182007_preprint his ZR_mntaz

Inną ważną grupę stanowią tzw. języki indoeuropejskie. Istnienie cech wspólnych w obrębie
tej grupy można stwierdzić już w odniesieniu do głębokiej starożytności i ludów dawno
nieistniejących oraz języków dziś martwych, takich jak chociażby łacina (język starożytnych
Rzymian) i starożytna greka. Jest z nimi spokrewniona większość języków współczesnej Europy
(także polski). Możemy przypuszczać, że już w V tysiącleciu p.n.e. Indoeuropejczycy żyli na
olbrzymich obszarach Europy Środkowej, od Renu po Dniepr, i może dalej na wschód (niektórzy
uczeni sytuują praojczyznę Indoeuropejczyków w Azji Środkowej). Z pewnością zaś nie było
ich jeszcze wtedy na Bliskim Wschodzie w basenie Morza Śródziemnego. Już wówczas musiał
to być lud podzielony na plemiona coraz bardziej różniące się między sobą kulturą i językiem,
a trudniące się pasterstwem i prowadzące koczowniczy tryb życia. U tych właśnie ludów pojawił
się znany do dziś gatunek konia, którego najstarsze szczątki pochodzą z okresu ok. 3,5 tys. lat
p.n.e. (początki procesu udomowienia musiały być jednak znacznie wcześniejsze).
Rewolucja urbanistyczna (czyli – prościej – narodziny miast) rozpoczęła się w jeszcze w czasie
trwania […] rewolucji [neolitycznej] […]. Tam, gdzie ziemia była bardzo żyzna i nie brakowało
wody, miasta rodziły się wcześnie i szybko […]. Nawet przy stosowaniu prymitywnej
techniki uprawy roli duże grupy ludzi mogły tam wyprodukować dla siebie pożywienie
w dostatecznej ilości. W gorszych warunkach trzeba było wieków, aby ludzie zdecydowali
przenieść się do wspólnej miejskiej osady. Przez długie wieku owe miasta nie mogły mieć zbyt
dużej liczby mieszkańców, gdyż nie starczyłoby dla nich żywności, produkowanej w bliższej
okolicy. Kłopoty z transportem (zwłaszcza lądowym) były na tyle duże, że przy pierwszych
trudnościach z dowozem zboża z daleka miastom groziłby głód.
E. Wipszycka, U źródeł współczesności. Starożytność, Warszawa 1999.
K. Schmidt, Budowniczowie pierwszych świątyń, Warszawa 2010.
I. Tattersall, Dzieje człowieka od jego początków do IV tysiąclecia p.n.e., Warszawa 2010.
35