτημα εξακολουθεί να πλανάται αδήριτο: υπάρχει 

Ελλάδα στον κόσμο της Μεσογείου; υπάρχουν ίχνη, 

έστω, ακόμη του ελληνικού πνεύματος στις ακτές της Ιωνίας, 

της Βαλκανικής, της Κάτω Ιταλίας, της Γαλλίας και της Ισπανίας, 

της Αφρικής, της Εγγύς και της Μέσης Ανατολής; Υπάρχει 

η ελπίδα να ξαναδούμε τη Μεσόγειο ως μια θάλασσα 

της ειρήνης και της αρμονικής συνύπαρξης των λαών, ως ένα 

υπομονετικό χωνευτήρι των διαφορετικών πολιτιστικών στοιχείων 

που κουβαλούν από αιώνες τα έθνη και οι λαοί που 

κατοικούν στα πέριξ της; 

Φ 

οβάμαι πως όσο ανακυκλώνεται η θεωρία περί γεωπολιτικής 

θέσης, τέτοια ελπίδα δεν μπορεί να υπάρξει. Και 

ο ελληνισμός με τις αξίες του θα υποχωρεί, αφήνοντας να 

παίρνει τη θέση του η στρατιωτική διείσδυση και ο πόλεμος 

του μαύρου χρυσού.

16 

--------- 


Η ΕΛΛΆΔΑ ΣΤΟΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΌ ΧΆΡΤΗ 

Έρευνα: Ιωάννης Κωνσταντινίδης 

Επιμέλεια: Αντώνης Ευθυμίου 

Αγωγός Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη: 

Συμφωνία και ματαίωση του έργου 

Ως ιδέα ξεκίνησε το 1993. Επισημοποιήθηκε 13 χρόνια αργότερα, 

στις 4 Σεπτεμβρίου 2006, με την τριμερή συνάντηση 

κορυφής του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, του Προέδρου 

της Βουλγαρίας Γκεόργκι Παρβάνοφ και του Έλληνα Πρωθυπουργού 

Κώστα Καραμανλή. Μετά τη συνάντηση, επήλθε 

συμφωνία μεταξύ των τριών ηγετών για την προώθηση υπογραφής 

της Διακρατικής Συμφωνίας, μέχρι τα τέλη του 2006. Οι 

συμβαλλόμενες χώρες υπέγραψαν την τελική συμφωνία κατασκευής 

του αγωγού 17 Μαρτίου 2007 στην Αθήνα. 

Το έργο αναμενόταν να ολοκληρωθεί το 2010, ενώ για την υλοποίηση 

και την εκμετάλλευσή του δημιουργήθηκε η εταιρεία 

Trans-Balkan Pipeline B.V. με έδρα το Άμστερνταμ και με βασικούς 

μετόχους την Κοινοπραξία Αγωγού Πετρελαίου «Μπουργκάς- 

Αλεξανδρούπολη» Εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης (51%) 

για τη Ρωσία, τη μετοχική εταιρεία «Αγωγός Πετρελαίου Μπουργκάς- 

Αλεξανδρούπολη – BG Εταιρεία του Έργου» (24.5%) για 

τη Βουλγαρία και την κοινοπραξία «ΕΛΠΕ Α.Ε. – ΘΡΑΚΗ Α.Ε.» 

(23,5%) και το Ελληνικό Δημόσιο (1%) για την Ελλάδα. 

Το 2007 ο Andris Piebalgs, Επίτροπος Ενέργειας της Ε.Ε., με 

μια επιστολή-θέση για την Ευρωπαϊκή Κοινότητα, άναψε το πράσινο 

φως επισημαίνοντας και τις παραμέτρους που πρέπει να 

ληφθούν για την αποφυγή περιβαλλοντικής καταστροφής. Και 

ενώ οι μελέτες και τα βήματα είχαν γίνει, στις 11 Ιουνίου 2010 

η Βουλγαρική Κυβέρνηση του Μπορίσοφ εξέφρασε αντιρρήσεις 

ως προς την αποδοχή της περιβαλλοντικής μελέτης, αλλά και 

δυσκολίες στη χρηματοδότηση του έργου. Έτσι ανακοίνωσε την 

αποχώρησή της από το σχέδιο υλοποίησης του αγωγού. 

Η ματαίωση του έργου φάνηκε να αποφεύγεται όταν στις 5 Νοεμβρίου 

2011 δόθηκε θετική αξιολόγηση από το Βουλγαρικό 

Υπουργείο Περιβάλλοντος σε νέα περιβαλλοντική μελέτη για το 

τμήμα που αφορούσε το λιμάνι του Μπουργκάς. Τελικά, όμως, 

στις 7 Δεκεμβρίου 2011 η Βουλγαρική Κυβέρνηση ανακοίνωσε 

την επίσημη αποχώρησή της από το σχέδιο και η κατασκευή του 

αγωγού δεν ξεκίνησε ποτέ. 

Διαδριατικός Αγωγός Φυσικού Αερίου 

Ο Διαδριατικός Αγωγός Φυσικού Αερίου (TAP AG) ανακοινώθηκε 

ως έργο το 2003 από την ελβετική εταιρεία EGL Group, 

που αργότερα εξαγοράστηκε από την Axpo. Η μελέτη ολοκληρώθηκε 

το 2006. Αρχικά είχαν μελετηθεί δύο πιθανές διαδρομές 

του αγωγού. Η βόρεια διαδρομή που θα περνούσε από τη 

Βουλγαρία, την Π.Γ.Δ.Μ. και την Αλβανία και η νότια διαδρομή 

που θα περνούσε από την Ελλάδα και την Αλβανία. Τελικά επελέγη 

η δεύτερη, ενώ μέχρι το 2007 είχε ολοκληρωθεί ο βασικός 

σχεδιασμός. 

Μέτοχοι της εταιρείας είναι οι BP (Βρετανία, 20%), SOCAR 

(Αζερμπαϊτζάν, 20%), Snam (Ιταλία, 20%), Fluxys (Βέλγιο, 19%), 

Enagas (Ισπανία, 16%) και Axpo (Ελβετία, 5%). Οι δεσμευτικές 

απαιτήσεις χορηγήθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 16 

Μαΐου 2013. Στις 28 Ιουνίου του ιδίου έτους, η κοινοπραξία 

Shah Deniz II ανακοίνωσε και επίσημα την επιλογή του ΤΑΡ για 

τη μεταφορά φυσικού αερίου στην Ευρώπη, απορρίπτοντας το 

αντίστοιχο επενδυτικό σχέδιο του Nabucco West. 

Κατά συνέπεια, η Βουλγαρία τέθηκε εκτός ενεργειακού χάρτη για 

τρίτη ουσιαστικά φορά, καθώς ο αγωγός Nabucco West είχε ως 

σκοπό να περιορίσει την εξάρτηση της Ευρώπης από τη ρωσική 

ενέργεια και η Βουλγαρία ήταν ο σύνδεσμος της Ευρώπης με 

την Τουρκία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής ήταν εμφανέστατα 

υπέρ του Nabucco West, ως ένα βήμα αποτροπής της δημιουργίας 

του αγωγού South Stream, για ακόμη μια φορά. 

Αναζωογόνηση του 

Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη 

Στις 3 Ιανουαρίου 2016 ένα άρθρο της Καθημερινής αναφέρει: 

«Σε μία ακόμα ευκαιρία, για την κατασκευή του αγωγού Μπουργκάς 

- Αλεξανδρούπολης, ενδεχομένως να οδηγεί η κρίση στις 

σχέσεις Ρωσίας - Τουρκίας και το de facto «πάγωμα» του αγωγού 

Turkish Stream, που οι δύο χώρες σχεδίαζαν να κατασκευάσουν. 

Κι αυτό γιατί με πρωτοβουλία της Μόσχας επιχειρείται 

τώρα η αναβίωση του αγωγού που παρακάμπτει τα τουρκικά 

στενά. Η ρωσική πλευρά έχει ήδη επικοινωνήσει την πρόθεσή 

της αυτή στην ελληνική και τη βουλγαρική κυβέρνηση, όπως 

πληροφορείται η «Κ» από διπλωματικές πηγές.»

© subseaworldnews.com 

Το πάγωμα λοιπόν, οφείλεται στις τεταμένες σχέσεις μεταξύ των δύο κρατών λόγω 

της ρίψης των ρωσικών αεροπλάνων στα τουρκοσυριακά σύνορα. Σε συνδυασμό 

με την απομάκρυνση του Παρβάνοφ από την προεδρία της Βουλγαρίας, ανοίγει 

πιθανόν ο δρόμος για την επανέναρξη επίσημων διαπραγματεύσεων για τον 

αγωγό. 

Ωστόσο, το άρθρο τονίζει ότι σύμφωνα με τις ίδιες πηγές: 

«Η Σόφια φέρεται να ζήτησε να διασφαλιστεί η συγκατάθεση της Ουάσιγκτον 

για το εγχείρημα, αναφέρουν οι ίδιες πληροφορίες, προσθέτοντας πως έχουν 

ήδη ξεκινήσει οι σχετικές διερευνητικές επαφές επί ελληνικού εδάφους για τον 

εντοπισμό επιχειρηματικού ενδιαφέροντος. Η αμερικανική πλευρά εμφανίζεται 

να διατηρεί, για την ώρα, επιφυλακτική στάση, χωρίς να εναντιώνεται αλλά ούτε 

και να συναινεί στους σχεδιασμούς αυτούς». 

Εδώ πρέπει να προστεθεί ότι ο Παρβάνοφ αποσκοπούσε ανέκαθεν στη βελτίωση 

των βουλγαροαμερικανικών σχέσεων. Δύο μήνες μετά την πρώτη αντίρρηση 

της Βουλγαρίας για τον αγωγό, ο Παρβάνοφ σε μια εκδήλωση κατά την οποία 

παρασημοφόρησε τον διευθυντή τις Αμερικάνικης Εβραϊκής Επιτροπής Ντέιβιντ 

Χάρις, δήλωσε ότι οι σχέσεις μεταξύ των χωρών είναι καλύτερες από οποιαδήποτε 

άλλη φορά. 

Μια ακόμη παράμετρος είναι ο ρόλος του αμερικάνικου ενεργειακού κολοσσού 

Chevron, ο οποίος σύμφωνα με το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS και δηλώσεις 

του Νικολάι Τοκάρεφ, προέδρου της Transneft, ενδιαφέρεται για την επαναπροώθηση 

της υπόθεσης. 

Αυτό δεν έγινε ξαφνικά, καθώς η Chevron έχει το 15% του Caspian Pipeline 

Consortium (CPC). Το 2006 μάλιστα, είχε δηλώσει ότι θα συμβάλει με προϋ- 

ποθέσεις στην κατασκευή αυτού του αγωγού. Η 

βασική ιδέα ήταν να επεκταθεί ο αποθηκευτικός 

χώρος του CPC από 35 εκατομμύρια τόνους 

στους 67. Τότε το έργο δεν είχε εγκριθεί ακόμη, 

αλλά πλέον, θα έχει ολοκληρωθεί προς το τέλος 

του 2016. Έτσι ο Αμερικάνικος κολοσσός, 

ο οποίος στις αρχές του 2015 αποσύρθηκε από 

τις έρευνες που πραγματοποιούσε για την εύρεση 

εξαγώγιμου φυσικού αερίου σχιστόλιθου 

από τη Ρουμανία, έμεινε χωρίς κάποιο λόγο 

στην Ευρώπη, πέραν του CPC. Πιθανόν με την 

αναζωογόνηση του έργου να βρήκε και το νέο 

του στόχο. Υπενθυμίζουμε ότι, σύμφωνα με το 

πρακτορείο Reuters, το 2014 είχε ήδη αποσυρθεί 

και από την Πολωνία για τον ίδιο σκοπό. 

Το παραπάνω άρθρο δεν αποσκοπεί στη μελέτη 

των πιθανών οικονομικών οφελών των χωρών 

που συμμετέχουν στην πραγματοποίηση των 

αγωγών και θα περιέχουν τμήματα στα εδάφη 

τους. Επίσης, δεν αναφέρεται στο οικολογικό 

ζήτημα που μπορεί να προκύψει από τη δημιουργία 

τέτοιων αγωγών. Κανείς δεν μπορεί να 

αποδείξει, χειροπιαστά, ότι οι μικρότερες χώρες 

που είτε είναι πλούσιες σε κάποιο προϊόν ή 

απλά βρίσκονται σε θέσεις στρατηγικής σημασίας, 

συχνά αποτελούν έρμαια των επιθυμιών 

των μεγαλύτερων κρατών ή ακόμη και εταιρειών 

κολοσσών. Εντούτοις, μπορεί να προκύψει το 

συμπέρασμα, και με βάση το παρελθόν, ότι η 

μοίρα ενός μικρότερου και φτωχότερου κράτους 

εξαρτάται από το πόσο τα συμφέροντά του, συμπίπτουν 

με αυτά των μεγάλων δυνάμεων. 

Αυτό επιβεβαιώθηκε και στην πρόσφατη επίσκεψη 

του Ρώσου προέδρου στη χώρα μας, στο 

πλαίσιο της αναβάθμισης των σχέσεων Ελλάδας-Ρωσίας, 

η οποία σύμφωνα με τον Έλληνα 

πρωθυπουργό θεωρήθηκε στρατηγική επιλογή. 

Είθε, λοιπόν, να εισακουστούν οι εν Αγίω Όρει 

προσευχές που πλαισίωσαν τη συνάντηση…

18 

--------- 

Παιδεία 

«Η γλώσσα είναι μια αντίληψη ζωής, 

είναι η συλλογική αναζήτηση και το βίωμα» 

Επεξεργασία Κειμένου: Θεμιστοκλής Μουτσίσης 

Πηγή: www.stokokkino.gr 

Σε εκπομπή του ραδιοφώνου «Στο κόκκινο» 

κλήθηκαν να τοποθετηθούν εκπαιδευτικοί και 

γονείς Ελλήνων μεταναστών στη Γερμανία σε 

καίρια ζητήματα. Τις συνεντεύξεις συντόνιζαν οι 

Αλεξάνδρα Χριστακάκη και Τζούλυ Τσίγκα. 

«Η γλώσσα είναι μια προέλευση, μια ιστορία, μια 

κουλτούρα, ένας πολιτισμός και μια αντίληψη 

ζωής, είναι η συλλογική αναζήτηση και το βίωμα». 

Μ’ αυτά τα λόγια, η καθηγήτρια Ελληνικού Σχολείου 

στο Gießen της Γερμανίας, Δώρα Δημητρούλια, 

εξέφρασε την ανάγκη να συνεχιστεί η διδασκαλία 

της ελληνικής γλώσσας. 

Στην εκπομπή παρενέβη και ο υφυπουργός Παιδείας 

Θεοδόσης Πελεγρίνης και τοποθετήθηκε επί του 

βασικού αιτήματος των ελληνικών σχολείων Γερμανίας 

για ομαλότερη λειτουργία και μια εκ νέου 

απασχόληση Ελλήνων καθηγητών, ενταγμένων στο 

ωρολόγιο πρόγραμμα και αμειβομένων από το ελληνικό 

κράτος. 

Για την ιστορία: Από το 2010 πολλά ελληνόγλωσσα 

σχολεία σε χώρες της ΕΕ. έκλεισαν μετά την προϋπόθεση 

που έθεσε η τότε κυβέρνηση, να υπάρχουν 

τουλάχιστον 100 ελληνόφωνοι μαθητές ανά 

πόλη προκειμένου να διορίζει το ελληνικό κράτος 

εκπαιδευτικό για εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας. 

Έκτοτε, στο Gießen αλλά και σε άλλες περιοχές, το 

μάθημα της ελληνικής γλώσσας διδάσκεται με πρωτοβουλία 

και χρηματοδότηση των Συλλόγων Γονέων 

και Κηδεμόνων. 

Συνοψίζοντας τα αιτήματα των ελλήνων μεταναστών, 

η Δώρα Δημητρούλια επεσήμανε την ανάγκη για: 

Προώθηση και προαγωγή κάθε μητρικής γλώσσας 

στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού συστήματος 

1. 

της χώρας φιλοξενίας. 

Διμερή προγράμματα ανά χώρα για την προώθηση 

και προαγωγή της 2. γλώσσας. 

3 . 

Η ελληνική κυβέρνηση να πάρει κάθε μέτρο 

για την προώθηση της ελληνικής ως μητρικής 

γλώσσας όπως ήταν πριν το 2010. 

4 . 

Αξιοποίηση της υπόσχεσης γερμανών πολιτικών 

για μορφωτικές ανταλλαγές ως ελάχιστη αποζημίωση 

για το γερμανικό χρέος. 

«Αν μιλάμε για αξίες της Ευρώπης που μπορεί να 

συγκινήσουν και να αλλάξουν μια σπουδαία αξία 

της είναι η γνώση και η ισότιμη μεταχείριση γλωσσών 

και πολιτισμών, στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού 

συστήματος κάθε χώρας», υπογράμμισε η δασκάλα των ελλήνων μαθητών 

– μεταναστών στο Gießen. 

Στα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι οικογένειες μεταναστών 

στην Γερμανία αναφέρθηκε η Πρόεδρος του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων 

για την προώθηση της Νεοελληνικής Γλώσσας, Άννα Μπούκα. «Πολλοί 

Έλληνες που ήρθαν πρόσφατα, αναζητώντας δουλειά στη Γερμανία, είτε εργάζονται 

περιστασιακά είτε είναι άνεργοι και δεν μπορούν να πληρώσουν 

ούτε τα 20 ευρώ που είναι το αντίτιμο για τη συμμετοχή των παιδιών τους 

στα μαθήματα ελληνικής γλώσσας» εξήγησε στο Κόκκινο η κ. Μπούκα. 

Η Πρόεδρος του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων επέμεινε στην ανάγκη 

συνέχισης των μαθημάτων και ένταξής τους στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα. 

«Όταν τα παιδιά μας μαθαίνουν τις ρίζες τους, προχωράνε με δύναμη» 

είπε χαρακτηριστικά. 

Ο υφυπουργός από την πλευρά του, υπογράμμισε ότι ήδη προωθείται νέο 

νομοθετικό πλαίσιο που στοχεύει στην δημιουργία δίγλωσσων σχολείων στο 

εξωτερικό. Για το λόγο αυτό έχει οριστεί μικτή επιτροπή από έλληνες και 

γερμανούς εκπαιδευτικούς, όπως, ενώ διευκρίνισε πως η ελληνική γλώσσα 

και ιστορία δεν θα πάψει ποτέ να διδάσκεται, απλώς θα ήταν προτιμότερο 

να μετατραπούν τα σχολεία των ομογενών σε δίγλωσσα. 

Πρότεινε, δηλαδή, να διορίζονται σε αυτά Έλληνες εκπαιδευτικοί αρμόδιοι 

να διδάξουν την ελληνική γλώσσα, ενώ οι άλλες ειδικότητες να καλύπτονται 

από τους εκπαιδευτικούς της χώρας, όπου εδρεύει το σχολείο. Αυτό θα 

έδινε αφενός τη δυνατότητα στα παιδιά να γαλουχηθούν σε ελληνικό περιβάλλον, 

παράλληλα με τη γερμανική κουλτούρα (από τη στιγμή που ζουν 

εκεί) και αφετέρου θα διευκόλυνε το ελληνικό κράτος και την υποχρέωση 

του να στέλνει κάθε χρόνο καθηγητές όλων των ειδικοτήτων. 

Αυτή η πρόταση του Υπουργείου -που εφαρμόζεται ήδη στη Βαυαρίαστηρίζεται, 

σύμφωνα με τον Υφυπουργό, στην άρνηση της Γερμανίας για 

ύπαρξη ελληνικών τμημάτων μέσα στο γερμανικό σύστημα, γεγονός που θα 

προκαλούσε την επιθυμία και των άλλων μειονοτήτων. Συνεχίζοντας, υποστήριξε 

πως τα ΤΕΓ -σύμφωνα με την άποψη του- δεν λειτουργούν με σωστό 

τρόπο. Στο Μόναχο, βέβαια, τα εν λόγω Τμήματα λειτουργούν άψογα, 

εφόσον δίνουν τη δυνατότητα σε πάνω από 300 παιδιά που επισκέπτονται 

γερμανικά σχολεία να μάθουν υπό άριστες συνθήκες την ελληνική γλώσσα. 

Τέλος, κατέληξε στο ότι ο αριθμός μαθητών δεν αποτελεί κριτήριο για τη λειτουργία 

ή μη των σχολείων στη Γερμανία, αφού η πρόθεση είναι να συνεχιστεί 

σε νέο, πιο ευέλικτο, πλαίσιο. Υπογράμμισε, μάλιστα, πως η εκπαίδευση των 

ομογενών αντιμετωπίζεται με την ίδια ευαισθησία, όπως η αντίστοιχη στην 

Ελλάδα. Για το λόγο αυτό, το σχέδιο που έχει ήδη διαμορφωθεί, έχει σταλεί 

σε όλους τους αρμόδιους φορείς του εξωτερικού με το αίτημα να διαβιβαστεί 

σε όλους τους Έλληνες. Οι δε απαντήσεις και προτάσεις που έχει λάβει το 

Υπουργείο δείχνουν μια θετική αντιμετώπιση της κατεύθυνσης που θέλει να 

δώσει η Κυβέρνηση στην εκπαίδευση του των κατοίκων του εξωτερικού. 

Το περιοδικό μας ασφαλώς και έχει λάβει γνώση περί των εξελίξεων 

αναφορικά με την ανέγερση ιδιόκτητου ελληνικού σχολείου στο Berg 

am Laim Μονάχου. Επιλέγουμε, ωστόσο, να κάνουμε χρήση του δικαιώματός 

μας να τοποθετούμεθα σε φλέγοντα ζητήματα, μόνο όταν καταλήγουμε 

σε συμπαγή συμπεράσματα, τα οποία όταν κοινοποιηθούν, δεν 

επιδέχονται αμφισβήτησης. Ευχαριστούμε για την κατανόηση.

20 

--------- 

Παιδεία 

ΟΙ 19 ΑΛΛΑΓΈΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΊΔΕΥΣΗ: 

Τέλος οι βαθμοί στο Γυμνάσιο, 

με λίστα σε Πανεπιστήμια 

Πηγή: www.alfavita.gr 

Tα πάνω κάτω έρχονται να φέρουν τα σχέδια του 

προέδρου της Επιτροπής Εθνικού Διαλόγου για 

την Παιδεία, Αντώνη Λιάκου, σύμφωνα με την ενδιάμεση 

έκθεση που υπογράφει και ο ίδιος. 

Προτείνεται μεταξύ άλλων η αντικατάσταση κεφαλαίων 

της Ιστορίας με μαθήματα που αγγίζουν περισσότερο 

την επικαιρότητα, στο πλαίσιο της «άρσης της λογικής 

της επανάληψης σε κύκλους των σχολικών αντικειμένων 

(π.χ. στο μάθημα της Ιστορίας) με έμφαση στο 

χρονικό και τοπικό παρόν και εξασφάλιση της εσωτερικής 

συνοχής της ύλης που διδάσκεται σε διαφορετικά 

αντικείμενα (π.χ. Λογοτεχνία – Ιστορία – Γεωγραφία)», 

όπως τονίζεται σε έκθεση του κ. Λιάκου. 

Παράλληλα μελετάται η λίστα προτεραιότητας εισόδου 

στα πανεπιστήμια μελετά ο πρόεδρος της Επιτροπής 

Εθνικού Διαλόγου για την Παιδεία Αντώνης Λιάκος, 

στο πλαίσιο της πρότασής του για εισαγωγή στα ΑΕΙ 

χωρίς εξετάσεις. Στο ίδιο πλαίσιο, προτείνει την κατάργηση 

του μήνα εξετάσεων στα σχολεία και τη θέσπιση 

της περιγραφικής αξιολόγησης αντί για βαθμολόγηση. 

Οι 19 προτάσεις για τις αλλαγές στην Παιδεία 

Οι προτάσεις, οι οποίες αφορούν τους καθηγητές, 

τους μαθητές, τον σχολικό χρόνο, τις εκπαιδευτικές 

πρακτικές και τη σχέση του σχολείου με την κοινωνία, 

έχουν ως εξής: 

1.tΧρήση του σχολικού χρόνου για τη δημιουργία 

προϋποθέσεων ανάπτυξης εσωτερικής εκπαιδευτικής 

πολιτικής (τακτικές παιδαγωγικές συνεδριάσεις του 

συλλόγου διδασκόντων), μείωση γραφειοκρατικών διαδικασιών 

για τις εξωσχολικές δράσεις του σχολείου, 

αποσαφήνιση του ρόλου των συμβούλων, ενίσχυση 

του εκπαιδευτικού ως προς τις αρχές συμπερίληψης 

και διαφοροποίησης στην τάξη. 

2.tΜείωση μέσω αναμόρφωσης της διδασκόμενης 

ύλης (να αδειάσει η τσάντα του μαθητή) και αντικατάσταση 

της βαθμολογίας με την περιγραφική αξιολόγηση 

των μαθητών σε όλη την υποχρεωτική εκπαίδευση 

σε σύνδεση με τους μαθησιακούς στόχους των 

προγραμμάτων σπουδών καθώς και των διαδικασιών 

αυτοαξιολόγησης της σχολικής μονάδας και του συστήματος. 

3.tΚαθιέρωση ενιαίου τύπου Ολοήμερου Δημοτικού, 

προσαρμογή στις τοπικές συνθήκες (ευελιξία), 

διατοπική (κοινά προγράμματα) και ευρωπαϊκή (αδελφοποιήσεις, 

ανταλλαγές) δικτύωση των σχολείων. 

4.tΕνίσχυση της μαθητικής εκπροσώπησης, σχολική 

εφημερίδα, ετήσια θεατρική παράσταση (άνοιγμα του 

σχολείου στην τοπική κοινωνία), καθιέρωση ομίλων 

και συλλογικών μαθητικών δραστηριοτήτων με άξονες τα νέα Μέσα, τον 

κινηματογράφο, τις εικαστικές και παραστατικές τέχνες. 

5.tΔιερεύνηση των δυνατοτήτων χρήσης της δομής και των χώρων του 

σχολείου σε συνεργασία με την τοπική κοινωνία κατά τις απογευματινές ώρες. 

6.t«Βάπτιση» του σχολείου για λόγους συμβολικούς και για την εξασφάλιση 

ταυτότητας. Κάθε σχολείο πρέπει να αποκτήσει τη δική του φυσιογνωμία, 

τις δικές του παραδόσεις, ετήσιους στόχους και να εμφυσήσει στους 

μαθητές έναν «πατριωτισμό του σχολείου». Προϋπόθεση γι’ αυτό είναι να 

περιοριστεί η συχνή εναλλαγή του προσωπικού. Το σχολείο να γίνει δρων 

υποκείμενο (να αποκτήσει agency). 

7.tΜελέτη για την αναμόρφωση της οργανωτικής δομής της υποχρεωτικής 

εκπαίδευσης από το διετές νηπιαγωγείο στο εξάχρονο Δημοτικό και 

εξέταση των δυνατοτήτων δημιουργίας τετραετούς Γυμνασίου και διετούς 

Λυκείου (Γενικού και Επαγγελματικού), προσανατολισμένου προς την έρευνα 

και με δυνατότητες επιλογών. 

8.t Ενίσχυση της αυτονομίας και των πρωτοβουλιών του εκπαιδευτικού. 

9.tΆμεση συνεργασία φορέων (σχολείο – σύμβουλοι – κοινότητα – δήμοι). 

10.tΕνίσχυση των ολιγοθέσιων σχολείων. 

11.tΕκ περιτροπής ανάληψη πειραματικού χαρακτήρα από τα σχολεία. 

12.tΑνανέωση προγράμματος και, κυρίως, βιβλίων με προτεραιότητα σε 

όσα έχουν ήδη κριθεί απαράδεκτα. 

13.tΚατάργηση των αλλεπάλληλων εξετάσεων (και του μήνα εξετάσεων) 

στο Γυμνάσιο – αντικατάστασή τους με εργασίες (και εξετάσεις κατά τη 

διάρκεια του έτους). 

14.tΕνοποίηση των κατευθύνσεων των μαθημάτων (ενδεικτικά: σε 3 ή 4 

όπως α) Γλώσσες και Πολιτισμός, β) Μαθηματικά, γ) Τέχνες, δ) Εισαγωγή 

στην Κουλτούρα των Φυσικών και ε) Κοινωνικές Επιστήμες). Αντίστοιχη 

ενοποίηση των ειδικοτήτων που διδάσκουν τα μαθήματα. 

15.tΔημιουργία ωρολογίων ενοτήτων σε βάρος της πολυδιάσπασης των 

ωρών. Καθιέρωση ολοκληρωμένου προγράμματος Ευέλικτης Εβδομάδας. 

16.tΔιεύρυνση του ποσοστού της ύλης που διαμορφώνεται από τους εκπαιδευτικούς 

τόσο στο Δημοτικό όσο και στο Γυμνάσιο. 

17.tΟμαδοσυνεργατική προσέγγιση: Θεσμοθέτηση και αξιοποίηση εναλλακτικών 

τρόπων συνεργασίας των μαθητών (αμοιβαία διόρθωση, συνεργασία 

διαφορετικών τάξεων από διαφορετικά σχολεία, ανάληψη ευθυνών 

και πρωτοβουλιών από τους μαθητές). Καθιέρωση των ομαδικών εργασιών 

ως τρόπου εξέτασης. 

18.tΆρση της λογικής της επανάληψης σε κύκλους των σχολικών αντικειμένων 

(π.χ. στο μάθημα της Ιστορίας) με έμφαση στο χρονικό και τοπικό 

παρόν και εξασφάλιση της εσωτερικής συνοχής της ύλης που διδάσκεται 

σε διαφορετικά αντικείμενα (π.χ. Λογοτεχνία – Ιστορία – Γεωγραφία). 

19.tΣύνδεση σχολείου – οικογένειας: Μελέτη θεσμοθετημένης συμβουλευτικής 

σχέσης σε θέματα εκμάθησης και στάσης απέναντι στο σχολείο, 

σε ζητήματα εκφοβισμού και βίας, καθώς και πρόληψης εξαρτήσεων. Ενδυνάμωση 

της γονικής εμπλοκής ως δυναμικής διεργασίας αλληλεπίδρασης 

γονέων και εκπαιδευτικών, ιδιαίτερα στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού. 

Θεσμοθετημένος χρόνος συνεργασίας με τους γονείς.

Εγγύηση 

επιτυχίας 

ΦΡΟΝΤΙΣΤΉΡΙΑ 

1989 

από το 1989 στο Μόναχο 

από το 2004 

στο Νταχάου 

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΊΑ: 

Leopoldstraße 19 


T: 089-26 87 15 

F: 089-26 41 60 

Augsburgerstraße 39 

85221 Dachau 

M: 0174-32 12 003 

www.gnosi.de 

gnosi.institut@gmail.com 

Musikinstitut 

Το έμπειρο και καταξιωμένο προσωπικό μας 

99σας προετοιμάζει για τις Εισαγωγικές Εξετάσεις ελληνικών 

και ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων όλες τις κατευθύνσεις 

99προσφέρει υποστηρικτική διδασκαλία όλα τα μαθήματα 

• Δημοτικού 

• Γυμνασίου 

• Λυκείου 

• Πανεπιστημίου 

99αναλαμβάνει όλα τα επίπεδα σε 

• Αγγλικά 

• Γερμανικά 

• Ελληνικά για ξένους 

Genima 

Erlebe 

Musik! 

Unterricht . Studio 

Bands . Events 

Instrumental 

Vocal 

Theorie 

Harmonie 

Gehörbildung 

Früherziehung 

Music-Producing 

Musik & Computer 

Lehrkraft-Ausbildung 

Im Hause 

Hieber-Lindberg 

Sonnenstr. 15, 80331 München 

musikinstitutgenima.de 

Tel: 089 / 55 07 95 59

22 

--------- 

Dialogos 

Die Chefredakteurinnen nehmen den Fall 

„Jamala & ihre dreiminütige Geschichtslektion“ 

unter die Lupe 

Kultur und Sport sind eigentlich da, um Menschen 

zu vereinen. Doch was passiert, wenn 

sie zum „Kriegsschauplatz“ umwandelt werden, 

auf dem größere politische Konflikte ihre 

Fortsetzung finden? Der Anlass für diesen Gedankenaustausch: 

Am 15. Mai 2016 wurde die 

Vertreterin der Ukraine, Jamala, zur Siegerin 

des Eurovision Song Contest erklärt. 

Ihr Gewinner-Lied, schlicht betitelt „1944“, 

handelt von der Krimtataren-Deportation und 

ist von ihrer Familiengeschichte inspiriert. 

Bereits am nächsten Morgen erschienen im 

Internet die ersten kritischen Reaktionen. 

Und obwohl die Jury und das Publikum ihre 

Stimmen schon längst abgegeben hatten, ging 

im virtuellen Raum eine eifrige Punktvergabe 

weiter. Diese Gegenreaktion war schwer 

zu übersehen: Einer Reihe von Online-Medien 

zufolge soll Jamalas Lied nichts anderes als 

eine „Nazi-Rehabilitation“ sein. Die zwanghafte 

Umsiedlung der gesamten tatarischen 

Bevölkerung der Halbinsel Krim, von der im 

Lied die Rede ist, sei nämlich eine Strafe 

für die Kollaboration mit den deutschen Besatzungsmächten 

und für den Beitritt einer 

erheblichen Anzahl von Tataren zur Waffen- 

SS. Doch dabei ist es nicht geblieben. Die 

angeblich „rechtsextrem orientierte“ ukrainische 

Regierung erziele mit diesem Auftritt 

eine Vertuschung der Vergangenheit. 

Olga, du bist in der Ukraine aufgewachsen 

und kennst dich bestens 

mit der Thematik aus. Wie hast Du es 

empfunden? 

Die Leichtfertigkeit der Aussagen – 

auf denen so heftig beharrt wird – 

zu einem schwerwiegenden und unbekannten 

Thema sowie die Einseitigkeit 

und Begrenztheit der Berichterstattung 

haben mich sehr unangenehm berührt. 

Dem hinzuzufügen ist die Verzerrung 

historischer Fakten. Ein Beispiel: Ein aus 

dem Bildmaterial des Bundesarchivs stammendes 

Foto muslimischer bosnischer Freiwilligen 

der 13. Waffen-Gebirgs-Division der SS „Handschar“ 

(Kroatische Nr. 1) wurde in zahlreichen russischen Blogs und 

einer griechischen Quelle mit folgender spöttischer Unterschrift 

versehen: „Die Krimtataren sind noch Mitte des 20. 

Jahrhunderts der EU beigetreten“. Natürlich kann ich auch 

die Behauptung „In der Ukraine sind jetzt Neonazis an der 

Macht“, wie sich kategorisch Ilias Skyllakos in der Online- 

Zeitung Imerodromos äußert, nicht vergessen. 

Das höre ich immer wieder. Kannst du uns bitte über 

die politische Landschaft in deinem Land aufklären? 

Im Jahr 2014, nach Ergebnissen der unter OSZE-Beobachtung 

stattgefundenen Parlamentswahl, bildeten 

den Kern des ukrainischen Parlaments 6 Parteien, 

deren Ideologien in internationalen Analysen als Mitte, 

Konservatismus, pro-europäische Orientierung und 

Catch-All charakterisiert werden. Zwei viel diskutierte rechtsnationalistische 

Parteien haben mit 4,8% und 1,8% die 5%-Hürde 

nicht geschafft; in diesem Bereich landete auch die Kommunistische 

Partei der Ukraine mit 3,9%. Ukraine ist ein multinationales 

Land, das zahlreiche Komitees und kulturell-religiöse Organisationen 

von Minderheiten beheimatet, darunter 265 jüdische. Die 

letzteren feierten im April 2016 die Wahl des ersten jüdischen 

Ministerpräsidenten der Ukraine. 

Die mangelhaft begründete Aussage, die Ukraine 

wäre von Rechtsnationalisten regiert, birgt also das 

Risiko, auch in weiteren Äußerungen als unzuverlässig 

betrachtet zu werden. Finden eigentlich rechtsradikale 

Bewegungen in der Ukraine statt? 

Diese sind gesetzlich verboten. Am 9. April 2015 

wurde ein Gesetz über Verbot und Verurteilung 

der totalitären Regime sowie ihrer Symbolik und Propaganda 

verabschiedet; als solche sind nationalsozialistische 

und auch stalinistisch-kommunistische Regime 

ausdrücklich bezeichnet.

Dialogos 

23 

--------- 

Kann man anhand der ukrainischen Geschichte die 

Tatsache, dass beide Regime in ihrer Unmenschlichkeit 

gleichgestellt werden, nachvollziehen? 

Seit den 1990er Jahren werden neben dem Gedenken 

von Opfern der nationalsozialistischen Gräueltaten, 

wie das Massaker von Babij Jar mit 150000 

Ermordeten, auch die Massenvernichtungen des bolschewistischen 

Terrors bekannt gemacht. In Stalins Plan, 

neben der öffentlich angekündigten Völkerfreundschaft und Einigkeit 

der sowjetischen Bürger, war ein klar erkennbares Ziel 

enthalten: Die Eigenständigkeit aller nationalen Minderheiten 

sollte maximal geschwächt werden, damit ihre potentiellen 

Widerstandskräfte leichter zu brechen sind. Von allen „Maßnahmen“ 

dieser Art forderte die menschengemachte Hungersnot 

von 1932-1933 in der Ukraine die meisten Opfer, deren 

Gesamtzahl auf 3,5 bis 14,5 Millionen Menschen eingeschätzt 

wird. Diese Katastrophe wurde während der Arbeit an der 

UNO-Konvention gegen den Völkermord als „das klassische 

Beispiel eines sowjetischen Genozids“ definiert und 2008 vom 

Europäischen Parlament als ein Verbrechen gegen die Menschlichkeit 

anerkannt. 

Meines Wissens wurden in der Sowjetunion Massenvernichtungen 

seit Anfang der 1930er Jahre 

regelmäßig begangen, allerdings in unterschiedlichen 

Formen und mit vielfältigen Begründungen, von 

denen die häufigste „Eliminierung antisowjetischer Personen 

und Gruppen“ war. Als solche wurden meist Intellektuelle 

und Vertreter nationaler Minderheiten beschuldigt. 

Richtig. Ein weiteres Machtinstrument des Stalinismus 

waren die Deportationen – zwanghafte Umsiedlungen, 

die unter unmenschlichen Umständen 

ausgeführt wurden (z. B. in tagelang verschlossenen 

Vieh- und Güterwaggons ohne Verpflegung), sodass 

ein Teil der Deportierten den Weg nicht überlebte. Die ersten 

Deportationen von Polen und Koreanern fanden in den 1930er 

Jahren statt; im Sommer 1941 wurden Esten, Letten, Litauer und 

Russlanddeutsche als „potentielle Feinde“ nach Kasachstan und 

Sibirien deportiert. 

Fakt ist jedoch, dass die Krimtataren mit den Nationalsozialisten 

zusammengearbeitet haben. Ist dies 

etwa unbegründet? 

Die Krimtataren, eine turksprachige islamische Ethnie, 

bildeten vor dem Krieg 23,5% der Bevölkerung 

der Halbinsel. Zu Kriegsbeginn kämpften mehr 

als 17000 Krimtataren in der Roten Armee. Nach der 

Einnahme der Krim von der Deutschen Wehrmacht verbreitete 

sich unter den Tataren die Fehleinschätzung, dass die 

Besatzungsmacht als Befreier vom stalinistischen Regime auftrat 

(nach dessen politischen Säuberungen hatte die krimtatarische 

Minderheit mehr als die Hälfte ihrer Intellektuellen zu beklagen); 

ca. 9 000 Krimtataren traten der Wehrmacht bei. Es ist allerdings 

zu bemerken, dass dies keine Einzelerscheinung war. So 

zählte beispielsweise die ROA, eine der russischen Verbände in 

der Wehrmacht, eine Truppenstärke von 125000 Mann und bildete 

damit den größten aus Sowjetbürgern bestehenden Truppenteil 

des „Dritten Reiches“. 

Was genau geschah 1944, nach der Befreiung der 

Krim von der nationalsozialistischen Besatzung? 

Daraufhin erfolgte ein Befehl Stalins, laut dem die 

gesamte tatarische Bevölkerung einer Pauschalanklage 

folgend zur Zwangsumsiedlung verurteilt 

wurde. Vom 18. bis 20. Mai 1944 wurden 238500 

Menschen in Viehwaggons Richtung Usbekistan, Kasachstan 

und Ural deportiert. 7889 von ihnen haben den 

Weg nicht überlebt. Innerhalb der darauffolgenden 2,5 Jahre 

starben infolge der unmenschlichen Lebensbedingungen in den 

Arbeitslagern, die offiziell als „Aussiedlungen“ bezeichnet werden, 

weitere 109956 Menschen, was 46,2% der Deportierten 

ausmachte. Den Überlebenden wurde verboten, sich als Krimtataren 

zu bezeichnen. Für die Ausstellung der Ausweispapiere 

bestanden in der Sowjetunion Pflichtangaben zur ethnischen 

Zugehörigkeit; bei der Selbstbezeichnung einer Person als Krimtatare 

verweigerten die Behörden die Ausstellung des Passes. 

Noch vor Kriegsende begannen auf den befreiten Territorien 

erneut Massendeportationen; als Vorwand wurden ganze ethnische 

Gruppen des Kollaborationismus und des Verrats beschuldigt. 

Darunter befanden sich Minderheiten der Halbinsel 

Krim und des Nordkaukasus.

24 

--------- 

Dialogos 

Was wurde aus den Rotarmisten krimtatarischer 

Herkunft? 

8995 davon überlebten den Krieg. Nach Demobilisierung 

mussten sie das Los ihres Volkes teilen. 

Soldaten und Offiziere, die ihren Beitrag zur Bekämpfung 

des Nationalsozialismus geleistet haben, waren 

im eigenen Land einer menschenverachtenden und 

nationalistischen Diskriminierung ausgeliefert. Nur wenige 

blieben von der Deportation verschont, wie etwa der zweifache 

Held der Sowjetunion und Major der Luftwaffe, Amet-Chan Sultan, 

der am höchsten ausgezeichnete sowjetische Soldat nichtrussicher 

bzw. nicht-ukrainischer Herkunft. Er kam zwar nicht 

ins Arbeitslager, durfte aber nie wieder auf die Krim zurückkehren. 

2013 bildete seine Geschichte den Stoff der ukrainischtatarischen 

Filmproduktion Khaytarma (tatar. Wiederkehr). 

Nach den Krimtataren traf im Juni 1944 die als „Strafe“ getarnte 

ethnische Säuberung auch alle Armenier, Bulgaren, Assyrer, 

Iraner sowie die 13500 Pontos-Griechen der Krim. Diese 

wurden ebenfalls der Kollaboration beschuldigt und hätten angeblich 

mit den Nationalsozialisten Geschäfte gemacht sowie 

Schwarzmarkt betrieben. 

Versuchst du mich davon zu überzeugen, dass die 

stalinistischen Deportationen der Tataren und aller 

Minderheiten der Krim weniger mit der Bestrafung 

von Nazi-Mitläufern zu tun hatten und eher einen planmäßigen 

Teil der staatlichen Unterdrückungsmaßnahmen 

darstellten? 

Mittlerweile ist dies von zahlreichen Untersuchungen 

seitens Historikern und Menschenrechtlern auf internationaler 

Ebene ausreichend belegt. Erlaubst du 

mir eine notwendige Ergänzung? 

Ich bin ganz Ohr. 

Nach der offiziellen Erlaubnis im Jahr 1989 kehrte 

eine große Anzahl Krimtataren in ihre Heimat zurück. 

In der unabhängigen Ukraine bekamen sie das 

Recht, den Medschlis (Rat der Krimtataren) als ihre 

eigene politische Vertretung zu organisieren. Ein Vierteljahrhundert 

nach ihrer Wiederkehr erlebten die Krimtataren 

die russische Annexion, der sie sich widersetzten. Darauf 

erfolgte die Schließung des tatarischen Fernsehsenders ATR im 

Jahre 2015 und die Erklärung von Medschlis zur extremistischen 

Organisation am 26. April 2016 sowie eine Diffamierungskampagne 

gegen dessen Vorsitzenden; in russischen Massenmedien 

werden diese als Islamisten dargestellt – oder, an die Beschuldigungen 

aus der Stalinzeit anlehnend, als Rechtsextreme. 

Aktuell sendet ATR aus Kiew; der Sitz von Medschlis befindet 

sich ebenfalls in der ukrainischen Hauptstadt. 

Die Behauptung, dass der Verlauf und die Ergebnisse 

des Eurovision Song Contest politisch beeinflusst 

sind ist eine Tatsache, die längst außer Zweifel steht. 

Man denke an das Verbot palästinensischer Flaggen 

auf der ESC-2016, begründet mit der Eintragung dieses 

in 138 Ländern anerkannten Nationalsymbols in dieselbe 

Verbotsliste, in der auch die IS-Fahnen gelistet sind, sowie an 

den Boykott Georgiens während der Eurovision-2009 in Moskau 

oder an das gleiche Vorgehen Armeniens beim Eurovision 

Contest 2012 in Baku. 

Ich danke dir für diese treffende Bemerkung. Doch 

die Ergebnisse der diesjährigen Eurovision stellen viele 

andere aufschlussreiche Fragen. Was erweckte so 

viele negative und aggressive Stimmungen gegen Jamalas 

Lied? Liegen die Gründe in der Besorgung wegen 

möglicher Vertuschung nationalsozialistischer Verbrechen in 

europäischen Geschichtsbüchern oder eher in der Befürchtung 

der unausweichlichen Eintragung stalinistischer Unmenschlichkeit 

ins internationale Gedächtnis? Ist es möglich, dass ein Land 

sich das „Monopol“ auf den Sieg über den Nationalsozialismus 

aneignet und sich dadurch das Recht gibt, gesamte Völker pauschal 

als „Nazis“ zu entmenschlichen? 

Von jeglicher Rehabilitation nationalsozialistischer Verbrecher 

möchte ich mich ausdrücklich distanzieren. Doch die allseitige 

Betrachtung der krimtatarischen Geschichte erzählt von der Tragödie 

eines zwischen zwei unmenschlichen Systemen gefangenen 

Volkes und bezeugt: Jede Unterdrückung und Gewalt löst 

eine Gegenreaktion aus.

Dialogos 

25 

--------- 

Da kann ich dir nur zustimmen. Hier muss ich 

an eine Rede von George W. Bush denken, 

in der er 2001 die von den USA vorbereiteten 

Kriege mit der Denkweise „Wer nicht für uns ist, 

ist gegen uns“ untermauerte. Nach dem gleichen Prinzip 

handelt aktuell auch Russland, indem alle seine 

Gegner als „Faschisten“ abgestempelt werden. Das 

Herumspielen mit solchen schwerwiegenden Beschuldigungen 

kommt dem weltweiten Gedenken bestimmt 

nicht zugute. 

N. B.: Der internationale Gedenktag der Krimtataren-Vertreibung 

ist der 18. Mai, Vortag des Gedenktages des Genozids 

von Pontos-Griechen im Osmanischen Reich. So 

stehen in der europäischen Geschichte zwei Mahnungen 

nebeneinander, die vom tragischen Schicksal kleiner Völker 

in großen Imperien berichten. 

Dem Leser, der sich in die Thematik vertiefen möchte, empfehlen wir folgende Quellen: 

1. http://www.laender-analysen.de/ukraine/pdf/UkraineAnalysen139.pdf 

2. http://www.tagesspiegel.de/politik/juden-in-der-ukrainewir-sind-keine-opfer/9575342.html 

3. http://ukrainianjewishencounter.org/ 

4. http://www.eurojewcong.org/ukraine/14968-ukraineelects-first-jewish-prime-minister.html 

5. http://zakon4.rada.gov.ua/laws/show/317-19 

6. http://www.zeit.de/2008/48/A-Holodomor 

7. http://www.sciencespo.fr/mass-violence-war-massacre-resistance/en/document/mass-crimes-under-stalin-1930-1953 

8. http://web.archive.org/web/20101202211339/http://www. 

cidct.org.ua/uk/publications/deport/3.html 

9. http://www.unpo.org/members/7871 

10. http://www.nytimes.com/2016/05/20/opinion/russia-istrying-to-wipe-out-crimeas-tatars.html?_r=0 

11. http://www.nytimes.com/2016/04/27/world/europe/ 

crimea-tatar-mejlis-ban-russia.html?_r=1 

12. http://www.theguardian.com/world/2014/nov/25/-sprussia-crimean-tatars-soviet-ukraine 

13. http://www.theguardian.com/world/2016/apr/26/courtbans-extremist-crimean-tatar-governing-body-mejlis-russia 

14. http://www.bbc.com/ukrainian/press_review/2016/05/160518_crimean_press_review_rl 

15. http://iskra.gr/index.php?option=com_content&view=articl 

e&id=24286%3Azafeiris-tzamala&catid=81%3Akivernisi&It 

emid=198 

16. http://www.imerodromos.gr/eurovision-2016-oukrania/ 

17. Kreindler, Isabelle: The Soviet Deportated Nationalities: A 

Summary and an Update. In: Soviet Studies. Vol 38, no 3, 

July 1986 

18. Snyder, Timothy: Bloodlands. Europa zwischen Hitler und 

Stalin. 3. Auflage. C. H. Beck, München 2011 

19. Naimark, Norman: Stalin und der Genozid. 

20. Naimark, Norman: Flammender Hass. Ethnische Säuberungen 

im 20. Jahrhundert. C. H. Beck Verlag, München 2004 

21. Brian Glyn Williams: The Crimean Tatars. From Soviet Genocide 

to Putin’s Conquest. Hurst Publishers, 2014 

22. Brian Glyn Williams: The Crimean Tatars: The Diaspora 

Experience and the Forging of a Nation. Brill’s Inner Asian 

Library, 2011 

23. Ther. Philipp: Die dunkle Seite der Nationalstaaten: „ethnische 

Säuberungen“ im modernen Europa. Göttingen 2011, 

ISBN 978-3-525-36806-0 

24. Bougai, Nikolai: The Deportation of Peoples in the Soviet 

Union. Nova Science Publishers, New York, 1996.

26 

--------- 

Politik 

Y a n i s Varoufakis: 

„Die EU wird demokratisiert, oder sie wird zerfallen“ 

Reportage vor Ort: Johanna Panagiotou Mamali 

Textvorbereitung: Olga Lantukhova 

Fotos: Fotis Marantos 

Ein Gespenst geht um in der EU – das Gespenst 

des Skeptizismus. Von Jahr zu Jahr seit Krisenanfang 

gewinnen die Euroskeptiker immer 

mehr an Boden und konnten jetzt einen signifikanten 

Sieg verzeichnen. Die am 23. Juni 

mit 51,9% getroffene Entscheidung der Briten, 

die EU zu verlassen, ist wohl der stärkste 

Schlag, den die europäische Gemeinschaft 

bisher zu erdulden hatte. Allerdings war von 

Anfang der Wahlkampagne an klar: wie das Brexit-Referendum 

auch ausgeht, die EU wird es 

auf immer verändern. Die Europäische Union 

braucht eine Erneuerung; diese ist aber auf 

dem Weg des stark rechtspopulistisch gefärbten 

Euroskeptizismus, wie er jetzt in Großbritannien 

und Deutschland auftritt, nicht zu 

erreichen. 

Konstruktive EU-Kritik geht auch anders – 

denn auch die Europäische Union und die globalisierte 

Welt können anders funktionieren. 

Yanis Varoufakis, Gründer der DiEM25 (Demokratie 

in Europa Movement 2025) ist davon 

fest überzeugt. Als der ehemalige Finanzminister 

Griechenlands am 9. Februar 2016 seine 

paneuropäische Bewegung in Berlin präsentiert 

hat, betonte er: „Die EU wird demokratisiert, 

oder sie wird zerfallen.“ 

Drachme traf den renommierten Wirtschaftswissenschaftler 

und charismatischen Visionär 

während seines Besuchs in München am 12. 

Januar 2016. Wir präsentieren Ihnen einige 

seiner Lösungsvorschläge und Zukunftsvisionen 

für Griechenland, Europa und die Welt. 

„Die Generationen von 1929 und von 2008 

erlebten die gleichen Erfahrungen…“ 

(Aus der Diskussion in München, moderiert von Ex-Oberbürgermeister Christian Ude) 

Frage: Sie erhoffen für die südeuropäischen Länder, für Spanien, Portugal und Griechenland, 

eine politische Kursänderung nach links. Doch was immer mehr Länder 

der EU gerade erleben, ist ein auffälliger Schwung nach rechts, 

geprägt von wachsendem nationalen Egotismus und einer drastischen 

Minderung internationalen Solidaritätsbewusstseins. Ich 

glaube, dass die Ursache davon auch kultureller Natur ist. Die Kursentwicklung nach 

rechts hat sich in den europäischen Ländern besonders nach dem Zustrom von Flüchtlingen 

deutlich zugespitzt; als herausstehende Beispiele sind Österreich und Polen zu

Titelthema 

27 

--------- 

nennen, doch diese Tendenz vergegenwärtigt sich jetzt auch in 

München. Als Gegenreaktion dazu schaffen die Regierungen 

links-zentristische Mitte-Links-Koalitionen, um nicht weiter auf 

verlorenem Posten zu kämpfen. Denn unter der Mehrheit der 

europäischen Bevölkerung ist die Meinung verbreitet, die EU 

und die Eurozone wären nicht mehr imstande, ihre Probleme zu 

bekämpfen und die aktuelle Situation zu kontrollieren. 

Yanis Varoufakis: Die Kursänderung nach rechts 

kann nicht kulturell bedingt sein. Weder in unserer 

noch in der österreichischen Kultur sind Sympathien Rassisten 

gegenüber verankert. Die „Goldene Morgenröte“ gehört 

zur griechischen Kultur genauso wenig wie Le Pen zur französischen 

oder etwa die UKIP zur britischen Kultur. Die aktuellen 

Entwicklungen sind denjenigen vom 1929 ähnlich. Damals 

verursachte der Börsencrash von Wall Street auch einen Zusammenbruch 

der nationalen Währungen weltweit, da, obwohl 

ihr Wert an den Goldpreis gebunden war, keine notwendigen 

Stabilisierungsmechanismen bestanden. Die Wirtschaftskrise 

führte zu einer Fragmentierung der europäischen Gesellschaft. 

Das macht nachvollziehbar, warum die europäische Linke, auch 

wenn ziemlich stark, sich zu dieser Zeit auf der Ebene der Nationalstaaten 

gegen die Rechte als machtlos erwiesen hat. Der 

Aufstieg des Nationalismus und des Faschismus war also nicht 

kulturell beeinflusst. Die Generationen von 1929 und von 2008 

erlebten die gleichen Erfahrungen: Nach einem Börsenzusammenbruch 

der Wall Street kam es auch zum Kollaps der einheitlichen 

Währung, da die Standards genauso gestaltet waren 

wie die Orientierung an die Goldpreise von 1929. Da kann 

man schon behaupten, dass die USA und Europa 

aus der alten Krise so gut wie nichts gelernt 

haben. 

In Ihrer Frage verwiesen Sie darauf, dass ich für europäische 

Länder wohl linke Regierungen wünsche. Ja, das ist wirklich 

so: Ich bin ein Linker. Ich möchte, dass die 

Linke die Wahlen gewinnt, obwohl ich darin 

nicht die Lösung des Problems sehe. Der Sieg 

von „Podemos“ in Spanien oder ein Zusammenschluss linker 

Bewegungen in Griechenland, Italien oder Deutschland würde 

keinen Ausweg bringen. Wenn eine linke oder zentristische 

Regierung eines Nationalstaates innerhalb der Eurozone und 

im Rahmen ihres Regelwerks versuchen würde, einen Wandel 

durchzuführen, wäre ein solches Unternehmen von Anfang an, 

auf gut Deutsch gesagt, „kaputt“. Es würde einfach nicht funktionieren. 

Sie haben mich über das „Democracy in Europe Movement 

2025“ gefragt. Der grundlegende Gedanke ist folgender: 

Falls etwas auf der Ebene eines Nationalstaates 

nicht durchgesetzt werden kann, soll es 

im paneuropäischen Maßstab stattfinden. Als 

Erstes sollten sich Gleichgesinnte in ganz Europa 

vernetzen, unabhängig ihrer Nation und 

basierend auf minimalistischen, realistischen 

Prinzipien, um drei oder vier grundlegende 

Ziele zu erreichen. Ich erkläre Ihnen kurz, um welche 

Ziele es sich handelt. 

Stellen Sie sich vor, die Verwaltung der öffentlichen Schulden 

durch die EZB könnte viel rationaler gestaltet werden, ohne 

dass die führende Rolle der EZB dadurch beeinträchtigt wäre. 

Oder denken Sie mal: Die EU verfügt über gewaltiges Investitionspotenzial 

– was würden wohl europaweite Förderungsprogramme 

für Forschung und Anwendung im Bereich der 

umweltfreundlichen Energie bringen? Das sind ein paar Ideen, 

deren Umsetzung wir uns morgen widmen könnten. Doch das 

ist nur erreichbar, wenn alle Regierungen und Machtinstitutionen, 

über Frankfurt und Brüssel hinaus, als Europäer vereint 

zusammenarbeiten, indem sie eine Bewegung bilden, die die 

Vorstellungen einer innerstaatlichen politischen Partei sowie die 

Nationalstaatengrenzen überschreitet und überwindet. Nur auf 

diese Weise wären eine wirksame Stabilisierung der Eurozone, 

ein Ausweg aus der Schuldenkrise und ein Weg zur Armutsbekämpfung 

denkbar.

28 

--------- 

Politik 

Frage: Nun hätte ich eine kulturbezogene Frage. Sie haben davon geschrieben, 

wie Europa seine Kulturen zusammenschmelzen lässt und seine Völker entzweit 

– eine frische und gewagte These. Sie beziehen sich ja auch auf Orson Welles‘ 

berühmtes Zitat, das er als Hauptfigur Harry Lime im Film Der dritte Mann vorträgt: 

„In den 30 Jahren unter den Borgias hat es nur Krieg gegeben, Terror, Mord und 

Blutvergießen, aber dafür gab es Michelangelo, Leonardo da Vinci und die Renaissance. 

In der Schweiz herrschte brüderliche Liebe, 500 Jahre Demokratie und 

Frieden. Und was haben wir davon? Die Kuckucksuhr!“ 

Yanis Varoufakis: Das Zitat habe ich in Bezug auf das bekannte Dilemma angeführt: 

Brauchen wir einen neuen Konflikt, der uns zu einer 

neuen kulturellen Renaissance, zu einer Wiedergeburt führen 

soll, oder eher Frieden und Solidarität, um gemeinsam eine 

Wandlung durchzusetzen? Da vertrete ich folgende Meinung: 

Überlegen Sie sich, warum heutzutage in Europa kein Kriegszustand im herkömmlichen 

Sinne herrscht, warum keine bewaffneten Auseinandersetzungen, Artillerieeinsatz 

oder Luftangriffe stattfinden. 

Die Wirtschaftskrise und die Vorherrschaft einer nichtdemokratisch 

gewählten Technokratie, die ohne unsere Beteiligung 

grundlegende Entscheidungen trifft, haben unsere 

Unterschiede deutlicher zum Vorschein kommen lassen und 

schafften so einen kulturellen Krieg, einen, der den realen 

Krieg ersetzt hat. Und dieser kulturelle Konflikt wirkt unserer 

Solidarität und Zusammenarbeit entgegen. 

Ich führe noch ein einfaches Beispiel 

an. Die allgemein bekannten Abbildungen 

auf den Euro-Scheinen sind 

abstrakte architektonische Werke 

und Strukturen; keine von den Abbildungen 

stellt ein reales Gebäude 

oder das Werk eines wirklichen Architekten 

dar. Hier, auf diesem 

Kontinent, das als Heimat 

der brillanten Kunstwerke und 

der faszinierenden Architektur 

bekannt ist, konnten wir 

uns nicht einigen, welche von 

diesen unsere gemeinsame Währung 

zieren sollten. So ist auf einem 

20-Euro-Schein weder die Sixtinische 

Kapelle noch eine reale Brücke oder Kirche 

zu sehen. Eine bemerkenswerte Geschichte 

dazu ist, dass die Bundesbank 

der Abbildung griechischer 

bzw. italienischer Werke 

auf den Scheinen nicht zustimmen 

wollte, da die Verwaltung 

befürchtete, dies könnte eine 

Assoziation mit den schwächeren 

mediterranen Währungen hervorrufen. 

Gleichzeitig wollte und konnte 

die Bundesbank auch auf der Abbildung 

deutscher oder holländischer Werke nicht 

beharren, und so kam es zur Entscheidung, 

nichts eindeutig Identifizierbares zu haben. 

Unser aktueller Zustand ist von einer kulturellen 

Verwirrung geprägt, die uns spaltet 

und in Zonen teilt. Wir müssen verstehen, 

dass die Organisation unserer Gemeinschaft 

weder der Borgia-Zeit noch der föderalen 

Demokratie gleichen soll. Und nur, 

wenn wir in unserer gemeinsamen Entwicklung 

weiter vorschreiten, über Kriege und 

die kulturelle Wüstenlandschaft einer fragmentierten 

Gesellschaft hinaus, gelingt es 

Europa, seine kulturelle Integrität und seinen 

wirtschaftlichen Wohlstand zu erhalten. 

Christian Ude: Ich danke Ihnen. Die 

Marktwirtschaft erfordert wirkungsmächtige 

demokratische Kräfte, um ihre Prozesse 

zu stabilisieren und zu zivilisieren. Und damit 

die Eurozone zivilisiert bleibt, soll wohl 

ein transnationaler demokratischer Staat 

entstehen.

Menschenrechte 

29 

--------- 

HAND IN HAND gegen RASSISMUS 

Fotos:© Jopa 

Text: hand-in-hand-gegen-rassismus.de 

Pressemitteilung 

Über Vierzigtausend demonstrieren Hand 

in Hand gegen Rassismus. 

Menschenketten in Bochum, Berlin, Hamburg, 

Leipzig und München setzen starkes Zeichen 

Berlin, 19. Juni 2016 – Hand in Hand standen gestern 

und heute mehr als vierzigtausend Menschen 

in fünf deutschen Großstädten und zahlreichen 

weiteren Orten. In Berlin, Bochum, Hamburg, Leipzig 

und München verbanden die Demonstranten 

mit kilometerlangen Menschenketten kirchliche 

und soziale Einrichtungen, Flüchtlingsunterkünfte, 

Kulturstätten und Rathäuser. Ihr Ziel: ein starkes Signal 

gegen Rassismus und für ein weltoffenes und 

vielfältiges Deutschland. 

In Berlin bildeten am Sonntag 9 000 Menschen eine bunte, 6,5 Kilometer lange 

Menschenkette von Kreuzberg bis zum Roten Rathaus. Zahlreiche Prominente 

reihten sich ein, darunter Landesbischof Markus Dröge, die Schauspieler Benno 

Fürmann und Katja Riemann, und Barbara John, die Vorstandsvorsitzende 

des Paritätischen Berlin. Der DGB-Vorsitzende Reiner Hoffmann sprach auf dem 

Oranienplatz: „Die große Mehrheit in Deutschland steht für Weltoffenheit und 

Menschlichkeit, nicht für dumpfen Rassismus. Wir haben es heute bewiesen, und 

werden es immer wieder beweisen – mit unserer täglichen Unterstützung für die 

Geflüchteten, ob Zuhause oder im Betrieb.“ 

Günter Burkhardt, Geschäftsführer von PRO ASYL, verurteilte die europäische 

Flüchtlingspolitik: „Europa macht die Grenzen dicht und verrät die Menschenrechte 

von Flüchtlingen. Man handelt in der irrigen Annahme, dadurch Rassisten im 

Zaum zu halten. Der Versuch der Abriegelung Europas gegen Flüchtlinge, ein 

Europa der Zäune, ist aber Wasser auf die Mühlen der Rassisten.“ 

In einem großen Kreis durch die Innenstadt verknüpfte die Menschenkette in München 

mit sechstausend Teilnehmern trotz strömenden Regens die israelische Kultusgemeinde, 

das Forum für Islam, zwei Kirchen, das Flüchtlingszentrum Bellevue 

di Monaco und das schwule Kommunikationszentrum Sub. Bei der Auftaktkundgebung 

am Stachus erklärte Günter Metzges, Geschäftsführender Vorstand der 

Bürgerbewegung Campact: „Wir wollen in einem Land leben, in dem sich niemand 

vor rechter Hetze und Gewalt fürchten muss. Wir wollen eine Politik, die 

Schutzsuchende nicht ertrinken lässt, sondern schützt. Dafür kämpfen wir mit den 

Menschenketten.“ 

In Leipzig verband eine drei Kilometer lange Menschenkette lokale Moscheen, 

das Gewandhaus, Oper, Universität, Nikolaikirche, und das Synagogenmahnmal. 

Auch zahlreiche Motorradfahrer nahmen mit einem Motorradkorso auf Einladung 

des MC Kuhle Wampe teil. Auf der Abschlußkundgebung auf dem Brückenfest 2.0 

erklärte Julia Duchrow von Brot für die Welt: “Die Bundesregierung muss endlich 

die Ursachen für Flucht wie Rüstungsexporte in Krisenländer angehen. Sie darf die 

Kontrolle von Migration nicht auf Staaten wie Eritrea oder Ägypten abwälzen, die 

mit ihren Menschenrechtsverletzungen selbst Fluchtursachen schaffen.” 

Aiman Mazyek, Vorsitzender des Zentralrates der Muslime in Deutschland, sprach 

am frühen Abend in Hamburg vor siebentausend Teilnehmern einer Menschenkette, 

die die Hauptkirche St. Petri mit der Al Nour Moschee und der jüdischen Gemeinde 

verband: „Im Grunde unseres Herzens sehnen 

wir Menschen uns nach Aussöhnung, Verständnis 

und Toleranz, und es widerstrebt uns, Hass, Rassismus 

und Gewalt auszuüben. Laßt uns in jeder 

Stadt, Juden, Christen, Muslime und Humanisten 

für den Wert eintreten, der unser Menschsein im 

tiefsten Inneren ausmacht: Frieden.“ 

Bereits am Samstag hatte sich der ver.di-Vorsitzende 

Frank Bsirske vor 8 500 Menschen in 

Bochum dafür ausgesprochen, gemeinsam mit 

den Arbeitgebern die Voraussetzungen für ein 

Integrationsjahr für Flüchtlinge zu schaffen, wie 

es auch die IG Metall fordert. „Für den sozialen 

Frieden ist es elementar wichtig, dass diejenigen, 

die im Niedriglohnbereich arbeiten, nicht das 

Gefühl bekommen, dass Flüchtlinge ihre Arbeitsbedingungen 

weiter verschlechtern”, so Bsirske. 

Neben den fünf Großstädten demonstrierten 

auch in sechzehn weiteren Städten - darunter 

Bonn, Karlsruhe, Münster und Osnabrück mehrere 

Tausend Menschen gegen Rassismus, für 

Menschenrechte und Vielfalt.

30 

--------- 

φάκελος


31 

--------- 

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΕΛΕΤΩΝ 

ΣΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ 

Το Ελληνικό Γραφείο Τελετών ΑLPHA OMEGA 

βρίσκεται κοντά στον Ελληνισμό της Διασποράς 

και σας παρέχει: 

WW 

Μεταφορά της σορού στην Ελλάδα 

WW 

Επικοινωνία με αρμόδιες υπηρεσίες, διευθέτηση 

εγγράφων και μεταφράσεις πιστοποιητικών 

WW 

Οργάνωση κηδειών 

WW 

Επαναπατρισμό οστών και τέλεση μνημόσυνων 

GRIECHISCHE BESTATTUNGEN 

IN DEUTSCHLAND 

Εγγυώμαστε: 

WW 

Σεβασμό στον αποθανόντα 

και τις επιθυμίες της οικογένειάς του 

WW 

Προσιτές τιμές - ειδικά προσαρμοσμένες για εσάς 

WW 

Υψηλά standards - άριστη ποιότητα 

WW 

Τήρηση εθίμων και παραδόσεων 

του Χριστιανισμού 

WW 

Συνέπεια, υπευθυνότητα 

και επαγγελματισμό 

«Στο δύσκολο μονοπάτι του αποχαιρετισμού, είμαστε ο άνθρωπός σας και στεκόμαστε μαζί σας, δίπλα σας» 

Albert-Roßhaupter-Str.78 München 81369 

Τ: 0049(0)8950077700 | F: 0049(0)8950077701 | M: 0049(0)15141300013 

www.alphaomega.de.com | information.alphaomega@gmail.com 

ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΜΕΛΟΣ 

ΤΩΝ FIAT IFTA 

Το γραφείο μας λειτουργεί 24 ώρες το 24ωρο και 365 ημέρες το χρόνο. Εξυπηρετούμε όλο τον Ελληνισμό της Γερμανίας.

32 

--------- 

Δημιουργική 


ΕΛΛΆΔΑ 

Μαθητές έφτιαξαν εφαρμογή 

για να μη χάνονται παιδιά 

Tέσσερις καθηγητές Πληροφορικής 

και πολύ καλοί φίλοι, 

ο Νίκος Αλεξάκης, ο Σπύρος 

Θύμης, ο Ευάγγελος Σιώτος 

κι ο Σωτήρης Φωτίου, ένωσαν 

τις δυνάμεις τους και τα σχολεία 

στα οποία εργάζονται κι 

έφτιαξαν μαζί με τους μαθητές 

τους μία εφαρμογή, που 

βοηθάει τα παιδιά να ειδοποιήσουν 

τους γονείς τους σε περίπτωση 

που χαθούν. 

H 

ιδέα για να φτιάξουν από 

κοινού με τους μαθητές τους 

ένα application γεννήθηκε 

όταν οι τέσσερις τους έπιναν καφέ 

στην παλιά πόλη της Κέρκυρας 

κι αντάλλαζαν απόψεις ως προς 

το πώς θα βοηθήσουν τα παιδιά 

να περάσουν από τη θεωρία στην 

πράξη, χρησιμοποιώντας ό,τι τελευταίο 

υπάρχει στο πεδίο της 

Πληροφορικής. Κάθε ιδέα, όμως, 

χρειάζεται κι ένα κίνητρο. Στη 

συγκεκριμένη περίπτωση, κίνητρό 

τους ήταν μέσω μίας εφαρμογής 

να βοηθήσουν τα παιδιά με ειδικές 

ικανότητες, νοητική υστέρηση και 

πολυαναπηρίες του Εργαστηρίου 

Ειδικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης 

και Κατάρτισης (Ε.Ε.Ε.Ε.Κ.) 

Κέρκυρας. Κάπως έτσι, με πολλή 

δουλειά και κέφι δημιουργήθηκε 

η εφαρμογή Never Lost, που είναι δωρεάν και διαθέσιμη στο 

Google Play Store για συσκευές με λογισμικό Android με την 

ελπίδα να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο για όλα τα παιδιά 

της Ελλάδας. 

«Είμαστε τέσσερις καθηγητές Πληροφορικής που συνεργαστήκαμε 

μαζί με τα σχολεία και τους μαθητές μας, για να φτιάξουμε 

αυτή την εφαρμογή. Ο ένας από εμάς εργάζεται και στο 

Ε.Ε.Ε.Ε.Κ. κι η ιδέα ήταν να μπορέσουμε να βοηθήσουμε καταρχήν 

με κάποιο τρόπο αυτά τα παιδιά. Εξηγήσαμε στους μαθητές 

μας ποια είναι η καθημερινότητα αυτών των παιδιών και πώς 

εμείς μέσα από το μάθημα της Πληροφορικής θα μπορούσαμε 

να φτιάξουμε κάτι, ώστε να βοηθήσουμε. 

Τα ίδια τα παιδιά κατέληξαν στην 

ιδέα του πώς να φτιαχτεί το Never 

Lost και στο τι θα μπορούσε να 

περιλαμβάνει αυτή η εφαρμογή», 

λέει στο protothema.gr ο Νίκος 

Αλεξάκης. «Στην ουσία όλα τα 

έκαναν οι μαθητές μας. Για το 

Never Lost συνεργάστηκαν η Γ’ 

Γυμνασίου του Γυμνασίου Αμφιπαγιτών 

Κέρκυρας, η Β’ Λυκείου του 

ΕΠΑ.Λ. Κάτω Κορακιάνας κι οι τάξεις 

της Α’ Λυκείου στο 2ο και στο 

4ο Γ.Ε.Λ. Κέρκυρας. Για να εντάξουμε 

το σχέδιο δημιουργίας της 

εφαρμογής στις διδακτικές ώρες 

του μαθήματος της Πληροφορικής 

κάθε σχολείο ανέλαβε κι ένα συγκεκριμένο 

ρόλο, προκειμένου να 

ολοκληρωθεί η εφαρμογή. Χρειάστηκαν 

περίπου τρεις μήνες για 

να την φτιάξουμε κι από τις αρχές 

Μαΐου έχει τεθεί σε λειτουργία», 

προσθέτει ο κ. Αλεξάκης. 

«Είναι μία πολύ απλή εφαρμογή 

στη χρήση και δε χρειάζεται για 

να τη χρησιμοποιήσει κανείς να 

έχει ιδιαίτερες γνώσεις. Το μόνο 

που χρειάζεται είναι το κινητό να 

διαθέτει GPS κι Ίντερνετ. Το μόνο 

που έχει να κάνει ένας γονέας ή 

κηδεμόνας είναι να κατεβάσει την 

εφαρμογή στο κινητό του παιδιού 

και στις ρυθμίσεις να δώσει τον 

αριθμό του κινητού τηλεφώνου 

του, ώστε να λαμβάνει εκεί τις ειδοποιήσεις. 

Αφού κατεβάσει την εφαρμογή, 

δύο κλικ αρκούν. Το ένα για να 

ανοίξεις την εφαρμογή και το άλλο για να εκτελέσεις μία από 

τις έξι εντολές που δίνονται. Συγκεκριμένα, όταν ανοίγεις την 

εφαρμογή, εμφανίζονται έξι μεγάλα κουτάκια με μηνύματα σε 

κεφαλαία κι ευανάγνωστα γράμματα. Σε αυτά κανείς διαβάζει 

τα εξής: “πάρε τηλέφωνο”, “στείλε μήνυμα”, “δες τη θέση σου”, 

“στείλε τη θέση σου με μήνυμα”, “στείλε τον χάρτη της θέσης 

σου”», εξηγεί ως προς τον τρόπο λειτουργίας της εφαρμογής ο 

κ. Αλεξάκης, προσθέτοντας πως, «όταν το παιδί πατήσει στην 

εικόνα “πάρε τηλέφωνο”, μιλάει με τη μητέρα του. Αν πατήσει, 

“στείλε μήνυμα” θα σταλεί αυτόματα μήνυμα το οποίο είναι ήδη 

γραμμένο και αναφέρει “έχω χαθεί”. Αν βρεθεί σε πανικό, πατώντας 

το εικονίδιο της θέσης, έρχεται στο κινητό των γονιών 

του, ένα χάρτης με την ακριβή τοποθεσία του».

Kreatives 

φάκελος HELLAS 

33 

--------- 

Φυσικά, το Never Lost 

παρουσιάστηκε πρώτα 

στα παιδιά που αποτέλεσαν 

πηγή έμπνευσης 

για τη δημιουργία της 

εν λόγω εφαρμογής. Σε 

μία ιδιατέρως συγκινησιακά 

φορτισμένη εκδήλωση 

στο Εργαστήριο 

Ειδικής Επαγγελματικής 

Εκπαίδευσης και Κατάρτισης 

Κέρκυρας γονείς, 

μαθητές και καθηγητές 

ενθουσιάστηκαν με την 

εφαρμογή. «Ήταν μια 

εκδήλωση που θα μείνει 

χαραγμένη στη μνήμη 

όλων μας. Τα παιδιά του 

Ε.Ε.Ε.Ε.Κ. ήταν πολύ χαρούμενα 

και τα δικά μας 

παιδιά είδαν από κοντά 

σε ποιους απευθυνόταν 

και χάρηκαν που βοήθησαν 

στο να γίνει έστω 

και λίγο η ζωή τους 

καλύτερη»¸ τονίζει ο κ. 

Αλεξάκης. 

Αξίζει να σημειωθεί πως 

προσφάτως, το Never 

Lost παρουσιάστηκε σε 

συνέδριο Πληροφορικής 

στην Καστοριά και ήδη, υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον από την Ελλάδα και το 

εξωτερικό για αυτή την εφαρμογή. Τέλος, σε μία περίοδο συνεχούς απαξίωσης 

της δημόσιας εκπαίδευσης, το Never Lost αποδεικνύει εμπράκτως ότι το Δημόσιο 

Σχολείο πραγματικά μπορεί και δημιουργεί. 

Η εφαρμογή αυτή, συνεπώς, είναι μία ακόμη απόδειξη ότι δεν χρειάζονται 

πολλά χρήματα, αλλά ένα απλό κίνητρο μακριά από τον εξετασιοκεντρικό 

χαρακτήρα της ελληνικής εκπαίδευσης, για να εμπνευστούν καθηγητές και μαθητές 

κι από κοινού να δημιουργήσουν κάτι πρωτότυπο κι ιδιαιτέρως χρήσιμο 

για μικρούς και μεγάλους, μετατρέποντας τη στείρα γνώση σε διασκέδαση και 

σε βαθιά εμπειρία μάθησης. 

Για περισσότερες πληροφορίες: 

http://www.epalkerkyras.com/neverlost/index.html 

ΠΗΓΗ: www.protothema.gr 

DAMIT KEIN KIND 

SICH VERLÄUFT… 

Griechische Schüler haben 

es mit einer App geschafft! 

Die handliche Android-App 

„Never Lost“ ermöglicht 

einen sicheren Heimweg für 

Kinder mit Behinderung. Diese 

äußerst hilfreiche Anwendung 

wurde von Gymnasiasten im Alter 

von 15-18 Jahren und mit 

Unterstützung ihrer Informatiklehrer 

aus Korfu (gr. Kerkyra) 

ins Leben gerufen. 

Bewegt von der Idee, behinderten 

Kindern und Jugendlichen 

auf ihrer Insel und der 

ganzen Welt zu helfen, setzten 

die Schüler ihre Kenntnisse 

mit dreimonatiger intensiver 

Arbeit in die Praxis um. 

Die App, die die Funktionen 

„Anruf“, „SMS“, „Standort sehen“ 

und „Standort abschicken“ 

enthält, benötigt eine 

Internetverbindung sowie GPS 

und ist bereits im Google Play 

Store kostenlos erhältlich. 

„Never Lost“ wurde auf einer 

IT-Konferenz präsentiert und 

erregte eine große Aufmerksamkeit 

in Griechenland sowie 

im Ausland. Die Geschichte 

dieser begeisterten jungen 

Informatiker und ihrer Errungenschaft 

hat nochmal bewiesen, 

dass in Griechenland 

praxisorientiert und kreativ 

gelernt und gelehrt wird. 

Bedauerlicherweise sind in 

diesem Land die notwendigen 

Voraussetzungen für die Förderung 

unzähliger 

junger Talente 

nicht vorhanden.

34 

--------- 

Aυγά, ψέματα 

και χοληστερίνη 

Mια δημοσίευση, σχετικά με την πιθανή συσχέτιση 

της κατανάλωσης του κρόκου των αυγών και της 

ανάπτυξης αρτηριοσκλήρυνσης, κάνει το γύρο 

του κόσμου και προκαλεί έντονες συζητήσεις και 

αντιδράσεις όχι μόνο σε ιατρικά αλλά και γενικού 

περιεχομένου έντυπα και ιστοσελίδες. 

Oι συγγραφείς, γνωστοί και από προηγούμενες δημοσιεύσεις 

πάνω στο θέμα, έκαναν μια αναδρομική μελέτη 

δεδομένων 1262 ασθενών με ήδη εγκατεστημένη αγγειακή 

νόσο και διαπίστωσαν ότι όσοι κατανάλωναν περισσότερους 

από δύο κρόκους αυγών εβδομαδιαίως είχαν μια μικρή, 

αλλά στατιστικά σημαντική, αύξηση της επιφάνειας 

της αθηρωματικής τους πλάκας στις καρωτίδες σε εξέταση 

με υπερήχους. Αυτό το εύρημα ήταν αρκετό για να τονίσουν 

στο συμπέρασμα ότι «η κατανάλωση αυγών και ιδιαίτερα 

των κρόκων πρέπει να αποφεύγεται σε άτομα με 

κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου». Βέβαια δε θα μπορούσαν 

να μη προσθέσουν πως «αυτή η υπόθεση θα πρέπει 

να επιβεβαιωθεί σε μια προοπτική μελέτη με περισσότερες 

πληροφορίες για τη διατροφή των ασθενών 

και άλλους παράγοντες στεφανιαίας νόσου όπως το 

επίπεδο της άσκησης και η περίμετρος της μέσης 

των ασθενών». 1 

Νομίζω ότι και ο πιο ευκολόπιστος, αθώος και ανυποψίαστος 

αναγνώστης ιατρικών δημοσιεύσεων θα αναρωτηθεί 

γιατί αυτά τα αυτονόητα που συστήνονται από 

τους συγγραφείς για την «μελλοντική» προοπτική 

μελέτη δεν έγιναν στην παρούσα αναδρομική μελέτη 

ώστε να ενισχύσουν την εγγενή λόγω της αναδρομικότητάς 

της αδυναμία; Σε ένα τόσο απλό ερωτηματολόγιο που στήριξαν 

τη μελέτη τους γιατί δε ρωτούσαν τους ασθενείς τουλάχιστον 

με τι συνόδευαν τ’ αυγά τους! Άλλο τ’ αυγά ακόμα 

και ελαφρά τηγανισμένα σε ελαιόλαδο και άλλο αυγά 

με μπέικον και λουκάνικα που πιθανότατα συνόδευαν 

το πρωινό των ασθενών από τον Καναδά της μελέτης! Γιατί 

δεν κατέγραψαν τη φυσική κατάσταση και το βαθμό 

σωματικής άσκησης των ασθενών και γιατί δε μπήκαν 

στον ελάχιστο κόπο μαζί με το υπερηχογράφημα 

καρωτίδων να μετρήσουν την περίμετρο μέσης; 

Οι συγκεκριμένοι γνωστοί «αυγουλομάχοι» συγγραφείς 

αγωνίζονται πολλά χρόνια χωρίς επιτυχία να ανατρέψουν 

τα ευρήματα από τη μελέτη Framingham, 2 αλλά και 

από νεώτερες μελέτες, που αθωώνουν τα κρόκους των 

αυγών όχι μόνο από τις κατηγορίες για πρόκληση αρτηριοσκλήρυνσης, 

αλλά και για την αύξηση της χοληστερό- 

του Χρήστου Ντέλλου 

Διευθυντή Καρδιολογικού Τμήματος 

Τζάνειου Νοσοκομείου Πειραιά 

Διδάκτορα Πανεπιστημίου Αθηνών 

λης (χοληστερίνης) του αίματος .3,4,5 Εάν είχαν συμπεριλάβει 

στην απλούστατη σε εφαρμογή μελέτη τους τα παραπάνω 

στοιχεία που αναγνωρίζουν πως λείπουν θα μπορούσαν να 

παρουσιάσουν κάτι σχετικά αξιόπιστο, ενώ τώρα, αν ανατρέξει 

κανείς το διαδίκτυο, θα βρει σχεδόν αποκλειστικά 

ένα πλήθος από ειρωνικά και περιφρονητικά σχόλια για 

τη μελέτη και προσωπικά για τους συγγραφείς. 6 Αλήθεια, 

πως γίνεται ένα μεγάλο διεθνές ιατρικό περιοδικό να 

δημοσιεύει μια τέτοιας ποιότητας εργασία; Υπήρχε 

πιθανότητα η ίδια εργασία με το αντίθετο συμπέρασμα 

να δημοσιευθεί στο «Atherosclerosis» ή και στο τελευταίο 

επαρχιακό εθνικό περιοδικό που διψάει για δημοσιεύσεις; 

Σε μια περίοδο που γίνεται προσπάθεια η θεραπεία με 

φάρμακα για «υπερχοληστερολαιμία» και ιδιαίτερα με 

στατίνες να συμπεριλάβει όλο και μεγαλύτερους πληθυσμούς 

υγιών ανθρώπων, η διατήρηση του φόβου της «χοληστερίνης» 

στους απλούς ανθρώπους έχει βασική σημασία. 

Ο κρόκος του αυγού πρέπει να συνεχίσει να αντιμετωπίζεται 

με ιδιαίτερη καχυποψία ή καλύτερα σαν σοβαρός κίνδυνος 

για την υγεία μιας και περιέχει την στοχοποιημένη 

χοληστερόλη. Βέβαια ο κρόκος εκτός από χοληστερίνη περιέχει 

και άλλα ιδιαίτερα πολύτιμα διατροφικά συστατικά, 

όπως λεκιθίνη, σίδηρο και άλλα ιχνοστοιχεία, πλήθος 

βιταμινών, ω-3 λιπαρά και άλλες λιγότερο γνωστές αλλά 

ιδιαίτερα χρήσιμες ουσίες. Και η ίδια όμως η χοληστερόλη 

είναι βασικό και αναντικατάστατο δομικό συστατικό των 

κυτταρικών μεμβρανών, του νευρικού ιστού και των ορμονών. 

Ένα αυγό περικλείει ένα διατροφικό θησαυρό, 

που οφείλεται κυρίως στον κρόκο και όχι στο λεύκωμα 

(ασπράδι), μιας και προορίζεται από τη φύση να δημιουργήσει 

ένα νέο ζωντανό οργανισμό. Το εκπληκτικό επίσης 

είναι πως αυτός ο διατροφικός θησαυρός έχει μόνο 

80 περίπου θερμίδες. Η χοληστερόλη που περιέχει, εισερχόμενη 

στην τεράστια δεξαμενή χοληστερόλης του 

οργανισμού που προέρχεται κυρίως από την παραγωγή 

της στο ήπαρ (1000 περίπου mg ημερησίως), δεν επηρεάζει 

καθόλου τα επίπεδα της ολικής χοληστερόλης 

του αίματος. Άλλωστε είναι γνωστό πως η μέτρηση 

της χοληστερόλης στο αίμα δεν επηρεάζεται από τη λήψη 

τροφής, σε αντίθεση με τη μέτρηση των τριγλυκεριδίων.

Τα «όρια ημερήσιας επιτρεπόμενης πρόσληψης 

χοληστερίνης», όπως βέβαια 

και τα «φυσιολογικά όρια της χοληστερίνης» 

που όλο και κατεβαίνουν, είναι 

όχι απλώς αυθαίρετα και επιστημονικά 

αστήρικτα, αλλά δυστυχώς και 

προκλητικά ψευδή και παραπλανητικά. 

Όσο περνάει ο καιρός σχηματίζω 

την άποψη πως η διόγκωση του «κινδύνου 

από τη χοληστερίνη» θα αποδειχθεί 

η μεγαλύτερη ιατρική ίσως και οικονομική 

«φούσκα» όλων των εποχών! Υπάρχει ιδανικός 

αριθμός αυγών που πρέπει να καταναλώνουμε τη 

βδομάδα; Σε μια κατά τ’ άλλα ισορροπημένη διατροφή 

και σωματική δραστηριότητα φαίνεται πως όχι τρία 

όπως ακούγεται αλλά και δεκατρία αυγά εβδομαδιαίως 

μπορούν να έχουν μόνο θετική επίδραση στην 

υγεία, να συμβάλουν στην απώλεια βάρους και να 

τονώσουν τις πνευματικές και σωματικές ικανότητες 

των ανθρώπων κάθε ηλικίας. Άλλωστε το καλύτερο φυσικό 

και ακίνδυνο «αναβολικό» των αθλητών είναι η κατανάλωση 

μεγάλης ποσότητας αυγών, ενώ εργαζόμενοι στην 

ύπαιθρο καταναλώνουν πολλές φορές οκτώ ή και δέκα αυγά 

σε μια μέρα και πεθαίνουν πλήρεις ημερών, συχνά αιωνόβιοι. 

τρόμος της χοληστερίνης των αυγών που έχει διαδοθεί 

Ο τις τελευταίες δεκαετίες στέρησε από πολλούς ανθρώπους, 

ανάμεσά τους δυστυχώς και παιδιά, την καλύτερη 

και ποιο υγιεινή ίσως τροφή που μπορούν να καταναλώσουν 

και μάλιστα με ελάχιστη οικονομική επιβάρυνση, 

στοιχείο πολύ σημαντικό σε περίοδο οικονομικής 

κρίσης. Τα τελευταία χρόνια διατροφολόγοι και 

γιατροί προσπαθούν να πείσουν τους καταναλωτές πως αυτός 

ο φόβος είναι τελείως αστήρικτος και επιζήμιος. Τώρα, 

με την παρούσα θλιβερή εργασία που μάλλον θα ‘πρεπε να 

δημοσιευθεί Πρωταπριλιά, γίνεται μια προσπάθεια συντήρησης 

και αναζωπύρωσης αυτού του φόβου στον κόσμο. 

Φθάνουν στο σημείο μάλιστα οι συγγραφείς να ισχυρίζονται 

με βάση και μόνο τη δική τους διάτρητη επιστημονικά 

μελέτη, πως η κατανάλωση των κρόκων είναι σχεδόν το 

ίδιο επικίνδυνη με το κάπνισμα! Πάλι καλά που δε μας λένε 

35 

--------- 

να μη καθόμαστε κοντά σ’ αυτούς που τρώνε 

αυγά και γίνουμε παθητικοί αρτηριοσκληρωτικοί 

από την εισπνοή χοληστερίνης! 

Το εκπληκτικό επίσης είναι ότι οι συγγραφείς της εν 

λόγω μελέτης, ενώ είναι γνωστό και δεν το κρύβουν 

πως χρηματοδοτούνται γενναία από τους κολοσσούς της παγκόσμιας 

φαρμακοβιομηχανίας, κατηγορούν τους συγγραφείς 

των εργασιών που αθωώνουν τα αυγά για μεροληψία 

λόγω οικονομικών σχέσεων με τους αυγουλοπαραγωγούς! 

Δεν αντέχω, θα την πω την παροιμία: «Είπε ο γάιδαρος 

τον πετεινό κεφάλα!». 

References 

1. Spence JD, Jenkins DJ, Davinson J. Egg yolk consumption and carotid plaque. 

Atherosclerosis, 2012 Oct;224(2):469-73 

2. Dawber TR, Nickerson RL, et al. Eggs, serum cholesterol, and coronary heart 

disease. Am J Nutr. 1982 Oct;36(4):617-25 

3. Hu FB, Stampfer MJ, et al. A prospective study of egg consumption and risk of 

cardiovascular disease in men and women. JAMA 1999 Apr 21;281(15):1387-94 

4. Kritchevsky SB, Kritchevsky D. Egg consumption and coronary heart disease: an 

epidemiologic overview. J Am Coll Nutr. 2000 Oct;19(5 Suppl):549S-555S) 

5. Barraj L, Tran N, Mink P. A comparison of egg consumption with other modifiable 

coronary heart disease lifestyle risk factors. Risk Anal 2009 Mar;29(3):401-15 

6. http://www.theheart.org/article/1436479.do Debate over dangers of egg-yolk 

consumption continues with new study. August 20 2012 

Το άρθρο βρήκε πλήρη δικαίωση μετά από 3 χρόνια στις νέες 

αμερικανικές διατροφικές οδηγίες (guidelines) που απέσυραν τους 

περιορισμούς στην κατανάλωση αυγών και παραδέχονται πως η 

πρόσληψη χοληστερίνης από τα αυγά, τα θαλασσινά κ.λ.π. δεν επηρεάζει 

τα επίπεδα της χοληστερίνης στο αίμα. Επίσης παραδέχονται 

πως τα αυγά με τον κρόκο τους είναι μια εξαιρετικά χρήσιμη τροφή. 

Παραπομπή: Dietary Guidelines for Americans 2015-2020. Eighth 

edition. December 2015. 

Anzeige/Διαφήμιση

R E Z E P T 

36 

--------- 

ΚKaltsounia 

aus Kreta 

* 

Das Rezept ist 

ein Auszug aus dem 

Buch „Kreta kulinarisch“, 

das im September 

erscheinen 

wird. 

Kaltsounia, diese süßen Teilchen findet man überall in den 

Bäckereien der Großinsel. Man könnte sagen, sie sind so 

etwas, wie im Norden des Landes die heiß geliebte Bougatza. 

Wer sie in Deutschland nachbacken will, muss allerdings einen 

kleinen Trick anwenden. Denn es wird schwierig sein, griechische 

Käsesorten Myzithra oder Anthotiro in deutschen Gefilden zu 

finden, also greife ich zu Ricotta. Eine sehr willkommene Alternative. 

Lasst es euch schmecken. 

Ergibt ca. 30 Stück 

• TEIG: 

450 g Mehl, 1 TL Backpulver, 2 

EL Zucker, 1 Prise Salz, 

50 g Butter, 50 g Margarine, 

2 Eier, 2 EL Milch 

• FÜLLUNG: 450 g Ricotta, 1 Ei, 

50 g Zucker, 3 EL Honig, 

1 TL Zimt 

Zutaten 

Τipp 

Zubereitung 

Für den Teig das Mehl, das Backpulver, 

den Zucker und die Prise Salz sieben 

und in eine Schüssel geben. Butter 

und Margarine weich werden lassen und 

dazugeben. Zu einem krümeligen Teig 

verarbeiten. 

Die Eier und die Milch dazugeben 

und weiter kneten. Den Teig auf eine 

bemehlte Arbeitsfläche geben und mit 

den Händen kneten bis ein glatter Teig 

entsteht. 

Zugedeckt 10 Minuten ruhen lassen. 

Die Zutaten der Füllung in eine Schüssel 

geben und gut verrühren. 

Ofen auf 180 Grad vorheizen. 

Den Teig in 30 Teile aufteilen. 

Damit er feiner wird, durch die Nudelmaschine 

„jagen“, anstatt das Nudelholz 

zu bemühen. Also 30 dünne Quadrate 

herstellen. Mit oder ohne Nudelmaschine. 

In die Mitte jeweils 1 TL der Füllung 

geben. Die Ränder zur Mitte klappen, 

dabei etwas von der Mitte frei lassen, 

damit der Teig sichtbar bleibt. 

Ca. 25 Minuten auf einem Backblech 

mit Backpapier ausgelegt backen. Sie 

sollten leicht gebräunt und knusprig sein. 

Mit Puderzucker 

bestäuben. 

Siehe auch: 

mariaskosmos.blogger.de

Elsenheimerstr. 15, 80687 München | T: 089/ 57952769 & 91, F: 089/51739487 

Κρητικές πίτες 

Γλυκά 

Ζυμαρικά 

Café Bistro 

Κρασί 

Anzeige/Διαφήμιση

38 

--------- 

ekφrasis 

Ausgewählt von Vouli Zogou 

Ilias D. 

Papakonstantinou 

Ύψη 

Höhen 

Mην ανεβείς εκεί ψηλά 

σ’ αυτά τα ύψη 

σ’ αυτά τ’ αστύλωτα βουνά, 

φλογέρες γυαλιστερές με ήχους σαπισμένους 

σε περιμένουν, 

συνοδεύουν τον κυβισμό της σκέψης, 

του ενός στενού περιπάτου, 

της ως εκεί περιμέτρου. 

Μην ανεβείς, 

να σε απλώσουν θέλουν, θέλουν να στραγγίξεις, 

να στραγγίξεις τον πιο εύφορο καρπό σου 

την ατόφια σου πνοή, 

το συμπυκνωμένο θαύμα 

του νου σου. 

Μην ανεβείς. 

Steig nicht so hoch hinauf 

auf diese Gipfel 

auf diese nicht gestützten Berge, 

glitzernde Flöten mit faulen Tönen 

erwarten dich, 

begleiten den Kubismus deiner Gedanken, 

des engen Spaziergangs 

bis zum äußeren Umriss. 

Steig nicht hoch, 

sie wollen dich trocken legen, ausmergeln, 

deine reifste Frucht soll abtropfen, 

dein privatester Atem, 

das verdichtete Wunder 

deines Geistes. 

Steig nicht hoch. 

Übersetzt ins Deutsche 

von Argyris N. Sfountouris 

Chloe 

Η σκιά μου 

Τρέχει πιο γρήγορα από μένα 

μαύρη μισή κομματιασμένη 

ψηλή λιγνή τεράστια θυμωμένη 

ανυπεράσπιστη θλιμμένη 

ταχύνω το βήμα, πάω να την αγγίξω 

τινάζεται μακριά αλαφιασμένη 

δεν έχει μάθει αγγίγματα φοβάται 

τρέμει το φως την διάλυση τα μακρινά ταξίδια 

τα λόγια αράχνες-πυρκαγιές 

τόσο νέα αυτή η σκιά 

ένα μικρό κορίτσι με πλεξούδες 

τόσο γρήγορη 

τόσο αργή 

τόσο ανόητη μες στη ρευστότητά της 

Μικρή σκιά αέρα 

πόσο θαρρείς ακόμα θα υπάρχεις; 

Koutsoubelli 

Mein Schatten 

Rennt schneller als ich 

dunkel halb zerstückelt 

groß schlank riesig wütend 

ungeschützt traurig 

ich gehe schneller, will ihn berühren 

er springt erschreckt weit weg 

ist Berührungen nicht gewohnt fürchtet sich 

zittert vor dem Licht, der Auflösung, den weiten Reisen 

vor den Wörtern Brand-Spinnen 

so jung dieser Schatten 

ein kleines Mädchen mit Zöpfen 

so schnell 

so langsam 

so unbedacht in seinem fließenden Wesen 

Kleiner Luftschatten 

wie lange meinst du wirst du noch existieren? 

Übersetzt ins Deutsche 

von Sophia Georgallidis

39 

--------- 

Victoria Mali * 

Übersetzt ins Deutsche von 

Elena Panagiotou 

Ανήκομεν εις τους αγώνες 

Δεν είμαι κουκίδα στο χάρτη σας. 

Δεν χωράω στα στενότοιχα σπίτια σας. 

Δεν ανήκω σε κανέναν. 

Μονάχα στα λευκά μου όνειρα. 

Σ’ εκείνα που φοβάστε ν’ αγγίξετε. 

Στις ανυπόταχτες σκέψεις 

που σαλπάρουν για μακρινά ταξίδια… 

Εκεί που φασκιώνουν τα νεογέννητα με τ’ άδικο. 

Εκεί που τα δάκρυά τους ποτίζουν οικογενειακούς τάφους. 

Εκεί που τα παιδικά χέρια ματώνουν για ένα ξεροκόμματο. 

Den Kämpfen gehörend 

Kein Fleck bin ich auf Eurer Landkarte. 

Keinen Platz finde ich in Euren engen Häusern. 

Keinem gehöre ich. 

Außer meinen weißen Träumen. 

Jenen, die ihr aus Angst nie berührt. 

Und meinen rebellischen Gedanken, 

die zu weiten Reisen aufbrechen… 

Mein Platz ist dort, wo Neugeborene in Unrecht gewickelt werden. 

Dort, wo ihre Tränen Familiengräber benetzen. 

Dort, wo zarte Kinderhände für ein Stück Brot bluten. 

Επιβάτης είμαι 

σ’ ένα τρένο που δε βάλατε σε ράγες. 

Γυρεύω συνοδοιπόρους, μα ’κείνο σχεδόν αδειανό. 

Σαν να βλέπω που και που την Ειρήνη, τη Μαρία, 

τον Κερέμ, τον Δημήτρη. 

Όλοι οι άλλοι, σα σκιές περνάνε. 

Και χάνονται... 

Ο Χαμάντο, η Σοφία, ο Νίκος, 

η Μυρτώ, ο Θανάσης είναι εκεί. 

Πάντα εκεί. 

Πεισμωμένοι κι ορκισμένοι ν‘ αλλάξουν 

τον αναθεματισμένο κόσμο. 

Μελαγχολούν, θυμώνουν, συζητάνε και γελάνε. 

Ουρανέ! Όσοι τον συνάνθρωπο πονάνε… 

Το δώρο Σου, η πυξίδα μου. 

Passagier bin ich in einem Zug. 

Er fährt nicht auf Gleisen, es ist Euch nicht gelungen. 

Mitreisende suche ich, doch er ist fast leer. 

Mir scheint es, als ob ich ab und zu Irini, Maria, 

Kerem, Dimitri sehe. 

Alle anderen passieren wie Schatten. 

Und schwinden... 

Hamado, Sofia, Nikos, 

Myrto, Thanasis sind da. 

Allzeit da. 

Verbissen und vereidigt, 

die verfluchte Welt zu verändern 

Bekümmert, empört, sprechend, lachend. 

Himmel! Alle, die mit ihrem Nächsten leiden… 

Dein Geschenk, mein Kompass. 

*: Pseudonym der Herausgeberin / Ψευδώνυμο της Εκδότριας

40 φάκελος Kunst & Kultur 

--------- 

Ο Λευτέρης ξεναγεί 

τον Σιορ Διονύσιο στο Μόναχο 

Συνέντευξη στον Αντώνη Τσιαχρή 

Γνωρίζατε πως στο Μόναχο ζει ένα 

Ελληνόπουλο, που ασχολείται 

με το Θέατρο Σκιών και τον 

Καραγκιόζη; Ονομάζεται 

Λευτέρης Χαραλαμπίδης, 

είναι 9 χρονών και 

προσφάτως παρουσίασε 

τη δική του παράσταση 

στην πολιτιστική αίθουσα 

των Αγίων Πάντων. 

Συναντήσαμε τον Λευτέρη 

και μας μίλησε για αυτόν και 

τη μεγάλη του αγάπη. 

Λευτέρη είσαι ένα νέο παιδί, που ασχολείσαι με 

το θέατρο σκιών. Πώς προέκυψε αυτή η ενασχόληση; 

Η πρώτη μου επαφή με το Θέατρο Σκιών έγινε το καλοκαίρι του 

2008 στην πόλη μου, τη Λάρισα. Ήμουν μόλις 1,5 χρόνων, 

όταν πήγα με τους παππούδες μου στην παράσταση του Θανάση 

Σπυρόπουλου στο Θέατρο Σκιών. Εκεί πρωτοείδα τις φιγούρες 

να ζωντανεύουν στο πανί. Αμέσως ένιωσα μαγεία. Μόλις 

τελείωσε η παράσταση αγόρασα την πρώτη μου φιγούρα Καραγκιόζη 

και… «ΩΠΑ, ΩΠΑ, ΩΠΑ!!»… κάπως έτσι άρχισαν όλα. 

Τι ήταν αυτό που μας χάρισες; 

Με μεγάλη μου χαρά, και για δεύτερη συνεχή χρονιά, στο Μόναχο, 

όπου ζω τα τελευταία δύο χρόνια, είχα την τιμή να παρουσιάσω 

το Θέατρο Σκιών «ο Μεγαλέξαντρος και το καταραμένο 

οφίδι». Στην παράσταση με συνόδευσε το ρεμπέτικο σχήμα «Ρεμπούμπλικα», 

που επιμελήθηκε της μουσικής. 

ο Σιορ Διονύσιος ή αλλιώς «Νιόνιος». Κι αυτό 

γιατί σε όλες τις παραστάσεις έχει αστείους 

διαλόγους και την πιο ιδιαίτερη φωνή. 

Επίσης, η ζακυνθινή προφορά του 

έχει κάτι το διαφορετικό και το ξεχωριστό. 

Ποια είναι τα όνειρά σου 

για το μέλλον; 

Τα όνειρά μου για το μέλλον είναι 

τα ίδια, πάνω κάτω, που έχει 

κάθε παιδί της ηλικίας μου. Θα 

ήθελα να τελειώσω το σχολείο μου 

και να είμαι όσο το δυνατόν καλός 

μαθητής και άνθρωπος. Και βέβαια, 

να παίζω Καραγκιόζη! Ένα από τα όνειρά 

μου, επίσης, είναι να μεταφράσω και να 

μεταφέρω παραστάσεις του Καραγκιόζη στα γερμανικά, 

μιας και, πηγαίνοντας σε γερμανικό σχολείο, συχνά 

οι δάσκαλοι και οι συμμαθητές μου με ρωτούν με απορία τι είναι 

το Θέατρο Σκιών. Αν κατάφερνα να δώσω μία παράσταση στο 

σχολείο μου, η χαρά μου θα ήταν πολύ μεγάλη! 

Τι μήνυμα έχεις να δώσεις στους συνομήλικούς σου; 

Δύσκολη ερώτηση... Το μόνο μήνυμα που θα μπορούσα να 

δώσω είναι μέσα από το Θέατρο Σκιών να μην ξεχνάνε την Παράδοσή 

τους, εφόσον ζούμε μακριά από την Ελλάδα, όπως και 

να κάνουν πράξη τα όνειρά τους, στο μέτρο του δυνατού, και 

να απολαμβάνουν την κάθε τους στιγμή με… μπόλικο παιχνίδι! 

Σε ευχαριστούμε πολύ Λευτέρη. 

Εγώ σας ευχαριστώ πολύ για όλα. 

Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σου 

ήρωες του θεάτρου σκιών 

και γιατί; 

Όλοι οι ήρωες είναι αγαπημένοι, 

ο καθένας για την μοναδικότητά 

του. Αλλά με αφορμή την ερώτησή 

σας θα μπορούσα να πω, ότι 

η αγαπημένη μου φιγούρα είναι

41 

--------- 

Kunst, Kultur & Wissen 

in München -Veranstaltungstipps 

Das Kunstareal München, die einzigartige Verbindung von Kunst, Kultur und Wissen, auf einer 

Fläche von 500 x 500 Metern, bietet 16 museale Sammlungen, 6 Hochschulen, zahlreiche 

Kulturinstituten sowie über 40 Galerien und ist einer der wichtigsten Kulturstandorte Europas. 

Staatliche Antikensammlungen 

und Glyptothek 

In den Antikensammlungen 

beginnt der zeitliche 

Rahmen mit der kykladischen 

Kultur der Ägäis im 

3. Jahrtausend vor Christus 

und führt bis in die Spätantike 

im 5. Jahrhundert nach 

Christi Geburt. Kunstwerke 

und Gebrauchsobjekte aus 

den unterschiedlichsten Materialien 

wie Keramik, Metall und Stein lassen die Besucher in 

die Welt der Antike eintauchen. Die Glyptothek ist Münchens 

ältestes öffentliches Museum mit einer der weltweit bedeutendsten 

Sammlungen griechischer und römischer Skulptur. Highlights 

sind der Barberinische Faun und die Ägineten. In den 

Museumssälen, deren Architektur an römische Thermengebäude 

erinnert, erlebt man die Antiken in einer eindrücklichen Atmosphäre. 

Sie erinnert an die der originalen Aufstellungsorte. 

www.antike-am-koenigsplatz.mwn.de 

Lenbachhaus München 

„Das ganze Werk, Kunst genannt, kennt keine Grenzen und 

Völker, sondern die Menschheit.“ Der Blaue Reiter kehrt zurück 

ab 3. Februar 2016 bis Herbst 2017 

Die Wiedereinrichtung des ‚Blauen Reiter’ setzt nach den umfangreichen 

Ausleihen für Ausstellungen im Museo Thyssen- 

Bornemisza Madrid, im MoMA New York, im Frankfurter Städel, 

in der Alten Nationalgalerie Berlin, im Palazzo Ducale, Venedig, 

u.v.a. neue Akzente in der Schausammlung. Der Besucher trifft 

auf den Reichtum der weltweit größten Sammlung an Bildern des 

‚Blauen Reiter’, die an verschiedenen Stellen durch eine stärker 

auratische Hängung herausragenden Gemälden mehr Raum gibt. 

www.lenbachhaus.de 

Der Schwerpunkt liegt auf dem Postulat 

der Vielfalt der künstlerischen 

Äußerungen, derzufolge Kandinsky 

und Marc Volkskunst, Kinderkunst, 

ägyptische Schattenbilder, afrikanische 

Schnitzereien oder bayerische 

Hinterglasbilder gleichberechtigt 

neben die Kunstwerke alter europäischer 

Meister oder der aktuellen 

Avantgarde stellten. 

NS-Dokumentationszentrum München 

Mit dem NS-Dokumentationszentrum hat 

München seit Mai 2015 einen zentralen 

Lern- und Erinnerungsort zur Auseinandersetzung 

mit der nationalsozialistischen 

Vergangenheit der Stadt und den Folgen 

der Diktatur erhalten. 

Als einstige „Hauptstadt der Bewegung“ ist 

München wie keine andere Stadt mit dem 

Aufstieg des Nationalsozialismus verbunden. 

Der Neubau am Standort des „Braunen 

Hauses”, der ehemaligen Parteizentrale der NSDAP, ist als 

offenes und lebendiges, alle Generationen ansprechendes Haus 

konzipiert. Das Angebot umfasst die Dauerausstellung „München 

und der Nationalsozialismus“, ein Lernforum mit digitalen Medien- 

und Rechercheangeboten, wechselnde Sonderausstellungen 

und ein vielfältiges Bildungs- und Veranstaltungsprogramm. 

www.ns-dokuzentrum-muenchen.de 

Die Pinakotheken im Kunstareal 

Die drei Pinakotheken bilden zusammen mit der Sammlung 

Schack und dem Museum Brandhorst einen einzigartigen Museumskomplex 

mit Kunstwerken vom Spätmittelalter bis zur 

Gegenwart. 

Die Pinakothek der Moderne präsentiert 

die Kunst des 20. und 21. Jahrhunderts 

ab Mitte Mai 2016 mit ihren Hauptwerken 

in einem neuen Rundgang und 

überraschenden Dialogen. 35 Säle bieten 

Gelegenheit, sich von der Fülle und der 

herausragenden Qualität der Sammlung 

von der Klassischen Moderne bis zur aktuellen 

Gegenwartskunst begeistern zu lassen. Zu sehen sind die 

weltgrößte Sammlung mit Werken Max Beckmanns, herausragende 

Werke von Kirchner bis Klee, von Bauhaus bis Beuys und 

Baselitz sowie bedeutende Einzelwerke von Sigmar Polke, Dan 

Flavin, Peter Doig, Neo Rauch, Stephen Shore, William Eggleston, 

Jeff Wall. Auch selten gezeigte Rauminstallationen von 

Pipilotti Rist oder Thomas Hirschhorn stellen die Pinakothek 

der Moderne in die Reihe der bedeutendsten Museen weltweit. 

www.pinakothek.de 

Text & Fotos: © Kunstareal München

42 Griechisch 

--------- für Anfänger 

TESTEN SIE IHR 

GRIECHISCH JETZT! 

Wenn sich die Rollen umkehren... 

Πού είναι τα κλειδιά μου; 

Wo sind meine Schlüssel? 

Άννα: Γιώργο, πού είσαι; 

Γιώργος: Στο μπάνιο. 

Άννα: Τι κάνεις τόση ώρα στο μπάνιο; 

Γιώργος: Τι θέλεις να κάνω; Κάνω ο,τι κάνει όλος 

ο κόσμος, όταν είναι στο μπάνιο. Πλένομαι. Θέλεις 

τίποτα; 

(Δέκα λεπτά αργότερα) 

Άννα: Γιώργο, ακόμα με τις πιτζάμες είσαι; 

Γιώργος: Άννα, δεν βρίσκω το παντελόνι μου. 

Ξέρεις πού είναι; 

Άννα: Μέσα στην ντουλάπα, μαζί με το σακάκι σου. 

Γιώργος: Α, ναι. Δεν το είδα. 

Άννα: Γιώργο μου, ξέρεις τι ώρα είναι; 

Γιώργος: Δεν ξέρω φυσικά. Τι ώρα πρέπει να είμαστε 

στο θέατρο; 

Άννα: Στις οχτώ. Δεν πρέπει να αργήσουμε, γιατί δεν 

θα βρούμε θέση. 

Γιώργος: Έλα τώρα, κάνε γρήγορα. 

Άννα: Μα εγώ είμαι έτοιμη. Εσένα περιμένω. 

Γιώργος: Τότε θα βγάλω το αυτοκίνητο από το γκαράζ. 

Άννα: Μην ξεχάσεις τα εισιτήρια. 

Γιώργος: Όχι, δεν τα ξεχνώ. Αλλά πού είναι τα κλειδιά 

του αυτοκινήτου; 

Λεξιλόγιο / Wortschatz 

τόση ώρα 

τι θέλεις να κάνω; 

όλος ο κόσμος 

θέλεις τίποτα; 

δέκα λεπτά αργότερα = 

μετά από δέκα λεπτά 

είμαι με τις πιτζάμες = 

φοράω τις πιτζάμες 

Γιώργο μου… 

έλα τώρα… 

μην ξεχάσεις 

λυπάμαι πολύ 

Παναγία μου, θα τρελαθώ! 

ξέρεις κάτι; 

φοβάμαι ότι… 

so lange 

(hier) was meinst du, 

dass ich mache? 

alle Menschen 

willst du etwas? = was willst du? 

zehn Minuten später 

ich trage ein Pyjama 

Lieber Giorgos… 

komm schon… 

vergiss nicht 

es tut mir sehr Leid 

Oh Gott, ich werde verrückt! 

weißt du was? 

ich fürchte mich, dass… 

... ... 

? 

Άννα: Εκεί που είναι πάντα. Στο τραπέζι, 

δίπλα στο τηλέφωνο. 

Γιώργος: Άννα, λυπάμαι πολύ, αλλά δεν είναι 

στο τραπέζι. 

Άννα: Παναγία μου, θα τρελαθώ! 

Γιώργος: Αννούλα μου, ξέρεις κάτι; 

Φοβάμαι ότι τα κλειδιά είναι μέσα στο αυτοκίνητο. 

Και το αυτοκίνητο είναι κλειδωμένο. 

Auszüge aus dem Buch: 

? 

Dimitrios Mastoras. Griechisch aktiv. 

Ein Lehr- und Arbeitsbuch für Anfänger. Niveau A1, A2, B1 

des Europäischen Referenzrahmens. 

Mit CDs und Schlüssel zu Übungen. BUSKE Verlag 

ISBN: 978-3-87548-693-3 

? 

?

TESTEN SIE IHR 

DEUTSCH JETZT! 

Hugo 

Deutsch 

43 

für Anfänger 

--------- 

Anzeige/Διαφήμιση 

von 

Hofmannsthal 

(1874-1929) 

Kunst des Erzählers (1898) 

Schildern willst du den Mord? 

So zeig mir den Hund auf dem Hofe: 

Zeig mir im Aug von dem Hund 

gleichfalls den Schatten der Tat. 

Erkenntnis (1898) 

Wüßt ich genau, wie dies Blatt 

aus seinem Zweige herauskam, 

Schwieg ich auf ewige Zeit still: 

denn ich wüßte genug. 

Reiselied 

Wasser stürzt, uns zu verschlingen, 

Rollt der Fels, uns zu erschlagen, 

Kommen schon auf starken Schwingen 

Vögel her, uns fortzutragen. 

Aber unten liegt ein Land, 

Früchte spiegelnd ohne Ende 

In den alterslosen Seen. 

Marmorstirn und Brunnenrand 

Steigt aus blumigem Gelände, 

Und die leichten Winde wehn. 

Wortschatz / Λεξιλόγιο 

Οι επιτυχίες πολλές, 

o δρόμος, 

ένας! 

• ΑΓΓΛΙΚΑ 

Υπεύθυνη: Στέλλα Τάτση 

• Εγγύηση απόκτησης πτυχίου 

F.C.E. μέχρι την Γ΄ Γυμνασίου 

ή την Α΄ Λυκείου. 

• Proficiency έως 14 μήνες 

από επίπεδο Β2-Lower 

• Τμήματα Pre junior ΔΩΡΕΑΝ 

• 

15% έκπτωση σε αδέλφια 

• ΔΩΡΕΑΝ τα βιβλία του μαθητή 

για την πρώτη χρονιά. 

schildern 

Mord, der 

gleichfalls 

wüßt ich... = wenn ich wüßte... 

verschlingen 

erschlagen 

Schwinge, die 

alterslos = zeitlos 

Marmorstirn, die = eine Stirn 

aus Marmor 

Brunnenrand, der 

Gelände, das 

απεικονίζω, περιγράφω 

ο φόνος 

επίσης 

αν ήξερα... 

καταβροχθίζω 

σκοτώνω 

η φτερούγα 

διαχρονικός 

μαρμαρινό μέτωπο 

το χείλος του πηγαδιού 

το έδαφος, η περιοχή 

Φροντιστήριο Έφη Κούρτη 

Lexis-Schulungsinstitut 

Arnulfstr. 10, 3 ος & 4 ος όροφος 


Τηλ.: (089) 59991939 

59991940 

Διεύθυνση σπουδών 

Έφη Κούρτη, Αλέξανδρος Σκανδάλης

*Die Vorlage des Katalogs wurde von Alpha Print GmbΗ erstellt 

ΜΟΥΣΙΚH ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 

44 

--------- 

Musikinstitut 

Fon: 089 / 55 07 95 59 

Fax: 089 / 55 07 78 99 

Unterricht 

Studio 

Bands 

Events 

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ/ 

ΜΟΥΣΙΚΗ/ 

ΧΟΡΟΣ 

Instrumental 

Vocal 

Theorie 

Harmonie 

Gehörbildung 

Früherziehung 

Music-Producing 

Musik & Computer 

Fahrschule Delta-Drive 

Panagiotis Dimitriadis 

Fahrschule TASSOS 

Anastassios Tzouridis 

Φροντιστήριο ΓΝΩΣΗ 

Schulungsinstitut LEXIS 

Μυρτώ Στρατήγη 

Φιλόλογος 

PRISMA e.V. 

Sprachenschule 

Dr. Eva Tsigkana M. A. 

Buchwissenschaftlerin 

& Klassische 

Philologin 

Anzeigen 

Καταχωρήσεις 

Die “Drachme” wird ausschließlich durch Anzeigen finanziert. Wir 

bedanken uns bei Georgios Falainas (Omilos GmbH) für das Sponsoring. 

Ein besonderer Dank gilt allen unseren Werbekunden. Wir stellen sie 

Ihnen nach Branche und nach alphabetischer Reihe vor: 

Τα έσοδα της “Δραχμής” προέρχονται αποκλειστικά από διαφημίσεις. Ευχαριστούμε 

τον Γεώργιο Φαλαΐνα (Omilos GmbH) για τη χορηγία και ιδιαιτέρως όλους τους 

διαφημιζομένους. Σας τους παρουσιάζουμε κατά αλφαβητική σειρά, ανάλογα με την 

ειδικότητά τους: 

Name Adresse Kontakt Sonstiges 

Steinstr. 46 


(Haidhausen) 

Astallerstr. 11 




Augsburgerstraße 39 

85221 Dachau 

Arnulfstraße 10 


Rablstr. 12, App 

112, 81669 

Μünchen 

Schwanthalerstraße 

91, 80336 Munich 

Brucknerstr. 21 


Sonnenstr. 15 


Έλσα Τσίτερ 

Magister Artium 

Friedenheimer Str. 

70 

Γερμανικής και Αγγλικής 80686 München 

Unterricht für Φιλολογίας alle Instrumente 

Musikinstitut 

Genima 

im Hause Lindberg 

www.musikinstitutgenima.de 

Sonnenstr. 15 


Τ:089/ 44454459 

F:089/44119508 

Μ:01728373155 

www.delta-drive.de 

info@delta-drive.de 

T:089 /51086705 

F:089 /51089602 

M:0171 3841144 

www.fahrschule-tassos.de 

info@fahrschule-tassos.de 

T: 089/26 87 15 

F: 089/26 41 60 

M: 0174-32 12 003 

www.gnosi.de 

gnosi.institut@gmail.com 

Τ: 089/59991939 

089/59991940 

info@lexis-institut.de 

M: 015224265297 

E: mirtostratigi@gmail.com 

T: +49 89 54073717 

www.prisma-ev.de 

fragen@prisma-ev.de 

T: (089) 41619788 

M: (+49) 174 3351139 

E: eva.tsigkana@yahoo.de 

T: 089 54644010 

0179 4505826 

elsa.tsiter@gmx.de 

T: 089/55 07 95 59 

F: 089/55 07 78 99 

www.musikinstitutgenima.de 

info@musikinstitutgenima.de 

… από το 1989 

στο Μόναχο - από το 

2004 στο Νταχάου! 

Οι επιτυχίες 

πολλές, 

ο δρόμος ένας! 

Ειδίκευση: 

- Μαθησιακές 

δυσκολίες 

- Διδασκαλία 

ελληνικών ως δεύτερη 

ή ξένη γλώσσα 

ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ 

με 1,55 € (!) 

την ώρα 

Alt- und Neugriechisch 

für Deutsche 

– alle Niveaus 

Φιλολογικά 

Μαθήματα 

Ιδιαίτερα μαθήματα 

Γερμανικών και 

Ελληνικών σε παιδιά 

και ενήλικες

Dienstleistungen fϋr Unternehmer 

ΙΑΤΡΕΊΑ 


Dr. med. Panos 

Bouliopoulos 

Praxis für Orthopädie 

Sonnenstr. 22 


T:089/59997372 

F:089/59991477 

www.orthon.de 

praxis@orthon.de 

Mo-Di-Do 9:30-13:00 

und15:00-18:00 

Mi OP (stationär) 

Fr OP (ambulant) 

ΙΑΤΡΟI 

Ballett- und Musicalschule 

Restaurant Bar Lounge 

Dr. med. univ. 

Barbara Dorigoni 

Fachärztin für 

Allgemeinmedizin 

Dr. med. univ. 

Hermann Dorigoni 

Facharzt für 

Augenheilkunde 

Bayerstr. 27/ 

1. Stock 


Bayerstr. 27/ 

1. Stock 


T: 089/16 39 904-0 

F: DW 19 

M: 0175/56 96 670 

hausarzt@praxis-dorigoni.de 

www.praxis-dorigoni.de 

T: 089/16 39 904-0 

F: DW 19 

M: 0175/56 96 670 

augenarzt@praxis-dorigoni.de 

www.praxis-dorigoni.de 

Dr. med. Thomas Doulas 

Frauenarzt 

und Geburtshelfer 

Dr. Konstantinos Soulis 

Kinder- und Jugendarzt 

Παιδίατρος 

Dr.med. Karola 

Kotsou-Börzsönyi 

Kinder und Jugendfachärztin/ 

Naturheilverfahren 

Vaia Potolidu-Moukrioti 

Fachärztin für Allgemeinmedizin 

Ernährungsmedizin 

Psychosomatische Grundversorgung 

Diabetologisch qualifizierte Hausärztin 

Eleni Poutachidou 

Diabetologisch qualifizierte Hausärztin 

Psychosomatische Grundversorgung 

Akupunktur, Ernährungsmedizin, Bioresonanz 

Bayerstr. 27 

80335 München T:089/54829206 

F: 089/54829207 

Riesenfeldstr. 18 

80809 München T:089/3592613 

Vöttinger Str. 11 

85354 Freising 

Schleißheimerstr. 429 


Tegernseer 

Landstr. 62 


T:08161/12666 

F:08161/534700 

www.kinderarztfreising.de 

T: 089/ 313 30 13 

F: 089/ 313 30 15 

T:089/6517638 

F:089/6916553 

Mo-Fr 9:00-12:00 

Mo-Di-Do 14:00-18:00 

Mo-Di-Do 8:30-11:00 

und 15:00-17:30 

Mi-Fr 8:30-11:00 

Mo- Di-Do 8:00-12:00 

und 15:00-18:00 

Mi-Fr 8:00-12:00 

Mo-Di-Do 8:00- 

12:00 und 15-18 

Mi-Fr 8-12 

Dr.med. Paris Ntampakas 

Facharzt 

für Innere Medizin 

Internistischhausärzliche 

Praxis 

Thalkirchner 

Strasse 129 


T:089/778684 

F:089/72579658 

www.praxis-ntampakas.de 

info@praxis-ntampakas.de 

Mo-Fr 07:30-12:00 

Mo-Di-Do 15:00- 

17:00 

Haris Apostolidis 

Zahnarzt 

Kyriaki Fotiadou 

Zahnärztin 

Alter Messeplatz 2 


Leonrodstraße 9 


Direkt am 

Rotkreuzplatz (U1) 

T:089/ 508834 

F: 089/ 5004686 

T: 089/ 16 06 25 

F: 089/ 120 21 854 

www.praxis-fotiadou.de 

kontakt@praxis-fotiadou.de 

Verlängerte 

Sprechzeiten! 

Mo-Fr 7:00-14:00 

Di-Mi 13:00-21:00 

Do 10:00-18:00 

ΟΔΟΝΤIΑΤΡΟΙ 

Christos Kalotas 

Zahnarzt 

Schwanthalerstr. 10 

(gegenüber dem 

Deutschen Theater) 


T: 089/54505290 

F: 089/54505292 

www.praxis-amdeutschentheater.de 

info@dentalworks-muc.de 

Mo bis Do 9:00 – 18:00 

Fr 9:00 -17:00 

MRD DENTASMILE 

Kostoula Marounta 

DDS 

Rückgeb. 

Rechts / 3. Stock 

Marsstrasse 14 A 


T: 089/55 36 38 

F: 089/50 69 50 

M: 0176/84 73 35 99 

www.mrd-dentasmile.de 

info@ mrd-dentasmile.de 

Dr. Thomas 

Moukriotis 

Zahnarzt 

Schleißheimerstr. 415 


T: 089/314 79 79 

F: 089/ 312 320 64 

Mo-Di-Do 8:00-12:00 

und 14:00-18:00 

Mi-Fr 8:00-13:00 

Wasilis 

Sgouropoulos 

Kieferorthopäde 

Bayerstr. 27 


T: 089 / 59 33 15 

F: 089 / 64 96 48 20

Diese Seiten stehen Ihnen zur Verfügung! Kontaktieren Sie uns: 

jp@jopa-drachme.com 

Αυτές οι σελίδες είναι στη διάθεσή σας! Επικοινωνήστε μαζί μας: 

jp@jopa-drachme.com 

Anzeigen 

Καταχωρήσεις 

ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ 

ΠΑΡΑΪΑΤΡΙΚΑ 


ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ 

Otto Apotheke in der 

Maxburg Apotheker 

Georgios Kolovas 

farma-plus 

Apotheker 

Andreas Lalakos 

Eleni Paraliki 

Sprachtherapeutin - 

Dipl. Pädagogin & 

Lernberatung 

Pacellistr. 5 


Hohenzollernstr. 47 

80801 München & 

Ungererstraße 19 


Hainbuchenstr. 2 


T:089/ 24268839 

F:089 /242 68842 

M: 0173/3635345 

ottoapotheke@googlemail.com 

T:089 / 219 091 329 & 331 

F: 089 / 219 091 429 & 431 

info@farma-pluskurfuerstenplatz.de 

& info@farma-plus-fuchsbau.de 

T: 089/90540821 

M: 0176/43004286 

paraliki@t-online.de 

Mo-Fr 9:00-19:00, 

Sa 9:00-14:00 

...τιμές που 

σας συμφέρουν 

Lb. nach dem KLIPP 

und KLAR Lernkonzept 

ΝΟΜΙΚΑ 


ΔΙΚΗΓΟΡΟΙ 

Stavroula 

Giannoulatou 

Βασιλέως 

Κωνσταντίνου 25 

10674 Αθήνα 

Τ: 210 7254110 

M: 6971867291 

W: www.giannoulatoudikhgoros.gr 

E: giannoulatou@yahoo.gr 

Danai Katsanou 

Keplerstr. 1 


T: 089/419523-3 

F: 089/419523-59 

www.gollob-jur.de 

danai@katsanou.de 

Fachanwältin 

für Familienrecht 

Stavros Kostantinidis 

Keplerstr. 1 


T: 089/419523-3 

F: 089/419523-59 

www.gollob-jur.de 

s.kostantinidis@gmx.de 

Kanzlei 

Dr. Kalliopi Chamakou 

Dr. Kalliopi 

Chamakou 

Adresse: 

Schwanthaler Str. 

73 / 3. Stock 


T: 089-99953685 

E: kanzlei-chamakou@ 

gmx.de 

Maria Markatou 

Widenmayerstr. 15 

/ IV 

Am Friedensengel 


T: 089/38 38 240 

F: 089 38 38 2423 

www.kanzlei-loeffler.de 

markatou@lexmuc.com 

Arbeitsrecht 

Εργατικό Δίκαιο 

Alexis-Panos 

Panoutsopoulos 

Mitglied der Rechtsanwaltskammer 

München 

Landshuter Allee 8 


T: 089 20080303 

F: 089 20049314 

M:176 61913085 

W: www.rechtsanwalt-hellas.com 

info@rechtsanwalt-hellas.com/ 

alexis.panoutsopoulos@otenet.gr 

Christos Perperidis LL.M. 

Potsdamerstr. 7 


T: 089/1259 2910 

F: 089/2555 1300 69 

M: 0175/94 71 145 

W:www.kanzlei-sp.de 

E: perperidis@kanzlei-sp.de 

Strafrecht 

Ποινικό Δίκαιο 

Apostolos Saroglakis 

Burgstrastr. 12 


T: +49 (89) 324906-41 

saroglakis@primus-law.com 

www.primus-law.com 

Kanzlei 

RA Thea Vasilikou, LL.M. 

Thea Vasilikou LL.M. 

Adresse: 

Schwanthaler Str. 

73 / 3. Stock 


T: 089-99953685 

E: lawoffice-vasilikou@ 

gmx.de

ΝΟΜΙΚΑ 


Vlachopoulos 

Herzogstr. 8 


T: 089 54508568 

F: 089 54508570 

M: 0176 24131465 

www.vlachopoulos.info 

law@vlachopoulos.info 

ΛΟΓΙΣΤΙΚΑ 


Mü- Lo e.V. 

Lohnsteuerhilfeverein 

Schwanthalerstrasse 

74 80336 München 

T: 089/536831 

F: 089/5438546 

mue-lo-lohnsteuerhilfe@ 

freenet.de 

Wochentags 

09:00-12:30 und 

15:00-18:30 

Mi, Sa 09:00-12:30 

Sysikon 

Dimitrios Ekizoglou 

Unternehmensberatung, Finanzund 

Lohnbuchhaltung 

Schwanthalerstr. 73 b 


T: 089/ 509655 

F: 089/ 50096673 

sysikon@t-online.de 

ΤΡΑΠΕΖΕΣ 

ΑΣΦΑΛΙΣΤΕΣ 

ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΕΣ 


Piraeus Bank S.A. 

Kostas Tsoklanidis- 

Michailidis 

Versicherungen 

und Finanzen 

Maria Cavoura 

Juristin-öffentlich 

bestellte & beeidigte 

Übersetzerin 

Baseler Straße 46, 

D-60329 Frankfurt 

am Main 

Allacher Str. 8 

85757 Karlsfeld 

Schwanthalerstr. 74 


T. +49 (0) 69 2400110, 

www.piraeusbank.de 

Τ: 0 81 31/ 27 32 22 

F: 0 81 31/ 27 22 23 

M: 01 72/ 25 22 970 

www.allianz-kt.de 

kostas.tsoklanidis@allianz.de 

T: 089/534207 

F: 089/5438546 

maria.cavoura@freenet.de 

ΖΗΤΟΥΝΤΑΙ 

ΑΤΟΜΑ! 

Mo-Sa 09:00-12:30 

und Mo-Fr 15:00-18:30 

ΜEΤΑΦΡΑΣΤΕΣ ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ ΤΡΑΠΕΖΑ 

Panos Mertzanis 

Öffentlich bestellter und 

beeidigter Dolmetscher & 

Übersetzer für Griechisch 

(LG München I) 

Auenstr. 12 


T: 089/14336620 

F: 089/14324913 

M: 0176/57546620 

panos@metafrasi.de 

www.metafrasi.de 

Bürozeiten: 

Montag bis Freitag 

9:30 – 17:30 

Helena Wulgari-Popp 

Staatlich geprüfte , öffentlich 

bestellte & beeidigte 

Dolmetscherin und Übersetzerin 

für GRIECHISCH-DEUTSCH- 

ENGLISCH 

Barbarossastr. 14 


T: 089/ 9827522 

F: 089/ 9827523 

M: 0172 8505887 

www.translations-hwp.de 

helena.w-popp@t-online.de 

Konferenzdolmetscherin 

Διερμηνέας Συνεδρίων 

ΓΡΑΦΕΙΟ 

ΕΥΡΕΣΕΩΣ 

ΕΡΓΑΣΙΑΣ 


AXIA Personal GmbH 

Professional 

Personal Recruiting 

Ludwigstr. 8 


Hauptsitz Kifisias 

46 

115 26 Athen 

T: 089/ 206021 158 

F: 089/ 206021 610 

T: +30/210 7780264-6 

F: +30/210 7780268 

www.axia-personal.com 

muenchen@axia-personal.com 

ανεύρεση 

εργασίας σε 

απόφοιτους 

μέσης και 

ανώτερης 

εκπαίδευσης 

ΖΗΤΟΎΝΤΑΙ ΕΠΕΙΓΌΝΤΩΣ: νοσηλευτικό προσωπικό για δημόσια νοσοκομεία στο Μόναχο 

και εργατικό προσωπικό για το αεροδρόμιο του Μονάχου

ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ 


Taverne Anti 

Jahnstraße 36, 


T: 089/268 337 

BALOS 

Balos 

Griechische Taverne 

Aubinger Straße 

55 

82166 Gräfelfing 

T: 089 / 875149 

www.balos-gräfelfing.com 

balos-muenchen@gmx.de 

Brusko Grill 

Restaurant 


80802München 

T: 089 ∕ 343838 

www.brusko.de 

info@brusko.de 

Neueröffnung! 

Elia 

Herzogstr. 90 


T:089/ 36035455 

www.elia-restaurant.de 

TAVERNA LAKIS 

Augustenstrasse 114 


T: 089/5233752 

www.taverna-lakis.de 

TAVERNE LITHOS 

St. Martin. Str. 38 


T: 089/694236 

www.lithos24.de 

Ristorante Meraviglia 

Konstantinos 

Mouratidis 

Riegerhofstr. 20 


T: 089/5807879 

F: 089/58929099 

Mythos 

Münchner Str. 41 

82008 Unterhaching 

T: 089/61079789 

POLITIA 

Münchner Straße 

65, 85774 Unterföhring 

089/ 

90770582 

www.restaurant-politia.com 

politia@buergerhausunterfoehring.de 

Poseidon 

Schleißheimer 

Str. 456 

80935 München T: 089/3131373 11:30-15:00 & 

17:30-24:00 

Kein Ruhetag 

TAVERNA TASSOS 

Inh. Fam. Boitsos 

Josef-Stegmair-str. 1 

84489 Burghausen 

T: 08677 /62555

ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ 


"ZUR GARTENLAUBE" 

Inh. Panagiotis 

Papachristou 

Dachauerstr. 293 


T:089/ 1 57 50 20 

F:089/1 57 77 5 

www.zur-gartenlaube.de 

Mit gemütlichen 

Biergarten 

und Kinderspielplatz 

ΧΟΡΟΣ 


Takos Partskas & 

Thea Kessissi 

Tanzlehrer 

Schopenhauerstr. 

46 


T: 089/3084253 

M: 0172/8242282 

www.griechische-taenze.de 

theatakos@web.de 

ΤΑΞΙΔΙΑ 


Midia Tours 

Maximiliansplatz 16 


T: 089/23249585, 23249173 

F: 089/23886774 

M: 0176/61959444, 

0176/61305485 

panagiotisliodos@midiatours.com 

Μεταφορά-Περιηγήσεις- 

Ξεναγήσεις και εκδρομές σε όλη 

την Ευρώπη με πολυτελή 

λεωφορεία, mini bus και 

λιμουζίνες. Λογικές τιμές. 

ΤΑΞΙΔΙΑ 

Stefan Reisen 

Bayerstr. 13 


T: 089/5522510 

F: 089/553009 

www.stefanreisen.de 

info@stefanreisen.de 

Ihr online Reisebüro! 

ΤDS Reisen 

Müllerstr. 47 / 

U-Sendliger Tor, 


T: 089 260 94 18 

E: info@tdsreisen.de 

W: www.tdsreisen.de 

Ferienhäuser, 

Fähren, Flüge, 

Mietwagen 

ΚΟΜΜΩΤΗΡΙΟ 


Friseursalon THRIX 

Ntina Tsalouka 

Friseurmeisterin 

Augsburgerstr.1 


(Sendlinger Tor) 

U-Bahn 1,2,3,6,7 

Tram 27,28,16,17,18 

T: 08131/4309798 

H:0152/21988757 

ΛΟΙΠΕΣ 

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ 


P3 Druck & Werbung 

Postfach 80 17 12 


M: +49 (0) 172 61 31 731 

+49 (0) 174 20 11 306 

info@pdrei.org 

www.pdrei.org 

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΉ 

ΕΤΑΙΡΊΑ 

Komvos Branchenbuch 

Postfach 80 17 12 


M: +49 (0) 172 61 31 731 

M: +49 (0) 174 20 11 306 

info@komvos.info 

www.komvos.info 

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΌΣ 

ΟΔΗΓΌΣ / ΕΥΡΕΤΉΡΙΟ 

Pack & Clean 

Chrysafis 

Sidiropoulos 

Dorfstraße 32, 

85375 Mintraching 

(Grüneck), 

Neufahrn 

T: 08165/9347536 

M: 0176/63240044 

packundclean@gmail.com 

Είδη Καθαρισμού 

ΥΠ. ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ

ΛΟΙΠΕΣ 

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ 


DELI@ PC Service 

Ilias Delianidis 

Sakis Leonidis 

Elektriker - Elektroniker 

Cubical Engineering 

& Real Estate 

Schwanthalerstr. 

73b 


Humboldstr. 9 


Αριστείδου 8 

Αθήνα 

ΤΚ. 10559 

Ελλάδα 

Μ: 0176/80032422 

W: www.delia-pc-service.de 

E: info@delia-pc-service.de 

Μ: 0176 ∕ 70632802 

Τ:00302130056004 

admin@cubical.gr 

www.cubical.gr 

Computer Reparatur & 

IT-Service 

ΜΕΣΙΤΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟΣ Υ/Η 

Delia Immobilien 

Stefanos Delianidis 

Immobilienmakler 

Schwanthalerstr. 

73b 


M: 0176/80032421 

info@delia-immobilien.de 

www.delia-immibilien.de 

Ellindex 

Theodoros Aggos 

Bachelor of Information Systems 

and Management 

City Car Rental 

Isar-Taxi 

A.Omiliadis 

Grohmannstr.44 


Δοϊράνης 38 

Θεσσαλονίκη 

ΤΚ. 546 38 

Ελλάδα 

T: +49 89 12092682 

www.ellindex.de 

info@ ellindex.de 

Τηλ & Fax: 

+30 2310.20.20.29 

Email: info@citycars.gr 

Förderung der B2B/B2C 

Kommunikation/Kooperation 

Δικτυώνουμε Έλληνες 

επιχειρηματίες & ελεύθερους 

επαγγελματίες 

Kfz-Werkstatt, 

Schellingstr. 145-7 

80797 München T:123 23 00 Flughafenfahrten, 

Taxivorbestellungen 

ΤΑΞΙ ΕΝΟΙΚΙΑΣΕΙΣ ΔΙΚΤΥΟ 

ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ 

ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΗ 

ΣΙΤΑΡΙΔΗΣ 

Λεωφόρος Βασιλέως 

Κωνσταντίνου 25 

Τ.Κ. 10674 

Αθήνα 

Τηλ.: 2110123423 

Κιν.: 6944394628 

Sales@sitaridis-metaforiki.gr 

www.sitaridis-metaforiki.gr 

ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ 

ALPHA OMEGA 

Ελληνικό Γραφείο Τελετών 

Διεθνείς μεταφορές σορού 

Albert-Roßhaupter 

Str.78 


Τ: 0049 0 89 500 77 700 

F: 0049 0 89 500 777 01 

M:0049 15 14 13 000 13 

information.alphaomega@gmail.com 

www.alphaomega.de.com 

ΓΡΑΦΕΙΟ 

ΤΕΛΕΤΩΝ 

ΑΚΑΔΗΜΙΑ 

ΤΕΝΙΣ 


Tennisschule Christos 

Christos Theodosiadis 

Föhringer Ring 5 


Aumeisterweg 10 


Büro: 089/35 00 41 14 

089/32 21 01 00 

M: 0172/91 38 965 

www.christos-tennisschule.de 

www.philathlos.de 

christos@rsc-tennis.de 

Schnuppern Sie mit 

Vergnügen 

und Geselligkeit rein! 

KOMMEN, PROBIEREN, 

BEGEISTERT SEIN

Δικηγορικό γραφείο 

Γιαννουλάτου Σταυρούλα 

Σωκράτης Ράμμος 

& Συνεργάτες 

Παρέχουν ολοκληρωμένες 

και υψηλού επιπέδου 

νομικές και συμβουλευτικές υπηρεσίες 

στους πελάτες, φυσικά και νομικά πρόσωπα. 

Βασιλέως Κωνσταντίνου 25, 10674 Καλλιμάρμαρο, Αθήνα 

Τ: 210 7254110 | F: 210 7254101 | M: 6971867291 

W: www.giannoulatou-dikhgoros.gr | E: giannoulatou@yahoo.gr 

Christos F. Perperidis LL.M. 

RECHTSANWALT & DIKIGOROS ATHEN 

Potsdamerstr. 7 


Deutschland 

Tel: +49 89 1259 2910 

Fax: +49 89 2555 1300 69 

Mobil: +49 (0)175 94 71 145 

Email: perperidis@kanzlei-sp.de

MITTELMEER FEINKOST 

Unsere Empfehlungen 

Gefülltes Fladenbrot aus Kreta 

Nudelprodukte 

Konditoreiprodukte 

520 - Café Bistro 

coming soon... 

Tel: +49 (0)89 579 527 69/-91 

Text & Design: © JOPA

Drachme29_WEB

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?