Historia 8 - 100 vjet Pavarësi – Flamuri që Ringjalli

Historia 8 

Libër mësuesi 

1 

Edukata Shoqërore 7 Libër Mësuesi

Edukata Shoqërore 7 Libër Mësuesi 

2

Përmbajtja 

Kreu 1 Bota në fillim të shekullit XX. Lufta e Parë Botërore 

Mësimi 3. Fillimi i Luftës së Parë Botërore..........................................................................19 

Traktatet e Paqes dhe problemet e pazgjidhura të pasluftës 

Mësimi 2. Rrjedhojat e luftës...............................................................................................22 

Diktaturat. Totalitarizmi komunist e fashist 

Mësimi 2. Tiparet e regjimeve totalitare.............................................................................. 24 

Demokracitë perëndimore në vitet 1918-1939 

Mësimi 3. Franca në vitet 1918-1939 .................................................................................27 

Vendet e Ballkanit dhe të kontinenteve të tjera në vitet 1918-1939 

Mësimi 6. Shqipëria në vitet 1918-1939..............................................................................30 

Lufta e Dytë Botërore. Ndarja e botës në dy blloqe 

Mësimi 1. Shpërthimi i përshkallëzuar i luftës. Fitoret e para të Gjermanisë SSnaziste ......33 

Material shtesë. Lëvizjet dhe Aleancat para luftës...............................................................36 

Konsolidimi i demokracisë dhe zhvillimi ekonomik i Evropës Perëndimore dhe i SHBA-së 

në vitet 1945-1990 

Mësimi 1. Britani e Madhe në vitet 1945-1974....................................................................37 

Shkenca, kultura, arti dhe problemet e botës së sotme 

Mësimi 4. Ndërvarësia ekonomike botërore.........................................................................39 

TESTE 

Kreu I. Bota në fillim të shekullit XX. Lufta e Parë Botërore .............................................42 

Kreu II. Traktatet e Paqes dhe problemet e pazgjidhura të pasluftës....................................44 

Kreu III - Diktaturat. Totalitarizmi komunist e fashist................................................................46 

Kreu 4. Demokracia Perëndimore në vitet 1918-1939.........................................................48 

Kreu V. Vendet e Ballkanit dhe të kontinenteve të tjera në vitet 1918-1939........................49 

Kreu 6. Lufta e Dytë botërore. Ndarja e botës në dy blloqe.................................................51 

Kreu 7. Konsolidimi i demokracisë dhe zhvillimi ekonomik i Evropës perëndimore dhe i 

SHBA-së në vitet 1945-1990..................................................................................53 

Kreu 8. Blloku komunist. Dështimi i komunizmit 1945-1990.............................................55 

Kreu 9. Vendet e Ballkanit dhe bota joevropiane në vitet 1945-1990...................................56 

Kreu 10. Shkenca, Kultura, Arti dhe problemet e Botës së Sotme.......................................57 

3 



4

Hyrje 

Libri i mësuesit, i tekstit Historia 8, është ndërtuar në 

përputhje me tekstin e historisë sipas programit të miratuar 

nga Ministria e Arsimit dhe e Shkencës. 

Te ky libër u vihen në shërbim mësueseve të historisë 

modele orësh mësimore, duke mos prekur hapësirat që ka 

vetë mësuesi për të përcaktuar, ideuar e organizuar orën e 

mësimit. 

Në libër është paraqitur fillimisht plani mësimor i 

ndarë në kapituj e orë mësimi me objektivat kryesore sipas 

niveleve dhe mjetet e nevojshme që do të përdoren gjatë 

orës së mësimit. 

Zhvillimi i mësimit është modeluar sipas strukturës PNP 

dhe ERR. 61 tema të reja të ndara në 10 kapituj dhe 9 orë 

të lira plotësojnë programin vjetor prej 72 orësh. Çdo orë 

mësimore kalon në tre faza: 

-Faza I- Parashikimi ose evokimi. Mësuesi shkruan 

temën e re në dërrasë dhe i njeh nxënësit me objektivat që 

do të arrihen, mjetet që do të përdoren, fjalët kyçe që do të 

trajtohen. Përmes të pyeturit mësuesja nxit te nxënësit të 

kujtojnë njohuritë e marra më parë, që do t’i shërbejnë në 

fazën e dytë. Metodat që përdoren më tepër në këtë fazë 

janë: bashkëbisedimi, debati, kllasteri, krahasimi, stuhi 

mendimi etj. 

-Faza II- Ndërtimi i njohurive ose realizimi i kuptimit. 

Jepen njohuritë e reja duke nxitur te nxënësit mendimin 

kritik për njohuri, të cilat i kanë mësuar në klasat e mëparshme, 

në lëndë të tjera apo i kanë dëgjuar në mjetet e 

informimit. Mësuesja përdor metoda të tilla, si: diagram 

veni, punë në grupe, kllaster etj. 

-Faza III- Përforcim ose reflektim. Kjo fazë përfshin një 

përmbledhje të çështjeve kryesore të temës së re. Mësuesja 

shfrytëzon punën me tekstin, tabelat, komenton fotot, 

mund të zhvillojë një minitest duke përforcuar konceptet 

kryesore. 

5 

Ju urojmë punë të mbarë! 



6

Plani mësimor 

Historia 8 

Nr. Orët Kreu Tema Objektivat Mjetet mësimore 

rendor 

1 1 Kreu I. Bota në 1. Fuqitë botërore në - të renditin ngjarjet, faktet dhe zhvillimet Teksti, Harta të 

fillim të shekullit një baraspeshë të ekonomike, shoqërore e politike të Evropës gjatë periudhës 1870, 

vështirë 

viteve 1870; 

XX. Lufta e Parë 

- të shpjegojnë nevojën e bashkëpunimit 

Botërore 

ndërmjet vendeve të Evropës; 

- të analizojnë vështirësitë për të arritur 

5 orë 

baraspeshën midis vendeve industriale dhe 

rurale. 

2 1 2. Epoka e bukur. - të renditin disa nga ndryshimet e mëdha që Tekste, materiale 

Besimi te zhvillimi. shoqëruan vitet 1871-1914; 

nga interneti 

Lëvizjet qytetare dhe - të përshkruajnë se ç’janë lëvizjet qytetare dhe 

punëtore. 

ato punëtore; 

- të analizojnë të përbashkëtat dhe dallimet e 

tyre, si dhe rolin në shoqëri. 

3 1 3. Fillimi i Luftës së - të përshkruajnë gjendjen e Evropës në vitet Tekste, materiale 

Parë Botërore 

1871-1914; 

nga interneti, foto të 

- të përshkruajnë pretekstin që i dha startin luftës ndryshme 

së pashmangshme; 

- të analizojnë shkaqet që çuan në Luftën e Parë 

Botërore; 

4 1 4. Zhvillimi i luftës. - të përshkruajnë tablon e zhvillimit të luftës Tekste, materiale 

Fronti Perëndimor nëpërmjet ngjarjeve zinxhir që pasuan njëra- nga interneti, Foto 

tjetrën; 

nga beteja e Vedunit; 

- të analizojnë betejën e Verdunit dhe atë të e Sommas 

Sommas; 

- të argumentojnë pse lufta e Frontit Perëndimor 

7 

1 



Tekste, materiale nga 

interneti 

është quajtur lufta e transheve. 

- të tregojnë synimet e Frontit Lindor dhe 

Fronteve të tjera; 

- të përshkruajnë ngjarjet që çuan në 

përfundimin e Luftës së Parë Botërore; 

- të analizojnë faktorët përcaktues të kësaj lufte. 

- të përshkruajnë tri pikëpamjet kryesore që u 

shfaqën në Konferencën e Paqes në Paris; 

- të renditin vendimet e Konferencës së Paqes; 

- të shpjegojnë domosdoshmërinë e krijimit dhe 

objektivat e Lidhjes së Kombeve. 

- të përshkruajnë gjendjen social-ekonomike të 

vendeve pjesëmarrëse pasluftës; 

- të përshkruajnë dhe të analizojnë tiparet 

kryesore që karakterizuan zhvillimet e shoqërisë 

njerëzore pasluftës. 

- të përcaktojnë dhe shpjegojnë nismat që sollën 

zhvillimin ekonomik gjatë viteve 1924-1929; 

- të përshkruajnë shkaqet që çuan në krizën e 

viteve 1929-1933; 

- të japin një tablo të prirjeve politike pas Luftës 

së Parë Botërore. 

- të renditin faktorët që çuan në përmbysjen e 

regjimit carist në Rusi; 

- të përshkruajnë ngjarjet që çuan në përmbysjen 

e qeverisë së përkohshme dhe vendosjen e 

totalitarizmit komunist; 

- të analizojnë reformat që ndërmorën 

bolshevikët. 

- të tregojnë se ç’është totalitarizmi dhe cilat janë 

format e tij; 

- të përshkruajnë karakteristikat e përgjithshme 

5 1 5. Fronti Lindor dhe 

frontet e tjera. 

Përfundimi i luftës 


interneti 

1. Konferenca e Paqes 

në Paris dhe krijimi i 

Lidhjes së Kombeve 

6 1 Kreu II. Traktatet e 

Paqes dhe problemet 

e pazgjidhura të 

pasluftës 


interneti 

7 1 2. Rrjedhojat e luftës 

3 orë 

8 


interneti 

8 1 3. Prirjet kryesore të 

zhvillimit gjatë viteve 

1918-1939 


interneti 

1. Përmbysja e regjimit 

carist në Rusi. 

Vendosja e plotë e 

regjimit totalitar 

komunist 

9 1 Kreu III. Diktaturat. 

Totalitarizmi 

komunist e fashist 


interneti 

10 1 5 orë 2. Tiparet e regjimeve 

totalitare 

2


interneti 

të regjimeve totalitare; 

- të analizojnë të përbashkëtat dhe dallimet e 

regjimeve totalitare. 

- të përshkruajnë gjendjen e Italisë pas Luftës së 

Parë Botërore; 

- të përcaktojnë ngjarjet që çuan në vendosjen e 

diktaturës fashiste; 

- të analizojnë gjendjen e Italisë nën drejtimin e 

Musolinit. 

- të përshkruajnë gjendjen politike të Gjermanisë 

pas Luftës së Parë Botërore; 

- të renditin tiparet e nazizmit gjerman; 

- të analizojnë gjendjen ekonomike të 

Gjermanisë gjatë sundimit nazist. 

- të përshkruajnë gjendjen politike të Spanjës pas 

Luftës së Parë Botërore; 

- të analizojnë shkaqet që e çuan Spanjën në 

luftë civile; 

- të argumentojnë pse Lufta Civile në Spanjë 

mori përmasa ndërkombëtare. 

- të përshkruajnë gjendjen ekonomiko-politike të 

SHBA pas Luftës së Parë Botërore; 

- të tregojnë shkaqet që çuan në krizën e viteve 

1929-1933; 

- të analizojnë prioritetet e Kursit të Ri të 

Ruzveltit. 

- të përshkruajnë gjendjen politiko-ekonomike të 

Britanisë së Madhe pas Luftës së Parë Botërore; 

- të tregojnë shkaqet e lindjes së grevës së 

minatorëve dhe pasojat e saj; 

- të analizojnë tiparet e politikës së brendshme 

dhe të jashtme. 

11 1 3. Italia gjatë viteve 

1918-1939. Vendosja e 

fashizmit 


interneti 

12 1 4. Gjermania 

republikane dhe ardhja 

në pushtet e Hitlerit 


interneti 

13 1 5. Lufta civile në 

Spanjë 

9 


interneti 

1. SHBA në vitet ’20. 

Kursi i Ri i Ruzveltit 

14 1 Kreu IV. 

Demokracitë 

perëndimore në vitet 

1918-1939 


interneti 

4 orë 

15 1 2. Britania e Madhe në 

vitet 1918-1939 

3 




interneti 

- të përshkruajnë gjendjen ekonomike të Francës 


- të përcaktojnë tiparet e jetës politike në Francë 

dhe rolin e tyre; 

- të analizojnë ardhjen në pushtet të Leon 

Blumit dhe politikën që ndoqi ai. 

- të përshkruajnë prirjet e përgjithshme të 

kulturës dhe artit në vitet ’20-’30 të shekullit 

XX; 

- të tregojnë se ku konsiston modernizmi në 

letërsi dhe art; 

- të analizojnë të ashtuquajturën letërsi e art të 

realizmit socialist. 

- të tregojnë gjendjen politike të Jugosllavisë pas 


- të përshkruajnë kontradiktat në Monarkinë 

Jugosllave; 

- të analizojnë kushtet që çuan në vendosjen e 

diktaturës mbretërore dhe politikën që u ndoq 

gjatë saj. 

- të pasqyrojnë me anë të ngjarjeve historike 

tablonë ekonomike të Bullgarisë pas Luftës së 

Parë Botërore; 

- të tregojnë reformat që u bënë gjatë qeverisjes 

së Stamboliskit; 

- të analizojnë kushtet ekonomiko-politike që 

çuan në vendosjen e diktaturës mbretërore dhe 

politikës që u ndoq gjatë saj. 

- të tregojnë gjendjen politiko-ekonomikoshoqërore 

të Rumanisë pas Luftës së Parë 

Botërore; 

- të përshkruajnë zhvillimet politike të saj 

16 1 3. Franca në vitet 

1918-1939 


interneti 

17 1 4. Kultura dhe arti në 

vitet 1920-1930 


interneti 

1. Jugosllavia në vitet 

1918-1939 

18 1 Kreu V. Vendet e 

Ballkanit dhe të 

kontinenteve të tjera 

në vitet 1918-1939 

10 

9 orë 


interneti 

19 1 2. Bullgaria në vitet 

1918-1939 


interneti 

20 1 3. Rumania në vitet 

1918-1939 

4


interneti 

pasluftës; 

- të analizojnë shkaqet që çuan në vendosjen e 

diktaturës mbretërore. 

- të tregojnë gjendjen e Greqisë pasluftës dhe 

synimet e saj territoriale; 

- të përshkruajnë ngjarjet që çuan në vendosjen 

e Republikës; 

- të analizojnë shkaqet që sollën diktaturën 

fashiste në Greqi. 

- të përshkruajnë gjendjen e Turqisë pas Luftës 

së Parë Botërore; 

- të shpjegojnë faktorët që përcaktuan vendosjen 

e Republikës në Turqi; 

- të analizojnë modernitetin e reformave të 

Qemal Ataturkut për zhvillimin e Turqisë. 

- të përshkruajnë gjendjen politike të Shqipërisë 


- të analizojnë vendimet e Kongresit të Lushnjës 

dhe rëndësinë e tyre; 

- të përcaktojnë ndryshimet që pësoi Shqipëria 

gjatë Republikës dhe Monarkisë. 

- të plotësojnë tablonë e gjendjes së vendeve të 

Azisë pas Luftës së Parë Botërore; 

- të shpjegojnë karakteristikat e zhvillimit politik 

e ekonomik të Indisë, Kinës dhe Japonisë; 

- të krahasojnë veçoritë e tyre duke nxjerrë të 

përbashkëtat dhe dallimet midis tyre. 

- të përshkruajnë gjendjen e Afrikës pasluftës; 

- të përcaktojnë kahun e zhvillimit ekonomik; 

- të analizojnë karakteristikat e zhvillimit të 

Afrikës së Jugut në krahasim me pjesën tjetër të 

Afrikës. 

21 1 4. Greqia në vitet 

1918-1939 


interneti 

22 1 5. Turqia në vitet 1918- 

1939. Republika e 

Turqisë 


interneti 

23 1 6. Shqipëria në vitet 

1918-1939 

11 


interneti 

24 1 7. Vendet e Azisë në 

vitet 1918-1939 


interneti 

25 1 8. Vendet e Afrikës 

1918-1939 

5 




interneti 

- të tregojnë pse vendet e Amerikës latine 

përfituan nga lufta në Evropë; 

- të përshkruajnë gjendjen ekonomike të 

Amerikës Latine; 

- të analizojnë shkaqet e krizës ekonomike 

botërore në Amerikën Latine dhe vendosjen e 

diktaturës ushtarake. 

- të përshkruajnë gjendjen politike të Azisë dhe 

Evropës në vitet ’30; 

- të tregojnë shkaqet e fillimit të Luftës së Dytë 

Botërore dhe fitoret e para; 

- të tregojnë epërsinë e Britanisë së Madhe ndaj 

forcave gjermane. 

- të tregojnë se cilat ishin qëllimet e Gjermanisë 

ndaj Bashkimit Sovjetik; 

- të përshkruajnë sulmet gjermane në Bashkimin 

Sovjetik dhe pasojat e tyre; 

- të shpjegojnë domosdoshmërinë e formimit të 

koalicionit antifashist. 

- të tregojnë synimet e nazizmit në Ballkan; 

- të renditni vendet ballkanike që ranë nën 

sundimin e agresorëve; 

- të përshkruajnë qëndresën e popujve të 

Ballkanit. 

- të tregojnë disfatat që çuan në shkatërrimin e 

bllokut fashist; 

- të përshkruajnë kapitullimin e Japonisë; 

- të analizojnë shkaqet që çuan në përfundimin e 

Luftës së Dytë Botërore. 

- të tregojnë përpjekjet diplomatike për 

konsolidimin e paqes; 

- të përshkruajnë rëndësinë e krijimit të 

26 1 9. Vendet e Amerikës 

Latine në vitet 1918- 

1939 


interneti 

1. Shpërthimi i 

përshkallëzuar i luftës. 

Fitoret e para të 

Gjermanisë naziste 

27 1 Kreu VI. Lufta e 

Dytë Botërore. 

Ndarja e botës në dy 

blloqe 


interneti 

8 orë 

28 1 2. Sulmi ndaj Bashkimit 

Sovjetik 

12 


interneti 

29 1 3. Luftimet në Ballkan 


interneti 

30 1 4. Disfatat e Gjermanisë 

dhe Japonisë. Mbarimi i 

Luftës së Dytë Botërore 


interneti 

31 1 5. Përpjekjet për 

konsolidimin e Paqes. 

Konferenca e Paqes e 

6

Parisit Organizatës së Kombeve të Bashkuara; 

- të analizojnë rolin e Konferencës së Paqes së 


interneti 

Parisit për vendosjen e paqes. 

- të përshkruajnë rolin e SHBA-së dhe Bashkimit 

Sovjetik pas Luftës së Dytë Botërore; 

- të tregojnë se ç’është Lufta e Ftohtë dhe 

shkaqet e fillimit të saj; 

- të analizojnë ndarjen e Evropës në dy kampe. 

- të tregojnë se si u arrit rindërtimi ekonomik i 

Evropës; 

- të renditin dhe përshkruani zbulimet më të 

mëdha tekniko-shkencore; 

- të analizojnë rolin e Planit Marshall në 

rimëkëmbjen e vendeve të Evropës. 

- të tregojnë pse ishte i domosdoshëm krijimi i 

një Evrope të bashkuar; 

- të përshkruajnë hapat e para drejt integrimit; 

- të konfigurojnë strukturën organizative të 

Komunitetit Evropian. 

- të përshkruajnë gjendjen e Britanisë së Madhe 

pas Luftës së Dytë Botërore; 

- të tregojnë pse filloi të bjerë fuqia e 

Perandorisë Angleze; 

- të përcaktojnë dhe komentoni politikën e 

ndjekur gjatë viteve ’70. 

32 1 6. SHBA dhe Bashkimi 

Sovjetik. Fillimi i 

Luftës së Ftohtë 


interneti 

33 1 7. Rindërtimi 

ekonomik. Revolucioni 

tekniko-shkencor 


interneti 

34 1 8. Hapat drejt integrimit 

evropian 

13 


interneti 

1. Britani e Madhe në 

vitet 1945-1974 


interneti 

35 1 Kreu VII. 

Konsolidimi i 

demokracisë dhe 

zhvillimi ekonomik i 

Evropës 

Perëndimore dhe i 

SHBA-së në vitet 

1945-1990 

- të përshkruajnë gjendjen ekonomike e politike 

të Francës pas Luftës së Dytë Botërore; 

- të shpjegojnë krijimin e Republikave në 

Francë; 

- të analizojnë gjendjen politike gjatë Republikës 

V. 

36 1 2. Franca në vitet 1945- 

1974 

9 orë 

7 




interneti 

- të përshkruajnë kushtet në të cilat u formua 

Republika Federale Gjermane; 

- të përcaktojnë faktorët që ndihmuan në 

rimëkëmbjen e Gjermanisë Perëndimore; 

- të analizojnë mënyrën e qeverisjes në 

37 1 3. Republika Federale 

Gjermane në vitet 

1945-1974 


interneti 

Gjermaninë Perëndimore. 

- të tregojnë se si u vendos Republika në Itali; 

- të përshkruajnë zhvillimin ekonomik dhe 

politik të Italisë në vitet ’45-’74; 

- të analizojnë faktorët që ndihmuan në 

rimëkëmbjen e Italisë në fushën ekonomike dhe 

politike. 

- të përshkruajnë gjendjen e Spanjës pas Luftës 

së Dytë Botërore; 

- të tregojnë arritjet e vendit gjatë qeverisjes së 

Frankos; 

- të analizojnë disa nga përpjekjet për 

demokratizimin e Spanjës. 

- të tregojnë pse SHBA pas luftës pati një 

zhvillim të menjëhershëm; 

- të përshkruajnë politikën që u ndoq në SHBA 

gjatë viteve ’60; 

- të analizojnë përpjekjet për të konsoliduar të 

Drejtat e Individit. 

- të tregojnë shkaqet e krizës së viteve 1970; 

- të shkruajnë rrugët që ndoqën vendet e 

zhvilluara për kapërcimin e krizës; 

- të analizojnë degët e ekonomisë që u përfshinë 

nga kriza. 

- të përshkruajnë gjendjen social-ekonomike të 

Vendeve Nordike; 

- të tregojnë pozicionin e vendeve të Evropës 

38 1 4. Italia në vitet 1945- 

1974 


interneti 

39 1 5. Spanja në vitet 1945 

– 1974 

14 


interneti 

40 1 6. Shtetet e Bashkuara 

të Amerikës në vitet 

1945-1974 


interneti 

41 1 7. Kriza e mesit të 

viteve 1970 


interneti 

42 1 8. Zhvillimet në vendet 

e tjera të Evropës 

Perëndimore 

8


interneti 

Perëndimore gjatë Luftës së Dytë Botërore; 

- të vlerësojnë karakteristikat e zhvillimit të 

Zvicrës. 

- të tregojnë domosdoshmërinë e krijimit të 

Bashkimit Evropian; 

- të renditin vendet anëtare në BE; 

- të përshkruajnë institucionet kryesore të BE. 

- të përshkruajnë gjendjen politike të Bashkimit 

Sovjetik pasluftës; 

- të tregojnë politikën që ndoqën Brezhnjevi dhe 

Gorbaçovi në drejtimin e Bashkimit Sovjetik; 

- të analizojnë shkaqet që çuan në shpërbërjen e 

Bashkimit Sovjetik. 

- të tregojnë përpjekjet e popujve për liri e 

demokraci; 

- të përshkruajnë gjendjen e Evropës Lindore pas 

Luftës së Dytë Botërore; 

- të renditin shkaqet që çuan në shpërthimin e 

kryengritjes në Hungari. 

- të përshkruajnë lëvizjet demokratike në 

Evropën Lindore; 

- të tregojnë se çfarë përfaqësonte rënia e Murit 

të Berlinit; 

- të analizojnë rrugët që u ndoqën për të rrëzuar 

komunizmin. 

- të përshkruajnë gjendjen e Jugosllavisë pas 

Luftës së Dytë Botërore dhe konfliktet shumë 

etnike të saj; 

- të interpretojnë ndryshimet në hartën politike 

të Jugosllavisë; 

- të tregojnë rrugën që u ndoq deri në shpalljen e 

pavarësisë së Kosovës. 

43 1 9. Hapat e tjerë në 

rrugën drejt integrimit 

evropian 


interneti 

1. Bashkimi Sovjetik 

gjatë viteve 1945-1990 

44 1 Kreu VIII. Blloku 

komunist. Dështimi i 

komunizmit 1945- 

1990 


interneti 

3 orë 

45 1 2. Vendet e Evropës 

Lindore nën sundimin 

komunist 

15 


interneti 

46 1 3. Revolucionet e vitit 

1989 në Evropën 

Lindore 


interneti 

1. Jugosllavia në vitet 

1945-1990 

47 1 Kreu IX. Vendet e 

Ballkanit dhe Bota 

joevropiane në vitet 

1945-1990 

10 orë 

9 




interneti 

- të përshkruajnë gjendjen ekonomiko-politike të 

Bullgarisë dhe Rumanisë pas Luftës së Dytë 

Botërore; 

- të tregojnë shkaqet e krizës ekonomike në 

Bullgari; 

- të analizojnë të përbashkëtat dhe dallimet në 

zhvillimin e jetës ekonomiko-politike të këtyre 

dy vendeve. 

- të përshkruajnë gjendjen politike të Greqisë pas 


- të tregojnë shkaqet e luftës civile në Greqi dhe 

pasojat e saj; 

- të japin një tablo të përgjithshme të gjendjes 

ekonomike në vitet 1945-1990. 

- të përshkruajnë gjendjen politike të Turqisë pas 


- të tregojnë cilat ishin masat që u morën për 

rimëkëmbjen ekonomike; 

- të analizojnë veçoritë e shtetit turk gjatë viteve 

’45-’90. 

- të përshkruajnë gjendjen politike të Shqipërisë 

pas Luftës së Dytë Botërore; 

- të tregojnë sektorët që patën prioritet zhvillimi 

pas viteve 1945; 

- të analizojnë kushtet ekonomiko-politike që 

çuan në rënien e komunizmit. 

- të tregojnë marrëdhëniet midis vendeve të 

Ballkanit; 

- të shpjegojnë rolin e organizmave 

ndërkombëtare për vendosjen e paqes në 

Ballkan; 

- të vlerësojnë se si do të jetë e ardhmja e 

48 1 2. Bullgaria dhe 

Rumania në vitet 1945- 

1990 


interneti 

49 1 3. Greqia në vitet 

1945-1990 


interneti 

50 1 4. Turqia në vitet 1945- 

1990 

16 


interneti 

51 1 5. Shqipëria në vitet 

1945-1990 


interneti 

52 1 6. Marrëdhëniet dhe 

bashkëpunimi midis 

vendeve të Ballkanit 

10

Ballkanit. 

53 1 7. Ndryshimet politike - të përshkruajnë formimin e shteteve të pavarura Tekste, materiale nga 

në Azi 

në Azi; 

interneti 

- të tregojnë veçoritë e tyre ekonomike-politike; 

- të nxjerrin shkaqet që çuan në zhvillime të 

ndryshme të tyre. 

54 1 8. Zhvillimet në vendet - të renditin karakteristikat e botës arabe; Tekste, materiale nga 

e tjera arabe të Lindjes - të përshkruajnë krijimin e shtetit izraelit dhe interneti 

së Mesme 

zgjidhjen e çështjes palestineze; 

- të tregojnë rrugën që përshkoi demokratizimi 

në Iran, Afganistan e Irak. 

55 1 9. Lufta për liri e - të përshkruajnë formimin e shteteve të 


pavarësi në vendet pavarura; 

interneti 

Afrikane 

- të tregojnë zhvillimin e vendeve ish-koloniale; 

- të komentojnë e vlerësoni luftën kundër 

racizmit 

56 1 10. Zhvillimet politiko- - të përshkruajnë gjendjen politike në Kubë, Tekste, materiale nga 

shoqërore në Amerikën Kili, Argjentinë, Brazil. 

interneti 

Latine në vitet 1945- - të analizojnë gjendjen ekonomike të vendeve të 

1990 

Afrikës Latine. 

57 1 Kreu X. Shkenca, 1. Jeta e përditshme - të përcaktojnë disa nga fushat më të 


kultura, arti dhe 

rëndësishme të jetës sonë; 

interneti 

problemet e botës së 

- të shpjegojnë lidhjen e ndërsjellë të tyre; 

sotme 

- të analizojnë të mirat që sjell komunikimi i tyre 

në zhvillimin e shumanshëm. 

58 1 5 orë 2. Zhvillimet në - të tregojnë disa nga zhvillimet në shkencë dhe Tekste, materiale nga 

shkencë dhe në teknologji; 

interneti 

teknologji 

- të përshkruajnë pasojat e teknikave në mjekësi 

e informatikë; 

- të analizojnë anët pozitive dhe negative të 

këtyre zhvillimeve. 

59 1 3. Kultura dhe arti. Feja - të tregojnë rolin e artit në jetën e njeriut; Tekste, materiale nga 

17 

11 



interneti 

në Botën e sotme - të renditin disa nga artistët më të mëdhenj të 

kësaj periudhe; 


interneti 

- të analizojnë rolin e fesë në botën e sotme. 

- të tregojnë se ç’do të thotë “globalizim”; 

- të përmendin dhe përshkruani fazat e 

globalizmit; 

- të analizojnë rolin që luan globalizmi në Botën 

e sotme. 

- të përcaktojnë sfidat për mbrojtjen e mjedisit; 

- të tregojnë ndikimin e njeriut mbi mjedisin dhe 

pasojat e efektit serrë; 

- të analizojnë politikën promjedisit të 

Presidentit Al Gor. 

60 1 4. Ndërvarësia 

ekonomike botërore 


interneti 

61 1 5. Ballafaqimi i 

shoqërisë me sfidat për 

mbrojtjen e mjedisit 

kundër ngrohjes globale 

62 1 Orë të lira 









18 

12

Kreu 

1 

Në përfundim të 

mësimit nxënësit 

do të jenë të aftë: 

Bota në fillim të shekullit XX. Lufta e Parë 

Botërore 

Mësimi 3 

Fillimi i Luftës së Parë Botërore 

- të përshkruajnë gjendjen e Evropës në vitet 1871-1914; 

- të tregojnë pretekstin që i dha startin luftës së pashmangshme; 

- të analizojnë shkaqet që çuan në Luftën e Parë Botërore. 

Fjalët kyçe: modernizim i arsenaleve ushtarake; Blloku Qendror: 

Gjermani, Austro-Hungari dhe Itali; “Treshja e Antantës”: Francë, 

Rusi, Britani e Madhe; zona influence; pretekst; nacionalist. 

Metoda e përdorur: ERR 

Mjetet mësimore: teksti i historisë, harta e shteteve të përfshira në Luftën e 

Parë Botërore; foto të Franc Ferdinantit; dhe materiale nga burime të ndryshme 

në lidhje me fillimin e Luftës së Parë Botërore. 

Struktura e mësimit 

E Stuhi mendimesh, bashkëbisedim, 15 min 

R Shpjegim, punë individuale 20 min 

R Shpjegim 10 min 

Zhvillimi i mësimit 

Evokim: Bashkëbisedim, Studim mendimesh 

Mësuesja shkruan në dërrasën e zezë fjalën “Evropa 1871-1914” dhe pret 

mendimet e nxënësve. Ajo shkruan: 

19 


1 


Zhvillimi ekonomik 

- modernizimi 

- mekanizimi i bujqësisë 

- ulja e papunësisë dhe 

varfërisë; 

- zbulimet e reja 

shkencore 

- shtimi i rajoneve 

qytetare industriale 

- u rrit shpresa një jetë 

më të mirë në të 

ardhmen 

Evropa 1871-1914 

Mësuesja dhe nxënësit bashkëbisedojnë se si do të ndikonte kjo gjendje në 

fillimin e Luftës së Parë Botërore. Si ndikuan këto elemente në shpërthimin e 

Luftës së Madhe. 

Realizimi i kuptimit: Shpjegim, debat 

Mësuesja u drejton pyetje nxënësve: 

- Cilat ishin problemet që e shqetësonin Evropën e kësaj periudhe? Ajo pret 

përgjigje ndërkohë shkruan në dërrasën e zezë tre llojet e problemeve të kësaj 

kohe: 

Së bashku me nxënësit analizon edhe mënyrën se si u bë zgjidhja e tyre dhe më 

pas arrijnë në përfundimin se shkaqet e fillimit të Luftës së Parë Botërore ishin: 

1. Rivaliteti mes shteteve për të vendosur hegjemoninë e tyre në kolonitë më 

të largëta; 

2. Politika agresive që ndiqnin shtetet ndaj njëri-tjetrit dhe gara e shfrenuar 

e armatimeve; 

3. Konfliktet mes shteteve për pabarazinë ekonomike dhe lindjen e ndjenjës 

së nacionalizmit. 

Më pas, nxënësit lexojnë pjesën e tretë të mësimit, që flet edhe për 

pretekstin e fillimit të kësaj lufte. Ata përcaktojnë datën e fillimit të luftës dhe 

protagonistët e saj. 

Në fund të shpjegimit të mësimit, mësuesja bën një përmbledhje të mësimit, 

suke thënë se: 

“Lufta e Parë Botërore apo Lufta e Madhe ishte lufta që përfshiu pothuajse gjithë 

20 

Zhvillimi i lëvizjes 

qytetare dhe asaj 

punëtore 

- Liria e fjalës 

- liria e shtypit 

- liria e votës 

- liria e mbledhjes 

- liria e protestës 

- liria e arsimimit 

- liria e lëvizjeve feministe 

Problemet Zgjidhja e tyre 

Problemet territoriale brenda Evropës - Rritja e forcave ushtarake – modernizimi i flotës dhe 

Probleme territoriale jashtë Evropës i ushtrisë 

Probleme me karakter autonom 

nacionalizimi i skajshëm 

- Propaganda: shovinizmi 

mbrojtja e pavarësisë dhe lirisë

otën, nga viti 1914 deri në vitin 1918. Kjo luftë e 

paparë ndonjëherë në historinë e njerëzimit i kushtoi 

atij humbjen e mbi nëntë milionë njerëzve. “Lufta 

e Madhe” përfshiu gjashtë kontinentet e banuara të 

lëmshit tokësor: Evropën, Azinë, Afrikën, Amerikën 

e Jugut, Amerikën e Veriut dhe Australinë. 

Lufta I Botërore nisi me vrasjen e kryedukës 

Franc Ferdinandit, trashëgimtarit të fronit të 

Perandorisë Austro-Hungareze në Sarajevë të 

Bosnjës nga kombëtaristi serbo-boshnjak Gavril 

Princip më 28 qershor 1914. 

Në këtë konflikt mbarëbotëror të armatosur u 

përballuan dy fuqi të mëdha: Perandoritë qendrore 

(Perandoria gjermanike dhe Perandoria Austro-Hungareze) dhe nga ana tjetër Pakti 

i Trefishtë (me Mbretëritë e Bashkuara, Francën dhe Rusinë). Lufta e Madhe filloi me 

28 korrik 1914. Shkaqet e luftës së 1 Botërore ishin të shumëllojshme. Britania e Madhe 

dhe Franca humbën parësinë ekonomike dhe ushtarake, kurse vendi i tyre ishte marrë 

nga forcat e reja ushtarako-ekonomike SHBA, Gjermani dhe Japonia. Ky ekuilibër i ri 

ushtarako-ekonomik, këmbëngulja për ndarje të re të botës në zona për ndikim, ndarja 

e re të tregjeve të reja dhe lëndë të parë- e gjitha kjo e komplikoi seriozisht jetën politike 

ndërkombëtare dhe krizat politike bëheshin gjithnjë me te shpeshta dhe më të rrezikshme. 

Rivaliteti midis fuqive të mëdha u theksua në Evropë, Azi dhe Afrikë. Për arritjen më 

të mirë të qëllimeve të tyre, fuqitë e mëdha evropiane formuan dy blloqe të luftarakopolitike 

ANTANTËN dhe FORCAT QENDRORE” . 

Reflektimi: Shpjegim 

Shpjegohen fjalët kyçe si dhe punohet aparati pedagogjik. Zhvillohet rubrika 

“Të diskutojmë”. 

Ngjarjet kryesore 

Në tetor të vitit 1914 Perandoria Osmane hyri në luftë kundër Antantës. 

Më 6 prill 1917 Shtetet e Bashkuara të Amerikës u futën në luftë. 

Më 3 nëntor 1918 Austria dhe Hungaria vendosën Republikën. 

Më 11 nëntor 1918 Gjermania nënshkroi kapitullimin. 

21 


1


Kreu 

2 




Traktatet e Paqes dhe problemet e 

pazgjidhura të pasluftës 

Mësimi 2 

Metoda e përdorur: PNP 

Mjetet mësimore: teksti i historisë, materiale ndihmëse për pasojat e Luftës 

së Parë Botërore, pamje filmike etj. 


Rrjedhojat e luftës 

- të përshkruajnë gjendjen social-ekonomike të vendeve pjesëmarrëse 

pasluftës; 

- të përshkruajnë dhe të analizojnë tiparet kryesore që karakterizuan 

zhvillimet e shoqërisë njerëzore pasluftës. 

Fjalët kyçe: Rrjedhojat e luftës, humbje njerëzore, rënie ekonomike, shkatërrim 

i qendrave urbane e industriale; reforma toke; dëmtim moral e psikologjik. 

P Stuhi mendimesh 15 min 

N Lexim i drejtuar 20 min 

P Shpjegim 10 min 


Parashikimi (Bashkëbisedim, Stuhi mendimesh) 

Mësuesja shkruan në dërrasën e zezë “Lufta e Parë Botërore” dhe pret mendimet 

e nxënësve, të cilat i shkruan: 

28 korrik 1914 - 11 nëntor 1918 

Solli dëme të mëdha ekonomike 

e njerëzore 

Preteksti: vrasja e Franc 

Ferdinatit 

Shkaktare e Luftës II Botërore 

Lufta I Botërore 

22 

Përfshiu Evropën, Azinë, 

Afrikën, Amerikën e Jugut, 

Amerikën e Veriut dhe 

Australinë. 

Modernizim të armatimeve 

Shkaktoi shpërbërjen e katër 

perandorive: Perandorisë Austro- 

Hungareze, Prusisë, Perandorisë 

Osmane dhe Rusisë.

Ndërtimi i njohurive (Lexim i drejtuar) 

Hapi I. Mësuesja u thotë nxënësve të lexojnë çështjen e parë të mësimit: 

“Gjendja social-ekonomik paslufte e vendeve pjesëmarrëse”. Nxënësit lexojnë dhe 

nxjerrin në fletore karakteristikat kryesore. 

Më pas një nxënës ngrihet në dërrasën e zezë dhe shkruan veçoritë socialekonomiko-politike 

të gjendjes së vendeve pjesëmarrëse në luftë. 

Gjendja sociale Gjendja ekonomike Gjendja politike 

- 8 milion të vrarë dhe 20 mijë - rënie ekonomike - Lufta I Botërore solli 

të plagosur 

ndryshimin e kufijve; 

- inaktivitet social - u ul prodhimi dhe u rrit 

papunësia 

- lindjen e shteteve të reja 

- shumë të papunë e të uritur - fabrikat ndërruan 

destinacionin e prodhimit 

- humbje e dëshirës për të - tokat bujqësore të Francës 

jetuar 

dhe të Britanisë ngelën pa 

punuar për shkak të luftës 

- shkatërrim i shtëpive, 

fabrikave, uzinave, 

shkollave, urave etj. 

Hapi II. Mësuesja u kërkon nxënësve nëse kanë informacione për masakrat 

që janë bërë gjatë kësaj lufte. Ajo tregon disa të dhëna me këtë luftë, si Masakra 

e Belgjikës e kryer nga gjermanët 

“Në Belgjikë, trupat gjermane, nga frika e ushtarëve guerile të Francës dhe 

Belgjikës, masakruan banorët e qytetit të Andenne (211 të vdekur), Tamines (384 të 

vdekur), dhe Dinat (612 të vdekur). Në 25 gusht 1914, gjermanët i vunë zjarrin qytetit 

Leuven, dogjën librarinë me afërsisht 230,000 libra, vranë 209 civile dhe detyruan 

42,000 të evakuoeshin. Këto veprime sollën dënim në mbarë botën”. 

Gjithashtu, mësuesja u tregon edhe disa video që përmbajnë sekuenca 

gjatë kësaj lufte. (Video të tilla mund të gjeni edhe duke përdorur këto linke: 

http://sq.wikipedia.org/wiki/Skeda:Tanks_of_WWI.ogg; 

http://sq.wikipedia.org/wiki/Skeda:Bombers_of_WW1.ogg 

Hapi III. Nxënësit lexojnë çështjen e dytë të mësimit “Reflektimi ndaj rrjedhoja 

të luftës” dhe tregojnë se si u bë ky reflektim dhe si u pasqyrua. 

Reflektimi: Përforcim 

Shpjegohen fjalët kyçe si dhe punohet aparati pedagogjik. 

Zhvillohet rubrika “Të diskutojmë”. 

23 


2


Kreu 

3 




Diktaturat. Totalitarizmi komunist e fashist 

Mësimi 2 Tiparet e regjimeve totalitare 

- të tregojnë se ç’është totalitarizmi dhe cilat janë format e tij; 

- të përshkruajnë karakteristikat e përgjithshme të regjimeve 

totalitare; 

- të analizojnë të përbashkëtat dhe dallimet e regjimeve totalitare. 


Fjalët kyçe: totalitarizëm, demokraci, diktaturë e majtë, diktaturë e 

djathtë, ideologji, propagandë, diversitet, militariste. 


Mjetet mësimore: Libër 

E Kllaster, Bashkëbisedim 10 min 

R Di, dua të di, mësoj 25 min 

R Bashkëbisedim, debat 10 min 


Evokim (kllaster, bashkëbisedim). 

Mësuesja pyet nxënësit pasi shkruan në dërrasë fjalën demokraci, për të bërë 

dallimin midis demokracisë dhe totalitarizmit. 

24

e drejta e 

besimit 

e drejta 

per tu 

arsimuar 

gjithcka eshte 

e censuruar 

mohimi i lirive 

dhe te drejtave 

te njeriut 

liria e 

individit 

mungesa e 

lirise se 

individit 

e drejta e 

votes 

Mohimi i se 

drejtes se 

votes 

Demokraci 

e drejta 

per t'u 

informuar 

Totalitarizem 

kontroll i plote 

ekonomi 

25 

liria e 

shtypit 

Mungesa e 

lirise se shtypit 

Liria e 

fjales 

ekzistenca 

e partive 

politike 

Mungesa e 

lirise se fjales 

Kontroll i 

plote politik 

Mësuesja pasi shkruan fjalët demokraci dhe totalitarizëm në dërrasën e zezë, 

drejton pyetjet: 

- Çfarë ju kujtojnë këto fjalë? 

- A ekziston demokracia në vendin tonë? 

- Cili ka qenë sistemi në vendin tonë para viteve ’90? 

- Çfarë dini par sistemet demokratike? 

- Çfarë kuptoni me totalitarizëm? 

Përmes përgjigjeve mësuesja kupton se çfarë njihet nga nxënësit dhe çfarë jo. 

Këto i shërbejnë asaj për zhvillimin e fazës së dytë. 


3

3 


Realizim i kuptimit (Di, dua të di, mësoj) 

Mësuesja pasi diskuton disa nga përgjigjet e nxënësve i fton ato të hapin tekstin 

dhe të plotësojnë rubrikat sipas njohurive. Te rubrika di njohuritë që nxënësi ka, 

te rubrika dua të di njohuritë që kërkon të marrë dhe te mësoj nxënësit do të 

shkruajnë një përmbledhje të njohurive që mësojnë nga teksti. 

Di Dua të di Mësoj 

Totalitarzimi është i 

djathtë dhe i majtë 

Vendosja e formave 

të totalitarizmit 

erdhi si rezultat i 

pakënaqësive të ndaj 

Konferencës së 

Paqes. 

Ku u vendos 

totalitarizmi i majtë 

dhe ai i djathtë? 

E majtë: Rusi (Partia Bolshevike) 

Vendet e Evropës Lindore gjatë Luftës së 

Ftohtë. Shqipëria ishte një ndër to, nën 

udhëheqjen e Enver Hoxhës; 

Vietnami, nën udhëheqjen komuniste të Ho Shi 

Minit; 

Koreja e Veriut, nën diktaturën komuniste; 

Kuba, nën udhëheqjen e Fidel Kastros 

E djathtë: Itali (Partia Fashiste) 

Gjermani (Partia Naziste) 

Spanjë (Frankoja) 

Diktatura portugeze nën drejtimin e Antonio 

Ndërkohë mësuesja shpjegon edhe të përbashkëtat dhe dallimet midis regjimeve 

totalitare. 

Reflektim: (Bashkëbisedim, debat) 

Nxënësit diskutojnë përmes aparatit pedagogjik dallimet midis sistemeve 

totalitare si dhe arsyen përse ato e morën pushtetin. Në fund jepet detyra e 

shtëpisë. 

Detyrë 

Çfarë propaganduan 

këto forma 

qeverisëse? 

26 

Salazarit 

Ato propaganduan: mirëqenie, paqe, punë e 

barazi për të gjithë. 

Shkruani në fletore tiparet e përbashkëta dhe dallimet midis regjimeve 

totalitare sipas skemës së mëposhtme: 

Tiparet e përbashkëta Tiparet e veçanta 

Fashizmi Komunizmi

Kreu 

4 





Demokracitë perëndimore në vitet 1918-1939 

Mësimi 3 Franca në vitet 1918-1939 

- të përshkruajnë gjendjen ekonomike të Francës pas Luftës së Parë 

Botërore; 

- të përcaktojnë tiparet e jetës politike në Francë dhe rolin e tyre; 

- të analizojnë ardhjen në pushtet të Leon Blumit dhe politikën 

që ndoqi ai. 

Fjalët kyçe: fituese, rimëkëmbje, Alsasa dhe Lorena; paqëndrueshmëri 

politike; demonstrata. 


Mjetet mësimore: libër, materiale të marra nga burime të ndryshme, 

simbole të Francës (kulla Eiffel, flamuri i Francës), hartë politike e Evropës. 

E Stuhi mendimi, debat 10 min 

R Diskutim, shpjegim 25 min 

R Rrjet diskutimi 15 min 


Evokim: (Stuhi mendimi, debat). 

Mësuesja vendos në dërrasën e zezë flamurin e Francës. Pyet nxënësit se kujt 

i përket ky flamur. 

Në dërrasën e zezë ajo shkruan fjalën “Francë” dhe nxënësit japin mendimin 

e tyre për ato që dinë rreth këtij shteti. 

27 


4 


Mësuesja drejton pyetjet: 

- Në cilin krah u radhit Franca pas Luftës së Parë Botërore? 

- Çfarë roli luajti ajo gjatë dhe pas kësaj lufte? 

- Cilat ishin vendimet e Konferencës së Paqes së Parisit në lidhje me të? 

Ndërtimi i njohurive: (Shpjegim, debat) 

Mësuesja bën një prezantim të shkurtër të gjendjes së Francës pas Luftës së 

Parë Botërore. Së bashku me nxënësit, të cilët e kanë lexuar paraprakisht materialin, 

nxjerrin faktorët që përcaktuan rimëkëmbjen e saj. 

Faktorët që ndihmuan në rimëkëmbjen e Francës janë: 

- Ndihma ekonomike e SHBA-së. 

- Pagesa vjetore që merrte Franca si dëmshpërblim nga vendet që humbën 

luftën. 

- Marrja e dy zonave të pasura me hekur, atë të Alsasës dhe Lorenës. 

Pasi përcaktohen faktorët që ndikuan në rimëkëmbjen ekonomike, mësuesja 

hedh pyetje, të cilat do t’i hapin rrugën trajtimit të jetës politike të Francës? 

- Si paraqitej gjendja politike e Francës pas Luftës së Parë Botërore? 

- Sa parti kishte në këtë kohë? 

- Çfarë rendi politik kishte Franca? 

Leon Blumi 

Më pas kalohet në tiparet e qeverisjes së Leon Blumit: 

Zbatimi i 

programeve sociale 

Reforma në ekonomi 

Reflektimi: Rrjet diskutimi 

Mësuesi/ja u drejton nxënësve një pyetje të hapur (pyetje që pranon përgjigje 

pozitive ose negative). Ai/ajo u kërkon nxënësve që të argumentojnë pse janë Pro 

ose Kundër. 

28 

java e punës 40 orë 

pagimi i ditës së festave 

u ngritën pagat 

u shtetëzuan hekurudhat 

u shtetëzuan sektorët e 

industrisë

Pro Kundër 

A ishin reformat e ndërmarra nga qeveria e Leon Blumit 

hapa për vendosjen e komunizmit? 

Më pas nxënësit diskutojnë aparatit pedagogjik dhe në fund jepet detyra e 

shtëpisë. 

Detyrë 

Si ndikuan ndryshimet sociale në jetën e shoqërore të Francës? 

29 


4


Kreu 

5 




Vendet e Ballkanit dhe të kontinenteve të 

tjera në vitet 1918-1939 

Mësimi 6 

- të përshkruajnë gjendjen politike të Shqipërisë pas 


- të analizojnë vendimet e Kongresit të Lushnjës dhe rëndësinë e tyre; 

- të përcaktojnë ndryshimet që pësoi Shqipëria gjatë Republikës 

dhe Monarkisë. 

Fjalët kyçe: 21 janar 1920, Kongresi i Lushnjës, Tirana kryeqytet, Partia Popullore, Partia 

Përparimtare, Republikë, 17 dhjetor 1920Ahmet Zogu, Monarki, mbret i shqiptarëve, influenca italiane. 


Struktura e mësimit: 

Shqipëria në vitet 1918-1939 

Mjetet mësimore: libër, materiale të marra nga burime të ndryshme, simbole të Shqipërisë së 

këtyre viteve, harta politike e Shqipërisë. 


R Dora e fshehtë 25 min 

R Rrjet diskutimi 15 min 


Evokim: (Stuhi mendimi, debat). 

Mësuesja vendos në dërrasën e zezë flamurin e Shqipërisë. Pyet nxënësit se 

ç’domethënie ka flamurin për secilin shtet dhe për shqiptarët në veçanti? Çfarë 

simbolizon ai? 

30

Në dërrasën e zezë ajo shkruan fjalën “Shqipëri” dhe nxënësit japin mendimin 

e tyre për të. 

Mësuesja drejton pyetjet: 

- Në cilin krah u radhit Shqipëria pas Luftës së Parë Botërore? 

- Çfarë roli luajti ajo gjatë dhe pas kësaj lufte? 

- Cilat ishin vendimet e Konferencës së Paqes së Parisit në lidhje me të? 

- Si ishte gjendja e Shqipërisë pas Luftës së Parë Botërore? 

- Çfarë çmimi pagoi ajo? 

Realizimi i kuptimit: Dora e fshehtë 

Kjo metodë kërkon një punë parapërgatitore nga mësuesi/ja pasi teksti i plotë 

copëtohet në disa pjesë. Në aq sa pjesë sa ndahet mësimi, aq nxënës zgjidhen nga 

mësuesi/ja. Çdo nxënës e lexon për një kohë të caktuar, derisa të aftësohet të thotë 

përmbajtjen e asaj që thonë shokët e klasës. 

Synimet e 

vendeve fshiqe 

Kongresi i 

Lushnjës 

Ngjarjet 

kryesore të kësaj 

periudhe 

Dy grupimet 

politike 

Shqipëria 

Republikë 

Qeveria e italiane kërkonte Vlorën dhe protektoratin mbi “shtetin 

autonom shqiptar”, që do të formohej në Shqipërinë e Mesme, siç 

parashikohej në Traktatin e Fshehtë të Londrës ose në kufijtë e vitit 1913. 

Qeveria greke kërkonte të aneksonte Korçën dhe Gjirokastrën. 

Ndryshe vepruan në fillim përfaqësuesit e mbretërisë Serbo-Kroate- 

Sllovene, të cilët, për shkak të rivalitetit italo-jugosllav në Adriatik dhe 

në Shqipëri, u shprehen për Pavarësinë e Shqipërisë në kufijtë e vitit 

1913. Në këtë mënyrë mendohej që të mos lejohej vendosja e Italisë në 

Shqipëri, dhe kjo të ishte nën ndikimin e Mbretërisë Serbo-Kroato- 

Sllovene. Por në kërkesën e kësaj të fundit, parashikohej gjithashtu që në 

rast se një shtet tjetër do t’i njihej e drejta e pushtimit, ose e protektoratit 

mbi Shqipërinë, ose mbi në pjesë të saj, atëherë edhe Mbretëria Serbo- 

Kroato-Sllovene duhej të merrte pjesën që i “takonte”. 

21-31 janar të vitit 1920, në Kongresin kombëtar, që u zhvillua në 

Lushnjë. 

1. Rishpallën pavarësinë e plotë të Shqipërisë dhe hodhën poshtë 

planet e Konferencës së Paqes për copëtimin e saj. 

2. U krijuan organet e reja të shtetit. U zgjodh Këshilli Kombëtar me 

funksionin e parlamentit. U caktua Këshilli i Lartë me katër anëtarë, që 

do të përfaqësonte kryetarin e shtetit shqiptar. 

3. U shpall rrëzimi i qeverisë së Durrësit dhe u zgjodh qeveria e re 

me Sulejman Delvinën në krye. 

11 shkurt 1920, Tirana u shpall kryeqytet i Shqipërisë 

Më 17 dhjetor 1920, Shqipëria u pranua në Lidhjen e Kombeve. 

Në nëntor të vitit 1921, Konferenca e Ambasadorëve në Paris njohu 

kufijtë territorialë të Shqipërisë me disa ndryshime në veri e verilindje në 

favor të Jugosllavisë. 

në vitet 1920-1924 kemi dy grupime të mëdha të përfaqësuara nga: 

Partia Popullore, e kryesuar nga Fan Noli dhe Partia Përparimtare. 

Më 21 janar 1925, Asambleja Kombëtare e shpalli Shqipërinë 

Republikë. 

Në krye të saj u vendos Ahmet Zogu. 

Ahmet Zogu, presidenti i parë shqiptar. 

Në mars të vitit 1925 31 u miratua Statusi Themeltar i Republikës. 

27 nëntor 1926, nënshkroi me të “Paktin e miqësisë dhe të 

sigurimit”. 


5

5 


periudhe Në nëntor të vitit 1921, Konferenca e Ambasadorëve në Paris njohu 

kufijtë territorialë të Shqipërisë me disa ndryshime në veri e verilindje në 

favor të Jugosllavisë. 

Dy grupimet në vitet 1920-1924 kemi dy grupime të mëdha të përfaqësuara nga: 

politike 

Shqipëria 

Republikë 

Shqipëria 

Monarki 

Partia Popullore, e kryesuar nga Fan Noli dhe Partia Përparimtare. 

Më 21 janar 1925, Asambleja Kombëtare e shpalli Shqipërinë 

Republikë. 

Në krye të saj u vendos Ahmet Zogu. 

Ahmet Zogu, presidenti i parë shqiptar. 

Në mars të vitit 1925 u miratua Statusi Themeltar i Republikës. 

27 nëntor 1926, nënshkroi me të “Paktin e miqësisë dhe të 

sigurimit”. 

22 nëntor 1927 u nënshkrua Pakti i dytë i Tiranës i quajtur “Aleanca 

Mbrojtëse Ushtarake”. 

1 shtator 1928, e shpalli Shqipërinë Monarki. Kështu u vendos 

monarkia me në krye Zogun I. 

U forcua shteti; 

U vendos paqja, siguria e qetësia në vend. 

U hartuan kode (civil, penal, tregtar); 

U organizua sistemi i drejtësisë. 

U forcua krenaria kombëtare. 



pozitive ose negative). Ai/ajo u kërkon nxënësve që të argumentojnë pse janë Pro 

ose Kundër. 

Pro Kundër 

Përse themi që idetë e Nolit ishin tepër 

demokratike për kohën? 

Përse nuk gjetën zbatim ato? 


shtëpisë. 

Detyrë 

Përcaktoni në hartë gjymtimet që ju bënë Shqipërisë në vendimet e Konferencës 

së Paqes. Sillni foto e dokumente të ndryshme në lidhje me këtë periudhë. 

32

Kreu 

6 




Struktura e mësimit: 

Lufta e Dytë Botërore. 

Ndarja e botës në dy blloqe 

Mësimi 1 

- të përshkruajnë gjendjen politike të Azisë dhe Evropës në vitet ’30; 

- të tregojnë shkaqet e fillimit të Luftës së Dytë Botërore dhe fitoret e para; 

- të tregojnë epërsinë e Britanisë së Madhe ndaj forcave gjermane. 

Fjalët kyçe: Lufta e Dytë Botërore, kampe kundërshtare, Boshti i Çeliktë, 1 shtator 

1939, Traktati i Mossulmimit, gjenerali Peten, Uinston Çurçill. 


Shpërthimi i përshkallëzuar i luftës. 

Fitoret e para të Gjermanisë SSnaziste 

Mjetet mësimore: hartë e botës, teksti, figura të Adolf Hitlerit, Uinston Çurçillit, 

Stalinit, Uillsonit, hartë memece. 


R INSERT 20 min 

R Bashkëbisedim, Debat 15 min 

Evokim: Stuhi mendimi, Debat 

Mësuesi/ja shkruan në dërrasë temën e mësimit dhe në mes të tabelës shkruan 

Lufta e Dytë Botërore dhe drejton pyetjen: 

- Çfarë ju vjen ndër mend kur themi Lufta e Dytë Botërore? 

Angli 

Gjermani 

Përfshiu 

gjithë 

botën 

Midis 

Aleatëve 

dhe Boshtit 

Nazist 

Lufta e 

Dytë 

Botërore 

33 

Shkaktoi 

dëme të 

mëdha 

Filloi në 

Evropë 


6 


Mësuesja cakton se cilat janë shkaqet që sollën fillimin e Luftës së Dytë 

Botërore, në Evropë dhe në Azi. Bën një tablo të përgjithshme hyrëse, për të bërë 

kalimin më pas edhe në mësimet e tjera të këtij kapitulli. 

Evropë 

Shkaqet e fillimit të Luftës së Dytë Botërore 

Azi 

Shkaqet dhe arsyet e Luftës së Dytë Botërore Politika e Japonisë imperialiste në 1930, 

janë: 

ishte sunduar nga militarist. Ushtarakët që 

- rritja e nacionalizmit dhe militarizmit; ishin në krye të hierarkisë së shoqërisë 

- mos vendosja e saktë e kufijve. 

japoneze, dëshironin të realizonin ëndrrën e 

- më 1929 në Gjermani dhe Itali, filluan tyre për ta bërë Japoninë një vend me fuqi 

lëvizjet fashiste. 

botërore. Këto ide dhe të tjera shkaqe ishin 

- Depresioni i Madh i viteve 1930 i kishte ulur përfshirja e Japonisë në luftë. Në vitin 

moralin popullsisë gjermane, e cila për më 1931, Japonia pushtoi Mançurian dhe 

tepër vuante edhe borxhin prej 65 miliardë Kinën në vitin 1937. Kina ishte një vend i 

markave që i ishte imponuar për dëmet e pasur me burime natyrore si edhe një vend i 

shkaktuara në luftën e parë dhe kur SHBA mirë për të zgjeruar dhe fortifikuar pozitën 

vendosi që të ndalte kredinë e saj, situata u ushtarake në Azi. Si SHBA-ja, ashtu edhe 

rëndua më shumë me Francën, që kur pa që Anglia (kjo e fundit kishte interesat e veta 

Gjermania nuk mundi të paguante as këstin e në Kinë), reaguan duke dërguar ndihma 

parë dhe të dytë të borxhit, pretendoi territore ushtarake në Kinë, si instruktorë dhe avionë 

nga shteti Gjerman. 

luftimi, të cilët u dërguan në Kuomintang. 

Me të vërtetë Gjermania kishte firmosur Një tjetër reagim ishte edhe embargo e 

Traktatin e Versajës, por ajo nuk e kishte materialeve të nevojshme lufte kundrejt 

pëlqyer kurrë këtë gjë, sidomos artikullin 231 Japonisë. Në se Japonia nuk do furnizohej 

që thoshte me pak fjalë që Gjermania pranonte së shpejti me këto materiale që i’u ndaluan, 

të merrte për sipër të gjitha shpenzimet dhe asaj padyshim që nuk do i mbeste gjë tjetër 

humbjet e aleatëve, që ajo i kishte shkaktuar veç se tërheqja ose gjetja e burimeve të 

atyre kur forcat aleate përpiqeshin të tjera që ishin të rëndësishme për ekonominë 

mbroheshin. Besimi i përgjithshëm i popullit e saj. Pra zgjidhjet ishin të thjeshta, 

në Dolchstosslegende (një besim mitologjik i tërheqja, pushtimi i territoreve ku 

hershëm që në shqip do të thotë “thikë në ndodheshin burimet si nafta e materiale të 

shpinë”), si edhe Depresioni i Madh, solli në tjera ose marrja e këtyre burimeve nga 

pushtet Partinë Socialiste Punëtore Gjermane Dutch East Indies (kompani Holandeze në 

(partia Naziste) me Adolf Hitlerin në krye. Indonezi e formuar në shek. XIX), Malajzia 

Kur marrëveshja e Versajës po humbte vlerën e dhe Filipinet. Duke besuar se vendet 

saj, shteti Anglez dhe Francez kanë një meritë evropiane do të ishin shumë të zëna me 

në këtë mes. Franca lidhi me të vërtetë kontratë njëra tjetrën dhe duke menduar se ShBA-ve 

me Anglinë dhe Italinë, por të dy këta dolën do t’i duhej shumë vite para se të mund të 

nga fjala. Formimi i “Stresa”, ishte formimi i organizohej në luftë (dhe edhe në se 

fronteve nga ana e Italisë dhe Anglisë kundra organizohej do i duhej shumë kohë në 

Gjermanisë, por Anglia nuk iu përmbajt kësaj negociata), Japonia zgjodhi rrugën e 

marrëveshjeje. Në atë kohë në pushtet ishte pushtimit dhe kështu do të fillonte plani për 

Chamberlein. Ky i fundit, paraardhës i pushtimin e Azisë. 

Çurçillit, ndjente simpati për partinë e re në Si rrjedhojë Lufta Aziatike do të fillonte 

Gjermani. Ai mendonte se ata kishin vepruar dhe Paqësori do të lyhej me gjak. 

shumë rëndë mbi Gjermaninë. Gjithashtu frika Megjithatë, shkaku më i fortë që detyroi 

e një France të gjithëpushtetshme në Evropë, Amerikën të futej në luftë, ishte sulmi i 

ishte një arsye tjetër që këto dy vende nuk do pabesë në Pearl Harbor, në Singapor dhe në 

vendosnin një marrëdhënie të qëndrueshme Filipine në 7-8 dhjetor të vitit 1941. Kjo i 

34

midis njëri-tjetrit. Italia do vepronte me të 

njëjtën mënyrë duke e lënë Francën vetëm dhe 

fronti “Stresa” tashmë përfshinte vetëm 

mbrojtjen e dobët franceze, të ndërtuar sipas 

stilit të Luftës së Parë Botërore, që nuk i bëri 

dot ballë teknologjisë së re gjermane. 

Pakti Molotov-Ribbentrop midis gjermanëve 

dhe sovjetikëve, bëri që Gjermania të merrte e 

qetë Poloninë. Shtetet e bashkuara nuk arritën 

të vendosnin një lidhje të fortë me njëra tjetrën, 

duke i lënë Hitlerit kohë të fuqizohej. Më në 

fund Lufta e Dytë Botërore kishte filluar dhe 

tashmë nuk do të kishte më mundësi për 

negociata paqeje. 

Realizimi i kuptimit: INSERT 

Mësuesi/ja udhëzon nxënësit të lexojnë mësimin, si dhe të nxjerrin hartën 

memece për të rifreskuar dijet. 

Gjatë kohës që nxënësit lexojnë mësimin e ditës, mësuesi ndërton në dërrasë 

të zezë, tabelën e INSERT-it dhe shpjegon përmbajtjen e saj. 

Kolona me shenjën √ ajo që nxënësi lexon, është e njohur për të. 

Kolona me shenjën + ajo që nxënësi lexon, është e re për të. 

Kolona me shenjën - ajo që nxënësi lexon, nuk përputhet me njohuritë që ai 

ka pasur më parë. 

Kolona me shenjën ? nxënësi kërkon të dijë më tepër për informacionin e marrë. 

Nxënësit plotësojnë tabelën dhe së bashku me mësuesen ndërtojnë edhe 

kronologjinë e sulmeve të para të Luftës së Dytë Botërore. 


Nxënësit diskutojnë përmes aparatit pedagogjik. Në fund jepet detyra e 

shtëpisë. 

35 

dha shumë shpresë Gjermanisë, që kur pa 

se ShBA do të ishte shumë e zënë me 

fushatën në Paqësor, i shpalli luftë asaj në 

12 dhjetor 1941. Por SHBA do të kishte më 

shumë burime se sa mendonte Hitleri. 

√ + - ? 

Detyrë 

Mësuesi/ja udhëzon nxënësit të sjellin fakte dhe figura që kanë të bëjnë me 

mësimin e ditës, në formën e një katalogu ose formën e një Turi galerie. (Ai/ajo 

i udhëzon nxënësit që të kërkojnë në internet ose të shfletojnë enciklopedinë). 


6

6 


Material shtesë 

Lëvizjet dhe Aleancat para luftës 

Në fillimet e luftës, Britania dhe Franca ndoqën një politikë mos veprimi 

ndaj Gjermanisë duke dashur të ruanin paqen në Evropë. Ka mendime se kjo 

politikë u ndoq pasi këto dy fuqi të mëdha dyshonin në se popujt e tyre do të 

kishin dëshirën të luftonin një luftë tjetër madhore në kaq pak kohë. 

Me Marrëveshjen e Mynihut (Munich Agreement) në vitin 1938, u kuptua 

qartë që tashmë lufta ishte e pashmangshme, pasi pikërisht Britania e Madhe 

dhe Franca, i dhanë leje pushtimit të atyre tokave Çekosllovake, ku sipas Hitlerit 

jetonin popullsi gjermano-folëse. Çamberlain deklaroi se ky ishte një pakt që do të 

shënonte paqen në Evropë. Por në të vërtetë, Gjermania pas pushtimit të “tokave 

që i përkisnin”, në mars të 1939, do të pushtonte të gjithë Çekosllovakinë. Në më 

pak se një vit nga pushtimi i Çekosllovakisë, Britania e Madhe dhe Franca, do t’i 

deklaronin luftë Gjermanisë. 

Me pushtimin e Çekosllovakisë u pa qartë dështimi i Marrëveshjes së 

Munihut. Gjithashtu Britania e Madhe dhe Franca arritën në përfundimin se 

Hitlerit nuk i zihej besë dhe se ai kërkonte të shtrinte pushtetin në të gjithë 

Evropën, një gjë kjo që ata nuk mund ta toleronin. Polonia dhe Franca do të 

binin dakord të ndihmonin njëra tjetrën më 19 maj 1939, në rast sulmimi nga 

pala Gjermane. Britania e Madhe do të ofronte ndihmën e saj ndaj Polonisë me 

të njëjtin qëllim si Franca në Mars. Më 23 gusht 1939, pakti Gjermano-Rus i 

Molotov-Ribbentrop do të firmosej nga të dyja palët. Ky pakt ishte i fshehtë dhe 

kishte si synim kryesisht formimin e një protokolli për të realizuar ndarjen e Evropës 

qendrore, ndërmjet Nazistëve dhe Sovjetikëve. Kjo ndarje do të bëhej sipas planeve 

të interesave dypalëshe dhe gjithashtu i premtonte Bashkimit Sovjetik një pjesë 

të Polonisë. Të dy palët arritën në një marrëveshje që lejonte si Gjermaninë dhe 

Rusinë të “bridhnin” të qeta dhe të mund të kryenin veprime ushtarake në tokat 

e njëri-tjetrit. Duke kujtuar Luftën e Parë Botërore ku Anglia i kishte bllokuar 

shumë gjëra asaj duke bërë që Gjermania të vuante urinë, Gjermania dëshironte 

një kontratë me Bashkimin Sovjetik, ku ky i fundit zotohej të shiste ushqimet, 

naftën dhe produkte të tjera Gjermanisë. 

Gjermania tashmë nuk frikësohej dhe ishte gati t’i shpallte luftë Britanisë 

së Madhe, Polonisë dhe Francës. Hitleri në fillim qartësoi se ai donte thjeshtë 

të shtinte në dorë Qytetin e Danzing dhe Korridorin e Polonisë, por qëllimet e 

pushtimit të plotë të Polonisë ishin të qarta. Marrëveshja midis Britanisë së Madhe 

dhe Polonisë në 25 gusht, nuk do të ndryshonte planet e Hitlerit. 

36

Kreu 

7 





Konsolidimi i demokracisë dhe zhvillimi 

ekonomik i Evropës Perëndimore dhe i SHBAsë 

në vitet 1945-1990 

Mësimi 1 

- të përshkruajnë gjendjen e Britanisë së Madhe pas Luftës së 

Dytë Botërore; 

- të tregojnë pse filloi të bjerë fuqia e Perandorisë Angleze; 

- të përcaktojnë dhe komentoni politikën e ndjekur gjatë viteve ’70. 

Fjalët kyçe: Partia Konservatore, Partia Laburiste, Parti Popullore, koalicion i dy 

partive, zgjedhjet e 1945. 


Britani e Madhe në vitet 1945-1974 

Mjetet mësimore: teksti, materiale të kësaj periudhe 

E Kllaster, Bashkëbisedim 10 min 

R Di, dua te di, mësoj 25 min 

R Bashkëbisedim, debat 10 min 


Evokim (kllaster, bashkëbisedim). 

Mësuesja pyet nxënësit pasi shkruan në dërrasë fjalën Britani e Madhe. Ndërkohë 

ka ngjitur në dërrasë flamurin e saj. 

37 


7 


Partia laburiste (e majtë) 

Partia popullore 

Partia Konservatore 

(e djathtë) 

Shtresa e mesme 

dhe ajo e pasur 

- Si ishte gjendja e Britanisë së Madhe pas Luftës së Dytë Botërore? 

- Cilat ishte partia që drejtonte Britaninë e kësaj kohe? 

Përmes përgjigjeve mësuesja kupton se çfarë njihet nga nxënësit dhe çfarë jo. 

Këto i shërbejnë asaj për zhvillimin e fazës së dytë. 

Realizim i kuptimit (Di, dua të di, mësoj) 

Mësuesja pasi diskuton disa nga përgjigjet e nxënësve i fton ato të hapin tekstin 

dhe të plotësojnë rubrikat sipas njohurive. Te rubrika di njohuritë që nxënësi 

ka, te rubrika dua të di njohuritë që kërkon të marrë dhe te mësoj nxënësit do të 

shkruajnë një përmbledhje të njohurive që mësojnë nga teksti. 

Di Dua të di Mësoj 

Ndërkohë mësuesja shkruan në dërrasën e zezë karakteristikat e dy partive 

kryesore në Britaninë e Madhe. 

Reforma sociale 

Reforma ekonomike 

38 

sigurimi i popullit 

strehim 

shtetëzimi i sektorëve kryesorë 

Shteti i mirëqenies sociale Industri, transport, bankë, 

sektori i energjisë 

liri ekonomike 

shërbime sociale 

ndërhyrje minimale e 

shtetit në ekonomi 

kundër shtetëzimeve të 

ekonomisë 

shtetin e mirëqenies 

sociale nuk e ndryshuan, 

e kanë njëlloj si laburistët 


Nxënësit diskutojnë përmes aparatit pedagogjik dhe politikës së ndjekur nga 

Margaret Theçer. Në fund jepet detyra e shtëpisë. 

Detyrë 

Pse Margaret Theçer është quajtur “Gruaja e Hekurt”? 

Shkruani mendimin tuaj në trajtën e një eseje.

Kreu 

10 





Shkenca, kultura, arti dhe problemet 

e botës së sotme 

Mësimi 4 

- të tregojnë se ç’do të thotë “globalizim”; 

- të përmendin dhe përshkruajnë fazat e globalizmit; 

- të analizojnë rolin që luan globalizmi në Botën e sotme. 

Fjalët kyçe: Globalizëm, Fazat e Globalizmit; 

Metoda e përdorur: PNP 


Parashikimi (Bashkëbisedim, Stuhi mendimesh) 

Mësuesja pyet nxënësit pasi shkruan në dërrasë fjalën Britani e Madhe. Ndërkohë 

ka ngjitur në dërrasë flamurin e saj. 

Mësuesja bën pyetje: 

- Ç’kuptoni me globalizëm? 

- Sa llojesh është ai? 

- Si ndikon globalizmi në vlerat autentike të një vendi? 

Ndërvarësia ekonomike botërore 

Mjetet mësimore: teksti, materiale të ndryshme në lidhje me temën. 

P Stuhi mendimesh 15 min 

N Shpjegim, diskutim 20 min 

P Rrjet diskutimi 10 min 

Globalizëm 

39 


4

10 


Evokimi i mësimit: Shpjegim, diskutim 

Mësuesja shpjegon se çfarë do të thotë globalizëm dhe shpjegon tre format e saj. 

Një tipar tjetër të viteve '90 e takojmë të koncepti i globalizimit. Kjo fjalë u fut 

shpejt në fjalorin e përgjithshëm, duke treguar lidhjen gjithnjë e më të ngushte midis 

shteteve nëpërmjet tregtisë në rritje, investimeve, shkëmbimit të informacionit, 

turizmit, ndikimit kulturore nëpërmjet medieve etj. Ekzistojnë tri forma globalizimi 

: 

1. Globalizimi i ekonomisë. Shtetet hapin kufijtë në mënyre që tregtia dhe 

investimet midis tyre të rriten. 

2. Globalizimi i kulturës. Mediet moderne dhe marketingu bëjnë që njerëzit të 

shohin vazhdimisht të njëjtat programe televizive, të veshin rrobat të së njëjtës marke, 

të dëgjojnë të njëjtën muzike dhe të rrojnë më të njëjtat ideale në gjithë boten. 

3. Globalizimi politik dhe juridik. Shteti lidhet gjithnjë e më shumë së 

bashku në një bashkëpunim politik të detyruar. Jo më pak, rrjeti i marrëveshjeve 

ndërkombëtare dhe rregullat juridike kujdesen që tregtia e lirë tradicionale të 

kufizohet. 

Emëruesi i përbashkët i këtyre tri formave të globalizimit është rritja e kontaktit 

përtej kufijve. Shumë njerëz mendojnë se kjo gjë shpie gradualisht në humbjen 

e kuptimit të kufijve, diçka që ndoshta do të zvogëloje kuptimin e shtetit në 

bashkësinë ndërkombëtare. 

Më pas shpjegohen tre fazat e Globalizmit dhe veçoritë për secilën fazë. 

Faza I. 

1492 ‐ 

1800 

40 

Faza II: 

1800‐2000 

Globalizmi 

Faza III: 

2000 e ne 

vazhdim



pozitive ose negative). Ai/ajo u kërkon nxënësve që të argumentojnë pse janë 

Pro ose Kundër. 

Pro Kundër 

A jep Globalizmi Paqe dhe Stabilitet? 


shtëpisë. 

Detyrë 

Bëni një ese me temë: “Globalizmi dhe shoqëria shqiptare”. 

41 


10


TESTE 

Testi Nr.1 Kreu I. Bota në fillim të shekullit XX. 

Lufta e Parë Botërore 

Shtetet kryesore në vitin 1870 ishin: 

Plotëso fjalitë: 

Gratë, të rinjtë, të varfrit dhe analfabetët ishin të përjashtuar nga 

......................................................................................................................... 

Lëvizja qytetare kishte si qëllim 

......................................................................................................................... 

Lëvizja punëtore kishte si qëllim 

Viti 1870 

......................................................................................................................... 

Në vitet 1871-1914, ........................................................................................ 

krijuan një mjedis të përshtatshëm për zhvillim. 

- Cilat ishin vendet e dy kampeve që qëndronin përballë njëra-tjetrës? 

Aleanca e trefishtë Treshja e Antantës 

42

Frontet kryesore ishin: 

Ato synonin: 

Cilat ishin shkaqet e fillimit të Luftës së Parë Botërore? 

Shkaqet e fillimit të Luftës së Parë 

Botërore ishin: 

Përgjigju shkurt: 

1. Cili është dallimi ndërmjet shkakut dhe pretekstit? 

2. Cilat ishin vendet pjesëmarrëse në Luftën e Parë Botërore? 

3. Përse kjo luftë përfshiu gjithë globin? 

43 



Kreu II. Traktatet e Paqes dhe problemet e 

pazgjidhura të pasluftës 

1. E vërtetë apo e gabuar? 

1. Më 18 janar 1919 u mblodh Lidhja e Kombeve. 

2. Anglia në Konferencën e Paqes në Paris kërkonte kthimin e Alsasës dhe 

Lorenës. 

3. Në thelb të Lidhjes së Kombeve qëndronte plani prej 14 pikash i Presidentit 

Amerikan Uillson. 

4. Sigmund Frojd krijoi teorinë e relativitetit. 


1. Shtetet kryesore që luajtën një rol të rëndësishëm në Konferencën e Paqes 

në Paris ishin: 

........................................................................................................................... 

.............................................................................................................................. 

2. Shtetet e reja që u krijuan në Evropë më 1919 ishin: . 

........................................................................................................................... 

.............................................................................................................................. 

3. Organet kryesore të Lidhjes së Kombeve ishin: 

........................................................................................................................... 

.............................................................................................................................. 

4. Gjendja e vështirë ekonomike pas luftës solli: 

............................................................................................................................ 

.............................................................................................................................. 

5. Pas Luftës së Parë Botërore dy prirjet politike që u shfaqën ishin: 

........................................................................................................................... 

.............................................................................................................................. 

44

Plotëso: 

Anglia, Franca dhe SHBA-ja në Konferencën e Paqes në Paris kërkonin: 

Vendimet e mara nga Konferenca e Paqes në Paris për Gjermaninë e 

Italinë ishin: 

Gjermani 

Itali 

Anglia Franca 

Objektivat kryesore të Lidhjes së Kombeve ishin: 

Objektivat kryesore të 

Lidhjes së Kombeve 

Përgjigju shkurt: 

1. Cilat ishin rrjedhojat e Luftës së Parë Botërore? 

2. Cilat ishin fazat kryesore të zhvillimit ekonomik dhe politik në vitet 1918-1939? 

45 

SHBA 



Kreu III - Diktaturat. Totalitarizmi komunist e fashist 

E vërtetë apo e gabuar: 

1. Lufta e Parë Botërore e gjeti Rusinë të zhvilluar ekonomikisht. 

2. Regjimi fashist nuk e lejonte pronën private. 

3. Në shkurt të vitit 1933 u dogj Raishtagu. 

4. Lufta civile në Spanjë nuk u kthye në një përplasje të forcave ndërkombëtare. 

Rrethoni përgjigjen e saktë: 

1. Car Nikolla II abdikoi nga pushteti më: 

a. shkurt 1917 

b. mars 1917 

c. shkurt 1918 

d. mars 1918 

2. Nacionalizimi i bankave u bë nën regjimin e: 

a. Stalinit 

b. Leninit 

c. Hitlerit 

d. Françesko Franko 

3. Në maj të vitit 1939 nënshkruhet “Pakti i Hekurt” mes: 

a. Hitlerit dhe Musolinit 

b. Hitlerit dhe Frankos 

c. Frankos dhe Stalinit 

d. Musolinit dhe Stalinit 

4. Hindenburgu ishte presidenti i: 

a. Rusisë 

b. Italisë 

c. Gjermanisë 

d. Spanjës 

46

Plotëso: 

Filozofia 

naziste 

Të përbashkëtat e regjimeve totalitare janë: 


Regjimet totalitare erdhën në pushtet nëpërmjet 

........................................................................................................................ 

Falanga u krijua në .......................................................... e ngjashme me 

.................................................. 

Përgjigjuni shkurt: 

1. Nga ndryshonte fashizmi në Itali nga nazizmi gjerman? 

2. Cilat ishin shkaqet që çuan në fillimin e Luftës Civile në Spanjë? 

3. Cilat janë tiparet që i dallojnë dy format e regjimeve totalitare: komunizmin 

dhe fashizmin? 

47 

Reformat e 

Leninit 



Kreu 4. Demokracia Perëndimore në vitet 

1918-1939 

Plotëso: 

Prioritetet e Kursit të Ri të 

Ruzveltit ishin: 

Sektorët më të prekur 

nga kriza ishin: 

Përgjigjuni shkurt: 

1. Pse SHBA-ja pas Luftës së Parë Botërore pati një zhvillim më të madh se 

shtetet e tjera? 

2. Pse themi se: Britania e Madhe ishte vendi ku shihje më qartë perandorinë 

midis progresit dhe varfërisë? 

3. Cilat ishin dy drejtimet kryesore të Frontit Popullor? 

48

Kreu V. Vendet e Ballkanit dhe të kontinenteve 

të tjera në vitet 1918-1939 

E vërtetë apo e gabuar: 

1. Më 2 dhjetor 1918 u shpall krijimi i Mbretërisë Jugosllave. 

2. Kosova nuk ishte pjesë e kësaj mbretërie. 

3. Në qershor 1923 në Bullgari me grusht shteti u rrëzua monarkia dhe u 

vendos Republika. 

4. “Garda e Hekurt” ishte një organizatë ekstremiste. 

Rretho përgjigjen e saktë: 

Sa vjet zgjati lufta greko-turke: 

a. 2 vjet 

b. 3 vjet 

c. një vit 

d. as një vit 

Kur u shpall Greqia Republikë Parlamentare? 

a. 1922 

b. 1923 

c. 1924 

d. 1925 

Parulla e Gandit ishte: 

a. dhunë, bojkotim, unitet 

b. jo dhunë, bojkotim, unitet 

c. dhunë dhe përcarje 

d. asnjera prej tyre 

Kur u shpall Egjipti shtet i pavarur: 

a. 1920 

b. 1921 

c. 1922 

d. 1923 

49 



Lidh me shigjetë: 

29 nëntor 1923 Shqipëria shpallet Republikë 

21 janar 1925 lufta greko-turke 

1 shtator 1928 Turqia shpallet republkë 

17 dhjetor 1920 Shqipëria u pranua në Lidhjen e Kombeve 

1920-1922 Shqipëria u shpall monarki 

Plotëso: 

Italia nëpërmjet traktateve që nënshkroi me Shqipërinë vendosi kontrollin e saj 

....................................................................................................................... 

Latifondistët në Meksikë kishin në duar 

........................................................................................................................ 

Më 6 janar 1929 Aleksandri I 

......................................................................................................................... 

“Terrori i bardhë” u vendos në 

......................................................................................................................... 

Pyetje: 

1. Cilat ishin karakteristikat e vendeve të Ballkanit në vitet 1918-1939? 

2. Nga se karakterizoheshin vendet e Amerikës Latine në këtë periudhë? 

50

Kreu 6. Lufta e Dytë botërore. 

Ndarja e botës në dy blloqe 

Lidh me shigjetë: 

Në vitin 1931 Japonia i shpalli luftë SHBA-së 

Në vitin 1937 Japonia sulmon Shqipërinë 

Më 12 dhjetor 1941, Gjermania pushton Kinën 

Më 1 shtator 1939, Gjermania sulmoi Poloninë 

Më 7 prill 1939 Italia pushtoi Mançurinë 

Në tetor 1941, Italia sulmon Greqinë 

2. Plotëso: 

Sulmet gjermane në BS Pasojat për secilin sulm 

1. Vendi i parë në Ballkan, që ra nën sundimin e .................................., ishte 

.............................. 

2. Në vitin 1940 ........................................... u bë aleate............................ dhe 

më 1 mars 1941 me të u bashkua dhe ..................................... 

3. Në krye të Fronteve Antifashiste qëndronin forcat .................................... 

Në konferencën e Jaltës u trajtuan 

këto çështje: 

51 



Karta e Atlantikut 

Konferenca e Teheranit 

Konferenca e San Franciskos 

Konferenca e Potsdamit 

Karakteristikat e Konferencave: 

U mbajt në ................... me pjesëmarrjen e ....................Pika 

më e rëndësishme ishte ................................................ 

Përkrahësit e idesë së një Evrope të bashkuar ishin: 

Përkrahësit e idesë së një 

Evrope të bashkuar ishin: 

52

Kreu 7. Konsolidimi i demokracisë dhe zhvillimi 

ekonomik i Evropës perëndimore dhe i SHBA-së 

në vitet 1945-1990 

Plotësoni fjalitë: 

1. a. Në vitin 1956 Britania e Madhe .............................................................. 

b. Në vitin 1957 Britania u detyrua................................................................. 

c. Midis viteve 1961 dhe 1963 iu dha pavarësia............................................... 

Cilat ishin 6 vendet më të industrializuara: 

Gjatë sundimit të tij Frankoja lejoi: 

a. pluralizmin politik 

b. një parti të vetme 

c. miratimin e kushtetutës 

d. koalicion partish 

e. demokratizim të jetës së vendit 

f. zhvillim të ekonomisë dhe investimeve të huaja 

- Karakteristikat e përgjithshme të vendeve skandinave: 

Suedi 

6 vendet më të 

Norvegji 

Finlandë Islandë 

53 

Danimarkë 

Zvicër 



- Plotësoni veçoritë e institucioneve të Bashkimit Evropian: 

Organet Veçoritë e tyre 

Këshilli i Evropës 

Këshilli i Ministrave 

Presidenca. 

Komisioni Evropian 

Parlamenti Evropian 

Gjykata Evropiane e Drejtësisë 

Banka Qendrore Evropiane 

Jepni mendimin tuaj në lidhje me konceptin e katër lirive: 

lëvizja e lirë e mallrave 

shkëmbimi i shërbimeve 

Koncepti i 

“Katër lirive” 

lëvizja e lirë e kapitalit 

lëvizja e lirë e njerëzve 

54

Kreu 8. Blloku komunist. 

Dështimi i komunizmit 1945-1990 

Tiparet e qeverisjes së secilit udhëheqës: 

Stalini Hrushovi Brezhnjevi Gorbaçovi 

SHBA dhe BS (1945-1991) e dominua botën në: 

SHBA dhe BS 


1. Pas luftës së Dytë Botërore në vendet e Evropës Lindore u vendos regjimi 

komunist për dy arsye: 

1........................................................................................................................ 

............................................................................................................................... 

.............................................................................................................................. 

2........................................................................................................................ 

................................................................................................................................ 

.............................................................................................................................. 

2. Vendet ku u vendos komunizmi janë: ........................................................... 

............................................................................................................................... 

.............................................................................................................................. 

55 



Indi 

Kinë 

Japoni 

Indokinë 

Kreu 9. Vendet e Ballkanit dhe bota joevropiane 

në vitet 1945-1990 


1. Asambleja Kushtetuese u zgjodh më ......................................... 

2. Kushtetuta shqiptare u zgjodh më ............................................... 

3. Një rëndësi e veçantë në fushën e ekonomisë ju dha ................................... 

4. Pakti i Stabilitetit u miratua më ................................................. 

5. Vendosja e demokratizimit në Ballkan solli bashkëpunimin ........................ 

.................................................................................................................. 

6. Organizmat ndërkombëtarë që ndihmuan për vendosjen e paqes në Ballkan ishin: 

................................................................................................................................ 

.............................................................................................................................. 

2. Vendos karakteristikat për secilin shtet: 

3. Plotëso fjalitë: 

Disa nga problemet me të cilat u ndesh zhvillimi i vendeve ish-koloniale ishin: 

................................................................................................................................ 

............................................................................................................................... 

.............................................................................................................................. 

56

Kreu 10. Shkenca, Kultura, Arti dhe problemet 

e Botës së Sotme 

Besimet fetare janë: 

Shteti 

Emri 

Zyrtar 

krishterimi 

Anëtarësia Popullsia Territori 

(km²) 

Kryeqyteti 

Austria 

Republika e 

1 janar 1995 8,316,487 

Austrisë 

83,871 Vjena 18 

Belgjika 

Mbretëria e 

25 mars 1957 10,584,534 

Belgjikës 

30,528 Bruksel 24 

Bullgaria 

Republika e 

1 janar 2007 7,679,290 

Bullgarisë 

110,912 Sofja 18 

Qipro 

Republika e 

1 maj 2004 

Qipros 

766,400 9,251 Nikosia 6 

Republika 

Ceke 

Republika 

Ceke 

1 maj 2004 10,306,709 78,866 Prag 24 

Mbretëria e 

Danimarka 1 janar 1973 5,457,415 

Danimarkës 

43,094 Kopenhagën 14 

Estonia 

Republika e 

1 maj 2004 

Estonisë 

1,342,409 45,226 Tallinn 6 

Finlanda 

Republika e 

1 janar 1995 5,289,128 

Finlandës 

338,145 Helsinki 14 

Franca 

Republika 

Franceze 

25 mars 1957 63,392,140 674,843 Paris 78 

Republika e 

Gjermania 25 mars 1957 82,314,906 

Gjermanisë 

Republika 

57 

Greqi 

1 janar 1981 11,125,179 

Helene 

Republika e 

357,050 

131,990 

Berlin 

Athens 

99 

24 

Anëtare të 

Parlamentit 

Evropian 



Mbretëria e 


Danimarkës 


Estonia 

Republika e 

1 maj 2004 

Estonisë 

1,342,409 45,226 Tallinn 6 

Republika e 

Finlanda 

1 janar 1995 5,289,128 338,145 Helsinki 14 

Finlandës 

Republika 

Franca 

25 mars 1957 63,392,140 674,843 Paris 78 

Franceze 

Republika e 

Gjermania 25 mars 1957 82,314,906 357,050 Berlin 99 

Gjermanisë 

Republika 

Greqi 

1 janar 1981 11,125,179 131,990 Athens 24 

Helene 

Republika e 

Hungari 

1 maj 2004 10,066,158 93,030 Budapest 24 

Hungarisë 

Irlandë Irlandë 1 janar 1973 4,239,848 70,273 Dublin 13 

Itali 

Republika 

Italiane 

25 mars 1957 59,131,287 301,318 Rome 78 

Republika e 

Latvia 

1 maj 2004 2,281,305 

Latvias 

64,589 Riga 9 

Lituania 

Republika e 

1 maj 2004 

Lituanisë 

3,373,991 65,303 Vilnius 13 

25 mars 

Luksenburg Luksemburg 476,200 

1957 

2,586 Luksenburg 6 

Malta 

Republika e 

1 maj 2004 404,962 

Maltës 

316 Valletta 5 

Mbretëria e 

Holanda 

25 mars 1957 16,372,715 41,526 

Holandës 

Amsterdam 27 

Polonia 

Republika e 

1 maj 2004 38,116,486 312,683 

Polonisë 

Varshavë 54 

Portugalia 

Republika e 

1 janar 1986 10,599,095 92,391 

Portugalisë 

Lisbonë 24 

Rumania Rumania 1 janar 2007 21,565,119 238,391 Bukuresht 35 

Sllovakia Republika 

Emri 

Anëtarësia Popullsia 

Shteti Zyrtar 

1 maj 2004 5,396,168 49,037 

Sllovake 

Bratislava 14 

Republika e 

Sllovenia 1 maj 2004 2,013,597 20,273 Lubjana 

Sllovenisë 

Mbretëria e 

Spanja 

1 janar 1986 45,116,894 506,030 Madrid 

Spanjës 

7 

54 

Suedia 

Mbretëria e 

1 janar 1995 9,142,817 449,964 Stokholm 

Suedisë 

19 

Mbretëria e 

Bashkuar e 

Mbretëria e Britanisë së 

1 janar 1973 

Bashkuar Madhe dhe 

Irlandës së 

Veriut 

60,587,300 244,820 Londër 78 

Territori 

(km²) 

Kryeqyteti 

Anëtare të 

Parlamentit 

Evropian 

Republika e 

Austria 

1 janar 1995 8,316,487 83,871 Vjena 18 

Austrisë 

Mbretëria e 

Belgjika 

25 mars 1957 10,584,534 30,528 Bruksel 24 

Belgjikës 

Republika e 

Bullgaria 1 janar 2007 7,679,290 110,912 Sofja 18 

Bullgarisë 

Republika e 

Qipro 

1 maj 2004 766,400 9,251 Nikosia 6 

Qipros 

Republika 

Ceke 

Republika 

Ceke 

1 maj 2004 10,306,709 78,866 Prag 24 

Mbretëria e 


Danimarkës 


Estonia 

Republika e 

1 maj 2004 

Estonisë 

1,342,409 45,226 Tallinn 6 

Republika e 

Finlanda 

1 janar 1995 5,289,128 

Finlandës 

338,145 Helsinki 14 

Franca 

Republika 

25 mars 1957 63,392,140 

Franceze 

674,843 Paris 78 

Republika e 

Gjermania 25 mars 1957 82,314,906 357,050 

Gjermanisë 

Berlin 99 

Greqi 

Republika 

1 janar 1981 11,125,179 131,990 

Helene 

Athens 24 

Hungari 

Irlandë 

Republika e 

1 maj 2004 10,066,158 93,030 

Hungarisë 

Irlandë 1 janar 1973 4,239,848 70,273 

Budapest 

Dublin 

24 

13 

Itali 

Republika 

Italiane 

25 mars 1957 59,131,287 301,318 Rome 78 

Latvia 

Republika e 

1 maj 2004 2,281,305 64,589 

Latvias 

Riga 9 

Republika e 

Lituania 

1 maj 2004 3,373,991 65,303 Vilnius 

Lituanisë 

25 mars 

Luksenburg Luksemburg 476,200 2,586 Luksenburg 

1957 

Republika e 

Malta 

1 maj 2004 404,962 316 Valletta 

Maltës 

13 

6 

5 

Holanda 

Mbretëria e 

25 mars 1957 16,372,715 41,526 Amsterdam 

Holandës 

27 

Polonia 

Republika e 

1 maj 2004 

Polonisë 

38,116,486 312,683 Varshavë 54 

58

Historia 8 - 100 vjet Pavarësi – Flamuri që Ringjalli

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?