Gramatyka i stylistyka. Podręcznik klasa 8
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Formy wypowiedzi, strona<br />
99<br />
To dlatego studiowaniu retoryki<br />
poświęcano tyle trudu. Przeczytaj, co<br />
na ten temat powiedział Marek Tulliusz<br />
Cyceron, starożytny mówca rzymski:<br />
„Czyż jest coś wspanialszego, jak siłą<br />
wymowy utrzymać tłum na wodzy,<br />
przyciągać [...] ku sobie umysły, naginać<br />
wolę lub odwracać od złego? Taki<br />
zawód wzbudza podziw, gdy spośród<br />
nieprzebranej masy wzbija się jeden lub<br />
kilku zdolnych uczynić to, czego inni<br />
zdziałać nie mogą”.<br />
W obecnych czasach większość<br />
przemówień to teksty odczytywane,<br />
pisane najczęściej przez specjalistów.<br />
Jednakże w życiu społecznym<br />
wielokrotnie zdarza się, że nawet<br />
ktoś, kto nie jest osobą publiczną,<br />
musi wygłosić mowę z jakiejś okazji<br />
(np. na zakończenie nauki w szkole,<br />
pożegnanie nauczyciela, rozpoczęcie<br />
festiwalu piosenki, z gratulacjami dla<br />
laureata konkursu przedmiotowego,<br />
aby zachęcić do pracy charytatywnej).<br />
Dlatego trzeba poznać podstawowe<br />
zasady rządzące tą formą wypowiedzi.<br />
Celem przemówienia jest najczęściej<br />
przekonanie słuchaczy do konkretnej<br />
sprawy. Mówca przedstawia swoje<br />
stanowisko wobec jakiegoś zagadnienia<br />
i tak je uzasadnia, aby odbiorcy<br />
zgodzili się z jego zdaniem. Dlatego<br />
autor dobrego przemówienia<br />
w znacznym stopniu powinien<br />
przestrzegać zasad sztuki retorycznej.<br />
BUDOWA<br />
Zanim przystąpisz do pisania<br />
przemówienia, musisz zawsze rozważyć<br />
kilka kwestii:<br />
• do kogo mówisz?<br />
• w jakim celu?<br />
• w jakich okolicznościach?<br />
• co chcesz powiedzieć?<br />
• jak zainteresować i przekonać<br />
słuchaczy?<br />
Uwaga! Musisz mieć pomysł. To jeden<br />
z najważniejszych składników dobrego<br />
wystąpienia. Dzięki niemu słuchacze<br />
zapamiętają twoje słowa.<br />
I. WSTĘP<br />
Przemówienie jest skierowane do jakiejś<br />
grupy ludzi, rozpoczyna je więc zwrot<br />
do adresata (podobnie jak w liście<br />
otwartym, np. Szanowni Państwo!<br />
Rodacy! Drodzy Koledzy! Kochani<br />
Rodzice!).<br />
Kolejnym elementem wstępu jest<br />
postawienie tezy – myśli przewodniej<br />
(o czym i z jakiej okazji będzie<br />
mowa, jaki jest cel wystąpienia).<br />
Na samym początku przemówienia<br />
trzeba koniecznie przyciągnąć uwagę<br />
słuchaczy. Można posłużyć się pytaniem<br />
retorycznym, opowiedzieć anegdotę<br />
(nie zawsze dopuszczalne, zależy od<br />
okoliczności, w których przemawiamy),<br />
odnieść się do aktualnej sytuacji<br />
lub doświadczeń słuchaczy, posłużyć się<br />
cytatem jako myślą przewodnią.<br />
II. ROZWINIĘCIE<br />
W tej części przemówienia<br />
przedstawiamy argumenty dowodzące<br />
słuszności naszej tezy. Możemy<br />
posłużyć się argumentami rzeczowymi,<br />
logicznymi lub emocjonalnymi<br />
(patrz: s. 102). Dobrze jest<br />
w rozwinięciu przemówienia powołać<br />
się na autorytet, wykorzystać nastroje<br />
panujące wśród słuchaczy, przytoczyć<br />
przykłady z życia, filmu, literatury.<br />
Czasem warto odnieść się do uczuć<br />
audytorium – np. patriotycznych,<br />
religijnych lub rodzinnych.<br />
Argumenty powinny być<br />
PRZEMÓWIENIE
Change language