Historia 8 - 100 vjet Pavarësi – Flamuri që Ringjalli

6
Edukata Shoqërore 7 Libër Mësuesi
Mësuesja cakton se cilat janë shkaqet që sollën fillimin e Luftës së Dytë
Botërore, në Evropë dhe në Azi. Bën një tablo të përgjithshme hyrëse, për të bërë
kalimin më pas edhe në mësimet e tjera të këtij kapitulli.
Evropë
Shkaqet e fillimit të Luftës së Dytë Botërore
Azi
Shkaqet dhe arsyet e Luftës së Dytë Botërore Politika e Japonisë imperialiste në 1930,
janë:
ishte sunduar nga militarist. Ushtarakët që
- rritja e nacionalizmit dhe militarizmit; ishin në krye të hierarkisë së shoqërisë
- mos vendosja e saktë e kufijve.
japoneze, dëshironin të realizonin ëndrrën e
- më 1929 në Gjermani dhe Itali, filluan tyre për ta bërë Japoninë një vend me fuqi
lëvizjet fashiste.
botërore. Këto ide dhe të tjera shkaqe ishin
- Depresioni i Madh i viteve 1930 i kishte ulur përfshirja e Japonisë në luftë. Në vitin
moralin popullsisë gjermane, e cila për më 1931, Japonia pushtoi Mançurian dhe
tepër vuante edhe borxhin prej 65 miliardë Kinën në vitin 1937. Kina ishte një vend i
markave që i ishte imponuar për dëmet e pasur me burime natyrore si edhe një vend i
shkaktuara në luftën e parë dhe kur SHBA mirë për të zgjeruar dhe fortifikuar pozitën
vendosi që të ndalte kredinë e saj, situata u ushtarake në Azi. Si SHBA-ja, ashtu edhe
rëndua më shumë me Francën, që kur pa që Anglia (kjo e fundit kishte interesat e veta
Gjermania nuk mundi të paguante as këstin e në Kinë), reaguan duke dërguar ndihma
parë dhe të dytë të borxhit, pretendoi territore ushtarake në Kinë, si instruktorë dhe avionë
nga shteti Gjerman.
luftimi, të cilët u dërguan në Kuomintang.
Me të vërtetë Gjermania kishte firmosur Një tjetër reagim ishte edhe embargo e
Traktatin e Versajës, por ajo nuk e kishte materialeve të nevojshme lufte kundrejt
pëlqyer kurrë këtë gjë, sidomos artikullin 231 Japonisë. Në se Japonia nuk do furnizohej
që thoshte me pak fjalë që Gjermania pranonte së shpejti me këto materiale që i’u ndaluan,
të merrte për sipër të gjitha shpenzimet dhe asaj padyshim që nuk do i mbeste gjë tjetër
humbjet e aleatëve, që ajo i kishte shkaktuar veç se tërheqja ose gjetja e burimeve të
atyre kur forcat aleate përpiqeshin të tjera që ishin të rëndësishme për ekonominë
mbroheshin. Besimi i përgjithshëm i popullit e saj. Pra zgjidhjet ishin të thjeshta,
në Dolchstosslegende (një besim mitologjik i tërheqja, pushtimi i territoreve ku
hershëm që në shqip do të thotë “thikë në ndodheshin burimet si nafta e materiale të
shpinë”), si edhe Depresioni i Madh, solli në tjera ose marrja e këtyre burimeve nga
pushtet Partinë Socialiste Punëtore Gjermane Dutch East Indies (kompani Holandeze në
(partia Naziste) me Adolf Hitlerin në krye. Indonezi e formuar në shek. XIX), Malajzia
Kur marrëveshja e Versajës po humbte vlerën e dhe Filipinet. Duke besuar se vendet
saj, shteti Anglez dhe Francez kanë një meritë evropiane do të ishin shumë të zëna me
në këtë mes. Franca lidhi me të vërtetë kontratë njëra tjetrën dhe duke menduar se ShBA-ve
me Anglinë dhe Italinë, por të dy këta dolën do t’i duhej shumë vite para se të mund të
nga fjala. Formimi i “Stresa”, ishte formimi i organizohej në luftë (dhe edhe në se
fronteve nga ana e Italisë dhe Anglisë kundra organizohej do i duhej shumë kohë në
Gjermanisë, por Anglia nuk iu përmbajt kësaj negociata), Japonia zgjodhi rrugën e
marrëveshjeje. Në atë kohë në pushtet ishte pushtimit dhe kështu do të fillonte plani për
Chamberlein. Ky i fundit, paraardhës i pushtimin e Azisë.
Çurçillit, ndjente simpati për partinë e re në Si rrjedhojë Lufta Aziatike do të fillonte
Gjermani. Ai mendonte se ata kishin vepruar dhe Paqësori do të lyhej me gjak.
shumë rëndë mbi Gjermaninë. Gjithashtu frika Megjithatë, shkaku më i fortë që detyroi
e një France të gjithëpushtetshme në Evropë, Amerikën të futej në luftë, ishte sulmi i
ishte një arsye tjetër që këto dy vende nuk do pabesë në Pearl Harbor, në Singapor dhe në
vendosnin një marrëdhënie të qëndrueshme Filipine në 7-8 dhjetor të vitit 1941. Kjo i
34