ud#63 (25580)

¹ 63 (25580)
2017-òž àð 22-òž ãóäûðèêîøêîí 5
АНАЙ КЫЛ
Кыл воля удмурт гуртын
Åëåíà ÐßÁÈÍÀ
Êåìàëàñü ќâќë Êèÿñà
¸ðîñûñü Âóæ Ñàëüÿ
ãóðòûñü «ÑàëüÿÄîðûí»
êûêåòžåç «ßðàòîíî
óäìóðò êûë»
ëàãåðü ðàäúÿñüêèç.
Ìàèí ñî òîäý êûëèç?
Åâãåíèÿ ËÅÊÎÌÖÅÂÀ,
ïðîåêòëýí àâòîðåç
íî óäìóðò ñÿìåí âåðàñüêûíû
ќäúÿçû.
Çýìçý âåðàñà, òà ëàãåðåç
ìàëïàé àñëàì óäìóðòýç
äûøåòýìå ïîòýìûñü.
Íî ìîí îãíàì ñûŸå
âûëžñüêûìòý. Óäìóðò êûëýí
òóíñûêúÿñüêèñü¸ñ
ќæûò ќâќë.
Îëüãà ÓÐÀÑÈÍÎÂÀ,
Ìîñêâà
- Íûðûñåòžåç ëàãåðü
îðò÷èç Êåç ¸ðîñûí, íîø
òóý øàåðìûëýñü ëûìøîð
¸ðîññý âîçüìàòûíû ìàëïàìû.
Îã 40 êóçÿ ëþêàñüêèìû,
ðàäúÿñü¸ñûç íî,
þðòòžñü¸ñûç íî, äûøåòñêèñü¸ñûç
íî ëûäúÿñà.
Øóìïîòûìîí, ñàëüÿîñ òóæ
øóíûò ïóìèòàçû.
Êûëåì àðûí ïðîåêò
áîðäûí îãíàì óæàé êå,
òóý ìûíûì çîë þðòòžç
Äàðàëè Ëåëè. Џàïàê ñî
ќò÷àñüêèç íî êàëûêåí êóñûï
âîçèç. Øóìïîòûìîí,
êûëåì àðûí âåòëýìú-
¸ñ òóý íîø èê âóûëžçû,
ýøøî ñüќðàçû ýøú¸ññýñòîäìîîññýñ
âàéèçû. Êûëñÿðûñü,
Ñüќëòà ¸ðîñûñü
íûëêûøíî òóý âíóêú¸ñûíûç
âóûëžç.
Óäìóðò êûëýç ëàãåðüûí
òóíñûêî äûøåòžçû: ñîå
íûðûñü ïè÷è «êèðïè÷ú-
¸ñëû» ëþêûëžçû, ñîáåðå -
îãàçåÿçû. Êûëñÿðûñü: ìîí
àäœèñüêî - ìîí àäœèñüêî
øóíäûåç - ìîí àäœèñüêî
ãîðä øóíäûåç - ìîí
àäœèñüêî ãîðä šóæàñü øóíäûåç…
Ìûíûì ïîòý, òà
àìàë òóæ òóíñûêî! Êûëýç
÷èê òîäžñüòýìú¸ñ íî àðíÿ
Ÿîæå áûäýñ ïðåäëîæåíèîñ
êûëäûòúÿíû äûøî. Ëàãåðüûñü
œó÷îìåì óäìóðòú¸ñ
- Ìîí ëàãåðå 1 íóíàëëû
ãèíý âóûëž. Æàëÿñà
âåðàíî, ñî êóñïûí òðîñ èê
àäœûíû ќç êûëäû. Íî îòûí
óìîé, ëÿêûò âàë. ßðàç:
êûëýç âîëÿòîí ïîííà,
ïќðòýì ïóìî ïðîãðàììàîñòû
íî óðîêú¸ñòû ñÿíà, ìóêåò
ïќðòýì àìàëú¸ñòû íî
êóòžçû. Êûëñÿðûñü, ëûêòûêóì
èê, àäœè: åãèòú¸ñ
òóïåí øóäî, óäìóðò êûëú-
¸ñòû âåðàñà. Ìàëïàñüêî,
îçüû òðîñãåñ êûëú¸ñ éûðå
êûë¸. Ìûíûì ïîòý, ëàãåðå
âóýìú¸ñ íûðûñü èê êûëëýí
âûëòóñûíûç, êóàðàåíûç,
àñïќðòýìëûêú¸ñûíûç òîäìàòñêî,
àçüëàíÿç ñîå ìóðãåñ
äûøåòûíû ìûëêûä
áàñüòî.
Àëåêñàíäð ÒÅÐÅÍÒÜÅÂ,
Ñûêòûâêàð
- Óäìóðò êûëýí òóíñûêúÿñüêåììå
òîäûñà, Äàðàëè
Ëåëè ìûíûì òà ëàãåðå
ïûðèñüêûíû Ÿåêòžç.
Óäìóðòýç íî äûøåòîä, ïðîåêòú¸ñìû
ñÿðûñü íî òîäîä,
øàåðìåñ íî àäœîä, øóèç.
Ìîí îò÷ûîçü íîêó ќé
âàë Óäìóðòèûí! Ëûêòž
âàçüãåñ Èæêàðåç àäœîí âûëûñü.
Øîðêàð êåëüøèç,
íî îòûí òóæ ќæûò óäìóðò
øќìûç.
Ëàãåðüûí òðîñ òîäìîîñûíûì
ïóìèñüêè, âûëü
àäÿìèîñûí ýøúÿñüêè.
Òóæ êåëüøèç: êûŸå
äûøåòžñü äîðû ìûíýììû
ïîòžç, ñî äîðû èê
ìûížìû (ñîîñ òóæ áûãàòûñà
áûðúåìûí âàë). Îãàç
êûëýç ëþêåòú¸ñûí-ëþêåòú¸ñûí
âàëýêòžçû, ìóêåòàç
òðîñãåñ âåðàñüêèçû.
Íûðûñåòž óðîêûí èê âàëàé:
óäìóðò êûë êîìè êûëûëû
òóæ ìàòûí âûëýì!
Óäìóðò êûë ìûíûì êàï-
÷èåí ñ¸òžñüêèç.
Òóæ ÿðàçû ïќðòýì ìàñòåð-êëàññú¸ñ,
ëåêöèîñ,
êîíöåðòú¸ñ, ôèëüìú¸ñ íî
ìóëüòôèëüìú¸ñ. Îòûí
òðîñãåñ òîäž óäìóðò êóëüòóðà,
ñè¸í-þîí, äžñüêóò,
îãëîì ïåðìü âûæûûñü
êàëûêú¸ñ ñÿðûñü. Òóæ
îñêèñüêî, âóîíî àðûí íî òà
ëàãåðå ïûðèñüêûíû áûãàòî
øóûñà.
Íàòàëüÿ ÃÐÈÃÎÐÜÅÂÑÊÀß,
×åáîêñàðû
- Ìè ñåìüÿåíûì êîòüêó
ïûðèñüêèñüêîì ÷óâàø êûëúÿ
«Õàâàë» ëàãåðå. Êûëú¸ñûí
êåìàëàñü òóíñûêúÿñüêèñüêîì:
ìîí íî, êóçïàëû íî - ôèëîëîãú¸ñ.
Џîøåí äûøåòžìû
ôðàíöóç, àíãëè, ÷óâàø, íåìåö,
èñïàí íî ýñïåðàíòî
êûëú¸ñòû.
Ìàëïàñüêî, «ßðàòîíî óäìóðò
êûë» âûëëåì ëàãåðü¸ñ
êûëëû ãèíý óã äûøåòî, êàëûêåí,
êóëüòóðàåí òîäìàòî.
Óäìóðò ëàãåðüëýí êûêàç èê
ñìåíàîñàç ïûðèñüêûñà, ìè
òðîñ òóíñûêî àäÿìèîñûç íî
òðîñ âûëüçý òîäžìû íè, óäìóðò
ñÿìåí êќíÿ êå âåðàñüêûíû
äûøèìû.
Ëàãåðü òóæ øóíûò, óçûð
îðò÷èç. Áóñû ñþàíý ïûðèñüêèìû.
Ãóðòîîñ îò÷û óäìóðò
äýðåìú¸ñûí ïîòžçû, âàøêàëà
íî òóàëà óäìóðò ãóðú¸ñòû
êûðœàçû.
Óäìóðò êûëýç äûøåòžçû ýêòûñà
íî øóäûñà.
Àëåêñàíäðà ÂÈÑÈ×,
Ìîñêâà
- Ìîí íûðûñüñý òàŸå ëàãåðå
ïûðèñüêè. Îò÷û äàñÿñüêûêóì,
íîêûŸå ìàëïàíú¸ñû
ќé âàë: êûò÷û ìûížñüêî, ìàð
îòûí ëóîç. ßðàç, êûçüû âàíüçý
ðàäúÿçû, êûçüû ïóìèòàçû
íî äûøåòžçû.
Éûëïóìúÿé êûëú¸ñûç
ìóð äûøåòîíúÿ ãóìàíèòàðíîé
ãèìíàçèåç, êûëú¸ñ ìûíûì
êîòüêó êåëüøî íî êàï÷èåí
ñ¸òžñüêî. Àëè äûøåòñêèñüêî
îêåàíîëîãëû. Ñî ñÿíà, ìîí
òóæ ÿðàòžñüêî äóííååç íî
Ðîññèåç êîòûðúÿíû: êûŸå
îòûí èíêóàçü, êûŸå êàëûêú-
¸ñ óëî. Óäìóðòèûí àçüâûë
íîêó ќé âàë, òóæ êåëüøèç.
Ëàãåðüûí áàñüòýì œå÷ ìûëêûä
êåìàëû êûë¸ç.
КАМАФЕСТ
Йырлы - тодон-валан, сюлэмлы - шумпотон
ÈÂÎÐ×È
ßðêûò, áûãàòžñü
åãèòú¸ñ êûëåì øóòýòñêîí
íóíàëú¸ñû
ëþêàñüêûëžçû Ñàðàïóëûñü
Íå÷êèíîå.
Ñîîñ ïîííà òàòûí
îðò÷èçû ïќðòýì ìàñòåð-êëàññú¸ñ,
òâîð-
÷åñêîé ïóìèñüêîíú¸ñ,
êîíöåðò.
Ôåñòèâàëüëýí óæïóìåç:
óñüòûíû åãèòú¸ñëýñü áûãàòîíëûêú¸ññýñ.
Ìàèí ãèíý
ñîîñ óã âûðî: êèí ñóðåäàñüêå,
êèí ãîæúÿñüêå, êèí êûðœà.
Áåí, øàåðàìû à-ëÿ «âàå àëè
êûðœàëîì, ýêòîì» ôåñòèâàëü¸ñ
òóæ òðîñ. Íî «ßðêûò
àäÿìèîñ. Êàìàôåñò» óæðàä,
øóëäûðúÿñüêîí ñÿíà,
åãèòú¸ñëû îã-îãçýñ øåäüòûíû,
âûëü òâîð÷åñêîé îãàçåÿñüêîíú¸ñ
êûëäûòûíû,
âûëü ìûëêûä, òîäîí-âàëàí
ñ¸òûíû þðòòžç.
Êûëñÿðûñü, íûðûñåòž
íóíàëàç âàíü ìûëêûä êàðèñü¸ñ
êèíî ëýñüòûíû íî ÷åáåð
íî øîíåð òóñïóêòýì ëýñüòûíû
äûøåòñêèçû, ñïîðòýí
âûðèçû. Ìóêåò íóíàëàç - âîòýñ
áàìú¸ñòû øîíåð íóîíúÿ,
áèçíåñ óñüòîíúÿ òîäîí-âàëàí
ëþêàçû. Àñüñý ïîííàçû
ëþêàñüêûëžçû ñóðåäàñü¸ñ,
àêò¸ðú¸ñ, äèçàéíåðú¸ñ,
ýêòžñü¸ñ, ãèìíàñòú¸ñ… Òàîñ
êóñïûí âîæâûëúÿñüêîíú¸ñ
íî îðò÷èçû. Îãëîì âåðàñà,
êèíýç ãèíý ќé âàë òàòûí òà
íóíàëú¸ñû. Íå÷êèíîå âóèçû
100 ïàëà òâîð÷åñêîé êîëëåêòèâú¸ñ,
òàòûí óæàçû 12 ïëîùàäêàîñ,
20-ëýñü óíî ìàñòåðêëàññú¸ñ.
Ó÷êèìû øàåðûñüòûìû
íî Ìîñêâàûñü òóæãåñ
óñòî òóñïóêòûëžñü¸ñëýñü
óæú¸ññýñ.
Íîø 19-òž ãóäûðèêîøêîíý
àñëýñüòûç êîíöåðòñý
ñ¸òžç êûðœàñü Þëèÿ Êîãàí.
2010-òž-2013-òž àðú-
¸ñû ñî «Ëåíèíãðàä» ãðóïïàëýí
áýê íî âàëòžñü
êûðœàñåç âàë.
Îãëîì âåðàñà, ôåñòèâàëü
òóæ ïàéäภîðò÷èç - Ÿàïàê
âèçüìî íî áûãàòžñü, äûðçýñ
ïàéäภîðò÷ûòûíû ÿðàòžñü
åãèòú¸ñ ïîííà. Ôåñòèâàëü
òàáåðå ïûðîç Óäìóðòèûñü
íèìûñüòûç êàðòàå - îòûí
ïóñéûëýìûí ëóîçû àð Ÿîæå
îðò÷ûëžñü òóíñûêî óæðàäú-
¸ñ. Îçüûåí, ôåñòèâàëå ìûíûíû
ìè âóîíî àðûí íî äàñÿñüêèñüêîì.